Bauxite Việt Nam

Để thoát nghèo đã khó, để trở thành một quốc gia phát triển còn khó hơn nhiều lần. Điều kiện cần cho mục tiêu này là phải có môt thể chế thật năng động và tiên tiến, có khả năng phát huy tối đa nội lực của đất nước, kết hợp ngoại lực của khu vực và của toàn thế giới. Nói khác đi, là chúng ta phải có định hướng chiến lược đúng, sách lược phù hợp và chiến thuật khôn khéo, uyển chuyển và năng động. Việt Nam chưa tạo dựng được cho mình các điều kiện cần ấy, chưa nói đến điều kiện đủ, nên giấc mơ “hoá Rồng” với ta còn quá xa vời.

Nhìn vào thực trạng của đất nước, có lần tôi  đã đề cập đến 3 điều kiện để hóa thành Rồng, rút ra từ bài học thành công của các con Rồng Châu Á.

(1) Có người đứng đầu là bậc hiền tài và thể chế thuận lợi để người đứng đầu cũng như mỗi người  dân phát huy hết tài năng phát triển đất nước.

(2) Có đội ngũ cán bộ biết quản lý nhà nước pháp quyền hiện đại có hiệu lực và hiệu quả cao; có những doanh nhân biết kinh doanh đạt hiệu quả kinh tế, xã hội cao cho bản thân, cho doanh nghiệp và cho đất nước; có các nhà khoa học biết lựa chọn, tiếp thu, vận dụng tốt các thành tựu khoa học và công nghệ tiên tiến trên thế giới, tiếp đó biết sáng tạo thành tựu khoa hoc và công nghệ tiên tiến của chính nước nhà.

(3)  Có một dân tộc văn minh và tài trí được đào tạo, bồi dưỡng bởi một nền giáo dục quốc dân hiện đại có chất lượng cao.

Luồng ý kiến thứ nhất: Tán thành quan điểm nêu trên dù rằng những người thích xét nét có thể nói nhiều hơn hoặc ít hơn 3 điều kiện hóa Rồng đó. Tiếc rằng, hiện nay, chúng ta không có cả 3 điều kiện nói trên. Vấn đề đặt ra là không phải dân tộc ta bị Trời hành, không "ban" cho các điều kiện đó. Mà là ở chỗ thể chế của chúng ta không tạo ra những mảnh đất để phát triển chúng, mà ngược lại, triệt tiêu chúng. Nếu cứ tiếp tục như thế này, thì chẳng những đất nước không bao giờ có những điều kiện đó, mà trái lại, chút ít gì còn lại cũng bị thủ tiêu. Và đương nhiên không thể thành Rồng mà chỉ có thể là bò sát. Vì vậy, vấn đề số 1 là cải cách thể chế. Có thể chế đúng – mà nội dung cốt lõi là dân chủ – thì mới có thể sản sinh ra các điều kiện hóa Rồng.

Thời Cách mạng Tháng Tám và Kháng chiến chống Pháp, chúng ta khó hơn nhiều về mọi mặt, vậy mà do cách làm dân chủ, khơi dậy được tinh thần yêu nước, giải phóng được sức sáng tạo của nhân dân... nên đã làm nẩy sinh nội năng to lớn không ngờ trong một dân tộc mù chữ vừa qua nạn đói, để giành chiến thắng. Các "chủ trương" hiện nay cũng đề cập chuyện đổi mới thể chế, cải cách, dân chủ,... nhưng thực tế chỉ là nói cho vui. Hành động thì ngược lại. Đó là vấn đề nan giải.

Luồng ý kiến thứ hai: Cho rằng không một quốc gia nào trên thế giới này có sẵn cả 3 điều kiện hóa Rồng nêu ở trên, mà đấy là 3 điều kiện phải phấn đấu tạo ra trong quá trình tranh đấu của một quốc gia, vì thế quốc gia mới cần có môt lực lượng chính tri tinh túy (đội ngũ elite của đất nước – có thể là 1 hay một số đảng phái, hay tổ chức chính trị...) lãnh đạo; minh quân chỉ có thể ra đời và trưởng thành từ quá trình phấn đấu / chiến đấu của lực lượng tinh túy này mà thôi. Ngồi chờ Chúa trời ban tặng điều kiện hóa Rồng thì không bao giờ có.

Thật ra Đảng Cộng sản Việt Nam hiện nay có đủ khả năng để tạo ra 3 điều kiện này, nếu Đảng Cộng sản lấy mục đích phục vụ Tổ quốc là mục đích duy nhất và trên hết. Đảng hôm nay nắm trọn vận mệnh đất nước và mọi quyền hành trong tay mà không tạo ra được 3 điều kiện này thì còn ai làm được? Nhưng cho đến nay Đảng vẫn không làm được việc này là vì Đảng không chọn làm nhiệm vụ tạo ra 3 điều kiện như tác giả Tô Văn Trường mong mỏi làm lẽ sống và làm nhiệm vụ duy nhất của mình, mà Đảng chỉ chăm lo cho địa vị của chính mình thôi, lầm lẫn và đồng nhất mình với Tổ Quốc, thậm chí Điều 4 đặt Đảng trên cả Tổ quốc!

Cứ nhìn con đường Lý Quang Diệu và Đảng Nhân dân Hành động đã đi để làm nên Singapore hôm nay từ một bãi làng chài thì rõ! Đảng Cộng sản Việt Nam hôm nay vẫn hoàn toàn có thể làm được như Lý Quang Diệu và Đảng Nhân dân Hành động của Singapore đã từng làm, nếu Đảng Cộng sản Việt Nam muốn, và chỉ cần ĐCSVN có ý chí này là đủ, còn thiếu trí tuệ thì dựa vào trí tuệ của dân tộc, đặc biệt là giới trí thức.

Khái niện đảng cầm quyền (ĐCQ) được dùng rộng rãi tai các nước dân chủ. Trước đây các đảng theo Mác Lê chủ yếu nói về cách mạng, lãnh đạo, thống trị giai cấp, không hoặc rất ít nói về vai trò cầm quyền. Ở Việt Nam, hình như Hồ Chí Minh là người  đầu tiên viết “Đảng ta là ĐCQ”. Gần đây vấn đề ĐCSVN lãnh đạo và cầm quyền được bàn đến nhiều, nhưng phần lớn chỉ chung chung, chưa thấy có ý kiến nào bàn sâu về nhận thức và về những cải cách cụ thể, cần thiết. ĐCSVN nổi tiếng kịp thời ra các nghị quyết dài dòng về mọi việc nhưng chưa thấy ra nghị quyết liên quan đến ĐCQ.

Viết bài này tôi xin góp một tiếng nói để thảo luận.  

Thời quân chủ độc quyền việc bí mật lập đảng là tội rất nặng. Thời đó không có đảng hợp pháp. Sự hình thành đảng phái  công khai có lẽ bắt đầu từ nước Anh, thế kỷ 16, do nhu cầu vận động đưa người của phe nhóm vào cơ quan quản lý xã hội. Các đảng được lập  chủ yếu để vận động bầu cử. Đó là các đảng chính trị. Đảng nào giành được đa số sẽ trở thành ĐCQ.Như vậy ĐCQ trước hết phải là đảng chính tri. Việc này dần mở rộng ra nhiều nước.

Đến thời kỳ Mác Lê Nin  xuất hiện đảng lãnh đạo cách mạng (ĐLĐ), một loại đảng kiểu mới của giai cấp vô sản. Vai trò chủ yếu của ĐLĐ  là tập hợp quần chúng đấu tranh giành chính quyền bằng bạo lực. Khi đã giành được chính quyền thì ĐLĐ nắm giữ chính quyền. Vậy phải chăng họ thành ĐCQ.

Nếu từ ĐLĐ trở thành ĐCQ thì như vậy nó có 2 loại. Một loại được chuyển giao chính quyền bằng bầu cử dân chủ, một loại giành được  bằng bạo lực cách mạng. Liệu về phương diện cầm quyền, giữa các đảng có gì giống và khác nhau. Phải chăng sự khác nhau cơ bản là do sự lựa chon thể chế  chính trị. Thể chế dân chủ đa nguyên với tam quyền phân lập hay thể chế độc quyền đảng trị.

Trên kia có trình bày ĐCQ phải là một đảng chính trị. Phải chăng đó là điều bắt buộc. Đúng, nếu như đất nước có ít nhất 2 đảng cạnh tranh nhau. Sai, nếu như chỉ có duy nhất 1 đảng độc quyền. Đảng đó không phải đảng chính trị, vậy là đảng loại gì? Chưa thấy ai nghiên cứu vấn đề này, theo tôi thì đó là đảng thống trị.

Trong bài ”Chính trị là gì” GS Lê Hữu Khóa đưa ra khẳng định rằng “ có độc đảng thì không có chính trị” ( Báo Tiếng Dân ngày 20/3/2019). Trong xã hội tồn tại một số tổ chức tự xưng là đảng nhưng không phải đảng chính trị.

Với ĐCSVN, trong điều lệ ghi rằng: Đảng là Đội tiên phong của giai cấp…, có tổ chức chặt chẽ…, là đảng cầm quyền. Tôi chưa tìm thấy văn bản nào ghi rằng ĐCSVN là một đảng chính trị hoặc là một tổ chức chính trị.