Bauxite Việt Nam

Dr. Vitali  Shapran 

Anastasia Zaremba | Glavred

13 tháng 8, 2025

Phuc Lai GB biên dịch 

(Chú thích trước của người dịch: bài này thuộc loại chuyên ngành kinh tế & tài chính, và các đề xuất chiến lược, rất rất dài). 

Dr. Vitali Shapran

Nhà kinh tế học này tin rằng người Nga đã tổ chức một cuộc TẨY CHAY TÀI CHÍNH đối với chính quyền, và Liên bang Nga đang tiến gần đến sự sụp đổ.

Nếu Putin không dừng lại vào cuối năm nay, Nga sẽ tiến gần đến kịch bản sụp đổ của Liên Xô – #Vitali_Shapran.

Nga đang bước vào một vòng xoáy kinh tế nguy hiểm: người dân và doanh nhân trốn thuế, và các lệnh trừng phạt của phương Tây ngày càng cắt giảm dự trữ. Chính phủ đang cố gắng vá víu ngân sách, nhưng chi tiêu chiến tranh và phúc lợi xã hội ngày càng tăng đang nhanh chóng làm xói mòn khoản đệm tài chính còn lại, đe dọa một cuộc khủng hoảng không chỉ đối với nền kinh tế Nga mà còn gây ra sự bất mãn của công chúng đối với chế độ Điện Kremlin.

Trong phần thứ hai này của cuộc phỏng vấn với Glavred, nhà kinh tế học và thành viên Hội đồng NBU (2019-2021), #Vitaliy #Shapran đã chia sẻ về điểm yếu lớn nhất của Nga, điều gì ngăn cách Putin với kịch bản Liên Xô, và tại sao các cuộc cách mạng là không thể ở Liên bang Nga.

Cuộc phỏng vấn được ghi hình vào ngày 4 tháng 8, ngay trước thềm những tuyên bố của Washington về cuộc hội đàm giữa Trump và Putin tại Alaska.

Hàng không Nga 

Hỏi:

 Ngành hàng không chiếm bao nhiêu phần trăm trong cơ cấu doanh thu của Nga, và các cuộc tấn công tin tặc mà chúng ta thấy vào Aeroflot cùng hậu quả của chúng – sự chậm trễ chuyến bay và những hậu quả tương tự đã gây tổn hại đến ngân sách như thế nào?

Trả lời:

 Những vụ tấn công này không gây thiệt hại đáng kể cho ngân sách, bởi vì Aeroflot đã dần mất vị thế vào tay các công ty nước ngoài – Turkish Airlines và các hãng hàng không khác, ví dụ như các hãng của Trung Đông. Chúng rẻ hơn, có máy bay mới và liên tục được sửa chữa. Và để sử dụng máy bay của Aeroflot hay các công ty Nga khác, bạn cần phải thực sự tin vào Chúa mới có thể bay, bởi vì chúng được sửa chữa kém. Nhưng tình hình là khi mỏ Raspadskaya đóng cửa, 2.000-3.000 người bị sa thải hoặc nhân viên tại KAMAZ, VAZ, GAZ, hoặc các công ty ô tô khác được chuyển sang chế độ tuần làm việc 4 ngày – đây là những tin tức ít được chú ý.

Và khi có chuyện gì đó xảy ra khiến giao thông ùn tắc, khi các sân bay thực sự ngừng hoạt động (ví dụ, khi sân bay Gelendzhik được mở rồi lại đóng), khi có sự dịch chuyển hàng loạt các chuyến bay và sự sụp đổ bắt đầu, thì không thể che giấu được. Bạn không thể chỉ đóng cửa bằng kiểm duyệt, bởi vì có các mạng xã hội, đặc biệt là #VKontakte. Thông tin ngay lập tức lan truyền khắp nước Nga, và ai cũng thấy chuyện gì đang xảy ra.

Và, trên thực tế, máy bay của họ gần như đã biến mất. Tuần trước, công ty hàng không nhỏ Angara đã thông báo rằng cơ quan kiểm soát không lưu Nga đã cấm hoạt động tất cả các máy bay của họ. Đây được gọi là hiện thực hóa rủi ro hoạt động: khi bạn có cả tài chính lẫn giấy phép, nhưng không thể cất cánh vì máy bay bị xác định là nguy hiểm. Lý do là chúng không được sửa chữa, không có phụ tùng thay thế, và bạn đã không xử lý kịp thời.

Mỗi phân khúc còn lại 2 hoặc 3 công ty hàng không, định kỳ nhận được lợi nhuận vượt mức bằng cách phục vụ các chuyến bay của các công ty – ví dụ, từ Norilsk đến Moscow, khi nhân viên của một công ty bay đến thủ đô. Nhưng hầu hết các công ty độc lập nhỏ đã gần như biến mất. Để tránh điều này, chính quyền Nga đã chọn Aeroflot làm một công ty lớn, và họ hỗ trợ một cách có hệ thống: họ cung cấp các khoản vay, trái phiếu, và thậm chí còn gỡ bỏ được hàng chục máy bay đang được Bộ Quốc phòng cho thuê. Điều này đã mang lại cho họ một luồng gió mới.

Nhưng một chiến dịch nhỏ: xâm nhập hệ thống – đã gây ra sự sụp đổ đáng kể. Điều này cho thấy về mặt kinh tế, một cuộc tấn công như vậy sẽ không ngăn chặn toàn bộ hoạt động hàng không của họ, nhưng là một ví dụ về những gì đang xảy ra do hậu quả của cuộc chiến ở Ukraine, nó rất đáng chú ý. Thành thật mà nói: nếu Putin không xâm lược Ukraine vào năm 2014, những biện pháp này đã không xảy ra. Sẽ chẳng ai chi tiền cho việc này, và có lẽ họ vẫn sẽ bay đến Boryspil như trước đây.

Tuy nhiên, chính vì hành vi của chính quyền mà điều này đã xảy ra. Và điều quan trọng là truyền thông Nga phải chú ý đến vấn đề này, giải thích tại sao điều này lại xảy ra. Bởi vì truyền thông Nga thường chỉ đưa tin về việc các chuyến bay bị dừng, nhưng không nói rõ lý do tại sao.

Thời điểm khả dĩ của một kết thúc chiến tranh ở Ukraine: một kịch bản với sự sụp đổ của nền kinh tế Nga

Suy thoái 

Hỏi: 

Tuy nhiên, chúng ta thấy rằng ngay cả các phương tiện truyền thông chính thức của Nga cũng định kỳ thừa nhận — đặc biệt đã được nêu ra tại Diễn đàn Kinh tế St. Petersburg SPIEF — rằng nền kinh tế Nga đang ngày càng trượt vào suy thoái. Gần đây, một trong những ấn phẩm đã đăng một bài báo nói rằng Nga thực sự đang tiến gần đến suy thoái. Theo đó, nếu xu hướng này tiếp tục, dự đoán của ông là gì: hệ thống sẽ tồn tại được bao lâu? Một mặt, họ có thể cố gắng che giấu nó, nếu có thể. Mặt khác — biên độ an toàn bao nhiêu là đủ?

Trả lời: 

Không thể che giấu được nữa, bởi vì kể từ năm mới này, các đồng nghiệp phương Tây đã "sáng mắt", và bạn đã thấy các ấn phẩm như Reuters, Bloomberg, Wall Street Journal, cũng như các bài viết trên blog của các nhà phân tích tại Bank of America, JPMorgan Chase và các tổ chức tư vấn chiến lược hùng mạnh khác. Họ thẳng thắn tuyên bố: NỀN KINH TẾ NGA ĐÃ SUY THOÁI, BỞI VÌ CHỈ CÓ CÁC NGÀNH CÔNG NGHIỆP LIÊN QUAN ĐẾN QUỐC PHÒNG MỚI TĂNG TRƯỞNG, ĐẶC BIỆT LÀ NGÀNH CÔNG NGHIỆP QUỐC PHÒNG. Ví dụ, tại diễn đàn SPIEF, dữ liệu được trích dẫn cho thấy ngành công nghiệp đã tăng trưởng trong một tháng nhất định do "sự gia tăng hoạt động" trong sản xuất các loại phương tiện khác. Nói một cách đơn giản, họ chỉ hạ thủy một tàu ngầm hạt nhân nữa, vốn đã được đóng trong 5 năm, và sau khi ký giấy chứng nhận nghiệm thu, điều này đã ngay lập tức ảnh hưởng đến số liệu thống kê.

Nếu phân tích các chỉ số theo ngành, ngay cả theo dữ liệu của RosStat, rõ ràng là ngoài tổ hợp công nghiệp quân sự, chỉ có lĩnh vực CNTT đang tăng trưởng (do nhiều công ty phương Tây rời khỏi thị trường và sản phẩm của họ được thay thế bằng sản phẩm của Nga) và dược phẩm. Mọi lĩnh vực khác đều đang suy giảm.

Hơn nữa, tuần trước họ đã xếp dạng bảo mật các dữ liệu về doanh thu bán lẻ. Điều này thậm chí còn chưa từng xảy ra ở Liên Xô. Điều này có nghĩa là ngay cả khi họ muốn "tô vẽ" lại số liệu thống kê, họ cũng không thể làm được nữa. Họ đã xếp vào bảo mật các dữ liệu nhân khẩu học thậm chí còn sớm hơn. Lý do là theo luật pháp Nga, ba năm sau khi một quân nhân mất tích, anh ta phải được chính thức tuyên bố là mất tích hoặc đã chết để được thanh toán bảo hiểm (đặc biệt là thông qua công ty "Sogaz"). Khi dữ liệu khổng lồ bắt đầu xuất hiện về những người được chôn cất "lặng lẽ" trong các cuộc đổ bộ và thi thể của họ không được tìm thấy, cũng như về số lượng lớn người chết, mất tích và tù binh, điều này đã tạo ra một vấn đề nghiêm trọng cho Liên bang Nga.

Và trên thực tế, dựa trên dữ liệu nhân khẩu học, có thể tính toán chính xác số lượng công dân đã thiệt mạng trong chiến tranh. Nhưng họ đã giữ bí mật những số liệu thống kê này. Hóa ra, giờ đây, việc phân tích kinh tế bằng các phương pháp quen thuộc với bạn và tôi có thể không hiệu quả. Nhưng thật thú vị khi thấy cách thức hoạt động của khảo sát quản lý về kỳ vọng kinh doanh. Tôi thỉnh thoảng khuyên người xem nên chú ý đến chỉ số PMI (Chỉ số Nhà Quản Lý Mua Hàng – Purchasing Manager Index) – một chỉ số về niềm tin kinh doanh, mà ở Nga vẫn được tính toán bởi cơ quan S&P.

Vì vậy, vào tháng 7, theo dữ liệu mới nhất, chỉ số này đã giảm xuống còn 47 điểm. Theo phương pháp luận, nếu chỉ số này vượt quá 50, điều này có nghĩa là niềm tin vào ban quản lý đang tăng lên; nếu dưới 50, kỳ vọng đang xấu đi. Tức là, hiện tại, các đánh giá của doanh nghiệp Nga về tương lai đang tiêu cực. Điều này có nghĩa là hầu hết các ngành công nghiệp đã hoặc đang suy thoái. Những gì chúng ta thấy trong số liệu thống kê chính thức, một số quan chức Nga gọi là "tăng trưởng rời rạc". Đây là một "viễn tưởng" phân tích mới thực sự che giấu sự suy giảm.

Về việc chấm dứt chiến tranh do hậu quả kinh tế, để chiến tranh chấm dứt, cần phải hình thành những kỳ vọng tiêu cực giữa chính Putin và đội ngũ của ông ta. Chỉ khi đó, quyết định đàm phán hoặc một cách khác để chấm dứt chiến tranh mới có thể khả thi. Chừng nào ông ta còn tin rằng mình có thể lách được các lệnh trừng phạt, "lục tung" các nguồn dự trữ, tìm thêm tài nguyên, ông ta sẽ tiếp tục, bởi vì ông ta không còn lối thoát nào khác. ĐỐI VỚI ÔNG TA, ĐIỂM THOÁT KHỎI CHIẾN TRANH GIỜ ĐÂY CÒN TỆ HƠN ĐIỂM VÀO. Trước đây, ông ta "kiên quyết", nhưng vẫn cung cấp khí đốt và dầu mỏ bất cứ nơi nào ông muốn, có những hạn chế tối thiểu, và các lệnh trừng phạt đến năm 2022 là "trẻ con", bởi vì ông chỉ bị đe dọa bằng một ngón tay.

Giờ hãy tưởng tượng ngày mai ông ta quyết định rút khỏi chiến tranh. Liệu Liên minh Châu Âu có dỡ bỏ lệnh trừng phạt đối với ông ta không? Người Mỹ có thể đồng ý với điều này nếu có sự nhượng bộ về lãnh thổ từ Liên bang Nga và các điều kiện khác. Nhưng người Châu Âu sẽ không dỡ bỏ lệnh trừng phạt cho đến khi Nga quay trở lại biên giới năm 1991 – họ đã nhiều lần nhắc lại điều này. Hoặc ít nhất là cho đến biên giới năm 2022, mặc dù vẫn còn những bất đồng giữa họ về vấn đề này. Nhưng nếu Nga không thể cung cấp dầu khí cho châu Âu, và Dòng chảy Phương Bắc – Nord Stream đã bị phá hủy và chặn lại, thì Nga hầu như không còn lựa chọn nào khác.

Và CHÍNH VÌ KẾT QUẢ CỦA CUỘC CHIẾN TỆ HƠN ĐỐI VỚI ÔNG TA SO VỚI LÚC BAN ĐẦU, PUTIN VẪN TIẾP TỤC CHIẾN TRANH. Ông ta hiểu rằng khi chiến tranh kết thúc, khoảng một triệu người hoặc hơn đang ở Ukraine sẽ trở về Nga. Họ sẽ tìm đến chính quyền địa phương, những người cũng đang bất mãn với tình hình. Nhiều khu vực không có việc làm. Nếu những người này trong quân đội hiện nhận được 200-400 nghìn rúp mỗi tháng, thì ở quê nhà họ sẽ chẳng có gì. Trong trường hợp tốt nhất, họ sẽ nhận được khoản trợ cấp tàn tật 50 nghìn rúp hoặc các phúc lợi xã hội khác. Điều này có thể gây ra những HẬU QUẢ XÃ HỘI nghiêm trọng.

Điện Kremlin cũng đang mô phỏng những kịch bản như vậy. Do đó, chúng ta chỉ có thể nói về những nhượng bộ rộng rãi từ Nga, việc chấm dứt chiến tranh và việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt. Ví dụ, việc rút khỏi lãnh thổ năm 1991, việc chuyển giao một phần dự trữ để khôi phục Ukraine, v.v. Nhưng Putin không muốn thực hiện những bước đi như vậy. Do đó, chúng ta thấy mình đang ở trong tình thế bế tắc, khi CHỈ CÓ MỘT CUỘC KHỦNG HOẢNG KINH TẾ SÂU SẮC MỚI CÓ THỂ PHÁ VỠ ĐIỆN KREMLIN. Nhưng cuộc khủng hoảng này đang diễn biến chậm chạp. Tôi xin nhắc lại, chúng ta đã nói về điều này vào tháng 12 và cho nền kinh tế Nga 6 tháng, nhưng vào tháng 4-5, Nga đã xem xét lại thâm hụt ngân sách. Bởi vì số tiền trong kế hoạch ban đầu đã hết vào tháng 5, đó là lý do tại sao họ "rút" thêm 2 nghìn tỷ rúp thâm hụt bổ sung cho mình.

Hóa ra, CUỘC KHỦNG HOẢNG KINH TẾ ĐANG DIỄN BIẾN THEO VÒNG XOÁY. Không giống như tháng 8 năm 1998, khi Liên bang Nga đột ngột vỡ nợ, bởi vì vào năm 2022 đã có một biên độ an toàn nhất định, vòng xoáy khủng hoảng này đang diễn ra chậm hơn, bất lợi cho họ. NHIỆM VỤ CỦA CHÚNG TA LÀ ĐẨY NHANH QUÁ TRÌNH NÀY. Nếu chúng ta đơn giản, giống như chú lừa trong phim "Shrek", hỏi: "Vậy khi nào chiến tranh sẽ kết thúc? Khi nào?",  thì điều này có thể kéo dài rất lâu.

Điện Kremlin có cả một loạt các biện pháp để làm chậm quá trình kết thúc chiến tranh. Ví dụ, họ có kế hoạch tư nhân hóa những gì họ đã mua từ các doanh nghiệp: 67% cổ phần của Yuzhuralzolota, doanh nghiệp Glavproduct, v.v. Họ muốn bán tổ chức thế chấp nhà nước Dom.RF thông qua sàn giao dịch chứng khoán. 

Chúng ta và các đồng minh đã thực hiện những biện pháp nào để ngăn chặn điều này hoặc giảm thiểu hậu quả? Cho đến nay, chưa có biện pháp nào. 

Có thể làm gì? Chúng ta có thể đưa ra các quy tắc trừng phạt, theo đó tất cả những người tham gia thị trường tham gia mua bất động sản đó kể từ một ngày nhất định sẽ tự động bị Ukraine và các nước G7 trừng phạt. Khi đó, sẽ có ít người sẵn sàng tham gia vào quá trình tái tư nhân hóa như vậy hơn. Tất nhiên, đối với một số doanh nhân từ Chelyabinsk, các lệnh trừng phạt không phải là vấn đề, họ bay đến Trung Quốc, thư giãn, và tất cả những điều đó thực sự không làm họ bận tâm. Nhưng đối với một nhà quản lý quỹ từ Moscow hoặc St. Petersburg, người có nhà nghỉ dacha ở Ý hoặc một quốc gia châu Âu khác, việc nằm trong danh sách trừng phạt của EU sẽ là một sự bất tiện nghiêm trọng. Và họ sẽ làm mọi cách để tránh tham gia vào những hoạt động như vậy.

Vì vậy, chúng ta cần phải đi theo hai hướng – TRỪNG PHẠT và các phương pháp gây ảnh hưởng khác. 

Các hoạt động PHÁ HOẠI cũng có tác động. Ví dụ, việc phá hủy 3 hoặc 4 nhà máy lọc dầu là một tổn thất đáng kể cho ngân sách Nga, vốn đang mất nguồn thu vì điều này. Về cường độ của các cuộc giao tranh – những tên lửa mà họ phóng vào Kyiv, Kharkiv, hay Kryvyi Rih, chúng ta đã thấy điều đó. Nhưng còn có khía cạnh tài chính của vấn đề: mỗi tên lửa được writen off trong bộ phận kế toán của đơn vị quân đội, nó được coi là đã sử dụng hết, và cần phải mua một tên lửa mới. Việc này tốn kém. Họ có thể phóng và chi bao nhiêu tên lửa vẫn là một câu hỏi bỏ ngỏ. Họ có một lượng dự trữ nhất định, được hình thành trong năm qua, và hiện đang được sử dụng. 

Tuy nhiên, chi tiêu quân sự vẫn rất lớn. Nếu bạn đã xem các báo cáo tại SPEIF - Diễn đàn Kinh tế Quốc tế St. Petersburg (với sự tham gia của đại diện Taliban), Putin đã nói rằng ông ta sẽ cắt giảm chi tiêu quân sự.

Tại sao? Bởi vì quốc gia nào có thể tồn tại nếu khoảng 40% ngân sách liên bang (khoảng 17 nghìn tỷ rúp) liên tục được chi cho chiến tranh? Putin chính thức nói khoảng 13 nghìn tỷ, nhưng đây là lời nói dối – ông ta đang che giấu chi phí cho Vệ binh Quốc gia, FSB và các cơ quan khác cũng tham gia vào cuộc chiến. Vì vậy, khoảng 40% doanh thu ngân sách được dành cho chiến tranh – tình trạng này về mặt vật lý là không thể duy trì trong một thời gian dài. NHIỆM VỤ CỦA CHÚNG TA LÀ ĐẨY NHANH QUÁ TRÌNH NÀY.

Đối với các dự báo về thời điểm khi một rủi ro hoạt động khác sẽ xảy ra, ví dụ như trường hợp của công ty hàng không Angara, khi họ đột nhiên bị cấm khai thác máy bay, thì rất khó để nói trước. Thời điểm họ nói: "Tiền chi trả cho quân đội đã cạn kiệt" cũng khó dự đoán, bởi tình hình đang diễn biến theo chiều hướng xấu. Giai đoạn dự đoán tiếp theo, khi Liên bang Nga bước vào một cuộc khủng hoảng mạnh hơn, là vào tháng 10-11 năm nay, khi Nga sẽ buộc phải xem xét lại thâm hụt ngân sách một lần nữa [Bộ Tài chính Nga đã xác nhận nhu cầu xem xét lại. – Glavred].

Theo tính toán của tôi (cũng như ước tính của các cựu quan chức như cựu Bộ trưởng Tài chính Zadornov và cựu thành viên bộ máy nhà nước Vyugin), thâm hụt chính thức dự kiến vào cuối tháng 11 có thể đạt 6-8 nghìn tỷ rúp. Nghĩa là, đến cuối tháng 11, con số này sẽ chính xác hơn và họ sẽ bước vào một vòng khủng hoảng mới, khi họ chỉ còn cách in tiền, sẽ không còn lựa chọn nào khác.

Và bây giờ, có lẽ ngay cả trong tháng 9, sau những nỗ lực của Mỹ liên quan đến Ấn Độ và các cuộc đàm phán thương mại với Trung Quốc, Nga cũng có thể dần dần đạt mốc 8 nghìn tỷ. Đối với họ, ĐÂY LÀ MỘT KHOẢN THÂM HỤT TÀI CHÍNH ĐÁNG KỂ, VÀ HỌ SẼ RẤT KHÓ KHĂN ĐỂ BÙ ĐẮP.

Bạn có hiểu sự khác biệt giữa họ và chúng ta là gì không? Khách quan mà nói, chúng ta có một nền kinh tế chuyển đổi. Chúng ta nhận được một phần tiền từ các đối tác phương Tây, một phần còn lại trong nước, và sau đó những nguồn lực này được chi tiêu dưới dạng UAV, tên lửa và các loại vũ khí khác. Chi tiêu cho chiến tranh giống như một vết thương: máu đã chảy, và lượng máu đó cần được bổ sung, nếu không thì cơ thể (nền kinh tế) sẽ chết. Chúng ta liên tục được các đồng minh truyền "máu" này, và họ không có những đối tác như vậy.

AI SẼ CHO HỌ VAY TIỀN?

Bản thân #Iran hiện đang gặp vấn đề lớn. 

#Bắc_Triều_Tiên có rất ít nguồn lực – họ đã cho đi một ít, nhưng giờ gần như chẳng còn lại gì. 

Trục Ma Quỷ không có cả IMF cũng như không có dự trữ lớn. 

#Trung_Quốc, như chúng ta thấy, theo đuổi lợi ích kinh tế của riêng mình. Họ có thể bị chỉ trích, nhưng họ là những kẻ ích kỷ về kinh tế. Họ sẽ không tài trợ cho Putin tiền bạc cho chiến tranh chỉ để ông ta giết chóc, bởi vì Nga không cùng chung hệ tư tưởng với Đảng Cộng sản Trung Quốc. Bắc Kinh có thể giúp Nga về mặt công nghệ hoặc hỗ trợ Nga đối đầu với Mỹ, nhưng không phải vì lý do tư tưởng, như trường hợp thời Chiến tranh Lạnh.

Vì vậy, GIẢI PHÁP THỰC SỰ DUY NHẤT CHO NGA TRONG TÌNH HUỐNG NÀY LÀ CHẤM DỨT CHIẾN TRANH. Tôi nghĩ rằng ngay lúc này, có lẽ ngay từ tháng 6, chúng ta đã bước vào một giai đoạn mới: họ tiếp tục cuộc chiến không phải để giành chiến thắng, mà là để mặc cả cho chính mình những điều khoản hòa bình có lợi nhất. Họ hiểu rằng họ sẽ không thể chiếm được toàn bộ lãnh thổ Ukraine. Những lời lẽ "chiến thắng" của họ chỉ là những câu chuyện tuyên truyền để ủng hộ nhóm khán giả "Z".

Nhưng tôi xin đảm bảo với các bạn: cả Ngân hàng Trung ương Liên bang Nga, Bộ Kinh tế, và thậm chí cả ngân hàng lớn nhất — Sberbank của Nga — đều nắm rõ tình hình thực tế. Tôi khuyến nghị khán giả nên xem các tường thuật trực tiếp từ Diễn đàn Kinh tế St. Petersburg, cũng như Đại hội Ngân hàng Trung ương Liên Bang Nga, diễn ra vào đầu tháng Bảy. Ở đó, các quan chức công khai bàn về những vấn đề của nền kinh tế Nga.

ĐIỆN KREMLIN HIỂU RÕ RẰNG KHÔNG CÓ ĐỦ NGUỒN LỰC CHO CHIẾN TRANH. Tất cả những gì đang diễn ra hiện nay chỉ là một sự đánh đổi để có được một thỏa thuận hòa bình, để họ được gỡ bỏ thêm nhiều lệnh trừng phạt, được cấp thêm nhiều giấy phép, được gỡ bỏ thêm nhiều tài sản. Chúng ta phải phản đối điều này và bảo vệ các điều kiện của mình. Khi đó, chúng sẽ có lợi hơn cho chúng ta.

Các biện pháp trừng phạt 

Hỏi:

Tổng thống Mỹ Donald Trump nói rất nhiều về việc có thể áp đặt các lệnh trừng phạt, nhưng đồng thời ông cũng nói rằng Nga đã học được cách lách luật. Nghĩa là, về nguyên tắc, ngay cả khi xét đến tất cả những lời lẽ hùng biện của mình, ông ấy cũng cho rằng các lệnh trừng phạt này có thể không hiệu quả. Theo đó, theo ý kiến của ông, khi một vòng đàm phán mới đã bắt đầu, và Nga đang mặc cả các điều kiện mới, về nguyên tắc, họ có thể mặc cả theo cách này trong bao lâu? Liệu họ có còn dư địa nào không?

Trả lời:

Họ còn một kho dự trữ vũ khí đến cuối năm nay. Họ tin rằng họ đã sản xuất đủ tên lửa, v.v. Nhưng cường độ chiến sự đang thay đổi, và có một sự phối hợp nhất định giữa GUR, SBU và các đơn vị khác của chúng ta, những đơn vị thường xuyên tiến hành các hoạt động. Ví dụ, 4-5 máy bay quân sự đã bị vô hiệu hóa ở Crimea. Và bạn hiểu rằng ngay cả các cuộc tấn công bằng tên lửa của họ cũng là một "điểm trừ" hàng ngày so với cán cân. Không chỉ một tên lửa hay một shahed bay đi. Để sản xuất một "shahed", cùng với đạn dược, tốn khoảng 50 nghìn đô la. Khoản này được khấu trừ ngay lập tức vào tài khoản. Và bạn cần phải bổ sung kho dự trữ. Và để bổ sung, khi các lệnh trừng phạt được áp đặt đối với các bộ phận và linh kiện, giá của các phụ tùng này sẽ tăng lên. Sản xuất trở nên đắt đỏ hơn, việc vận chuyển hàng hóa thông qua hậu cần để tránh lệnh trừng phạt cũng mất nhiều thời gian hơn, v.v.

Vấn đề chính của ngân sách quân sự Nga là trong số 17 nghìn tỷ rúp, chỉ có khoảng 3-4 nghìn tỷ được chi cho việc chi trả cho người dân. Mọi thứ khác đều là để bổ sung kho vũ khí. Do đó, những chiến dịch như vậy đằng sau chiến tuyến của kẻ thù càng hiệu quả về mặt phá hủy các cơ sở quân sự, thì họ càng nhanh chóng cạn tiền và càng nhanh chóng chấp nhận những điều kiện dễ chấp nhận hơn cho Ukraine. Bởi vì hiện tại, theo tôi, họ đang đưa ra những điều kiện không thể chấp nhận được.

Tôi đã nói rằng người Mỹ chỉ có thể dỡ bỏ lệnh trừng phạt nếu có một số tiến triển thực sự. Bởi vì những gì đang xảy ra bây giờ là người Nga chỉ đơn giản là đưa ra một điều gì đó: họ vẫn chưa chiếm được gì cả, và chúng ta đã phải từ bỏ những vùng lãnh thổ mà họ chưa chiếm được. Điều này được gọi là: “chúng tao” có thời gian, và “chúng tao” đang đặt ra những điều kiện không thể chấp nhận được để mặc cả. Và nếu các người không mặc cả, thì “chúng tao” sẽ tấn công vào dân thường, v.v. Tình hình như vậy chỉ có thể được đảo ngược bằng cách đẩy nhanh cuộc khủng hoảng kinh tế ở Liên bang Nga. Và sự phục hồi các lệnh trừng phạt và áp lực thị trường mà chúng ta đã nói lúc đầu – khi "thòng lọng" được thắt chặt chính xác vì các LỆNH TRỪNG PHẠT và ÁP LỰC THỊ TRƯỜNG từ Mỹ, tôi nghĩ chắc chắn sẽ có tác động.

Bởi vì bản thân các lệnh trừng phạt làm dấy lên nghi ngờ rằng chúng sẽ hoạt động hoàn hảo như một công cụ riêng biệt. Sẽ luôn có những kẽ hở mà người ta có thể lách qua. Nhưng khi áp lực thị trường xuất hiện, khi OPEC+ liên tục tăng sản lượng dầu, khi Ả Rập Xê Út ủng hộ điều này, và khi có những liên hệ tốt với chính quyền của họ, kết quả vẫn cho thấy Ả Rập Xê Út nghiêng về phía Mỹ hơn, bởi vì họ hiểu rất rõ những lời nói của người Nga thực sự có giá trị như thế nào.

Vì vậy, TÔI NGHĨ MỌI THỨ SẼ ỔN, NHƯNG NẾU CHÚNG TA MUỐN HOÀN THÀNH TẤT CẢ NHỮNG ĐIỀU NÀY VÀO CUỐI NĂM VỚI MỘT KẾT QUẢ THẮNG LỢI CHO CHÚNG TA, CHÚNG TA CẦN PHẢI NỖ LỰC HƠN NỮA KHÔNG CHỈ VỀ CÁC LỆNH TRỪNG PHẠT, MÀ CÒN VỀ ÁP LỰC THỊ TRƯỜNG VÀ CÁC NỖ LỰC NGOẠI GIAO. 

Hãy cùng phân tích những biện pháp mà Ukraine đã thực hiện đối với #Ấn_Độ thông qua các kênh ngoại giao: Tôi chưa nghe bất cứ điều gì công khai về việc này. Có lẽ đã có một số bước được thực hiện một cách riêng tư, bởi vì cũng có những biện pháp kín, không công khai. Ví dụ, có thể tổ chức một triển lãm ảnh tại New Delhi về những tội ác mà quân chiếm đóng đã gây ra ở Irpen hoặc trong các cuộc tấn công vào Kyiv, để cho những người, về bản chất, theo một đức tin phủ nhận bạo lực, xem. Xét cho cùng, chúng ta ở rất xa vời đối với họ. Truyền hình của họ đưa tin về chúng ta cũng giống như cách truyền hình của chúng ta đưa tin về Angola chẳng hạn: một câu chuyện mỗi năm một lần, và thậm chí không phải lúc nào cũng vậy. Do đó, họ đơn giản là không biết chuyện gì đang xảy ra ở đây. Họ có một nền dân chủ rất đặc thù. Họ không phải là một nhà nước độc tài, mà là một nhà nước dân chủ tôn giáo, và đồng thời, sự biến động của dư luận có tầm quan trọng đặc biệt đối với chính phủ của họ.

Chúng ta cần phải làm việc nghiêm túc với họ để họ nhận ra rằng họ đang mua DẦU MỎ NHUỐM MÁU, và đây không chỉ là một tuyên bố của Donald Trump, mà là sự thật: người dân đang chết ở đây, và bằng cách mua dầu này, họ thực sự đang tài trợ cho chiến tranh. Chúng ta cần cho họ thấy tình hình ở Ukraine trông như thế nào, từ góc nhìn của người dân thường. Tôi nghĩ điều này có thể mang lại một kết quả nghiêm túc.

Thêm vào đó, các hoạt động phá hoại và kinh tế sẽ tái diễn, và có thể là sự gia tăng cường độ giao tranh ở một số khu vực nhất định trên mặt trận, nhằm áp đặt nhịp độ chiến tranh lên kẻ thù. NẾU NGA ĐÃ LÊN KẾ HOẠCH TÀI TRỢ CHO ĐẾN CUỐI NĂM, THÌ NHIỆM VỤ CỦA CHÚNG TA LÀ LÀM CHO NÓ KẾT THÚC SỚM HƠN, VÀ HỌ SẼ LẠI PHẢI IN RÚP VÀ TÌM KIẾM TIỀN. Điều này hoàn toàn có thể. Trò chơi này có thể được chơi bởi hai bên, và nhiệm vụ của chúng ta với châu Âu là áp đặt luật chơi lên họ, chứ không phải ngược lại.

Với sự hỗ trợ của các đối tác quốc tế, đây là một chiến lược hoàn toàn thực tế. Vấn đề duy nhất là chiến thuật, người thực hiện và hiệu quả của việc lên kế hoạch cho các hành động như vậy. Các nhà ngoại giao, nhà kinh tế và quân nhân từ Ukraine và EU không thể làm việc riêng lẻ, đây phải là một bộ máy thống nhất, được phối hợp chặt chẽ. Tôi chắc chắn rằng các nhiệm vụ này là hoàn toàn thực tế, và không có lý do gì để đưa ra những dự báo tiêu cực. Chúng ta có thể xoay chuyển tình thế và tiến tới chiến thắng, đặc biệt là thông qua các biện pháp tài chính và kinh tế.

In tiền – Lạm phát – Giá cả 

Hỏi: 

Và nếu họ cho in tiền, thì, theo tôi hiểu, người Nga sẽ không mấy hài lòng với những gì sẽ xảy ra với giá cả và mọi thứ khác trong nước, tôi có hiểu đúng không?

Trả lời:

Họ đã bất mãn rồi, anh thấy không? Có những cơ chế BẤT TUÂN TÀI CHÍNH – điều này cho thấy người dân công khai và với số lượng lớn từ chối nộp thuế. Đây đã là một thực tế được ghi nhận, và tôi đã đưa ra cho anh một số ví dụ. Sự bất mãn này, giờ đây thể hiện qua việc chuyển đổi âm thầm sang tiền mặt, tiền giấy và tiền điện tử, vẫn còn lan ra đường phố. Và có một số vấn đề nhất định ở đây, bởi vì họ có một bộ máy an ninh rất hùng mạnh. Và 4 nghìn tỷ rúp mà họ chi cho các dịch vụ đặc biệt, cùng với những thứ khác, được dùng để duy trì bộ máy đàn áp. Anh thấy đấy: tay chủ công ty vàng Yuzhuralzoloto đã ngay lập tức bị bỏ tù – hắn đã cố gắng trốn thuế và trốn khỏi Nga, lấy đi một lượng tài nguyên đáng kể, nhưng hắn đã bị bắt.

Nghĩa là, bộ máy đàn áp đang hoạt động. Nhưng điểm yếu của chúng là mối quan hệ giữa trung ương liên bang và các vùng. Trung ương của liên bang tự sống cuộc sống riêng của họ, còn các vùng thì nghèo hơn nhiều. Và khi tiền bạc cạn kiệt và thâm hụt phát sinh, thái độ của các vùng đối với trung ương sẽ thay đổi.

Một trong những dấu hiệu của sự sụp đổ của Liên Xô trước đây chính là tình trạng chính quyền trung ương tách khỏi các vùng, và họ đơn giản tuyên bố độc lập. Tôi nghĩ rằng điều này sẽ không xảy ra nhanh chóng ở đây, nhưng một trong những lựa chọn khả thi cho kết thúc cuối cùng của cuộc chiến này (không phải là một lệnh ngừng bắn, mà là một kết thúc cuối cùng) là đưa nước Nga vào một giai đoạn của sự sụp đổ bán phần, khi các mối quan hệ kinh tế, tài chính, xã hội và chính trị giữa trung ương liên bang và các khu vực sẽ đạt đến đỉnh điểm, và trung ương sẽ không còn nguồn lực để xoa dịu sự bất mãn vốn đã tồn tại.

Điều này cần được giải quyết. Đặc biệt là vì có nhiều bên hưởng lợi từ diễn biến này: Nhật Bản, quốc gia muốn đòi lại quần đảo Kuril; Trung Quốc, quốc gia có yêu sách lãnh thổ lịch sử; và Chukotka, quốc gia không quá xa Mỹ. Tại sao Donald Trump lại cần Greenland nếu đã có Chukotka và Kamchatka với nguồn tài nguyên phong phú, bao gồm cả vàng, (mặc dù có nguy cơ động đất cao)?

Sự diễn biến của kịch bản này sẽ phần lớn phụ thuộc vào hành động của Putin. Nếu ông ta không dừng lại trong những tháng tới, đến cuối năm, ông ta có thể vượt qua điểm không thể quay đầu, và khi đó một kịch bản tiêu cực đối với Nga, tương tự như sự sụp đổ của Liên Xô, là hoàn toàn có thể xảy ra.

Bởi vì:

— Giá dầu đang giảm (giá dầu đang bị đè bẹp bởi các quyết định của OPEC);

— Mối quan hệ giữa trung ương và các khu vực đang xấu đi;

— Một bộ phận đáng kể dân số sống nhờ chiến tranh (tổ hợp công nghiệp-quân sự và quân đội chiếm hơn 3 triệu gia đình, vốn đã chiếm một phần đáng kể trong xã hội).

Nhiều dấu hiệu trùng khớp: họ muốn trở thành Liên Xô — và họ ngày càng giống với Liên Xô. Các công cụ gây ảnh hưởng bên ngoài cũng lặp lại những gì đã từng vận hành trước đây. Do đó, kịch bản này không thể bị bác bỏ — nó cần được đẩy nhanh, mặc dù sẽ không còn một cuộc cách mạng nào như cuộc cách mạng tháng Mười năm 1917. Nhưng cuộc khủng hoảng tài chính, kinh tế và căng thẳng xã hội có thể nhanh chóng thay đổi tình hình. Nhiệm vụ chính là đẩy nhanh quá trình này. Nếu họ không tham gia đối thoại và đòi hỏi lãnh thổ Ukraine, thì chúng ta có thể thảo luận với các đồng minh về khả năng đẩy nhanh kịch bản Nga tan rã một nửa, bởi vì Ukraine sẽ khó có thể tự mình kéo dài nó.

V.S.

===

Về người được phỏng vấn:

Dr. Vitaliy Shapran là một nhà kinh tế, nhà phân tích tài chính.

Trong giai đoạn 2007-2018, ông làm việc với tư cách là chuyên gia phân tích chính tại một trong những công ty xếp hạng tín nhiệm quốc gia hàng đầu, và trong giai đoạn 2018-2019, ông giữ chức vụ chuyên gia chính sách tiền tệ tại Ban Thư ký Hội đồng NBU.

Tháng 11 năm 2019, ông được Verkhovna Rada [Quốc Hội] của Ukraine bổ nhiệm làm thành viên Hội đồng NBU.

Từ tháng 5 năm 2020 – là thành viên ban biên tập tạp chí Kinh tế Khoa học Quốc tế VUZF Review (Sofia, Bulgaria). Ông cũng là thành viên của các tổ chức công: Hiệp hội Phân tích Tài chính Ukraine (UTFA) và Hiệp hội Chuyên gia Bảo vệ Nhà Đầu tư, Chủ nợ và Nhà Bảo hiểm Ukraine (UPAZIKS). 

Ông có bằng PhD, được công nhận tại EU.

Nguồn bản dịch: FB Phuc Lai GB