Bauxite Việt Nam

Hoàng Kim

Câu “Tiên học lễ, hậu học văn” không rõ ai nói và nói từ bao giờ, tác giả Nguyễn Hoàng Lan xếp câu “tiên học lễ, hậu học văn” vào tục ngữ Việt Nam (Tục Ngữ Việt Nam nhà xuất bản thanh niên). Cho nên, không hề có căn cứ nào để khẳng định chữ Lễ trong tiên học lễ là kinh lễ của Khổng Tử.

Lần đầu tiên câu “tiên học lễ, hậu học văn” được giải thích rõ ràng ở trong lời đề tựa của cuốn Sơ học độc bản do Quan chánh Đốc học Bắc Kỳ Pe'ralle ký tên năm 1915:

"Mục đích của những người làm sách này là cốt để khai tâm tính các con trước khi luyện trí: "Tiên học lễ, hậu học văn". Nghĩ như thế thật là rất phải vì biết ăn ở cho phải đạo là điều trước hết. Học giỏi là điều nên khen, nhưng học giỏi lại có nết na mới thực đáng khen hơn, mà vừa được mọi người quí mến."

Nguyễn Đình Cống

Vừa qua, đọc “Đôi lời với TBT Nguyễn Phú Trọng về văn hóa Việt hôm nay”, bài của Nguyễn Hữu Liêm, tôi thấy có nhận xét rằng ông TBT đã không nhắc gì tới “Luận về tự do” (On Liberty) của John Stuart Mill mà chắc rằng chỉ núp bóng Tuyên ngôn ĐCS của Marx và Engels, một tác phẩm có tầm cỡ lớn.

Khi viết bài “Đôi điều về chấn hưng văn hóa” tôi không hề nghĩ đến việc ông TBT núp bóng Tuyên ngôn. Trước đây tôi cũng đã đọc Tuyên ngôn vài lần, nhưng chưa kỹ. Nay đọc xong bài của Nguyễn Hữu Liêm tôi tìm đọc kỹ lại Tuyên ngôn xem tầm cỡ tác phẩm đến đâu và giật mình nhận ra rằng phần lớn những bài tuyên truyền của CS về Tuyên ngôn và vận dụng nó chủ yếu là dối trá. Tôi nghi ngờ rằng những người viết ra những lời tuyên truyền có cánh cho Tuyên ngôn đã chỉ nhắc lại những lời sáo vẹt nào đó mà chưa hề đọc kỹ nó một lần. Tôi cũng nghi ngờ rằng TBT và tất cả ủy viên Bộ Chính trị, tất cả ủy viên BCH Trung ương ĐCSVN cũng chưa có ai đọc thật kỹ Tuyên ngôn. Tiếc rằng tôi chưa tìm thấy nguyên gốc của Tuyên ngôn mà chỉ đọc nó qua bản dịch ra tiếng Việt. Tôi xin nêu tóm tắt của Tuyên ngôn và vài lời phản biện.

Mỹ Hằng

BBC News Tiếng Việt

NGUỒN HÌNH ẢNH, HUỲNH THỤC VY/FACEBOOK

Tòa án Nhân dân thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk vừa ban hành văn bản 'hủy quyết định hoãn chấp hành án phạt tù' đối với nhà hoạt động Huỳnh Thục Vy - mà một số người gọi là nhà hoạt động cuối cùng tại Việt Nam hiện đang còn được tự do trong nước.

Trao đổi với BBC News Tiếng Việt từ thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk sáng 1/12, Huỳnh Thục Vy xác nhận thông tin này và nói rằng cô 'hơi bất ngờ', nhưng cũng đã chuẩn bị tinh thần ngồi tù, và 'đang chờ' chính quyền tới bắt.

BBC không thể liên lạc lại với Huỳnh Thục Vy vào chiều 1/12.

ThS. Đỗ Hoàng & Lê Long, Viện Biển Đông

Hạ tuần tháng 11/2021, Học viện Ngoại giao đã tổ chức Hội thảo khoa học quốc tế về Biển Đông lần thứ 13 với chủ đề “Nhìn lại quá khứ vì một tương lai tươi sáng hơn”, thu hút gần 600 đại biểu trực tiếp và trực tuyến. Trong số 8 Phiên Hội thảo, Phiên 4 với tên gọi “Hãy công bằng với sự thật lịch sử” là một trong những nội dung được quan tâm nhất.

Phiên lịch sử quy tụ nhiều diễn giả nổi tiếng, bao gồm TS. Erik Solheim, Nguyên Giám đốc Điều hành Chương trình Môi trường Liên hiệp Quốc, Nguyên Bộ trưởng Môi trường và Phát triển Na-uy (với vai trò Chủ trì), GS. Monique Chemillier-Gendreau (Đại học Paris Diderot, Pháp), TS. Vũ Hải Đăng, (Trung tâm Luật pháp quốc tế, Đại học Quốc gia Singapore), nhà nghiên cứu độc lập Carl Zha (Trung Quốc) và cựu nhà báo Bill Hayton (Viện Chatham House, Anh).

Nguyễn Hữu Liêm

Hôm 24/11/2021 tại Hội nghị Văn hóa ở Hà Nội, GS Nguyễn Phú Trọng tuyên bố rằng, “Văn hoá chưa được quan tâm một cách đầy đủ tương xứng với kinh tế và chính trị; chưa thật sự trở thành nguồn lực, động lực nội sinh của sự phát triển bền vững đất nước, (và đang) thiếu những tác phẩm văn hoá, văn học, nghệ thuật lớn, tầm cỡ, phản ánh được tầm vóc của sự nghiệp đổi mới, có tác dụng tích cực đối với việc xây dựng đất nước, xây dựng con người.”

Lương Hoài Nam

Mỗi nền giáo dục dựa trên một hệ triết lý giáo dục có ảnh hưởng mang tính quyết định đến nội dung, phương pháp dạy và học. Giáo dục Mỹ có những triết lý giáo dục rõ ràng, thuyết phục, nhờ thế mà có chất lượng tốt bậc nhất thế giới.

Sự phát triển của xã hội Mỹ và vị thế cường quốc của Mỹ trên nhiều phương diện là kết quả trực tiếp của nền giáo dục siêu đẳng về tính khoa học và hiệu quả.

Các triết lý giáo dục cốt lõi của Mỹ bao gồm: Thuyết bản chất (Essentialism), thuyết trường tồn (Perennialism), thuyết tiến bộ (Progressivism), thuyết cải tạo xã hội (Social reconstructionism), thuyết hiện sinh (Existentialism).

Nguyễn Đình Cống

Đây là trao đổi về câu sau đây của GS: “Cần chấm dứt sử dụng khẩu hiệu ‘Tiên học lễ, hậu học văn’ để khai mở tư duy phản biện, giải phóng sức sáng tạo. Chống việc nhồi nhét kiến thức, chống việc học thuộc lòng…”

Về “Tiên học lễ…” tôi đã viết bài hưởng ứng. Nay viết thêm trao đổi về cụm từ “Chống việc học thuộc lòng”. Xin nói ngay là tôi không tán thành cách viết như vậy.

Nguyễn Đình Cống

GS Trần Ngọc Thêm viết: “Cần chấm dứt sử dụng khẩu hiệu ‘Tiên học Lễ, hậu học Văn’ để khai mở tư duy phản biện, giải phóng sức sáng tạo...” Theo tôi, viết như thế không sai, nhưng chỉ đúng một phần. Không phải toàn bộ Lễ cản trở tư duy phản biện mà chỉ một phần nào đó của Lễ có tác dụng cản trở hành động phản biện của người dưới đối với người trên (bị cho là vô lễ vì dám cãi lại, dám phản bác). Còn để khai mở tư duy phản biện, giải phóng sức sáng tạo thì cần chống lại lực cản lớn gấp hàng ngàn, hàng vạn lần cái điều do một phần của lễ giáo. Lực cản này nhiều người thấy rõ, đã viết nhiều nơi, gần đây được Hiếu Chân vạch ra (bài “Nói thêm về điều ông Thêm không dám”), Hà Sĩ Phu nhắc lại (bài “Thế nào là Tiên học Lễ hậu học Văn”) và một vài tác giả khác đề cập đến.

Nguyễn Đình Cống

Đó là các vị, các bạn đang ra sức bênh vực cho khẩu hiệu “Tiên học lễ, hậu học văn”.

Tôi rất thông cảm với các vị, các bạn vì trong nhiều năm tôi đã từng bênh vực khẩu hiệu đó. Nhưng rồi tôi ngộ ra rằng thực hành nó sẽ có lợi nhỏ mà mang lại cái hại lớn hơn. Lợi hại như thế nào đã có nhiều phân tích. Riêng tôi ngộ ra được là nhờ đã học, dạy và viết sách về Phương pháp luận nghiên cứu và sáng tạo, nghiên cứu và viết sách Học làm phản biện.

Khi chưa có những hiểu biết sâu sắc và thực hành về sáng tạo, về phản biện thì rất dễ chấp nhận khẩu hiệu “Tiên học lễ” vì thấy ở đó những cái lợi trước mắt. Nhưng thấy rồi thì xin suy nghĩ sâu hơn về hai câu sau.

Hà Sĩ Phu

Về đề tài nên giữ hay nên bỏ khẩu hiệu “Tiên học Lễ, hậu học Văn” xin được góp với các Cụ mấy ý chắc còn thô lậu (Vì tôi đang bệnh):

- Muốn thảo luận trước hết ta phải cùng hiểu nội hàm của 2 chữ LỄ và VĂN. Đây là 2 từ cổ mà thường bị hiểu theo nghĩa nôm na ngày nay, LỄ thì toàn nghĩa phản cảm (lễ phép, lễ bái, cúng lễ, lễ tiết, lễ hội…), toàn là sự phục tùng cung kính của kẻ dưới với người trên. VĂN thì văn chương thơ phú… dông dài. Thế thì khẩu hiệu này chỉ đáng vứt đi cho rảnh.

29/11/2021

VOA Tiếng Việt

Tổ chức Freedom House nói trong một báo cáo năm 2021 rằng Việt Nam không có tự do.

Mỹ không mời Việt Nam tham gia hội nghị thượng định về dân chủ sắp diễn ra, Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết khi công bố danh sách các nước được mời hôm 23/11.

Sẽ có 110 nước tham gia sự kiện được tiến hành qua mạng vào hai ngày 9 và 10/12, có mục tiêu ngăn chặn tình trạng dân chủ bị thụt lùi và các quyền tự do bị suy yếu trên toàn thế giới.

Một chuyên gia về quan hệ quốc tế nhận định với VOA rằng động thái của Mỹ có ‘ảnh hưởng hạn chế’ đến Việt Nam, trong khi một chuyên gia pháp lý cho rằng nó làm cho Việt Nam bị ‘bẽ bàng’ và có những tác động sâu xa, thậm chí ở tầm chiến lược.

Nguyễn Văn Tuấn

Nhân đang có cuộc trao đổi về “Tiên học lễ hậu học văn” trên mạng, xin nói ngay đây là loại người rất cần đem câu cách ngôn này ra dạy để cho họ hiểu thế nào gọi là văn hóa ứng xử. Cái thói “kiêu ngạo cộng sản” của một ông Ủy viên Bộ Chính trị và của một cô hoa hậu, về mặt tệ hại thực chẳng ai chịu thua ai. Nhưng trong khi đối với cô hoa hậu cố tình đem bài “Cô gái vót chông” dương oai với người Mỹ ta có thể nghĩ là chuyện lấy điểm với “lãnh đạo ở nhà”, tức là chuyện trong nước với nhau, thì với một ngài như P.Q.N. mưu đồ kiếm điểm của ông ta có thể lại vượt ra khỏi tầm “quốc nội”. Nghĩ như thế mới thấy hết cái thủ đoạn “yêng hùng” của ngài, cũng mới thấy cái kết của số phận ngài trong kỳ ĐH đảng sau chuyến xuất ngoại đó quả thật trớ trêu. Cất công mang tấm ảnh “tên phi công Mỹ rơi xuống Hồ Trúc Bạch” sang tặng ông John Mackel những tưởng kiếm bộn điểm, nào hay lại tự đặt khuôn mặt tối sầm của mình bên cạnh một con người nhân cách đàng hoàng sáng rỡ y như đứng trước kính chiếu yêu làm lộ nguyên hình. Sự đời họa phúc thật khó lường!

Bauxite Việt Nam

Phải tìm hiểu một lúc tôi mới biết tại sao người ta bàn tán việc cô hoa hậu ĐTH đánh đàn T'rưng bài 'Cô gái vót chông' ở Mĩ, trong lúc Mĩ tài trợ cho Việt Nam hơn 25 triều liều vaccine. Các bạn có thể nghĩ ra một chữ tiếng Anh để mô tả hành vi của cô ấy? Tôi nghĩ chữ 'tasteless' có lẽ là thích hợp nhứt.

Tasteless có nghĩa là vô vị, nhưng tôi nghĩ hiểu theo nghĩa 'nhạt nhẽo' thì đúng với văn cảnh hơn. Một danh từ khác liên quan với tasteless là vulgar, có thể hiểu là vụng về. Hành vi của cô ĐTH có thể xem là nhạt nhẽo và vụng về về văn hoá.

Hoàng Tuấn Công

Ảnh: GS.TSKH. TRẦN NGỌC THÊM (Nguồn báo Lao Động)

Nêu lý do “cần chấm dứt sử dụng khái niệm “trồng người” để khai mở tư duy phản biện, giải phóng sức sáng tạo”, GS. Trần Ngọc Thêm cho rằng, chữ “trồng” trong “trồng người” mang ý nghĩa áp đặt của giáo dục thời phong kiến, “con người được coi như cái cây”.

Cụ thể, sau khi trích dẫn lời Quản Trọng: “Kế một năm chi bằng trồng lúa, kế mười năm chi bằng trồng cây, kế trọn đời chi bằng trồng người. Trồng một gặt một ấy là lúa. Trồng một gặt mười ấy là cây. Trồng một gặt trăm ấy là người”, GS. Trần Ngọc Thêm phê phán:

“Vào thời phong kiến xưa thì cả Trung Quốc lẫn Việt Nam đều coi con người là đối tượng cần được giáo hoá; con người được coi như cái cây, hoàn toàn lệ thuộc vào môi trường một cách thụ động: Trồng ở đất này thì cho trái ngọt nhưng trồng sang đất khác có thể lại cho trái chua”.

Phạm Nghĩa

Đoạn “gân gà” Cát Linh – Hà Đông “khạc chẳng ra cho nuốt chẳng vào” này không giải quyết được thì mỗi lần nghị sự lại thêm ê mặt, vậy xin góp ý với các đại biểu Quốc hội Việt Nam cũng mở cuộc điều tra, nếu thấy dự án có điều khoản “tịch thu…” thì đó là một nỗi lo lớn xin các vị biểu quyết lập một Ủy ban tìm mọi cách chống trả thi hành điều khoản đó, đừng có để nước đến chân mới nhảy thì không kịp. Gã anh hai “môi răng” đầy mưu thâm kế hiểm đã cho chúng ta nếm bao nhiêu vố kể từ lập quốc đến nay, còn ai lạ gì nữa. Khi cần gã giở ngay trò “chiến lang” cắn cho môi chảy máu là sự thường.

Bauxite Việt Nam

Trung Quốc ngày 28-11 bác bỏ thông tin nước này có thể "tịch thu sân bay quốc tế duy nhất của Uganda" nếu quốc gia Đông Phi này không thể trả nợ.

Reuters cho biết khoản nợ mà Uganda đang gánh của Trung Quốc trị giá 200 triệu USD nhằm phục vụ mục đích mở rộng cơ sở hạ tầng, bao gồm sân bay quốc tế nói trên.

Một cuộc điều tra của Quốc hội Uganda hồi tháng trước chỉ ra rằng Trung Quốc đã áp đặt các điều kiện khó khăn đối với khoản vay này, bao gồm cả khả năng "tịch thu sân bay", gây phẫn nộ cho công chúng.

Nguyễn Quang Dy

“Kẻ nhân nhượng cho cá sấu ăn với hy vọng nó sẽ ăn thịt mình cuối cùng” (an appeaser is someone who feeds a crocodile hoping it will eat him last – Churchill).

Gần đây, câu hỏi Trung Quốc có đánh chiếm Đài Loan không và bao giờ, làm giới nghiên cứu đau đầu và dư luận lo ngại, nhưng vẫn chưa có lời giải thỏa đáng, và các giả thuyết vẫn chưa rõ ràng. Trong thế giới “hậu chiến tranh lạnh” (Mỹ-Xô) hay “chiến tranh lạnh kiểu mới” (Mỹ-Trung), yếu tố “bất định” (uncertain) và “khó lường” (unpredictable) ngày càng tăng, làm cho điều chỉnh chiến lược thời Trump và thời Biden vẫn chưa hoàn chỉnh.

Nguyễn Đình Cống

Qua theo dõi hội nghị Diên Hồng về văn hóa ngày 24 tháng 11 tôi vừa phấn khởi vừa lo ngại. Phấn khởi vì thấy rằng một số cán bộ có trách nhiệm ở cấp cao đã thấy được tầm quan trọng của văn hóa, lãnh đạo Đảng đã công khai nói về yêu cầu chấn hưng văn hóa, từ đó có hy vọng đất nước sẽ phát triển đúng hướng. Lo ngại vì thấy rằng nhận thức của một số cán bộ và nhân dân về văn hóa có phần lệch lạc, họ có thể làm chệch hướng của sự phát triển hoặc phạm vào lỗi ‘đánh trống bỏ dùi’.

Nguyễn Ngọc Lanh

08/08/2012 /  08:25 GMT+7

- Tham gia diễn đàn về khẩu hiệu “Tiên học lễ, hậu học văn”, GS Nguyễn Ngọc Lanh đặt vấn đề: Ta nên hoà nhập thế giới hay cứ “độc đáo Việt Nam? Độc đáo và độc đoán có gì giống nhau, khác nhau?

Tin liên quan:

Độc giả đề xuất khẩu hiệu thay thế 'Tiên học lễ...'
Luận bàn về những hệ lụy của chữ 'Lễ'
'Tiên học lễ...' không có lợi?

Người xưa hiểu rất đúng và làm đúng “lễ”

Các cụ tổ chúng ta đã học và thực hành nghiêm chỉnh chữ “lễ” ghi trong kinh Lễ của đạo Nho (bốn kinh khác là: Thi, Thư, Dịch và Xuân Thu).
Thoạt tiên, Lễ nói về cách ứng xử với quỷ thần (thần linh), mà nguyên tắc là:- Kính cẩn (phân biệt với kính phục, kính trọng…);
- Đứng xa ra (sợ sệt). Về sau, Lễ được mở rộng, gồm phép ứng xử với người trên (vua, thầy và cha - với nguyên tắc: Kính cẩn và Tuân phục - cũng ở mức tuyệt đối) và với người ngang hàng (Anh em, Vợ chồng, Bè bạn - với nguyên tắc: Trọng, Thuỷ chung và Nhường).
Sách không những nêu quy tắc mà còn nêu những quy định rất cụ thể khi giao tiếp. Ví dụ, không được nhìn vào mặt vua (long nhan), khi chầu vua phải quỳ lạy 3 lần (trán phải chạm sàn: gọi là dập đầu). Ngay cách chào bạn đến chơi nhà cũng được quy định: hai tay chắp lại, vái dài và gập lưng, cúi rất thấp…
Một quy tắc của “lễ” là trai gái không được thân nhau. Cụ Nguyễn Đình Chiểu (chưa xa ta lắm) vẫn hiểu và làm đúng “lễ”. Khi Kiều Nguyệt Nga định bước ra khỏi cái kiệu (che kín tứ bề) để tạ ơn Lục Vân Tiên cứu nàng thoát bọn cướp, cụ tả rằng cô tiểu thư này liền bị vị tráng sĩ kia xua tay lia lịa, nói: Khoan Khoan! Ngồi đó! Chớ ra!
Nàng là phận gái, ta là phận trai… Tóm lại, trong “lễ” không có chuyện… thảo luận, tranh cãi, phản biện. Chân lý là từ “người trên” phát ra, cấm cãi. Muốn “nên thân người”, trước hết là tuân phục. Khi cha mẹ bảo gì, con cái chỉ có “vâng”.
Xin trích vài câu trong các bài học thuộc lòng (sách giáo khoa thời trước). Xin nhớ là “học thuộc lòng” nhé (!):
Bảo vâng, gọi dạ, con ơi! Vâng lời sau trước, con thời chớ quên
Công cha, nghĩa mẹ khôn đền
Vào thưa, ra gửi, mới nên thân người
Con ơi! Muốn nên thân người Lắng tai nghe lấy những lời mẹ cha… Cá không ăn muối cá ươn Con cãi cha mẹ trăm đường con hư Xin nhớ: Cha còn đứng sau Thầy và vua (thứ tự: Quân – Sư - Phụ). Một kiểu lập luận: Tội “bất trung” là tội chết. Lại có câu: Vua bảo bề tôi chết, nếu không chịu chết đi, là bất trung. Nghĩa là vẫn cứ chết. Tuân phục đến mức ấy mới được coi là giữ đúng “lễ”.

Cắt nghĩa chữ “lễ” thời nay: Rất bí bét, kể cả tuỳ tiện xuyên tạc

Nếu nay cứ giữ đúng “lễ”, thì… khi thấy chủ tịch nước xuất hiện trên lễ đài, hàng trăm (có khi ngàn) người phải quỳ lạy 3 lần (!). Hài thật. Chẳng “lễ” thì đừng! Tất nhiên, khái niệm “lễ” thay đổi theo thời gian. Tuy nhiên không ai được phép làm nó thay đổi đến đảo ngược khái niệm gốc. Sử dụng một khái niệm có sẵn, phải tôn trọng nội dung gốc của nó. Lương thiện mà!
Vậy thì, một trong những nội dung gốc của “lễ” là tuyệt đối tuân phục người trên.  Do vậy, ngày nay học sinh không cần quá lễ phép (quỵ luỵ) trước thầy, nhưng nếu ta cho phép (hoặc khuyến khích) họ “trao đổi lại”, “thảo luận lại”, thậm chí “tranh luận lại” với thầy, là ta đã vô tình vứt béng cái gốc của “lễ” rồi vậy.
Đến đây, có lẽ chúng ta phải chọn một trong hai: giữ lại hay sổ toẹt cái gốc của “lễ”.Vâng! Học “lễ”! Nhưng đó là học cái gì?

“Tiên học lễ” là câu răn dạy học sinh. Mà đây là những học sinh cấp 1 và 2. Vậy cần nói với các cháu cho cụ thể: Học “lễ” là học cái gì.
Các cháu 7-14 tuổi xin “đủ” với những lý lẽ cao siêu, phát ngôn trên những diễn đàn trịnh trọng, nhằm đưa ra lập trường cách mạng để đi đến kết luận gang thép (và… chung chung): Các cháu cứ phải học “lễ”, mà phải học… trước! Từ ba chục năm nay, số người được răn dạy: cần “học lễ trước” đã chiếm gần nửa dân số. Vậy mà năm 2012 vẫn chưa có văn bản nào chính thức cho các cháu 7 tuổi biết nội dung “lễ”. Chỉ có vô số phát biếu của cá nhân. Ơ hay! Thế thì các cháu phải nghe ai?  Cả nước, cả phe ta (và có lẽ cả thế giới) sẽ khâm phục, biết ơn, nếu ai soạn cho bộ GD - ĐT một văn bản chính thức: Nội dung cụ thể của môn học mới: “Lễ”. Các cháu phải học, phải thi. Tất nhiên, phải có chương trình, phải có sách, có giờ giảng, có thầy… Và thi xong, phải đảm bảo là từ nay họ có “lễ”.

Tuỳ tiện tới mức khiên cưỡng, kể cả bóp méo khái niệm

Với cụm từ “tiên học lễ”, Google cho ra không dưới 1,5 triệu kết quả, trong đó có vô số người giải thích chữ “lễ” thời nay.
- Có vị viết ngay ở những dòng đầu: Học “lễ” là học cách ứng xử sao cho đúng với cái “lễ nghĩa” ở đời.
Ấy! Tôi xin. Lễ và Nghĩa là hai khái niệm khác nhau. Chúng ta có thể nói gộp hai khái niệm cho tiện (Nhân-Nghĩa, Cần-Kiệm, Lễ-Nghĩa), nhưng khi cắt nghĩa riêng chữ “Lễ” thì chớ lôi cả “Nghĩa” vào. Khổng Tử phân biệt rất rõ khi nêu 5 đức tính của người quân tử: Nhân – Nghĩa - Lễ - Trí – Tín (có vị gọi (sai) là luân thường).- Có vị cứ sưng sưng coi Lễ là đạo đức. Ấy! Tôi can. Đây cũng là hai khái niệm khác nhau. Một người chào hỏi rất đúng “lễ”, nhưng không vì thế mà bảo anh ta là nhà đạo đức. Nhầm lẫn kiểu này sẽ đưa đến suy luận sai về khái niệm “Văn”.  - … - Xa nhất, khi có vị dám suy chữ “lễ” là Hồng (lập trường cách mạng vô sản), còn “văn” là Chuyên (!).
Ấy! Tôi van. Một bên là lễ giáo (phong kiến) bên kia là lập trường (vô sản). Phong kiến khác XHCN; cụ Khổng khác cụ Mác. Suy luận kiểu này chẳng thà nêu khẩu hiệu: Học HỒNG trước, học CHUYÊN sau.

Đạo đức Nho giáo

Đây không phải chỗ để bàn về lý thuyết đạo Nho. Còn về đạo đức, có nhiều nội dung đến nay vẫn có thể kế thừa, sau khi chắt lọc. Những từ như Nhân, Nghĩa, Trí, Tín, Trung, Hiếu, Liêm, Kiệm, Cần… vẫn có ý nghĩa tốt đẹp. Và khi nói ra, không cần cắt nghĩa nhiều, vì nghĩa gốc của chúng vẫn được bảo tồn.
Chỉ có Lễ là mơ hồ, rắc rối, mỗi khi cần đi vào cụ thể. Nhất là nói với trẻ em.

Nếu bỏ “lễ” thì học gì?

UNESCO đã khuyến nghị từ lâu: Học chung sống, học cách chung sống. Học sinh cần học các kỹ năng chung sống. Khi còn nhỏ thì biết cách chung sống với anh chị em, cha mẹ, ông bà. Rồi đi học thì chung sống với thầy và bạn… Ra đời, chung sống với xã hội. Muốn hoà nhập, phải học kỹ năng chung sống với với thế giới, với người khác ý thức hệ, khác chế độ, khác tôn giáo…   Ta nên hoà nhập thế giới hay cứ “độc đáo Việt Nam? Độc đáo và độc đoán có gì giống nhau, khác nhau?

N.N.L.

Bài viết đăng VNN từ 2012, tác giả gửi BVN góp phần vào cuộc thảo luận “Tiên học lễ hậu học văn” 2021

Nguyễn Thông

Hôm qua 27.11, các báo quốc doanh mậu dịch rầm rộ đưa tin triều đình đảng tổ chức buổi lễ cực kỳ trọng thể để trao quyết định... nghỉ hưu cho mấy ông bà "nguyên ủy viên bộ chính trị, ban bí thư". Trước đó vài hôm, họ cũng làm động tác ấy với mấy ông "nguyên ủy viên bộ chính trị".

Sự màu mè, đỏ loẹt, cờ đèn kèn trống, tặng cho nhau những lời có cánh là một chuyện, vấn đề còn ở chỗ họ tiêu tiền của dân của nước vào những việc riêng họ, dân nước chẳng được chút lợi lộc gì, thậm chí chỉ có thiệt.

Anh Quân

28.11.2021 6:27

“Các quan chức của Đảng Cộng sản Việt Nam, khi cần, gọi người Việt là những người con thân yêu của Tổ quốc. Hãy xem Đảng đã làm gì khi thấy những người con của mình lâm vào hoàn cảnh như thế này.

Nếu bạn ở Việt Nam và nghe con của bạn ở Serbia nói rằng cháu đang ở trong căn phòng không có máy sưởi và ban đêm nhiệt độ xuống âm 2^oC, bạn sẽ làm gì? Nếu bạn có máy bay, bạn sẽ sang Serbia để đón con bạn về, phải không? Nếu bạn chưa sắp xếp được máy bay nhưng có tiền, bạn sẽ nhờ người giúp cháu được sưởi ấm, phải không? Bạn nghĩ Đảng và Nhà nước có máy bay, có tiền không?

Nhà nước đã làm gì?” (A.Q.) 

Đây là xuất khẩu lao động hay buôn người? Giữa thời buổi khốn khó của một đất nước mà người trên lúc nào cũng bận rộn cho mục tiêu xây dựng CNXH, tất cả mọi thứ trên đời hễ cái gì nhặt nhạnh được thì nhặt nhạnh bằng hết, cái gì sinh lời được đều có thể phải bán đi, cũng chỉ để dồn vào công cuộc xây dựng lớn lao ấy thôi, thì cái “vốn người” cũng là một món hàng quan trọng đấy chứ. Xuất khẩu hay buôn thì cũng vậy, miễn là có lời. Có khác chăng là trong buôn bán, khi đã giao hàng rồi, trách nhiệm giữ gìn “hàng hóa” không phải thuộc về người bán nữa. mà đã thuộc về người mua. Các ĐSQ cử người đến thăm hỏi thế kể cũng đã quá tốt. Chỉ thương cho các bạn trẻ, “Dại rồi mới biết khôn làm sao đây”.

Bauxite Việt Nam.

(VNTB) – Có thể mẹ không quá khốn khó như chị Dậu nhưng đã để con bị bán.

Âm 2^oC (1), không máy sưởi, không nước nóng, không giường nệm, chân đi dép lê, đó là điều kiện sống mà hơn 400 công nhân Việt Nam tại công trường nhà máy lốp xe của công ty Ling Long Duo, Trung Quốc đang phải trải qua ở thành phố Zrenjanin, nước Serbia ở Âu Châu.

Nông Phu

Có lẽ năm 2019 thì phải, một ngôi trường ở TP HCM có một cây phượng do người ta đánh từ đâu đó khi nó đã quá lớn về trồng. Do bộ rễ của nó chưa phát triển đủ điều kiện để giữ cho cây đứng vững trước một trận gió lớn nên nó đã bị đổ, gây thương tích cho một số học sinh để rồi sau đó không biết bao nhiêu cây phượng cổ thụ ở các trường học khác bị tàn sát hàng loạt không thương tiếc.

Lý do là có một số "nhà thực vật học" nào đó bỗng dưng phát hiện ra cây phượng là một loài cây "rất dễ bị sâu bệnh" dẫn đến thân bị sâu mục, nó là một loài thực vật nguy hiểm, là tội đồ của sinh mạng con người, cần phải "loại ra khỏi đời sống cộng đồng". Và thế là các nhà giáo dục căn cứ vào "các điều khoản kết tội" trên mà "thực thi công pháp" bằng cách "già đòn non lý sự" khiến cho phượng vĩ bị tiêu diệt một cách thảm khốc dưới những lưỡi cưa máy chuyên nghiệp trong một thời gian rất ngắn, để rồi sau đó được thay thế bằng những giống cây khác với cái giá cũng có phần đắt đỏ. Trong khi đó những cây phượng vĩ trải qua bao đời đã viết lên nhiều bài ca về thành phố hoa phượng đỏ (TP Hải Phòng) lại cứ thi nhau trổ hoa đỏ rực một gọc trời Nam mà cấm có cây nào chịu sâu bệnh gì cả và chưa có ai bị thương tích vì nó.