Bauxite Việt Nam

Hà Thủy Nguyên (Văn Việt) thực hiện

Thụy Khuê tên thật là Vũ Thị Tuệ sinh năm 1944 tại làng Doanh Châu, xã Hải Đông, huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định, là một nhà báo, một nhà biên khảo và một nhà phê bình văn học.

Năm 1954 bà theo gia đình di cư vào Nam.

Tháng 9 năm 1962 bà sang Pháp du học.

Hai mươi hai năm sau bà về nước lần thứ hai vào năm 1984 và trong chuyến đi này theo bà kể lại đã để lại dấu ấn sâu đậm vì đã xa nhà từ lúc 18 tuổi. Cũng từ lần về nước này đã khiến bà có ý định viết lách.

Thụy Khuê bắt đầu viết tiểu luận phê bình văn học từ năm 1987.

Bà được biết tới nhiều khi phụ trách chương trình Văn học Nghệ thuật của đài Phát thanh Quốc tế Pháp RFI từ tháng 12 năm 1990 cho đến tháng 3 năm 2009.

Khi Bộ Giáo dục định tích hợp môn Lịch sử với An ninh quốc phòng và Giáo dục Công dân, vấn đề dạy và học môn lịch sử Việt Nam lại được đặt ra. Theo bà, để dạy môn Lịch sử trong nhà trường cũng như truyền bá lịch sử trong xã hội, VN cần có những thay đổi nào?

Tôi biết chắc Lịch sử là gì:

Lịch sử là môn học về những sự kiện lịch sử đã xẩy ra và những nhân vật đã làm nên lịch sử của một dân tộc.

Còn về môn An ninh quốc phòng, vì xa nước quá lâu, tôi không rõ lắm khái niệm này, nhất là trong học đường, bởi các nước khác, người ta không dạy môn này, học trò muốn học thì... xem phim James Bond.

Vậy tôi chỉ phỏng đoán hai nghĩa:

- Nếu An Ninh Quốc Phòng là bảo vệ bờ cõi, thì nó không thuộc điạ hạt dân sự mà thuộc phạm vi Bộ Quốc Phòng, chỉ những ai đi quân dịch mới có dịp học.

- Nếu An Ninh Quốc Phòng giống như Phòng Nhì (Deuxième Bureau) của Pháp thời trước, và DST bây giờ, hoặc FBI và CIA của Mỹ cộng lại, thì môn An Ninh Quốc Phòng với môn Sử cũng giống nhau đấy, vì cùng điều tra sự thực cả, tuy đối tượng có khác: Đối tượng Sử học là những người có công với tổ quốc. Còn đối tượng An Ninh Quốc Phòng là những kẻ phá hoại, khủng bố.

Ghép hai môn học làm một, khác nào để các ông Trần Hưng Đạo, Nguyễn Huệ ngồi chung với ông Ben Laden, có sợ học trò lầm người không? Cổ kim chưa ai dám thử như vậy.

Còn môn Giáo dục công dân, là học cách làm người công dân tốt, vậy tuỳ theo tiêu chuẩn đề ra: thế nào là một công dân tốt?

Nếu giáo trình dạy người công dân tốt phải tuân theo lời dạy của ai hay của một chính đảng nào, thì lại trái ngược với nguyên tắc sử học: nhà viết sử phải hoàn toàn độc lập, chỉ viết sự thực, không lệ thuộc vào một cá nhân hay một đảng phái nào. Việc kết hợp thứ hai này cũng có chỗ khiên cưỡng.

Cho nên giải pháp tổng hợp ba môn này với nhau, theo tôi, rất khó thực hiện.

Lịch sử thuộc khoa học nhân văn, như tất cả các môn học khác, nó không thể là dụng cụ để tuyên tuyền bất cứ điều gì, cho ai.

Nó chỉ có môt nhiệm vụ duy nhất là dạy cho học sinh, sinh viên biết về quá khứ lịch sử của dân tộc mình.

Về việc dạy sử, trước hết phải có một bộ sử giáo khoa phổ thông soạn theo đúng nghĩa của lịch sử, tức là không gian dối, không tuyên truyền như lối người Pháp thực dân viết về giai đoạn lịch sử Pháp thuộc để biện hộ cho chính sách thực dân của họ.

Tôi không biết hiện nay trong nước học sinh được học những sách sử nào. Cho tới bây giờ, bộ sử của Trần Trọng Kim vì ông dùng gần như hoàn toàn tài liệu của Thực Lục, cho nên vẫn là cuốn sử ít sai lầm nhất.

Tôi không biết Việt Nam Sử Lược của Trần Trọng Kim có được đưa vào sách giáo khoa không?

Tuy nhiên nó là bộ sử soạn cách đây gần 100 năm rồi, chẳng lẽ, trong một thế kỷ, chúng ta chưa viết được một bộ sử nào khác, xứng đáng để cho học trò học. Nếu chưa có thì nên bắt tay ngay, từ giờ phút này.

***                                                            

Sau cùng, sự phát triển xã hội tuỳ thuộc vào sự phát triển nhân cách mỗi cá nhân.

Khi người Pháp chiếm được nước ta, họ tự hào là đã chiếm được một cường quốc vào bậc nhất ở Châu Á.

Tôi không tin là Doumer hay Gosselin viết xạo điều này.

Vậy ta thử tìm hiểu tại sao?

Tại vì Gia Long tự học, làm việc suốt ngày, đêm ngủ 6 tiếng, ăn cơm với cá mắm, xắn tay đào hào, đắp luỹ cùng với tướng sĩ.

Tại vì Minh Mạng mua cân đường, cân nhãn cũng ghi vào Hội điển.

Tại vì Tự Đức tôn trong sự phân quyền giữa hành pháp và tư pháp: khi bộ hình đã xử án, vua cũng không dám can thiệp.

Tại vì những người trong hoàng gia không được phép giao du mật thiết với các quan, tránh sự đút lót, lạm quyền. Tại vì anh, em, cha, con không được làm quan cùng một chỗ, tránh sự thông đồng.

Tại vì những đại thần như Nguyễn Tri Phương, khi thắng trận, được vua ban cho một bài thơ hay một chiếc áo gấm, khi thua trận bị xuống chức, bị luận tội...

Khi ta thấy những người như Trịnh Hoài Đức, Nguyễn Tri Phương, Phan Thanh Giản, Hoàng Diệu...  một đời hy sinh cho đất nước mà không có được một ngôi nhà khang trang để ở, thì hẳn ta phải ngần ngại khi muốn làm đại gia vì cha chú ta là đại thần.

Khi ta tìm trong bộ sách đồ sộ nhiều nghìn trang của các sử gia triều Nguyễn, mà không nhặt ra được một hàng tâng bốc nhà vua, thì ta phải nghĩ lại, khi viết những điều xu nịnh, trong những trang được gọi là lịch sử.

Nếu ta lạnh lùng làm ngơ để quân Tàu chiếm Hoàng Sa, thì ta phải chạnh lòng nhớ đến chúa Nguyễn đã tạo đội Hoàng Sa, để giữ quần đảo Hoàng Sa, đội Bắc Hải để kiểm soát Trường Sa, Côn Lôn, Phú Quốc, từ thế kỷ XVII.

Vì vậy, khi đã biết sử, ta không thể sống tồi tàn, bệ rạc, ăn cắp của công, vì cha ông ta, cách đây mấy trăm năm đã sống có nhân cách, sống tử tế, sống lương thiện. Đó là sự khác biệt tại sao Việt Nam trong thế kỷ XIX là một cường quốc ở Á Châu, và Việt Nam ngày nay đứng đội sổ trong nền văn minh thế giới.

Đỗ Kim Thêm

Hệ quả là nền tảng truyền thông hiện nay không còn là không gian trung lập, mà đã trở thành chiến trường chính trị. Trong đó, các thuật toán, quảng cáo nhắm mục tiêu và AI không chỉ ảnh hưởng đến hành vi tiêu dùng, mà còn có thể điều hướng tư duy cử tri – thậm chí cò thao túng kết quả bầu cử. Điều từng xảy ra trong năm 2016 và 2020 nay có nguy cơ tái diễn ở quy mô lớn hơn, tinh vi hơn.

……

Trên thực tế, các nhà tài phiệt công nghệ không hoạt động như một “đảng chính trị mới”, nhưng đang cùng chia sẻ một thế giới quan, nơi mà khoa học viễn tưởng gặp gỡ hành xử quyền lực, nơi mà công nghệ và vốn là trung tâm, và nơi mà nền dân chủ truyền thống được xem là một cơ chế trì trệ cần được thay thế. Một hình thái “chuyên chế công nghệ hóa” đang âm thầm hình thành, nơi hệ thống luật pháp lâu đời không còn theo kịp được với tốc độ cải cách của thuật toán và AI.

Cử tri vẫn còn đặt cả hy vọng vào cuộc bầu cử giữa kỳ năm 2026, nơi họ có thể lên tiếng một lần nữa. Nhưng liệu lá phiếu có còn đủ sức nặng khi không gian thông tin đã bị kiểm soát, khi các “thị trường ý tưởng” nay được vận hành bởi thuật toán, và khi các quyết định chính trị bị chi phối bởi bảng cân đối kế toán hơn là ý chí công dân?

Câu trả lời chưa rõ ràng – nhưng một điều chắc chắn là nền dân chủ Mỹ đang bước vào giai đoạn thử lửa chưa từng có trong lịch sử hiện đại.

Thịnh Nguyễn Lương

Kính tiễn ông, một con người tài năng đức độ và liêm chính. Cảm ơn tác giả đã cho thế hệ sau những thông tin này

Nguyễn Thị Khánh Trâm

Kính tiễn Ông, con người chính trực.

Cù Tuấn biên dịch phân tích của Nguyễn Khắc Giang, nghiên cứu sinh tại ISEAS

Tăng trưởng tín dụng nhanh chóng của Việt Nam trong nửa đầu năm 2025, cùng với lời kêu gọi của Thủ tướng Chính phủ về việc tiếp tục mở cửa tín dụng, là điều đáng lo ngại. Chính phủ không nên đánh cược sự ổn định khó khăn mới đạt được để đổi lấy sự mở rộng tiền tệ phù du.

(Suy ngẫm tiếp sau bài “SAU NGÀY THƯƠNG BINH LIỆT SĨ”)

Trọng Thành

Dịp 27/7 đã qua. Nhưng ắt đối với nhiều người, những cảm xúc, tâm trạng và suy tư gắn với những gì của cuộc chiến tranh hơn nửa thế kỷ về trước không bao giờ mất đi. Rất nhiều người giờ đây không biết, hoặc không muốn nghĩ đến, do tuổi tác, do xuất thân, do hoàn cảnh, và nhiều lý do khác... Nhưng với rất nhiều người khác, cuộc chiến của hơn 50 năm về trước và những di luỵ của nó sẽ vẫn là những ký ức không bao giờ nguôi, những hiện thực đầy ám ảnh. 

BBC

3 tháng 8 2025

Chụp lại hình ảnh: Bên cạnh vấn đề chủ quyền luôn nhức nhối, quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Trung Quốc cũng đang chịu áp lực từ mức thuế "đối ứng" từ Mỹ

Tô Văn Trường

4 Tháng Tám, 2025 

Trong đời sống tinh thần của giới trí thức, dù ở miền Nam nắng cháy hay miền Bắc gió mùa vẫn có một điểm chung lặng lẽ mà bền bỉ: ấy là nỗi niềm thao thức trước vận mệnh quốc gia. Đó không phải là xúc cảm mơ hồ mà là kết tinh của một ý thức trách nhiệm công dân được tôi luyện qua trải nghiệm, tri thức và lòng yêu nước không biên giới.

Ngày nay, khi Việt Nam đang quyết tâm vượt qua “bẫy thu nhập trung bình”, hướng tới mục tiêu trở thành quốc gia phát triển vào năm 2045 thì khát vọng tăng trưởng cao không thể tách rời với một câu hỏi nền tảng: đất nước này sẽ đi đến đâu nếu thiếu vắng tiếng nói phản biện, thiếu những người dám nghĩ, dám nói và dấn thân cải cách?

Chính từ những suy tư đó, tôi nhớ lại hai cuộc hội ngộ đặc biệt trong đời – nơi những con người tưởng chừng xa cách về địa lý, thế hệ, hoàn cảnh lại cùng hòa vào một mạch nguồn chung: lo nghĩ, quan tâm đến vận nước với trách nhiệm của công dân.

Trần Kiêm Đoàn

Hôm nay ngày 1-8-2025 tại California, Hoa Kỳ tức là ngày 2 tháng 8 năm 2025 tại Việt Nam, sự kiện thực tế xảy ra từ “hiện trường” Tân Sơn Nhất như sau:

Gia đình Tran-Perez gồm vợ chồng (đều là bác sĩ Y khoa) và ba con (sinh viên đại học với khuynh hướng theo ngành Y) từ Mỹ về tình nguyện làm CÔNG TÁC THIỆN NGUYỆN tại Dak Lak (Buôn Mê Thuột) theo chương trình trợ giúp nhân đạo thuộc tổ chức SAP-VIETNAM.

SAP-VIETNAM (Social Assistance Program for Vietnam) là một tổ chức thiện nguyện phi lợi nhuận, hoạt động với mục tiêu hỗ trợ y tế và xã hội cho người dân có hoàn cảnh khó khăn tại Việt Nam. Được thành lập từ năm 1992 tại Hoa Kỳ, tổ chức này quy tụ các bác sĩ, dược sĩ, chuyên viên y tế và thiện nguyện viên người Việt hải ngoại, thường xuyên về Việt Nam để thực hiện các chương trình khám bệnh, cấp thuốc miễn phí, phẫu thuật nhân đạo và trợ giúp cộng đồng.

Tương tự như tổ chức Doctors Without Borders (Médecins Sans Frontières), SAP-VIETNAM hoạt động độc lập, không vụ lợi và không phân biệt vùng miền, tôn giáo hay chính kiến. Tổ chức này đã góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống và chăm sóc sức khỏe cho hàng chục ngàn người Việt Nam ở các vùng sâu, vùng xa trong suốt hơn ba thập kỷ qua.

Con cháu trong gia đình chúng tôi hiện có 9 thành viên (5 doctors chuyên ngành và 4 sinh viên đại học) đang có mặt tại Dak Lak, tự nguyện tự túc mọi chi phí và đóng góp tiền bạc theo quy định. Các cháu có 3 đứa sinh ở Việt Nam, rời quê hương ở tuổi lên 10, 1 sinh tại Hong Kong, hai ngoại quốc và 4 sinh ở Mỹ. Sau hơn 43 năm định cư tại Hoa Kỳ, hầu hết các cháu lần đầu tiên về Việt Nam với tinh thần thiện nguyện và học hỏi lịch sử.

Tuy đã xin Visa nhập cảnh Việt Nam online nhưng thẻ visa về chưa kịp nên phải làm DỊCH VỤ VISA NHẬP CẢNH TẠI PHI TRƯỜNG (VISA ON ARRIVAL).

Tại đây, lệ phí cho mỗi Visa là 320 đô la Mỹ. Tống cộng: 320 x 5 = 1.600 USD tương đương với 42 triệu VND theo mệnh giá tiền Việt Nam hiện hành.

Hoàng Nguyên Vũ 

Chẳng hiểu sao thầy bị truy tố về tội “Tham ô”. Bởi vì tham ô theo điều 353 Bộ luật hình sự thì: “Tham ô tài sản là hành vi của người có chức vụ, quyền hạn, đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn của mình, chiếm đoạt tài sản mà mình quản lý”.

Kỳ 3: Nông thôn mới, kinh tế tư nhân và cái nhìn địa chủ

Trung Việt

29/06/2025 

Với nông thôn, phải học cái nhìn xuyên biên giới và bỏ bệnh “chép bài văn mẫu” trong tư duy quản lý, quy hoạch. Gió bắt đầu thổi tung cái vòng ràng buộc cho mình tự do bay nhảy, thì cũng phải biết đâu là lằn ranh để không bị thổi còi…

Natalia Antelava | Coda Story ngày 29 tháng 7 năm 2025

Lê Bá Nhật Thắng biên dịch | Hoàng Việt Hải hiệu đính

Lời giới thiệu: Một cách trực tiếp, vai trò tham gia của AI vào những tranh chấp hàng hải ở Biển Đông ngày càng sâu rộng, không chỉ nằm ở tiềm năng ứng dụng trong những khí tài quân sự, các phương tiện tự hành, mà còn trong những cuộc chiến định hình nhận thức dư luận trên không gian truyền thông, mạng xã hội. Trong bài bình luận “Lập Kế Hoạch Ngược: Sự Thống Trị Của Bắc Kinh Đối Với Biển Đông Có Sẽ Là Tất Yếu?” mà chúng tôi đã giới thiệu cách đây mấy ngày, tác giả Ben Bland từ Chatham House viết: “Các quan chức, nhà nghiên cứu và học giả, những người dành phần lớn thời gian quan sát một vấn đề cụ thể qua một lăng kính nhất định, có xu hướng mất đi cái nhìn tổng thể cũng như cách thức mà các mối liên kết và sự phụ thuộc lẫn nhau thúc đẩy sự thay đổi. […] Bằng cách nhận thức rõ cách thức Bắc Kinh đang phối hợp công nghệ, năng lực công nghiệp, sức mạnh kinh tế, tiềm lực quân sự và tham vọng ngoại giao, các quốc gia Đông Nam Á cùng các đối tác ở Châu Âu, Hoa Kỳ và Châu Á có thể phản ứng hiệu quả hơn, tận dụng lợi thế độc đáo từ các liên minh và mạng lưới tin cậy của mình”. 

Đây chính là ý tưởng của Bản Tin Biển Đông đi từ ba năm trước, khi bắt đầu triển khai những chủ đề khác nhau vượt không gian của những gì chuyển động trên biển. Và chúng tôi đã dành riêng một phần cho Công nghệ chiến lược và An ninh mạng, với sự phụ trách hiệu đính của những chuyên gia nắm trọng trách trong công nghệ chiến lược ở Châu Âu, những nhà khoa học dày dạn kinh nghiệm làm việc ở Bắc Mỹ và Châu Âu. Đằng sau một khung Bản Tin Biển Đông là nhiều ngày phát triển bản đồ ý tưởng với các tầng sâu hơn những gì được nhìn thấy trên bề mặt Bản Tin Biển Đông.

Cũng trên tinh thần đó, chúng tôi sẽ giới thiệu một số bài viết tiêu biểu về những thách thức nghiêm trọng phải đối mặt trong những lĩnh vực mà Bản Tin Biển Đông đang bao phủ, ví dụ như bài viết dưới đây.

BBC News Tiếng Ả Rập & Global Journalism

31 tháng 7 2025

Ả Rập Xê Út và Pháp đã đồng chủ trì một hội nghị cấp cao tại Liên Hợp Quốc nhằm khôi phục giải pháp hai nhà nước cho cuộc xung đột Ả Rập – Israel kéo dài hàng thập kỷ. Cuộc họp được tổ chức với mục đích đặt nền móng cho việc thành lập một nhà nước Palestine.

Nguyễn Ngọc Chu

1. ÔNG LÝ QUANG DIỆU LÊN CẦM QUYỀN NHƯ THẾ NÀO?

Ông Lý Quang Diệu nắm quyền qua bầu cử dân chủ tự do. 

Ông trở thành Thủ tướng đầu tiên của Singapore vào năm 1959, sau khi Đảng Hành động Nhân dân (PAP) chiến thắng trong cuộc tổng tuyển cử.

Ông Lý Quang Diệu duy trì quyền lực 31 năm (1959-1990), qua bầu cử liên tục, pháp luật được tôn trọng chặt chẽ.

Không có đảo chính, đàn áp bạo lực, hay sử dụng quyền lực để kéo dài quyền lực.

Kỳ 2: GIÁ TRỊ ĐẤT VÀ TƯ DUY QUY HOẠCH – HÃY XEM ĐẤT TRỐNG LÀ CỦA ĐỂ DÀNH

Trung Việt phỏng vấn ông Nguyễn Sự 

Công sở dôi dư, đừng vội xây, bán. Để đó. Ăn thì phải nghĩ đến chuyện để dành. Phải học thuộc bài giá trị từ đất, rồi mới vẽ hình hài của nó.

Phan Minh

30/07/2025 

Trả lời phỏng vấn báo Le Monde, Jeffrey Rosen, giáo sư luật tại Đại học George Washington và là giám đốc Trung tâm Hiến pháp Quốc gia ở Philadelphia (bang Pennsylvania), một tổ chức phi đảng phái nghiên cứu về Hiến pháp Mỹ, giải thích cách thức những nhà lập quốc Hoa Kỳ đã “tư duy” về bộ Luật cơ bản để ngăn chặn những kẻ mị dân và các lãnh đạo với phong cách “chuyên chế” lên nắm quyền. Tuy nhiên, nhiều cơ chế kiểm soát quyền lực đã bị suy yếu trong suốt thế kỷ qua. 

Kỳ 1: Sáp nhập, là viết lại tư duy thể chế 

TƯ DUY THỂ CHẾ - VAI TRÒ NGƯỜI ĐỨNG ĐẦU - CƠ HỘI TỪ SÁP NHẬP

Trung Việt  phỏng vấn ông Nguyễn Sự

27/06/2025  

Từ bóng cây đến bóng đè: cuộc trò chuyện sau sáp nhập về những vùng sáng  cải cách

Ông Nguyễn Sự - Nguyên Bí thư Thành uỷ Hội An, tỉnh Quảng Nam, là nhân vật khá quen với bạn đọc và dư luận.

Một cuộc hẹn ngay tại nhà ông ở Cẩm Thanh - Hội An giữa mấy con chim thay nhau réo trong mấy cái lồng treo xung quanh. Vẫn hùng biện, đầy ưu tư về cơ chế, tầm nhìn, cán bộ, luôn khao khát mới và bền, và không ngừng phóng cái nhìn về đất, bởi một nơi như Hội An, thời ông chấp chính, kiên quyết giữ ruộng giữ đất để có khung trời ‘tây cưỡi trâu ra tiền’ trên ruộng như bây giờ…

BBC

30 tháng 7 2025

Khi Tổng Bí thư Tô Lâm đề ra mục tiêu tăng trưởng năm 2025 là "trên 8%", Thủ tướng Phạm Minh Chính chỉ đích danh con số 8,3-8,5%. 

Nhưng mức tăng trưởng kinh tế cao, và có vẻ như sẽ đạt được, lại khiến không ít người cảm thấy sinh hoạt phí của họ cũng "tăng trưởng" theo.

Thomas Müller, Dominic Nahr phỏng vấn Francis Fukuyama

Nguyễn Xuân Xanh trình bày

Francis Fukuyama (27/10/1952)

Trump và các nguồn gốc về sức mạnh của Mỹ

Robert O. Keohane & Joseph S. Nye, Jr., Foreign Affairs, tháng Bảy, tháng Tám, 2025

Đỗ Kim Thêm dịch

Dư Lan

2025.07.29

Chính sách này là một chiến lược có chủ đích: tận thu một cách nhanh chóng thay vì chuyển đổi dần dần.