Bauxite Việt Nam

Bonny Lin, John Culver & Brian Hart 

Foreign Affairs ngày 15 tháng 5 năm 2025

Lê Bá Nhật Thắng biên dịch

Căng thẳng tại Eo biển Đài Loan đang gia tăng. Ngay cả trước khi Đài Loan bầu Lại Thanh Đức làm tổng thống vào tháng 1 năm 2024, Trung Quốc đã lên tiếng phản đối ông mạnh mẽ, gọi ông là “kẻ ly khai” và “kẻ kích động chiến tranh”. Trong những tháng gần đây, Bắc Kinh đã gia tăng các đòn công kích: vào giữa tháng 3, người phát ngôn của Văn phòng Sự vụ Đài Loan của Trung Quốc gọi Lại là “kẻ hủy hoại hòa bình hai bờ eo biển” và cáo buộc ông đang đẩy Đài Loan đến “bờ vực nguy hiểm của chiến tranh”. Hai tuần sau đó, khi Bắc Kinh tổ chức một cuộc tập trận quân sự quy mô lớn quanh Đài Loan, Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) đã lan truyền hình ảnh hoạt hình miêu tả Lại như một loài côn trùng. Một hình ảnh cho thấy một đôi đũa đang gắp “ký sinh trùng” Lại ra khỏi một Đài Loan đang bốc cháy.

Nỗ lực bôi nhọ nhân cách của Lại phản ánh nỗi lo lắng sâu sắc của Bắc Kinh về quỹ đạo quan hệ hai bờ eo biển, đặc biệt là điều mà Trung Quốc coi là mong muốn của Lại trong việc thúc đẩy Đài Loan tiến tới độc lập. So với người tiền nhiệm Thái Anh Văn, Lại thể hiện lập trường cứng rắn và thách thức hơn trước những đe dọa ngày càng tăng từ Trung Quốc đối với hòn đảo, thể hiện qua lời lẽ và các chính sách mới. Tháng Ba vừa qua, Lại gọi Bắc Kinh là “thế lực thù địch nước ngoài” và công bố kế hoạch thực hiện 17 chiến lược toàn diện nhằm bảo vệ hòn đảo khỏi sự xâm nhập của Trung Quốc.

Thái độ hiện nay của Bắc Kinh cần được Washington quan tâm đặc biệt. Trung Quốc không xem nhiệm kỳ của Lại chỉ là sự tiếp nối của Thái Anh Văn. Thay vào đó, Bắc Kinh coi Lại là một nhân tố gây rối giống như Trần Thủy Biển và đang đối xử với ông theo cách tương tự. Kể từ khi Lại trở thành tổng thống, Bắc Kinh đã thể hiện ngày càng rõ ý định sử dụng sức mạnh quân sự để đe dọa và trừng phạt hòn đảo. Và hiện nay Trung Quốc đã sẵn sàng hơn nhiều trong việc sử dụng vũ lực đối với Đài Loan so với 20 năm trước.

Những chia rẽ rõ rệt trong chính quyền Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump về cách tiếp cận vấn đề Đài Loan càng làm gia tăng các rủi ro này. Nếu Bắc Kinh nghi ngờ cam kết của Hoa Kỳ  đối với hòn đảo, điều đó có thể khuyến khích Trung Quốc thực hiện các hành động cưỡng ép hơn với Đài Loan. Tất cả những yếu tố này làm gia tăng đáng kể khả năng Bắc Kinh tính toán sai lầm và khả năng Trung Quốc thực sự sử dụng vũ lực đối với hòn đảo vào khoảng năm 2027, khi Trung Quốc đạt được các cột mốc hiện đại hóa quân sự quan trọng và Đài Loan chuẩn bị cho cuộc bầu cử tổng thống tiếp theo.

B.L. – J.C. – B.H.

Đọc toàn văn bài phân tích ở đây. Hướng dẫn quyền truy cập ở đây.

Nguồn bản dịch: Dự án Đại sự ký Biển Đông