Bauxite Việt Nam

24/02/2021 13:25 GMT+7

TTO - "Có gì trên những chuyến bay bí mật về đêm giữa Myanmar và Trung Quốc?" - chuyên gia Susan Hutchinson ở Úc đặt câu hỏi giữa những đồn đoán về cuộc đảo chính ở Myanmar vào đầu tháng 2. Trung Quốc nói máy bay chỉ chở "hải sản".,

Máy bay Hãng Myanmar Airways - Ảnh minh họa: The Strategist

Trang News.com.au (Úc) ngày 24-2 đưa tin cứ vào mỗi đêm trong hơn 1 tuần qua, những chuyến bay không được đăng ký chở theo người và hàng hóa bí ẩn đã đi qua lại giữa Trung Quốc và Myanmar.

Thông tin trên được tiết lộ trong bối cảnh Myanmar - hiện có phần biên giới giáp Trung Quốc ở phía đông bắc - gần như đang bị "cắt đứt liên lạc" với bên ngoài kể từ cuộc đảo chính quân sự hôm 1-2.

Theo News.com.au, những đồn đoán về sự liên quan của Trung Quốc đã được lan truyền đầu tháng này khi truyền thông Trung Quốc gọi cuộc đảo chính ở Myanmar là "cuộc cải tổ nội các lớn".

Trong bối cảnh đó, xuất hiện các chuyến bay mỗi đêm giữa sân bay quốc tế Yangon của Myanmar và thành phố Côn Minh, thủ phủ tỉnh Vân Nam ở tây nam Trung Quốc.

Trên trang The Strategist, chuyên gia Susan Hutchinson đến từ Đại học Quốc gia Úc cho rằng Trung Quốc không chỉ biết về cuộc đảo chính, mà còn đưa binh sĩ tới hỗ trợ quân đội Myanmar.

BBC tiếng Việt

Một nhóm sáu bị cáo trong vụ án Đồng Tâm kháng cáo kêu oan bản án sơ thẩm sắp ra tòa trong phiên phúc thẩm được dự kiến bắt đầu vào ngày 08/3/2021, theo truyền thông chính thống Việt Nam.

Chụp lại hình ảnh. Hai ông Lê Đình Công, Lê Đình Chức, con ông Lê Đình Kình, bị tuyên án tử hình trong phiên tòa ngày 14/9/2020

Hôm 24/2, báo Pháp luật TPHCM đưa tin về tiến triển mới của vụ án, cho hay:

"Theo dự kiến, ngày 8-3 tới đây, TAND Cấp cao tại Hà Nội sẽ mở phiên tòa xét xử phúc thẩm vụ án giết người và chống người thi hành công vụ xảy ra tại thôn Hoành (xã Đồng Tâm, huyện Mỹ Đức, TP Hà Nội).

"Trước đó, tháng 9-2020, TAND TP Hà Nội xét xử 29 bị cáo về hai tội danh đã nêu. Cùng về tội giết người, bị cáo Lê Đình Công và Lê Đình Chức bị tuyên tử hình, Lê Đình Doanh chung thân, Bùi Viết Hiểu 16 năm tù, Nguyễn Quốc Tiến 13 năm tù, Nguyễn Văn Tuyển 12 năm tù".

Cùng ngày, báo Sài Gòn Giải phóng cho biết:

"Các bị cáo Lê Đình Công (sinh năm 1964), Lê Đình Chức (sinh năm 1980), Lê Đình Doanh (sinh năm 1988), Bùi Viết Hiểu (sinh năm 1943), Nguyễn Quốc Tiến (sinh năm 1980) và Bùi Thị Nối (sinh năm 1958) chuẩn bị hầu tòa phúc thẩm trong vụ án "Giết người" và "Chống người thi hành công vụ" xảy ra tại thôn Hoành, xã Đồng Tâm, huyện Mỹ Đức, TP Hà Nội.

"Ngày 24-2, Tòa án nhân dân cấp cao tại Hà Nội thông tin, dự kiến ngày 8-3 tới, đơn vị sẽ mở phiên xét xử cấp phúc thẩm đối với 6 bị cáo trên trong vụ án nghiêm trọng xảy ra tại thôn Hoành, xã Đồng Tâm, huyện Mỹ Đức, TP Hà Nội.

"Trước đó, sau khi bản án sơ thẩm được tuyên, lần lượt có 6 bị cáo trên kháng cáo. Trong đơn kháng cáo, hầu hết các bị cáo đều cho rằng mức hình phạt mà tòa cấp sơ thẩm đã tuyên đối với mình là nặng, đồng thời đề nghị tòa cấp phúc thẩm xem xét các tình tiết trong vụ án để giảm nhẹ hình phạt. Riêng Bùi Thị Nối không đồng tình với bản án sơ thẩm nên đề nghị cấp phúc thẩm xem xét lại".

Vẫn theo báo Sài Gòn Giải phóng, theo bản án sơ thẩm, 5 trong số 6 bị cáo nêu trên bị tuyên cùng về tội "Giết người". Trong đó, Lê Đình Công, Lê Đình Chức đều bị áp dụng mức án tử hình; Lê Đình Doanh bị phạt tù chung thân; Bùi Viết Hiểu bị phạt 16 năm tù và Nguyễn Quốc Tiến bị phạt 13 năm tù.

"Hiện, đã có 12 luật sư tham gia bào chữa cho các bị cáo tại phiên phúc thẩm. Phiên tòa dự kiến diễn ra trong 3 ngày liên tiếp," tờ báo này cho biết thêm.

Võ Văn Quản

Vào được Hội đồng Nhân quyền đâu có nghĩa là có thành tích nhân quyền tốt. Chắc hẳn nhiều người còn nhớ cuộc chạy marathon của anh em XHDS Việt Nam trên khắp các nẻo đường  Hà Nội vào năm 2013 khi họ bị CA nhà nước rượt đuổi tứ tán chỉ vì cái tội quá sốt sắng kỷ niệm 65 năm ra đời bản Tuyên ngôn nhân quyền nổi tiếng của Liên Hợp Quốc. Ấy thế mà ngay năm sau Việt Nam trúng cử thành viên Hội đồng Nhân quyền ngon ơ. Nhưng chuyện Việt Nam còn là chuyện nhỏ tí teo. Đến ông bạn vàng phương Bắc với cái lá nho che trên khuôn mặt ngài Tập đang bị nhiều nước đòi bỏ xuống để nhìn cho rõ công cuộc diệt chủng người Tân Cương của ngài từ bấy nhiêu năm nay đã “thành tựu” đến đâu rồi, hiện cũng là một ủy viên đàng hoàng trong Hội đồng Nhân quyền của Liên Hiệp Quốc kia đấy! Thế thì ông Liên Hiệp Quốc ở đâu, xin hãy dỏng tai lên mà nghe hai câu thơ của cụ Phan Châu Trinh viết cách đây vào khoảng 100 năm nhé: “Gớm thay một lũ hồ tinh / Nương hơi dựa bóng, tập tành đã quen”. Hình như nhà chí sĩ của nước chúng tôi viết là để sau này con cháu làm quà tặng các ông đấy.

Bauxite Việt Nam

Ông Phạm Bình Minh, Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam trong một buổi họp tại Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc. Ảnh: UN Geneva/ Flickr.

Việt Nam tuyên bố sẽ tranh cử cho một ghế trong Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc (United Nations Human Rights Council – HRC) nhiệm kỳ 2023 – 2025. Thông tin này khiến một số nhà quan sát trong lẫn ngoài nước phải bất ngờ. Có người còn phì cười, không biết vì mỉa mai hay vì chua xót.

Tuy nhiên, người viết cho rằng đây quả là thời điểm vàng để Việt Nam xem xét ngồi vào ghế thành viên tại cơ quan nhân quyền cao nhất của các định chế toàn cầu.

Vừa đang là thành viên không thường trực của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc (Security Council, UNSC – nhưng cũng sắp hết nhiệm kỳ hai năm), vừa đang là chủ tịch ASEAN (cũng sắp chuyển giao), vừa có thành công vang dội trong việc kiểm soát dịch COVID-19, không khó để hiểu vì sao Việt Nam lại muốn trở lại vai trò thành viên của Hội đồng Nhân quyền sau nhiệm kỳ đầu tiên vào giai đoạn 2014 – 2016.

Việt Nam đã từng là thành viên của Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc nhiệm kỳ 2014 – 2016. Ảnh: TTXVN

Có thể nói việc liên tục “nhảy cóc” qua lại các vị trí khác nhau trong các tổ chức quốc tế quan trọng sẽ giúp chính quyền Việt Nam vừa tiếp tục tích lũy kinh nghiệm, vừa xây dựng các khối liên minh bên trong Liên Hợp Quốc, đồng thời tìm kiếm sự ủng hộ quốc tế trong các vấn đề khác nhau.

Về mặt chính trị, người viết khó có thể phàn nàn gì về bước đi của chính phủ Việt Nam. Tuy nhiên, để tránh trường hợp “vui quá” như lần Việt Nam trở thành thành viên của UNSC, chúng ta cần làm rõ Hội đồng Nhân quyền bầu bán ra sao và vai trò của nó có gì nổi bật.

Trương Minh Vũ

Những gương mặt trẻ tuổi đang dẫn đầu các phong trào đấu tranh dân chủ ở khắp nơi.

Như một công thức được chứng minh trên thực tế, ở bất kỳ nơi nào có bất công áp bức, một khi những người trẻ tuổi dám đứng ra làm chuyện lớn, chống lại các bất công đó, cả xã hội đều được thức tỉnh và tiếp thêm sức mạnh.

Những thay đổi tích cực chỉ xuất hiện khi mỗi người quan tâm đến các giá trị dân chủ, tích cực tham gia vào các hoạt động dân sự. Bằng cách đó, mỗi công dân không chỉ có thể góp phần đấu tranh cho dân chủ tại nơi mình sống mà còn chung tay bảo vệ các giá trị dân chủ trên khắp thế giới.

Benjamaporn Nivas, Joshua Wong và Mya Thwet Thwet Khine, những người trẻ làm thức tỉnh xã hội tại Thái Lan, Hong Kong và Myanmar. Ảnh: AFP, Reuters, Getty Images

Tôi biết đến Joshua Wong (Hoàng Chi Phong) lần đầu tiên qua các bản tin quốc tế khi Phong trào Dù Vàng (Umbrella Movement) diễn ra tại Hong Kong vào năm 2014. Lúc đó, tôi là sinh viên năm hai của một trường đại học ở trong nước.

Khi thấy dáng dấp nhỏ thó cùng đôi kính cận của Joshua giữa hàng vạn người đổ ra đường hô vang khẩu hiệu, mà trong đó không thiếu khuôn mặt của những bạn sinh viên bằng tuổi, thậm chí của những bạn học sinh cấp hai nhỏ hơn nhiều, tôi đã có nhiều suy nghĩ lẫn lộn.

Phản ứng đầu tiên của tôi là thắc mắc, tại sao họ lại đi biểu tình, sau đến tò mò, các bạn ấy biểu tình cho cái gì, và cuối cùng là tự chất vấn, vì sao mình không được phép làm điều tương tự?

Phong trào Dù Vàng tại Hong Kong năm ấy đã mở cánh cửa đưa tôi đến một thế giới rộng mở. Trong thế giới lạ lẫm đó, các bạn trẻ như Joshua Wong, Agnes Chow, hay Nathan Law dường như đang sống trong một thực tại rất khác so với đất nước tôi đang sống. Tại đó, họ được tự do tham gia các hoạt động chính trị, tự do biểu tình, hay lên tiếng về không gian tự do học thuật Hong Kong đang ngày càng bị Bắc Kinh bóp nghẹt.

Tôi học được nhiều điều hơn về thế giới mới mẻ của các bạn trẻ này qua “Unfree speech”, quyển sách tiếng Anh đầu tay của Joshua Wong, xuất bản vào năm 2020.

Nguyên Ngọc

Nãy giờ là một số chuyện linh tinh ở Hội Nhà văn sau Đại hội IV, coi như chuyện thường ngày ở huyện. Bây giờ mới tới chuyện nghiêm trang hơn, về cái ban được Thường trực giao cho tôi, như tôi đã nói, có cái tên nghĩ kỹ một chút sẽ thấy rất kỳ quặc: Ban Sáng tác. Thử nhớ xem từ ông Balzac, ông Flaubert, ông Dostoievski, ông Tolstoi, ông Victor Hugo cho đến ông Hemingway, ông Faulkner, ông Jean-Paul Sartre, ông Milan Kundera, ông Salman Rushdhie… có ông nào cần một Ban Sáng tác không? Vậy cái gọi là Ban Sáng tác là ban gì và để làm gì? Kiếm tiền để tài trợ cho các nhà văn sáng tác chăng? Hình như lâu nay đó là một trong những công việc chính của Hội Nhà văn và họ làm khá thành công. Lý do thành công khá buồn cười: các vị “cấp trên” rất cao và đầy uy quyền ở ta rất khinh thường các ông bà nhà văn đúng như anh Nguyễn Đăng Mạnh đã nói thẳng với Tổng bí thư Đảng, lại vừa khá… sợ cái đám các ông bà ấy, đám ấy mà bất bình viết linh tinh lên thì cũng rất phiền. Chi bằng cho chúng ít tiền để mà “yên dân”. Các vị Chủ tịch hội biết rõ tâm lý đó thường định kỳ lên vừa dọa vừa xin, mỗi lần đều được tỷ này tỷ nọ, về phân phát cho hội viên, vừa được tiếng chăm lo cho anh em, vừa nhận được thêm phiếu mỗi khi bầu bán, thậm chí có người giống hệt như ông Tập bên Tàu tin chắc bằng cách này sẽ giữ được ghế Chủ tịch suốt đời… Tôi tin rằng không ít người hiểu rõ sự tệ hại và đáng xấu hổ của cái lối ngửa tay nhận tiền này, anh là người lao động văn học, anh làm ra sản phẩm đem bán mà sống chứ, có người thợ mộc nào ngoài món tiền bán cái bàn cái ghế do mình làm ra, lại được nhà nước tài trợ thêm không? Sao riêng anh lại có? Nhuận bút ở ta không đủ sống, thì làm thêm nghề khác mà tồn tại. Nhưng rồi mọi người đều vừa thở dài vừa nhận tuốt, “mình không nhận thì thằng khác cũng nhận, tội gì! Không nhận khéo “chúng nó” lại bỏ vào túi riêng”. Chị Ý Nhi bảo tôi, xưa nay hai anh em mình tuyệt đối không nhận một xu nào gọi là trợ cấp sáng tác của Hội, hai chúng tôi thuộc về thiểu số tuyệt đối.

Vậy Ban Sáng tác làm gì? “Chỉ đạo” sáng tác ư? Mới nghe đã thấy buồn cười. Là nhà văn thì họ viết, thích gì thì viết nấy, viết thế nào là hoàn toàn do họ, hay dở họ chịu…, cái ban này làm thế nào chỉ đạo được, vả anh lấy tư cách gì mà dám chỉ đạo họ. Nghĩ cho cùng, viết hay sáng tạo nghệ thuật nói chung là công việc tự do nhất, cũng là đơn độc nhất trên đời. Chỉ có một thứ duy nhất có thể ngăn cản anh: tài năng của anh. Nếu anh thật sự không có tài thì trời cũng chẳng giúp gì anh được. Thế thôi. Tất cả những đàn áp, cấm đoán, khủng bố, thậm chí bỏ tù… của bất cứ quyền lực xã hội nào đều là diễn ra sau đó. Tuy nhiên Mikhail Bulgakov có câu phán tuyệt vời “Les manuscrits ne brûlent pas”, bản thảo là thứ đốt không cháy. Chứng cứ sống sờ sờ, tác phẩm Truyện kể năm 2000 của Bùi Ngọc Tấn đã bị một ông Bộ trưởng của cái bộ được gọi là Bộ Văn hóa, buồn thay lại là một nhà thơ không hề xoàng và tôi đã từng tin, ra lệnh cho vào máy xay kỳ nát ra thành bột. Vậy mà rồi cứ như bằng phép màu nó lại sống lại, mạnh mẽ hơn, rực rỡ hơn, trường tồn…

Mạc Văn Trang

Chuyện Dư luận viên bịa đặt bôi nhọ, vu khống những người PHẢN BIỆN XÃ HỘI là “kiếm tiền", “kiếm thẻ ra nước ngoài", “phá hoại đất nước"... không nói làm gì, vì họ ăn lương để làm việc đó.

Đáng trách là nhiều người dân thường cũng nghe theo DLV, tưởng đó là thật.

Hồi tháng 3/2020 tôi dẫn Kim Chi về quê Giỗ họ, vừa bước vào nhà, bà chị dâu hớt hải: Chú về không sợ công an bắt à. Nó về phổ biến ông Mạc Văn Trang viết báo, trả lời đài nước ngoài, nói xấu dân làng Vũ La chống chính sách thu hồi đất của Đảng và Nhà nước để kiếm đô la…

- Thế dân làng có tin không? Chị có tin không?

- Thì trên tỉnh người ta về phổ biến, dân biết gì mà không tin. Dân làng cứ xì xầm lan truyền như thế, nhiều người cũng tin đấy…

Một ông bạn từ thời chăn trâu gặp tôi, nhìn trước nhìn sau, rồi bảo: Chết chết! Bài báo ông viết về Cướp đất ở làng Vũ La, bọn trẻ nó phô tô lan truyền ra khắp làng... Ông lại còn trả lời đài địch nữa…

- Đài địch là đài nào?

- Đài BBC chứ còn đài nào! Tôi hỏi thật, được nhiều tiền không mà dám làm những chuyện đó?

(Quả thật hôm đó có một ô tô và 2 xe máy của công an về đỗ ở ngoài sân Đình, mấy nhân viên an ninh mặc thường phục đứng ngồi, lố nhố, đi đi lại lại bên ngoài, trong khi cả họ nhà tôi ăn cỗ trong nhà. Cả ngày hôm đó, tôi dẫn Kim Chi đi đâu họ cũng bám theo ở khoảng cách có thể theo dõi, nhưng không đến gần hỏi chuyện. Thì ra công an về không phải để kiểm soát tôi và Kim Chi mà chỉ để dọa nạt dân làng).

Rồi hôm 27 Tết vừa rồi, thằng cháu vẫn đọc FB của tôi, đến chúc Tết, cũng hỏi, bài của bác đăng trên FB, báo nước ngoài lấy đăng có được trả tiền không?...

Cái tâm lý của dân ta bây giờ đặc sệt một thứ suy nghĩ: AI LÀM BẤT CỨ VIỆC GÌ CŨNG CHỈ VÌ TIỀN! Quả là phương thức đào luyện “con người XHCN” của Đảng CS và toàn hệ thống chính trị bao năm qua đã thành công mỹ mãn. Nguyên lý CHÍNH QUYỀN NÀO THÌ NGƯỜI DÂN ẤY đã được minh chứng!

Vũ Quang Việt [1]

16/02/21

Thời gian qua, sau cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ, ngày 6 tháng 1 năm 2021, Trump xách động đám đông hòng đảo ngược kết quả cuộc bầu cử đã tạo nên sự hoảng loạn chưa từng thấy ở Mỹ sau nội chiến, bất chấp 61 vụ thưa kiện trước tòa án đều đã bị bác bỏ, vì tòa án, trong hệ thống tam quyền phân lập ở Mỹ, đã giữ được tính độc lập, quyết định dựa trên chứng cứ và các nguyên tắc của Hiến pháp và luật pháp, không bị áp lực bởi nhiệm kỳ và lá phiếu của người dân bị phe nhóm chính trị xách động bất chấp sự thật.

Khó có thể nội loạn ngày 6/1 không phải là cuộc đảo chính vì Quốc hội bị chiếm đóng, Phó Tổng thống và dân biểu cả hai Viện đều phải chạy trốn, lo sợ cho tính mạng và một số người bị chết, nhưng trong thời gian đó Trump đã không hành động như một tổng tư lệnh, không điều quân vãn hồi trật tự. Trump xách động nhưng đã không lãnh đạo trực tiếp với sự sửa soạn kỹ lưỡng, may là từ Phó Tổng thống đến Nghị viên hai Viện không bị sát hại, và nếu xảy ra, điều gì xảy ra sau đó cho một Cộng hòa Củ chuối Mỹ khó mà tiên đoán.

Để xem xét liệu tình trạng tương tự có thể tiếp tục trong tương lai không, cần tìm nguyên nhân của tình trạng trên thông qua phân tích trên báo chí truyền thống Mỹ. Các tác giả được giới thiệu trong bài cho rằng cách khai thác của các tập đoàn thông tin hiện nay ở Mỹ là nhằm định hướng mở rộng diện người tham gia càng nhiều càng tốt với mục đích làm tiền, mà không cần biết tin là giả hay thật, người đưa tin là giả hay thật, và bằng mọi cách chiếm đoạt độc quyền. Đây là cách nhìn ngược lại với cách nhìn của các tập đoàn truyền thông dựa trên trí tuệ nhân tạo vì họ cho rằng khai thác mạng hiện nay là nhằm truyền bá thông tin, mở rộng dân chủ.

Đúng là từ khi có mạng và mạng được dùng để đưa thông tin, thì thế giới đã được tiếp nhận thông tin nhanh và rẻ, thậm chí miễn phí, miễn là có phương tiện tiếp nhận và sử dụng, và không chỉ tiếp nhận thông tin về chính trị và xã hội mà còn là thông tin về khoa học kỹ thuật rất cần cho sinh viên, những người bình thường và cả những nhà sản xuất nhỏ cần thông tin  như thời tiết, phương pháp trồng cây, và thị trường sản phẩm. Không những thế, nó còn giúp mở rộng quyền tự do ngôn luận cho nhiều người trên thế giới, ngay cả trong các xã hội độc đoán như trường hợp Trung Quốc với lệnh cấm dùng Google, gmail, Facebook... Tuy vậy, phải nói việc phát tán thông tin giả cũng là vấn đề mà xã hội phải giải quyết. 

Bài này không tránh khỏi nói qua về giải pháp, nhưng hoàn toàn bác bỏ việc dùng công cụ chính quyền để kiểm soát nội dung thông tin, chỉ cho phép phát tán những thông tin mà họ cho là đúng như đang xảy ra ở Trung Quốc và Việt Nam. Bài viết chỉ đặt vấn đề trách nhiệm của công ty mạng và người làm tin phát tán rộng trên mạng công cộng trên cơ sở pháp luật, tức là trên cơ sở bảo vệ nạn nhân, cho phép họ có quyền kiện kẻ viết tin và kẻ phát tán tin. Như thế, trách nhiệm này cũng giống như trách nhiệm của báo chí, nhà xuất bản truyền thống hiện nay mà thôi. Trách nhiệm này chỉ áp dụng với các phương tiện mở chứ không phải với các nhóm riêng như diendan-forum mang tính riêng tư.

Ngoài vấn đề thông tin đúng sai, còn hai vấn đề khác. Thứ nhất là đâu là giới hạn của việc cấm theo dõi, thu thập và sử dụng thông tin cá nhân nếu không được tòa án cho phép mà Hiến pháp và luật pháp Mỹ hiện nay nhằm bảo vệ quyền riêng tư (privacy right). Thứ hai là việc xử lý khả năng đưa tới độc quyền do trí tuệ nhân tạo đưa đến. Thí dụ năm 2019, công ty Amazon đã chiếm lĩnh 44% thị trường thương mại điện tử, gấp 10 lần Ebay, công ty đứng thứ hai, và hiện nay sẽ lớn hơn nhiều vì đại dịch; hay Google và Facebook đã chiếm hơn 50% thị trường quảng cáo điện tử và hơn 30% thị trường quảng cáo nói chung.

Tác giả bài viết, để cho toàn diện, cũng điểm qua ảnh hưởng của công nghệ trong kinh tế đã được trình bày trong một bài khác đã xuất bản.

Hiện trạng xã hội Mỹ vừa qua

Cuộc đảo chính mà chúng ta đang nói của Giáo sư Shoshana Zuboff, Đại học Harvard trên New York Times (29/1/2021) phân tích nguyên nhân cuộc bạo loạn ở Washington và tương tự ở nơi khác.

Nguyên nhân sâu xa là tin giả truyền qua mạng truyền thông xã hội phi chính thống, như Twitter, Facebook, Google, v.v... mà tác giả coi là thuộc giới tư bản thám sát nắm. Công nghệ trí tuệ nhân tạo đã cho phép doanh nghiệp sở hữu hạ tầng phục vụ các mạng truyền thông này khả năng theo dõi, thu thập và sử dụng thông tin toàn diện về từng hành động (mua bán,...), tư tưởng (trao đổi gì, thích gì,...) của từng cá nhân đã sử dụng mạng của tư bản tư nhân. Nói cách khác, doanh nghiệp sở hữu hạ tầng mạng đã biến mạng xã hội thành mạng tình báo, thu thập thông tin và phát tán chúng thành thông tin đại chúng. Tác giả gọi hệ thống này là chủ nghĩa tư bản thám sát (surveillance capitalism).

Tư bản thám sát theo dõi và biết ai thích loại thông tin, vấn đề gì, và dùng thuật toán dẫn dắt, nối kết người cùng ý thích, cùng niềm tin, từ đó khuyếch tán niềm tin và nâng cao số lượng người có cùng ý thích và niềm tin trong xã hội. Sự nối kết này nhằm tăng lượng người quan tâm, tạo ra một mạng lưới quảng cáo rộng lớn để thu phí từ người quảng cáo. Mạng càng đông người sử dụng giá quảng cáo càng cao và số lượng người hoặc doanh nghiệp dùng chúng càng nhiều.

Một giám đốc điều hành của Facebook viết: Sự thật đen tối là bất cứ điều gì cho phép chúng ta tăng số người nối kết thì đó là điều tốt. Facebook quyết định là quảng cáo chính trị sẽ không bị kiểm tra về thông tin thật/giả.

Tư bản thám sát không thấy cần hoặc không thấy có nhiệm vụ kiểm tra thông tin phát tán là thật/giả mà chỉ nhằm tăng số người theo dõi và sử dụng. Tư bản thám sát nhân danh quyền tự do ngôn luận và báo chí để làm chuyện này. Ở Mỹ, tư bản thám sát tự coi là chủ sở hữu toàn bộ thông tin cá nhân về chúng ta và tự giao cho mình thẩm quyền quyết định sử dụng thông tin trên. Facebook nói rằng họ không có trách nhiệm, dù chính Twitter và Facebook đã tạm dừng quyền phát tán của Trump trên mạng của họ vì cho rằng nội dung không đúng sự thật và xách động bạo lực. Nhưng đây chỉ là quyết định nhất thời, Giám đốc điều hành Facebook Mark Zuckerberg vẫn cho rằng họ chỉ có trách nhiệm đối với "một số nội dung" trên trang web của mình, nhưng không nên có luật quản lý họ như quản lý báo chí. Tại sao chỉ trách niệm một số nội dung chứ không phải tất cả, và tại sao không có trách nhiệm mà lại cấm Trump? Đó là vì Mỹ vẫn chưa có luật rõ ràng về vấn đề trách nhiệm này trong thời đại internet, và đây là điều Quốc hội còn đang tranh luận nhằm sửa phần 230 của Bộ Luật Communications Decency Act of 1996 (CDA) quá lỗi thời trong thời đại internet vì phần 230 qui định không coi nhà cung cấp và sử dụng thông tin qua máy tính giống như nhà xuất bản hoặc phát thanh thông tin.

Hiện nay mạng đưa tin giả về Covid chiếm 80 triệu người giao diện so với 6 triệu của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Trung Tâm Kiểm soát Dịch bệnh của Mỹ (CDC).

Các hệ thống quan trắc và dẫn dắt như thế, đã vừa được sử dụng để đưa tin giả, kêu gọi đi biểu tình lật đổ chính phủ ở Mỹ, và làm nhiều chuyện khác ở nước khác. Nhưng xã hội có cần kiểm soát không? kiểm soát thế nào? đâu là đèn đỏ khi đi đường, ai xử lý kẻ vượt đèn đỏ. Có thể chấp nhận việc đưa tin giả về cá nhân và xã hội không?

Tư bản thám sát làm tiền nhưng cái giá mà xã hội phải trả sẽ không chỉ là cuộc bạo động nhằm lật ngược kết quả cuộc bầu cử do Trump lãnh đạo, mà là sự phát tán thông tin giả trong xã hội, tạo nghi ngờ, có thể phá hủy mọi giá trị xã hội đạt được xây dựng trên thông tin thật trong lịch sử.

Sử dụng một mạng lưới lớn dùng để trả thù là bài điều tra trên New York Times (30/1/2021) về một người đàn bà dùng mạng với tên giả, phát tán tin giả để trả đũa những người mà bà ta coi là kẻ thù của bà ta.

Bà này phát tán tin giả và bằng tên giả với rất nhiều ký khoản (accounts) khác nhau để trả đũa gia đình ông chủ công ty đã cho bà ta nghỉ việc, cũng như trả đũa những luật sư bảo vệ người thuê nhà bà ta. Bà ta đưa rất nhiều thông tin thất thiệt về rất nhiều người trong gia đình chủ cũ, kết án ông này là ăn cắp, lừa đảo, ấu dâm.... trên những website mở ra để cho bất cứ ai than phiền về các hoạt động của doanh nghiệp, với lý do bảo vệ khách hàng, cho khách hàng được tiếng nói. Người than phiền không cần cho tên thật và địa chỉ thật.

Chuyện đuổi việc đã xảy ra quá lâu nên phải rất nhiều thời gian, người bị nạn mới tìm ra được tên tuổi người đàn bà làm chuyện này chỉ vì bà ta lỡ để trên mạng tấm hình bà ta lúc đi làm cho người là nạn nhân của bà ta. Tìm trên mạng cũng thấy bà này đã kết án nhiều người khác trong gia đình, chị, em, anh rẻ, cháu, anh họ, dì... Họ cũng khám phá ra việc bà này đưa tin giả kết án nhiều người khác. Người kết án dùng tên giả nhưng những người bị kết án lại là người thật, địa chỉ thật và do đó ảnh hưởng xã hội đối với họ khó lường.

Mạng xã hội bảo vệ người tiêu dùng nói đến ở trên sau khi đưa tin giả và sau khi nhận được phản đối của nạn nhân với thông tin tin cậy thì mạng đó lại đòi nạn nhân nộp tiền để xóa thông tin trên mạng. Nhiều vụ khoá máy, ký khoản, hồ sơ bệnh nhân... đòi tiền mãi lộ ngày càng nhiều.

Vấn đề đặt ra hiện nay

Công nghệ trí tuệ nhân tạo có thể nói đã và sẽ đảo lộn cơ cấu kinh tế và qua đó trật tự xã hội ở mức độ khó lường, và vì thế cần nghiêm túc phân tích theo dõi để có chính sách phù hợp bảo vệ lợi ích chung.

Điều này có thể sẽ cần nhiều thời gian, tuy nhiên, hiện nay ta đã có thể rút ra được một số vấn đề liên quan đến: (a) nhu cầu bảo vệ thông tin cá nhân; (b) nhu cầu qui trách nhiệm về “người” và phương tiện đưa thông tin giả nhằm bảo vệ thông tin thật; (c) nhu cầu giảm thiểu sự xáo trộn xã hội do công nghệ trị tuệ nhân tạo đưa đến tình trạng một nền kinh tế không cần nhiều lao động có tay nghề và có lương đủ sống, đồng thời tập trung lợi ích và tài sản chỉ cho một số nhỏ người làm chủ hệ thống trí tuệ nhân tạo.

Xâm phạm thông tin cá nhân

Bài trên NYT (5/2/2021) phân tích cho thấy khả năng thám sát của công ty và của nhà nước độc đoán với smartphone, tư bản thám sát có thể biết rõ từng người đi ở chỗ nào đến chỗ nào, thời điểm, và nếu dùng smartphone làm gì đó thì nó cũng biết rõ. NYT dùng thông tin này để phân tích hành động của một số người tham gia biểu tình và tấn công Quốc hội Mỹ. Họ lấy được thông tin trên vì một nhân viên nào đó tức giận đưa cho họ. Các doanh nghiệp thám sát thu thập thông tin của từng cá nhân và bán cho những người cần dùng.

Giáo sư Luật Tim Wu ở Đại học columbia nhận định về tính không trung lập của mô hình kinh doanh của tư bản thám sát như sau: Tư bản thám sát không trung lập trong việc đưa thông tin dựa trên sự tôn trọng tự do chọn lựa của người sử dụng, mà chúng phát tán có chọn lọc với mục đích nhất định (được điều hành bằng thuật toán) tùy theo lượng thời gian bạn dành cho các trang web của họ, và trên cơ sở đó cố gắng thu hút bạn, làm tràn ngập thông tin, tạo các phản ứng cảm xúc về một nội dung nào đó, như một hình thức tuyên truyền.

Trong việc để tự do phát tán thông tin, các doanh nghiệp thám sát Facebook, Google,
Twitter, v.v. cho phép lập ký khoản (account) mà không cần biết danh tính thật. Trường hợp lập website trên google nhằm quảng cáo hay phát tán thông tin dù phải đăng ký địa chỉ, nhưng địa chỉ này có thể được bảo mật nếu trả phí bảo mật. Nếu bị than phiền, Faceboook, Google xóa ký khoản là cùng. Twitter cũng thế, không đòi hỏi danh tính thật, một người có thể lập nhiều “ký khoản” (account) và đưa thông tin giả về cá nhân có danh tính thật. Ở Mỹ, chẳng có luật lệ gì để thưa kiện, khác hẳn báo chí truyền thống khi đưa tin về ai đó thì nạn nhân của thông tin không đúng sự thật có thể kiện nhà báo và tờ báo. Nhưng với các công ty tư bản thám sát họ có thể tùy tiện thu thập thông tin về một cá nhân và sử dụng chúng với mục đích nào đó mà cá nhân không được biết, nhưng mục tiêu là làm tiền, tiền quảng cáo hay tiền bán thông tin. Và cho đến nay không có luật lệ gì đòi hỏi họ có trách nhiệm về việc phát tán thông tin không đúng sự thật.

Nguyễn Ngọc Chu

1. Cách Trung Quốc dạy môn lịch sử. Tỷ lệ 8:1 và phép biến hình thành tỷ lệ 2:1

Không biết hiệp ước Thành Đô hạn chế những điều gì, nhưng riêng về ca ngợi chiến thắng của quân giải phóng Trung Quốc trong chiến tranh với Việt Nam thì phía Trung Quốc không có “làn ranh đỏ”.

Thời gian sẽ bóc dần sự thật. Theo tiết lộ của phía Trung Quốc thì Trung Quốc đã lên kế hoạch tập trung tấn công Việt Nam với tỷ lệ 8:1 trong cuộc chiến tranh tháng 2/1979.

Trung Quốc áp dụng chiến thuật “biển người” theo phương châm của Mao là: “trong mọi trận đánh, tập trung một lực lượng vượt trội tuyệt đối chống lại kẻ thù”. Bởi thế lãnh đạo Trung Quốc yêu cầu các tướng lĩnh chỉ huy phái áp dụng chiến thuật “dùng đao mổ trâu để giết gà” (niudao chaji).

Theo nguồn tin của Trung Quốc thì vào giữa tháng 1/1979 Trung Quốc đã tập trung tại biên giới Trung – Việt hơn 320 000 quân chính quy, chiếm ¼ toàn bộ quân đội chính quy Trung Quốc. Chưa kể đến lực lượng quân địa phương và dân quân.

Lãnh đạo Trung Quốc lệnh cho tám quân đoàn trực tiếp tấn công ở 2 mặt trận Lào Cai và Lạng Sơn. Để một quân đoàn dự bị. Trung Quốc thừa nhận chỉ riêng ở Quảng Tây đã huy động đến 26 000 dân quân trực tiếp đánh trận và huy động 215 000 dân công phục vụ cho chiến trường.

Nhưng sau chiến tranh, vì bị thương vong nặng nề (như Đặng Tiểu Bình đã thừa nhận là gấp 4 lần Việt Nam), lại không đạt được mục tiêu đánh nhanh thắng nhanh, nên Trung Quốc đã đổ lỗi cho sự tính toán nhầm – rằng đã không đưa lực lượng dân quân của Việt Nam vào thế trận hai bên. Trung Quốc đã thổi phồng số liệu của lực lượng dân quân của Việt Nam, chỉ riêng ở Cao Bằng lên đến 40 000 - 50 000 người. Và Trung Quốc tuyên truyền trong nội bộ là tỷ lệ 2:1. Trung Quốc gọi đó là bài học sai sót về thống kê số lượng quân đối phương, mưu toan che đậy sự thất bại nhục nhã về khả năng chiến đấu của quân giải phóng Trung Quốc.

Chẳng ai tin vào số liệu tuyên truyền của Trung Quốc - ngay chính cả người đọc tin và người đưa tin của Trung Quốc. Vì họ biết, tìm hiểu sự thật ở Trung Quốc là tự mình tìm đến phiền phức, lao tù và thậm chí là mất mạng.

Cho nên các hãng thông tấn và báo chí Trung Quốc ra rả đưa tin làm bé nhỏ số thương vong của quân Trung Quốc. Rằng trong cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam tháng 2/1979, dù huy động đến 600 000 quân sĩ - thì số thương vong của binh lính Trung Quốc rất nhỏ bé, chỉ có 6 900 lính bị chết và 15 000 lính bị thương, tức là chỉ có 21 900 lính Trung Quốc bị thương vong. Trong khi đó, các nguồn tin khác của Trung Quốc đưa ra là 25 000 lính Trung Quốc bị chết và 37 000 lính Trung Quốc bị thương. Tổng cộng là có 62 000 lính Trung Quốc bị thương vong.

Con số là một chuyện. Hãy nhìn đến thực tế tuyên truyền của Trung Quốc. Những thập niên 60 của thế kỷ 20, phim ảnh và sử sách Trung Quốc luôn ngợi ca thắng lợi của quân giải phóng Trung Quốc như là một đội quân “bách chiến bách thắng”. Tư liệu dẫn là những cuộc chiến với quân đội Tưởng Giới Thạch trong cuộc rút chạy thảm bại núp dưới hai từ mỹ miều “trường chinh”. Một phần nữa là ngợi ca quân đội Trung Quốc trong cuộc chiến Triều Tiên – nơi Trung Quốc lúc cao điểm sử dụng đến 700 000 quân trong tổng số 2,97 triệu lượt huy động quân nhân, để đối phó với 220 000 liên quân Mỹ - Nam Hàn.

Từ thập niên 90 thế kỷ 20 cho đến bây giờ, Trung Quốc ra rả đưa tin chiến thắng ở Lão Sơn (điểm cao 1509 núi Đất) như là thắng lợi điển hình của quân giải phóng Trung Quốc. Vì trong cuộc chiến tranh tháng 2/1979 Trung Quốc đại bại toàn bộ, không có một trận đánh nào có thể đưa ra ca ngợi, nên Trung Quốc phải viện vào trận đánh ở Lão Sơn năm 1984.

Về Hải quân, Trung Quốc lấy trận thảm sát dã man nã pháo từ tàu chiến vào 64 chiến sĩ công binh vây quanh cờ Việt Nam làm chiến công ca ngợi. Đoạn phim thảm sát này được Trung Quốc đê tiện công chiếu trong lịch sử của 70 năm Hải quân Trung Quốc.

Hãy hỏi bất kỳ học sinh phổ thông nào của Trung Quốc, từ Nam Ninh ở Quảng Tây phia Nam cho đến Cáp Nhĩ Tân (Habinh) ở Hắc Long Giang phía Bắc, không học sinh nào biết Trung Quốc xâm lược Việt Nam tháng 2/1979, không học sinh nào biết 10 năm (1979-1989) Trung Quốc đánh chiếm biên giới Việt Nam, mà chỉ biết Trung Quốc phản công tự vệ - chống lại sự xâm lược của Việt Nam. Trong giảng dạy cho học sinh, từ sách giáo khoa cho đến giáo viên đều truyền đi thông điệp rằng Việt Nam xâm chiếm Trung Quốc và Việt Nam là lãnh thổ của Trung Quốc.

Cho đến bây giờ, hướng dẫn viên du lịch người Trung Quốc vẫn tuyên truyền cho khách du lịch Trung Quốc đến Đà Nẵng, rằng Đà Nẵng là của Trung Quốc. Đó là cách Trung Quốc dạy môn lịch sử.

Gần đây, vào năm 2009 Trung Quốc chính thức đưa ra yêu sách đường chín đoạn hình chữ U. Dù năm 2016 Toà trọng tài quốc tế PCA đã bác bỏ yêu sách của Trung Quốc, nhưng hình chữ U đã ngập tràn trong sách giáo khoa và bản đồ Trung Quốc. Hình chữ U còn in chính thức trong hộ chiếu Trung Quốc. Đó là cách Trung Quốc dạy môn lịch sử.

RFA 2021-02-22

Tàu hải cảnh Trung Quốc đã vào gần lô dầu khí của Việt Nam thuộc dự án Biển Đông 1 của Tổng công ty Cổ phần Dịch vụ Kỹ thuật Dầu khí Việt Nam (PTSC), ngoài khơi Vũng Tàu, vào các ngày 21/2 và 22/2 vừa qua, theo dữ liệu mà RFA thu thập được qua trang theo dõi tàu biển.

Hình minh hoạ. Mỏ Lan Tây của liên doanh Rosneft Vietnam ngoài khơi Vũng Tàu hôm 29/4/2018. Reuters

Cụ thể, vào ngày 20/2, tàu hải cảnh mang ký hiệu CCG 5304 đã đi từ Đá Subi thuộc quần đảo Trường Sa, và vào vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, cách bờ biển Vũng Tàu khoảng 170 hải lý, vào ngày hôm sau.

Tàu CCG 5340 chỉ cách lô dầu khí thuộc dự án Biển Đông 1 của PTSC khoảng 1 hải lý. Đây là khu vực có lô dầu khí là Hải Thạch-Mộc Tinh. Động thái này có thể cho thấy Trung Quốc đang chống lại những nỗ lực của Việt Nam trong việc khai thác dầu khí ở vùng nước mà cả Việt Nam và Trung Quốc đều đòi chủ quyền.

Ông Hà Hoàng Hợp, chuyên gia nghiên cứu thuộc Viện Nghiên Cứu Đông Nam Á- ISEA, nhận định về động thái mới nhất như vừa nêu của Trung Quốc tại vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam:

“Họ khiêu khích Việt Nam theo lối dọa nạt vì vùng đấy là vùng biển thuộc chủ quyền của Việt Nam, nằm hoàn toàn trong thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam. Tàu hải cảnh của Trung Quốc có quyền đi ở chỗ này nhưng không được phép làm điều gì để gây ra hiểu lầm rằng có chủ quyền ở đó để làm trái với luật pháp quốc tế và các quy tắc các bên đã thỏa thuận.

Khi tàu hải cảnh của Trung Quốc chạy sát vào dàn khoan của Việt Nam, chỗ trữ dầu, thì Trung Quốc đã vi phạm tất cả những thỏa thuận đã ký với Việt Nam và các nước khác. Nhất là những dàn khoan lớn thì anh không thể đi vào cách 12 hải lý chứ đừng nói mấy trăm mét, nhưng họ đã đi vào sát để khiêu khích và dọa nạt”.

Thục-Quyên

Sau khi được văn phòng đại diện WHO tại Trung Quốc báo tin, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã lên tiếng đòi tin chính xác về những trường hợp đầu tiên "viêm phổi không rõ nguyên nhân" tại Vũ Hán. Chính phủ Trung Quốc hứa kiểm chứng với cơ quan Y tế Vũ Hán và hai ngày sau (3/01/2020) xác nhận tình trạng cũng như việc đã đóng cửa một khu chợ bán thức ăn tươi, nơi được cho là đã xuất hiện loại virút corona mới (sau này được đặt tên khoa học là SARS-CoV-2).

Hầu hết các nhà quan sát quốc tế đồng ý rằng Trung Quốc đã che đậy cuộc khủng hoảng ở Vũ Hán trong suốt thời gian từ cuối tháng 12/2019 cho tới giữa tháng 01/2020, và khoảng thời gian bị mất này có thể (có thể!) đã cho phép một dịch bệnh địa phương trở thành một đại dịch toàn cầu.

Tuy nhiên, để không thiên vị, không thể phủ nhận rằng từ khi đã nhận các dấu hiệu cảnh báo rõ ràng, các chính phủ quốc tế khác thậm chí cũng mất nhiều thời gian không kém Trung Quốc để có thái độ đối phó trong quốc gia họ (Vương quốc Anh, Mỹ...).

Ngay cả khi nước Ý đã đắm chìm trong tình trạng khẩn cấp Corona, từ ngày 30.01.2019 khi một cặp vợ chồng du khách Trung quốc nhập viện ở Rome, và chính phủ Ý đã cùng ngày ra lệnh hoàn toàn ngưng giao thông hàng không với Trung Quốc, ngay cả khi những phương tiện truyền thông tràn ngập những hình ảnh tuyệt vọng tại các trung tâm điều trị cho những bệnh nhân nhiễm Covid-19, những đoàn xe tải quân đội đã được điều đến các bệnh viện để chở xác người chết ở vùng Lombardy miền Bắc Ý, các chính phủ Âu Mỹ vẫn lúng túng vật lộn với những lý do kinh tế, chính trị và tâm lý, để có thể dám đề nghị những biện pháp cách ly mạnh như tại Vũ Hán hay sau đó, tại các nước Á đông như Nhật, Đài Loan, Đại Hàn...

Ngày nay, với Internet, không thể nói là "chưa thấy quan tài thì chưa đổ lệ", nhưng hàng hàng lớp lớp quan tài tại Vũ Hán hay Bergamo, Brescia (thuộc vùng Lombardy)  vẫn chưa đủ thuyết phục để người dân những xứ Âu Mỹ sẵn sàng hơn trong việc cộng tác với giới y tế và chính phủ, để đối phó SARS-CoV-2

Luật sư Nguyễn Văn Đạt

Bài viết của Luật sư Nguyễn Văn Đạt, người bào chữa cho Hồ Duy Hải ở phiên toà sơ thẩm TAND tỉnh Long An và phiên phúc thẩm Toà Phúc thẩm TANDTC tại TPHCM. Hiện ông định cư tại Hoa Kỳ. Bài viết từng đăng trên một số tờ báo trong và ngoài nước, tôi đã đăng lên FB vào tháng 5/2020, nay xin được đăng lại nhân câu chuyện Hồ Duy Hải có chuyển biến mới.

Trịnh Vĩnh Phúc

***

Ông Tô Lâm - Bộ trưởng Bộ Công an Việt Nam, hôm 14-2-2021, trong cuộc phỏng vấn với Báo Chính phủ, đã nói về "tính nhân văn sâu sắc" trong công tác công an trong năm vừa qua, mặc dù từ đầu năm 2020 ông Tô Lâm đã điều 3.000 quân trong đêm tối tấn công vào xã Đồng Tâm, ngoại thành Hà Nội, bắn chết cụ Lê Đình Kình. Ngoài ra, 3 người con và cháu của cụ Lê Đình Kình cũng bị tuyên 2 án tử hình là Lê Đình Công và Lê Đình Chức, 1 án chung thân đối với Lê Đình Doanh (con ông Công) với cáo buộc giết người. Còn ông Nguyễn Hòa Bình thì Chủ tọa Giám đốc thẩm Tòa án tối cao y án tử hình Hồ Duy Hải và vì thế nay ông đã lên chức Ủy viên Bộ Chính Trị.

Thực không còn gì nhân văn hơn!

Bauxite Việt  Nam

Có vụ án thật kỳ lạ. Kỳ lạ đến mức làm cho những người tham gia nghĩ rằng tòa chỉ muốn kết án cho xong việc và bị cáo dường như bị sắp xếp để chết thay cho hung thủ thực sự.

1. Tôi nhận lời bào chữa cho Hồ Duy Hải, bị cáo trong vụ án hai nữ nhân viên Bưu điện Cầu Voi (huyện Thủ Thừa, tỉnh Long An) bị sát hại đầu năm 2008, trong tâm trạng khó tả. Bởi lẽ, sự man rợ của hung thủ khi cướp đi sinh mạng hai người mà báo chí đã thông tin khiến tôi cũng như nhiều người đều mong muốn kẻ thủ ác sớm phải đền tội thích đáng. Đã định từ chối, nhưng ánh mắt như van lơn, tìm kiếm sự chia sẻ của hai người phụ nữ (một là mẹ, một là dì ruột của bị cáo), và giọng nói ngèn nghẹn, cầu cứu của họ “Oan con tôi lắm, cháu không giết người, cháu không đáng phải chịu tội” đã khiến tôi thay đổi ý định, với lời khẳng định: “Tôi chỉ nhận lời đọc hồ sơ vụ án, nếu phát hiện oan sai, mới nhận bào chữa cho Hải, nếu không thì sẽ từ chối”. Gia đình đồng ý.

2. Hai lần đầu gặp trong trại tạm giam của Công an tỉnh Long An, dù tôi đã thuyết phục, thậm chí có khi như năn nỉ, Hải chỉ lặng câm, không một lời nói, mắt luôn hướng về hai chiến sĩ đang giám sát sự tiếp xúc của luật sư với bị can đầy lo sợ. Lẽ thường, bị can phải tranh thủ thời gian gặp ngắn ngủi để trình bày sự thật, hoặc thanh minh với hy vọng luật sư sẽ giúp mình vô tội hay giảm nhẹ tội, nhưng đây chỉ là sự im lặng! Nghiên cứu kỹ hồ sơ vụ án, tôi thấy có nhiều sai sót, mâu thuẫn.

Chẳng hạn, kết luận giám định của Phòng Kỹ thuật Hình sự Công an Tỉnh Long An khẳng định: “Các dấu vân tay thu được tại hiện trường vụ án không phát hiện trùng với điểm chỉ 10 ngón trên chỉ bản của Hồ Duy Hải”.

Diễm Thi 

Năm ngoái Trung Quốc đã lọt được vào vị trí thành viên Hội đồng Nhân quyền LHQ hồi tháng 10 năm 2020 mặc cho các cáo buộc nhân quyền. Khi ấy Ngoại trưởng Pompeo đã lên tiếng rằng “Đại hội đồng LHQ lần nữa lại bầu các quốc gia có hồ sơ vi phạm nhân quyền”.

Trung Quốc còn vào được thì hà cớ gì mà Việt Nam không tự tin mà ứng cử cho dù là thành tích vi phạm nhân quyền dày cộm?

Trong cuộc họp trực tuyến ngày 22.02.2021 phiên họp thứ 46 tại Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Phạm Bình Minh đã thông báo việc Việt Nam, thành viên của ASEAN, tham gia ứng cử vị trí thành viên Hội đồng Nhân quyền LHQ nhiệm kỳ 2023-2025.

Đại dịch Covid làm gần như cả thế giới khốn đốn trong gần một năm qua, thì Việt Nam lại nổi lên như một ngôi sao sáng về thành tích chống dịch và kinh tế với 35 người thiệt mạng vì đại dịch và đạt 2,9% tăng trưởng kinh tế.

Ông Phạm Bình Minh tuyên bố với Hội đồng Nhân Quyền LHQ rằng Việt Nam “tiếp tục ưu tiên thúc đẩy bảo vệ quyền con người và các quyền tự do cơ bản của người dân, kể cả trong thời điểm khó khăn nhất hiện nay”.

Nói về các thành tích đạt được trong phòng chống dịch, ông Phạm Bình Minh cho rằng “kinh nghiệm và thành tựu Việt Nam đạt được đã cho thấy rõ ràng rằng các nỗ lực đảm bảo quyền con người cần tính đến các đặc thù về lịch sử, chính trị, xã hội, trình độ phát triển của mỗi quốc gia”.

Thế nhưng thực tế mà thế giới chứng kiến về thực trạng nhân quyền tại Việt Nam lại hoàn toàn khác so với lời của ông Phó thủ tướng.

Trong năm 2020 đã có hàng loạt blogger và những nhà hoạt động bị bắt. Nổi trội là hàng chục người dân Đồng Tâm bị bắt đi từ tháng Giêng 2020 sau khi lực lượng vũ trang của chính phủ đột kích vào thôn Hoành lúc 3 giờ sáng khiến cho đảng viên 58 tuổi đảng Lê Đình Kình thiệt mạng. Cuộc sống của người dân Đồng Tâm sau đó bị đảo lộn khi hàng loạt người bị bắt giam, tra khảo.

Năm 2020 cũng chứng kiến các nhà báo của Hội Nhà Báo Độc Lập bị bắt là ông Nguyễn Tường Thuỵ và Lê Hữu Minh Tuấn, nhà văn Phạm Thành, nhà Thơ Trần Đức Thạch, các nhà hoạt động và nhà báo công dân Trịnh Bá Tư, Trịnh Bá Phương, Cấn Thị Thêu, Lê Thị Tâm, Đinh Thị Thu Thuỷ, và gần cuối năm là Phạm Thị Đoan Trang.

Thụy My

Hoa Kỳ hôm 22/02/2021 đã trừng phạt hai tướng lãnh cao cấp Miến Điện vì vụ đảo chính ngày 01/02 và đe dọa sẽ có những biện pháp bổ sung. Các Ngoại trưởng G7 «cực lực lên án» việc dùng bạo lực đàn áp biểu tình, trong khi đó phong trào phản kháng vẫn chưa có dấu hiệu lắng xuống.

Một chiếc xe chở người tị nạn Miến Điện bị Malaysia trục xuất, tại Lumut, Malaysia, ngày 23/02/2021. REUTERS - LIM HUEY TENG

Reuters dẫn thông cáo Bộ Tài chính Mỹ cho biết hai nhân vật bị trừng phạt là tướng Maung Maung Kyaw, tư lệnh không quân và tướng Moe Myint Tun, cựu tổng tham mưu trưởng quân đội nay là giám đốc cơ quan giám sát các chiến dịch đặc biệt. Tài sản của hai người này tại Mỹ bị phong tỏa.

Bộ Tài chính cho biết sẽ có những biện pháp bổ sung nếu quân đội không để chính phủ dân cử hoạt động trở lại. Ngoại trưởng Antony Blinken trong một thông cáo riêng rẽ cũng cảnh báo sẽ có những trừng phạt mới, đồng thời đòi hỏi quân đội và cảnh sát Miến Điện chấm dứt tấn công người biểu tình, trả tự do cho những người bị bắt.

Theo Hiệp hội trợ giúp tù nhân chính trị, kể từ khi đảo chính đã có hơn 600 người bị bắt giữ. Dù đã có ba người biểu tình bị thiệt mạng và lời cảnh cáo của quân đội trên truyền hình, hôm qua vẫn có hàng ngàn người xuống đường phản đối.

Trọng Nghĩa

Trên một diễn đàn Liên Hiệp Quốc, Anh Quốc vào hôm qua 22/02/2021 đã cực lực tố cáo các hành vi tra tấn, cưỡng bức lao động và triệt sản phụ nữ mà Trung Quốc tiến hành tại Tân Cương với một “quy mô công nghiệp”. Bắc Kinh đã bác bỏ cáo buộc với lập luận cố hữu rằng đó là những lời “vu khống”. Cùng ngày, Canada trở thành nước thứ hai sau Hoa Kỳ xem các hành vi của Trung Quốc đàn áp người Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương là tội ác diệt chủng.

Nhân khóa họp của Hội đồng Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc mở ra tại Genève (Thụy Sĩ), trong một phát biểu qua video, Ngoại trưởng Anh Dominic Raab đã lại lên tiếng báo động: “Tình hình ở Tân Cương là điều không thể chấp nhận được… với các thông tin về các vụ lạm dụng - bao gồm cả tra tấn, cưỡng bức lao động, triệt sản phụ nữ - ở mức độ cùng cực và trên bình diện rộng, được tiến hành với một quy mô công nghiệp”.

Theo Ngoại trưởng Anh, trước tình hình đó, Cao ủy Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc bà Michelle Bachelet hoặc một chuyên gia độc lập khác của định chế quốc tế phải được “quyền tiếp cận khẩn cấp và không bị ràng buộc” để đến Tân Cương xem xét tình hình.

Theo Luân Đôn, Hội đồng Nhân Quyền phải ra một nghị quyết về vấn đề này. Cả Anh Quốc lẫn Trung Quốc đều nằm trong số 47 thành viên năm nay của Hội đồng Nhân Quyền Liên Hiệp Quốc.

Đặng Đình Cung

Sự im lặng đáng kinh sợ

Liên tiếp 4 chiếc xe ô tô nhãn Vinfast gãy trục phía trước khi đang lưu thông, đáng ra, nếu trong một xã hội minh bạch thì nó đã trở thành một cơn chấn động về công nghệ mà các báo sẽ phải đưa tin.

Người Nhật cho thu hồi ngay lập tức toàn bộ số xe (khoảng hơn 6 triệu xe năm 2015; khoảng 4 triệu xe trên toàn cầu năm 2020) mặc dù đã phân phối hoặc đã bán cho khách hàng khi có sai sót về lỗi kỹ thuật, dù chưa gây ra bất cứ tai nạn nào kiểu như đang thấy với xe Vinfast.

Báo chí đã không còn vì sinh mệnh người dân, hãng xe không có bất cứ khuyến cáo nào cho người sử dụng. Thế nên ăn nước mắm hoá chất hay uống nước giải khát thảo được đầy độc tố vẫn thấy tự hào và ngon nghẻ.

Chúng ta đang sống trong sự ngược đãi của chính xã hội ta đang sống. Mạng người trở nên rẻ mạt chưa từng có, và nó hoàn toàn bị thách thức một cách hết sức thản nhiên và công khai.

Nguồn: FB Luân Lê

Cần phải giải quyết vấn đề

Bài báo phản ánh về sự cố xe ô tô của hãng này đã bị gỡ, mặc dù nó vừa chỉ được đăng lên hai giờ đồng hồ với trường hợp mới nhất, về một chiếc xe (thứ 5) nhãn Fadil gặp sự cố ngay trên cầu Bến Thuỷ, vẫn cùng một lỗi - gãy trục xe bánh trước.

Người tiêu dùng có quan tâm tới an toàn của bản thân và gia đình cũng như của người khác không? Người sản xuất có trách nhiệm minh bạch và xử lý các vấn đề đối với hàng hoá của mình hay không? Và truyền thông có hiểu rằng vấn đề thông tin là quan trọng thế nào với những yếu tố liên quan trực tiếp tới an ninh con người?
Cách nhanh nhất để làm tốt hơn mọi chuyện là xử lý triệt để nó chứ không phải tránh né nó thì nó sẽ biến mất. Sự tử tế của một xã hội cũng được nhìn nhận phần lớn từ những hành xử của những chủ thể có tác động trong kinh doanh, ngoài phạm vi hành động của chính quyền. Trong trường hợp này là an toàn của con người, bất kể ai trong xã hội, không loại trừ bất cứ người nào, kể cả những kẻ luôn giơ cao lòng tự hào dân tộc đơn thuần.

Nguồn: FB Luân Lê

Trừ những nước công nghiệp đông dân như Hoa Kỳ, Trung Quốc, Pháp hay Đức, không có nước nào có thể nội địa hóa tất cả các thành phần của một chiếc xe hơi.

Nhiều người tưởng rằng ngành công nghiệp xe hơi phải là thiết kế, sản xuất và kinh doanh xe hơi với tối đa nguyên liệu và thành phần được sản xuất trong nước.

Định nghĩa này chưa đủ rõ vì tùy ở định vị kinh doanh (marketing positioning) của công ty: xe vận tải, xe khách chuyên chở công cộng hay xe du lịch cá nhân. Nếu là xe vận tải thì có trọng tải bao nhiêu tấn, chở loại hàng gì? Nếu là xe khách hay xe du lịch thì bao nhiêu chỗ ngồi, bao nhiêu mã lực, vận tốc tối đa là bao nhiêu, sang trọng hạng nào?

Nhưng đó cũng chỉ là định nghĩa một thương phẩm (end product), nghĩa là một chiếc xe hơi khách hàng mua về để dùng ngay.

Trả lời một trong số những câu hỏi đó đã là định vị kinh doanh một mẫu xe. Từ đó mới dẫn tới quyết định đầu tư cả trăm triệu đô la Mỹ để thiết kế, xây dựng dây chuyền sản xuất và mạng phân phối cho mẫu xe và đặt ra vấn đề điểm tới hạn (critical threshold) của khoản vốn đầu tư nghĩa là lượng xe tối thiểu phải bán để có lãi.

Nếu sản xuất để bán dưới điểm tới hạn thì lãi vận hành sẽ không thể trang trải được tất cả các chi phí cố định và sẽ lỗ.

Theo kinh nghiệm quốc tế thì điểm tới hạn của một mẫu xe là hơn 100.000 chiếc mỗi năm, tương đương với tổng số thị trường tất cả các loại và mẫu xe hiện nay của cả nước ta.

Dù trong tương lai gần thị trường có tăng lên gấp hai gấp ba đi chăng nữa thì thị trường mỗi mẫu xe cũng sẽ dưới xa điểm tới hạn. Vượt điểm tới hạn cũng chưa chắc là sẽ làm ăn có lãi một cách vĩnh cửu.

Nếu chúng ta đọc báo cáo kinh doanh thường niên của các hãng xe từ một chục năm gần đây thì sẽ thấy ít hãng có lãi nhờ sản xuất để bán xe nguyên chiếc dưới nhãn hiệu của mình. Mà nếu có lãi thì tỷ số lãi trên doanh số hay trên vốn sở hữu cũng nhỏ, không đáng kể.

Hãng General Motors, lớn nhất nhì thế giới, cân bằng thu chi nhờ lãi tiền cho khách hàng vay để họ có thể mua xe của hãng. Từ ba thập niên nay, họ lỗ nặng ở hoạt động thuần túy sản xuất xe hơi. Thực tế là hãng này đã trở thành một công ty tín dụng. Như mọi công ty tín dụng, khi khủng hoảng kinh tế bùng nổ năm 2008 thì hãng này gặp nguy cơ phá sản. Nhà nước Hoa Kỳ và Nhà nước Canada đã phải quốc hữu hóa, xóa bỏ nợ và lập lại một công ty khác với kết cấu tài chính chuẩn hơn, rồi tư hữu hóa và đưa trở lại lên sàn niêm yết.

Dưới áp lực của thị trường, các tập đoàn xe hơi chọn những nơi nào có thể gia công mỗi thành phần của một xe hơi với giá thành rẻ nhất. Sau đó các tập đoàn này gom tất cả các thành phần đến một nhà máy lắp ráp đặt ở trọng tâm thị trường tiêu thụ xe của mình. Trừ những nước công nghiệp đông dân như Hoa Kỳ, Trung Quốc, Pháp hay Đức, không có nước nào có thể nội địa hóa tất cả các thành phần của một chiếc xe hơi. Khả năng đó cũng đang giảm dần với xu hướng “fabless” của các tập đoàn công nghiệp siêu quốc gia.

Tôi không biết dịch từ fabless sang tiếng Việt ra sao. Một công ty fabless là một công ty chỉ thiết kế, lắp ráp và kinh doanh thương phẩm dưới nhãn hiệu của mình chứ các khâu sản xuất thành phần thì họ gia công cho các công ty phụ trợ. Có hãng trao luôn khâu lắp ráp cho các công ty phụ trợ. Do đó mà có nhiều nước như Thái Lan, Malaysia, Thổ Nhĩ Kỳ... tự mãn với một thương hiệu xe quốc gia nhưng thực ra là họ lắp ráp một mẫu xe do một tập đoàn siêu quốc gia thiết kế cho họ dựa trên một mẫu mang nhãn hiệu của tập đoàn này.

Ngành xe hơi thuộc vào loại ngành công nghiệp công nghiệp hóa và chúng ta phải có chân trong ngành đó. Nhưng không có nghĩa là chúng ta sẽ một mình tham gia vào tất cả các khâu của quy trình sản xuất và phân phối tất cả các loại xe.

Nguyên do cũng vẫn là điểm tới hạn của ngành xe hơi rất lớn. Thiết kế một mẫu xe, thiết kế một dây chuyền sản xuất, lập một mạng phân phối và bảo trì xe tốn kém về vốn và cần đến nhiều nhân lực chuyên môn. Các tập đoàn xe quốc tế phải trao tối đa các khâu sản xuất và phân phối cho các công ty khác gia công.

Nghề thiết kế, khai triển kỹ thuật và sản xuất một chủng loại thành phần cũng có điểm tới hạn cao. Sản xuất một loại thành phần riêng cho một tập đoàn xe hơi có khi không đủ để đạt điểm tới hạn. Ít khi nào một công ty phụ trợ làm ăn với một tập đoàn xe hơi duy nhất. Để vượt điểm tới hạn, có khi họ cung cấp cùng một mẫu thành phần cho nhiều hãng xe khác nhau. Có khi họ cùng nhau thành lập chung một công ty chuyên về một thành phần hay một loại thành phần xe hơi.

Nhiều người tưởng rằng xe của hãng A tốt hơn hay kém hơn xe của hãng B. Nhưng thực ra thì cả hai xe đều giống nhau vì có cùng một khung, cùng một động cơ, cùng một bộ số... do cùng một công ty phụ trợ cung cấp.

Có khi những thành phần đó phát nguồn từ cùng một dây chuyền sản xuất của cùng một nhà máy. Có khi hai xe cùng loại nhưng do hai hãng xe khác nhau bày bán, chỉ khác ở vẻ bề ngoài và trang trí bên trong.

Ngành xe hơi thuộc vào loại ngành công nghiệp công nghiệp hóa và chúng ta phải có chân trong ngành đó. Nhưng không có nghĩa là chúng ta sẽ một mình tham gia vào tất cả các khâu của quy trình sản xuất và phân phối tất cả các loại xe.

Trong ngành may mặc, chúng ta có nhà thiết kế thời trang tài ba, có khả năng kỹ thuật để sản xuất toàn bộ các mẫu quần áo mang nhãn hiệu của mình và có triển vọng nội địa hóa tới gần 100%. Trong ngành xe hơi, cách đây một nửa thế kỷ, có vài hãng lớn có thể nội địa hóa như thế. Bây giờ, dù lớn mạnh đến đâu chăng nữa họ cũng không thể tiếp tục làm như vậy nữa. Nước Algeria đã thất bại khi khai triển một ngành xe hơi quốc gia trong thập niên 1960.

Để đặt chân vào ngành xe hơi, chúng ta nên làm như các cường quốc công nghiệp khác, kể cả Hàn Quốc, nước cuối cùng đã tự xây dựng những tập đoàn xe hơi siêu quốc gia (Trung Quốc là một ngoại lệ): gia công phụ trợ cho các hãng xe siêu quốc gia.

Bài đã đăng trên Thời-báo Kinh-tế Sài-Gòn và ở địa-chỉ URL

Đ.Đ.C.

Nguồn: linkedin.com

Đọc thêm:

3 xe Vinfast gãy trục trước trong vòng 10 ngày?

Đàn Chim Việt

[Thông tin nhanh]

Dự án Đại Sự Ký Biển Đông

Ngày 20/2/2021, tàu Hải cảnh 5304 rời Đá Chữ Thập di chuyển tới hoạt động tại khu vực phía đông bắc bãi ngầm Tư Chính, khu vực Lô 05.2 và Lô 05.3 trong thềm lục địa của Việt Nam.

Sáng 22/2, tàu hải cảnh Trung Quốc đã di chuyển vào khu vực mỏ Hải Thạch với khoảng cách gần nhất đến giàn khai thác chỉ khoảng 1 hải lý. Ngoài ra, chúng tôi nhận thấy Hải cảnh 5304 đã di chuyển rất gần 1 kho chứa dầu thô nổi tại khu vực mỏ Hải Thạch (khoảng cách gần nhất có thể dưới 500 mét).

Cần lưu ý thêm rằng khu vực này ngoài giàn khai thác, kho chứa còn có hệ thống đường ống dẫn dầu được hưởng hành lang an toàn 500 mét.

Khu vực hoạt động của Hải cảnh 5304 cách Côn Đảo khoảng 135 hải lý, cách bờ biển Trà Vinh khoảng gần 170 hải lý, tức là đã tiến sâu vào vùng biển Việt Nam hơn so với Hải cảnh 5204 trước đó.

Phan Thúy Hà

Hóa ra “hòa hợp hòa giải” là một vấn đề vô cùng khó khăn nhưng cũng rất dễ giải quyết, mà điều kiện tiên khởi để làm được chuyện đó là người chủ trương hòa hợp hòa giải nhất thiết… phải sâu nặng tính người. Bài viết dưới đây là một minh chứng cụ thể.  Trách gì mấy chục năm nay nhiều vị đã lên tiếng rất mạnh mẽ về vấn đề này, nhưng loay hoay mãi mà rốt cuộc vẫn không lần ra đầu mối..

Bauxite Việt Nam

Một sỹ quan Việt Nam Cộng hoà làm mọi cách để che chở một anh lính Cộng sản trong suốt 7 năm.

Năm 1966 anh lính bị thương trong một trận đụng độ với quân đội Mỹ ở Tây Nguyên, anh bị bắt, đưa về sư đoàn 23 Bộ binh VNCH. Tại đây người sỹ quan tên là Hùng đã hỏi cung anh lính cũng tên Hùng. Sau hai ngày trò chuyện, người lính không thể nào hiểu được, từ lúc đó trở đi anh được hưởng một chế độ quan tâm đặc biệt, suốt 7 năm bị bắt làm tù binh, từ Tây Nguyên về trại Lê Văn Duyệt rồi nhà tù Biên Hoà và cuối cùng là đảo Phú Quốc. (Câu chuyện phải được kể ra bằng một bài viết dài chứ không chi tiết logic được qua một đoạn stt)

Mỗi lần quản lý trại giam gọi anh lính Hùng lên đều để cho biết sỹ quan Hùng điện đến hỏi thăm sức khỏe anh, hỏi anh có cần gì không. Lần cuối cùng là trước ngày được trao trả vài ngày, anh lính Hùng nhờ quản lý trại giam nhắn cho sỹ quan Hùng rằng anh khỏe, chuẩn bị được trao trả. Từ đó anh lính không còn tin về người sỹ quan.

Gần chục năm sau anh lính Hùng vào Nam tìm người sỹ quan ân nhân. Không tìm được. Anh đi Tây Nguyên, anh vào Sài Gòn. Cả ba lần đi đều không tìm được.

Tình cờ anh quen một người bạn giữ hồ sơ sỹ quan đi cải tạo. Cuối cùng họ đã tìm được hồ sơ của người sỹ quan.

Trần Khắc Thiện (Hùng) sinh ngày 31. 7-1926. Quê quán: Vân Nam - Trung Quốc. Đại uý an ninh. Cư trú tại cư xá sỹ quan Pleiku.

Địa chỉ hai ngôi nhà của ông ở Sài Gòn là 67/3 Trần Xuân Soạn và 268/8 Trần Xuân Soạn.

(Mênh mông thế sự để gió cuốn đi số 104)

Tương Lai

Trâu đứng thứ hai trong mười con Giáp, được tiếng là rất khoẻ, “khoẻ như trâu” mà, có người mong rằng Trâu sẽ xoay chuyển được tình thế mà chúng ta đang phải đối mặt. Nhưng khốn thay, dân gian lại có câu “ngu như trâu”. Trâu lại thuộc loại động vật “nhai lại” (Ruminantia).

Muốn xoay chuyển được thế cuộc thì phải có trí tuệ để nhận ra thế giới biến chuyển quá nhanh và rất khó dự báo. Ngu lú và chỉ quen nhai lại thì dù to xác vẫn bị xỏ mũi dắt đi, chỉ có thể nai lưng kéo cày. Nếu chỉ thế thôi thì làm sao đủ tầm nhìn mà ứng phó với thế sự đang rối như mối bòng bong để rồi vẫn cứ phải đu dây sao cho ổn!

Đại dịch Covid-19 là một ví dụ nhỡn tiền, mà oái oăm thay, Mỹ và các nước EU là những nơi chịu tác động nặng nề nhất. Từ đó, những tác động về kinh tế và chiến lược đã làm sụp đổ những ảo tưởng về sức mạnh của Phương Tây đang chi phối diện mạo của thế giới. Ấy vậy mà, Vũ Hán là nơi đầu tiên trên thế giới phát hiện ra virus gây Covid-19 vào cuối năm 2019. Kể từ đó, đã có hơn 106 triệu ca lây nhiễm và 2,3 triệu người tử vong trên toàn cầu. Vậy mà, cho đến giờ phút này, Trung Quốc vẫn đang tìm cách cản trở cuộc điều tra vì sợ lộ diện là kẻ khởi đầu gây tai hoạ đã cố gắng giấu giếm sự thật. Tập Cận Bình quyết che giấu đến cùng tội ác đã cố tình không đưa tin, rồi đưa tin quá chậm về tai hoạ Covid-19 xảy ra tại Vũ Hán.

Thế vẫn chưa đủ, siêu cường hung đồ với khát vọng bá chủ thế giới còn tiếp tục gây thảm hoạ cho thế giới với việc huỷ hoại môi trường sống mà theo Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc António Guterres thì biến đổi khí hậu là “vấn đề mang tính định đoạt thời đại của chúng ta”.

Báo cáo của Climate Central, một tổ chức phi lợi nhuận có trụ sở tại Hoa Kỳ, cho biết 190 triệu người sẽ sống ở những khu vực dự đoán là dưới mức thủy triều cao vào năm 2100. Và ngay cả khi giảm phát thải khí nhà kính, sáu quốc gia châu Á gồm Trung Quốc, Bangladesh, Ấn Độ, Việt Nam, Indonesia và Thái Lan, nơi có tới 237 triệu người sống hiện nay, có thể phải đối mặt với các mối đe dọa lũ lụt hàng năm vào năm 2050. Hãy nhớ cho: 5 tỷ là số tấn khí thải nhà kính mà thế giới thường phả thêm vào bầu khí quyển mỗi năm. Than là loạt nhiên liệu hóa thạch gây phá hủy nhất do lượng khí carbon dioxide thải ra khi nó bị đốt cháy. Năm ngoái, nồng độ carbon dioxide trong khí quyển đạt mức cao nhất trong 3-5 triệu năm qua, theo nghiên cứu mới nhất của Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) của Liên Hợp Quốc.

Thế mà các dự án điện than do Trung Quốc hỗ trợ đang được tiến hành hoặc được lên kế hoạch không chỉ với các nước láng giềng Đông Nam Á mà cả ở các nơi xa xôi như Nam Mỹ, Châu Phi, Đông Nam Á và Balkan. Trong nhiều năm, việc Trung Quốc gia tăng số lượng các nhà máy điện than đã bị lên án. Hiện nay lãnh đạo nước này vẫn đang ủng hộ hàng chục dự án nhiệt than bên ngoài biên giới nước này. Nồng độ khí nhà kính đạt một kỷ lục mới, ở đó Trung Quốc đóng vai trò nguy hiểm hàng đầu trong sự nóng lên toàn cầu. Sáu quốc gia châu Á gồm Trung Quốc, Bangladesh, Ấn Độ, Việt Nam, Indonesia và Thái Lan, nơi có tới 237 triệu người sống hiện nay, có thể phải đối mặt với các mối đe dọa lũ lụt hàng năm vào năm 2050. Vậy mà, hiện nay tiêu thụ điện than đang tăng nhanh chóng ở Việt Nam và sẽ tăng gấp đôi trong giai đoạn 2020 - 2030. 18 dự án nhiệt điện than đang triển khai xây dựng và đang chuẩn bị đầu tư. Đến năm 2030 cả nước sẽ có tất cả 51 nhà máy điện than. Tại đồng bằng sông Hồng, hiện đã có cả chục nhiệt điện than, chủ yếu tập trung sát các thành phố, khu dân cư. Tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030 sẽ có 14 nhà máy điện than. Với quy hoạch trên, tính trung bình cứ một năm tại Đồng bằng sông Cửu Long lại có một nhà máy điện than ra đời. Một câu hỏi nóng bỏng cần đặt ra: ai đang ra sức thúc đẩy và hỗ trợ cho việc xây dựng các nhà máy nhiệt điện than đó. Ai?

Lý do nào khiến nhiều chuyên gia khuyến nghị Việt Nam cần sớm dừng đầu tư vào những nhà máy nhiệt điện than mới và ưu tiên đầu tư vào tiết kiệm năng lượng, tạo khung pháp lý minh bạch và ổn định cho năng lượng tái tạo phát triển. Ngoài lý do môi trường, có thể người ta đã có câu trả lời cho câu hỏi nóng bỏng ấy.

Nguyễn Đình Cống

Báo VnExpress ngày 19/2 đăng bài ‘Để Việt Nam hóa rồng’ của tác giả Nguyễn Sĩ Dũng (*). Ông viết nhiều điều nghe rất hay, nhưng chỉ lướt qua điều quan trọng nhất, cốt lõi nhất. Đó là thể chế chính trị. Phải chăng ông né tránh?

Ông Dũng cho rằng mô hình các nước Bắc Âu rất hay nhưng Việt Nam và nhiều nước khác không theo được vì cái gốc văn hóa không phù hợp. Việt Nam tuy ở Đông Nam Á, nhưng về văn hóa lại tương đồng với Đông Bắc Á, vì vậy sẽ là hợp lý khi chọn đi theo các nước phát triển như Nhật, Nam Hàn, Đài Loan với thể chế nhà nước (hoặc chính phủ) kiến tạo phát triển. Đặc trưng của mô hình này gồm bộ máy hành chính gọn nhẹ, nhưng tinh hoa và hiệu quả; bộ máy hành chính được trao quyền đầy đủ để đưa ra những sáng kiến và vận hành hiệu quả; nhà nước thông qua các thiết chế tài chính và các hướng dẫn hành chính để can thiệp vào thị trường.

Nhà nước kiến tạo và phát triển đã được lãnh đạo VN nói nhiều, rất nhiều, nhưng chưa làm được. Vì sao vậy?

Ông Dũng cho rằng: “Nguyên nhân có nhiều, nhưng cơ bản nhất là chúng ta đã không chú trọng thúc đẩy công nghiệp hóa thông qua các doanh nghiệp tư nhân như ở Nhật Bản và Hàn Quốc. Một nguyên nhân cơ bản khác nữa, chúng ta cũng đã không có được một bộ máy hành chính, công vụ chuyên nghiệp và tài giỏi để hiện thực hóa chương trình công nghiệp hóa”.

Thùy Dương

Biểu tình phản đối đảo chính tại Mandalay, Miến Điện, ngày 22/02/2021 REUTERS - STRINGER

Lời đe dọa của quân đội là người biểu tình có thể mất mạng đã không thể làm nhụt chí những người phản đối cuộc đảo chính quân sự. Hôm nay 22/02/2021, đông đảo người dân Miến Điện xuống đường từ sáng sớm, tham gia tổng đình công và biểu tình.

Từ Rangoon, thông tín viên Juliette Verlin cho biết chi tiết:

«Các cuộc biểu tình đã bắt đầu từ sáng sớm thứ Hai (hôm nay). Ngay từ 9 giờ sáng, đường phố đông kín người. Đây là cuộc tổng đình công vì hôm nay là ngày đặc biệt: 22 tháng 2 năm 2021, với các con số 22.2.2021. Người Miến Điện vốn coi trọng những ngày có cùng một con số được lặp lại nhiều lần. Đó cũng là ngày mang âm hưởng cuộc cách mạng mồng 08 tháng 08 năm 1988, với số 8 được lặp lại nhiều lần.

Kyaw là một trong những thủ lĩnh của Hiệp hội sinh viên đại học Rangoon. Kyaw  hy vọng là sẽ có 500 bạn học cùng anh tham gia cuộc tuần hành ở trung tâm thành phố. Tất cả đều đội mũ bảo hộ lao động với hình dán có sắc màu biểu tượng của đảng Liên Đoàn Quốc Gia Vì Dân Chủ (NLD), đảng của bà Aung San Suu Kyi, và họ đã chuẩn bị loa phóng thanh để phát khẩu ngữ.