Bauxite Việt Nam

Lê Học Lãnh Vân

Nói Việt Nam không có nạn kỳ thị sắc tộc là ước mơ thì đúng, nhưng là hiện thực thì… cứ nhìn quan hệ trong sinh hoạt giữa người Việt với người thiểu số tại các vùng cao thì khắc biết. Vì sao tại vùng đất Tây Nguyên, đến nay người thiểu số đã chạy vào đến tận đáy rừng để lại các trang trại mênh mông cho người Việt trong vai trò chủ nhân tha hồ thuê nhân công trồng cà phê, hạt tiêu… trở thành những đại gia giàu có? Vì sao tại các thành phố lớn như Hà Nội, Sài Gòn, đi đâu cũng thấy người Việt xênh xang còn người thiểu số thì bói không ra? Tại vì người thiểu số không thích ồn ào nơi đô hội mà chỉ thích nhà phên tre mái lá cọ lộng gió ở nơi núi rừng? Tại vì người thiểu số không biết làm ăn nên nghèo trong khi người Việt thì nhiều năng lực sản xuất ra của cải làm giàu cho đất nước? Mọi lý do đều đúng cả. Nhưng hãy để cho con mắt bên trong nhìn sâu vào nơi lương tri đang ẩn náu và tìm cách đánh thức nó dậy mà nói chuyện phải trái, dở hay. Thì lúc ấy, ta sẽ hiểu rằng còn lâu lắm, rất lâu, mới có được một sự bình đẳng, một mối quan hệ anh em thân ái một nhà trong đại gia đình dân tộc Việt Nam. Nhưng hãy cứ ước mơ đi vì điều đó là cần thiết lắm, là động lực để dân tộc Việt Nam gắng sức đuổi theo các dân tộc tại các xứ sở văn minh, có nền dân chủ phát triển. Bình đẳng dân tộc trong nội bộ một dân tộc cũng phải là một mục tiêu như các mục tiêu tự do, dân chủ, nhân quyền mà xã hội dân sự chúng ta đang hướng tới ngày ngày.

Bauxite Việt Nam

Hamas tấn công và giết ngàn người Do Thái. Những nhóm người, ở một số quốc gia, loan tin “hai bên xung đột nên tự kiềm chế”. Giọng điệu có khi nghe ra bênh vực kẻ xua lực lượng vũ trang xông vào lãnh thổ quốc gia khác, dội hỏa tiễn, đạn pháo giết dân chúng…

Chu Mộng Long

Thứ Hai, 23-10-2023

Tôi bắt đầu từ chuyện thầy tôi, thầy dạy Hán Nôm. Lần đầu tiên đến nhà thầy, nhìn ban thờ gia tiên mang màu sắc Hoa, tôi hỏi: “Thầy là người Hoa?” Thầy giật mình: “Không, mình là người Việt!”

Thái Hạo

Cho đến khi nào bạn còn nghĩ rằng mình sẽ hoặc đang đấu tranh cho ai đó, bạn sẽ chẳng bao giờ tin vào việc mình làm, vì đó chỉ là sự tô vẽ cho cái tôi hoặc ban ơn cho kẻ khác. Chỉ đến lúc mỗi người hành động vì thấy chính mình đang bị xúc phạm, bị chà đạp, bị sỉ nhục trước một bản án bất công của bất kỳ ai, tức là đang tự bảo vệ nhân phẩm của chính mình, khi đó họ mới nhìn thấy nỗi đau khổ của tha nhân hiện diện trên da thịt mình.

Từ Thức

Chuyện xẩy ra khi tôi còn trẻ, nghĩa là chuyện cổ tích

Chạy xe trên xa lộ Paris-Caen. Một chiếc xe từ đằng sau, vượt ẩu, khi mình đã chạy vận tốc tối đa. Rồi ngoằn ngoèo trước mặt. như rắn say rượu.

Bực mình, tôi cằn nhằn:

-Cái thằng đen này, chơi trò gì vậy ?

Hai đứa con gái ngồi đằng sau. Cô lớn, 12, 13 tuổi gì đó, phản kháng:

-Mais ça n’a rien à voir avec sa couleur de peau ! ( Chuyện đó không liên hệ gì tới mầu da của anh ta !)

Con nít sống ở ngoại quốc, khi cần nói cái gì nhanh, hơi phức tạp, đều dùng tiếng địa phương. Câu đối đáp tiếp theo bằng tiếng Pháp, cho lẹ

Bác tài hơi ngượng, chợt nhớ ở Âu Châu, con nít được dạy từ nhỏ kỳ thị chủng tộc là một điều cấm kỵ, thói xấu. Người ta nhìn nhận dễ dàng những tính xấu, trừ thói kỳ thị.

Thay vì nhận lỗi, nhưng một ông bố An Nam không thể xin lỗi, bèn chống chế:

-Đùa một chút, không được à?

-Có những chuyện không đùa được !

Ông bố thấm đòn, cô ái nữ thứ hai bồi thêm:

-Et c (ce n’est) même pas drôle. (và câu đùa cũng chẳng có gì vui )

Nhờ con cái dạy bảo, từ đó ông bố bớt kỳ thị, bớt ngạo nghễ, và bớt nguỵ biện đôi chút.

Từ Thức

Cuối tuần, đi coi Seadrift tại Cinémathèque, Paris. Seadrift là một cuốn phim của Tim Tsai, về một cuộc đụng độ đẫm máu giữa ngư dân gốc Việt và ngư dân da trắng tại một vùng biển Texas, Hoa Kỳ.

Bích chương Seadrift

Rất thích Cinémathèque, cơ sở của Bộ Văn hoá Pháp, nơi sưu tầm, tích trữ tất cả những gì liên hệ tới nghệ thuật thứ bảy, trình chiếu phim của các điện ảnh gia độc lập, hay những tác phẩm hiếm quý, ngoài hệ thống thương mại. Sau phần chiếu phim, cũng thú vị không kém, là phần đạo diễn thảo luận với khán giả Tim Tsai, người Mỹ, gốc Đài Loan, 38 tuổi, nói những gì xảy ra ở làng đánh cá Seadrift là một trang sử của Texas, không thể để chìm vào quên lãng.

Chuyện xảy ra cách đây 40 năm, nhưng đề tài nêu ra vẫn còn là vấn đề thời sự, có lẽ nóng bỏng hơn bao giờ hết: vấn đề kỳ thị chủng tộc, vấn đề di dân, những xung đột không thể tránh, trong cuộc sống chung giữa những cộng đồng không cùng một văn hoá.

TỪ ALAMO BAY TỚI SEADRIFT

Một cảnh trong phim