Bauxite Việt Nam

Mai Nguyễn

"Tôi kiến nghị là cần phải nêu rõ ai là người thiết kế, ai thi công, hội đồng thẩm định, có tên tuổi, chức danh rõ ràng. Sử dụng công nghệ, vật liệu nào, ở đâu, mua của ai, hết bao nhiêu tiền, cũng phải công khai hết".Phó chủ nhiệm Ủy ban Khoa học Công nghệ và Môi trường Quốc hội Nghiêm Vũ Khải trao đổi với báo chí bên lề kỳ họp Quốc hội chiều 9/11.

Vừa rồi ông có tham gia cùng đoàn giám sát Dự án tổ hợp bauxite - nhôm Tân Rai ở Lâm Đồng, ông đánh giá thế nào về dự án này?

Tôi thấy 90% hạng mục chính của công trình đã hoàn thành. Tuy nhiên, vấn đề mà dư luận quan tâm là sau sự cố bùn đỏ của Hungary, Tây Nguyên rút ra được bài học gì.

Theo tôi, để đánh giá mức độ an toàn của các hồ chứa bùn đỏ phải dựa trên thực tiễn của Tây Nguyên. Đặc biệt phải công khai, đối thoại với dư luận.

Nhiều người lo lắng cho là vấn đề nhạy cảm tế nhị, nhưng là dự án đầu tư nên căn cứ vào Luật đầu tư, vào trách nhiệm của các bên.

Trong khi thực hiện, dự án có thể tăng chi phí, nhưng đây là hai dự án thí điểm, nên phải tính đủ và đúng các yếu tố kinh tế - xã hội – môi trường. Kể cả hiệu quả thấp hơn mong muốn, vẫn phải thí điểm để rút kinh nghiệm cho dự án sau.
Tôi cũng kiến nghị là cần phải nêu rõ ai là người thiết kế, ai thi công, hội đồng thẩm định, có tên tuổi, chức danh rõ ràng. Sử dụng công nghệ, vật liệu nào, ở đâu, mua của ai, hết bao nhiêu tiền, cũng phải công khai hết.

Về thiết kế của các hồ chứa bùn đỏ, ông thấy có vấn đề gì không?
Tôi đã đến tận hồ - nơi đang thi công nhưng vì thời gian không nhiều (2 ngày cuối tuần – PV) nên cũng chưa đi được hết. Nhưng tôi nghĩ là chủ đầu tư thực hiện nghiêm chỉnh các yêu cầu.

Riêng dự án Tân Rai có hai hồ, mỗi hồ chia thành các khoang, quy hoạch cho thời gian hơn 30 năm. Các hồ này được xây dựng theo thiết kế tổng thể, nhưng trên thực tế đầu tư xây dựng một diện tích đủ để chứa bùn đỏ trong những năm đầu tiên vận hành, đồng thời cũng xây dựng thêm những hồ chứa khác để dự phòng, theo hình thức cuốn chiếu.
Các yếu tố đảm bảo an toàn phải xây dựng ban đầu như: rãnh thoát nước, đê, và đập ở đoạn cuối của thung lũng đều đã hoàn thành.
Nguy hiểm, rủi ro như điện hạt nhân chúng ta còn có cách khống chế được, thì bùn đỏ chúng ta hoàn toàn có thể kiểm soát được về công nghệ. Tuy nhiên, khống chế tuyệt đối thì không ai đứng ra đảm bảo được.

Ông đánh giá thế nào về thái độ của chủ đầu tư?
Tôi thấy chủ đầu tư đang nỗ lực thực hiện những yêu cầu của báo cáo đánh giá tác động môi trường, có thái độ cầu thị và tích cực.

Đồng thời, chủ đầu tư cũng có cam kết tiếp tục nghiên cứu, đánh giá báo cáo này và nghiên cứu thiết kế hồ chứa bùn đỏ, kiểm tra đôn đốc cho đến khi hoàn thành hồ chứa bùn đỏ.
Vậy điều ông chưa hài lòng ở dự án này là gì?

Tôi chỉ quan ngại việc xây dựng hồ đó khối lượng công việc lớn, nhưng thời gian dự kiến đưa nhà máy vận hành vào là tháng 2 hoặc tháng 3, 4 năm 2011.

Thời gian còn lại yêu cầu chủ đầu tư một mặt phải khẩn trương, những vẫn phải thực hiện đúng báo cáo đánh giá tác động môi trường.

M. N.

Nguồn: Beenet