Bauxite Việt Nam

Võ Văn Quản

November 04 2024

Ảnh: Canva.

Giới nghiên cứu ngày nay có lẽ đã nói rất nhiều về khái niệm “authoritarian resilience”, hay “sự bền bỉ của nền chuyên chế”. [1] Họ nói về cách mà các chế độ chuyên chế biến đổi, thích ứng để kéo dài thời gian tồn tại.

Người ta cũng lo ngại về tính bền bỉ của các nền dân chủ, nhất là khi nhìn vào những biến động chính trị gần đây ở Hoa Kỳ. Nền dân chủ Hoa Kỳ liệu có thể tiếp tục sống sót qua thời kỳ này hay không? Và chúng ta có thể rút ra bài học gì cho nền dân chủ tương lai của Việt Nam?

Với cuộc bầu cử sắp tới của Hoa Kỳ, dù kết quả ra sao đi chăng nữa, người viết tin rằng nền dân chủ này vẫn còn rất nhiều hy vọng.

Helmut K. Anheier, Edward L. Knudsen và Joseph C. Saraceno, Project Syndicate 23.8.2024

Đỗ Kim Thêm dịch

Photo: Reuters

Liệu năng lực của nhà nước có đủ để mang lại những cải thiện vững bền về chất lượng của cuộc sống, ngay cả khi không có trách nhiệm giải trình dân chủ mạnh mẽ? Trong khi người phương Tây từ lâu khẳng định rằng câu trả lời phải là không, thì Trung Quốc và các chế độ độc tài thành công về mặt kinh tế xã hội khác đã chứng minh rằng vấn đề này còn lâu mới được giải quyết.

Đào Tăng Dực

Vào trung tuần tháng 12, một số biến cố quan trọng tại Úc xảy ra, liên hệ đến đảng CSTQ và có ảnh hưởng lâu dài đến chủ quyền quốc gia và tương quan giữa quân đội Úc và các bản giá trị nền tảng về nhân quyền, được khắc ghi trong bản Tuyên Ngôn Quốc Tế Nhân Quyền của Liên Hiệp Quốc công bố ngày 10 tháng 12 năm 1948.

Trước hết, chúng ta phải lưu ý rằng, trong tương quan mậu dịch giữa Úc và CSTQ, thì Úc thặng dư mâu dịch hằng năm rất cao. Riêng tài khóa 2019- 2020 lên đến 77.4 tỷ Úc Kim.

Cũng một phần vì lý do này, CSTQ nghĩ rằng mình là quốc gia ân nhân của Úc và Úc phải đứng về phía TQ trên trường quốc tế.

Điều làm Bắc Kinh vô cùng phẫn nộ và ngạc nhiên là vào tháng Tư, 2020, Ngoại trưởng Úc Marise Payne là chính khách quốc tế đầu tiên yêu cầu xúc tiến một cuộc điều tra quốc tế về khả năng xử lý đại dịch Vũ Hán của TQ, độc lập với Tổ Chức Y Tế Thế Giới (WHO) mà cả Hoa Kỳ lẫn Úc đều cho là bị ảnh hưởng của CSTQ. Lời kêu gọi này lập tức được Hoa Kỳ cũng như các cường quốc phương Tây nhiệt liệt ủng hộ.

CSTQ coi đây là một sự phản bội và đưa ra một loạt chính sách trừng phạt kinh tế Úc như tăng thuế, cấm hoặc kiểm soát khắt khe nhập cảng những mặt hàng Úc như than đá, rượu và thịt, trị giá lên đến nhiều tỷ Mỹ Kim.

Chính quyền Úc, dưới sự lãnh đạo của Thủ Tướng Scott Morrison, tuyên bố sẽ không bao giờ nhượng bộ khi chủ quyền quốc gia và những bảng giá trị dân chủ cốt lõi bị đe dọa. Đầu tháng 12 vừa qua, quốc hội lưỡng viện, với sự đồng thuận của lưỡng đảng, đã thông qua Sắc Luật Bang giao Quốc tế 2020.

Sắc luật này minh thị trao cho Liên bang quyền duyệt xét và thay đổi các hiệp ước thân hữu với Trung Quốc, ký kết giữa các chính quyền tiểu bang, lãnh thổ, địa phương hoặc các đại học bất lợi cho chủ quyền quốc gia Úc.

Úc tuy có gia nhập Hiệp định Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) do TQ chủ trương về phương diện mậu dịch, nhưng trên phương diện quốc phòng lại cũng gia nhập nhóm 5 quốc gia Five Eyes gồm Úc, Canada, New Zealand, Anh và Hoa Kỳ cùng hợp tác kiểm soát những động thái quân sự của Trung Quốc.

Úc là một đồng minh của Hoa Kỳ tham chiến tại Afghanistan. Úc là một nền dân chủ hiến định, pháp trị và đa nguyên chân chính, với một hệ thống báo chí tư nhân hùng mạnh. Nhiều năm qua, đã có những rò rỉ cáo buộc về những vi phạm nhân quyền tại Afghanistan của binh đoàn SAS (Special Air Service), một đơn vị thiện chiến nhất của quân đội Hoàng gia Úc.

LS Nguyễn Văn Thân

Mã Lai có một thể chế liên bang quân chủ lập hiến gồm có 16 tiểu bang và lãnh thổ. Dân số khoảng 30 triệu. 60% là người bản xứ gốc Mã Lai theo đạo Hồi. Khoảng 20% là người gốc Hoa và 6% gốc Ấn Độ. Chính trị Mã Lai căn bản dựa trên sắc tộc và tôn giáo.

Kết quả cuộc tổng tuyển cử lần thứ 14 của Mã Lai vào ngày 9 tháng 5 vừa qua là một cú sốc lịch sử. Lần đầu tiên từ khi giành độc lập vào năm 1957, Liên minh cầm quyền Barisan Nasional bị lật đổ mà không rớt một giọt máu trong cuộc cách mạng thầm lặng. Mahathir, cựu Thủ tướng từ 1981 tới 2003 trở lại làm Thủ tướng lãnh đạo Liên minh đối lập Pakatan Harapan thành lập chính quyền. Chỉ vài ngày sau, Anwar Ibrahim, cựu Phó thủ tướng và cựu thù của Mahathir được ân xá và ra tù. Wan Azizah vợ của Anwar trở thành Phó thủ tướng của Mahathir. Najib Rajaz, Thủ tướng thất cử bị cảnh sát tiến hành điều tra về tội tham nhũng.