Bauxite Việt Nam

Dân chủ có muôn hình vạn trạng, trong đó không thiếu những nền dân chủ… “tào lao”.

Võ Văn Quản

Ảnh: Shutterstock

“Chúng ta mà mất dân chủ, đất nước sẽ không còn mạnh. Dân chủ cần được đề cao. Đảng, nhà nước luôn xem trọng những ý kiến đóng góp của nhân dân. Tuy nhiên, nếu “dân chủ tào lao”, không có kỷ cương phép nước thì đất nước sẽ loạn.”

(Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc – 9/5/2021)

“Dân chủ tào lao” trở thành thuật ngữ mới nhất và lạ nhất mà ông Nguyễn Xuân Phúc, đương kim Chủ tịch nước, sử dụng trong buổi gặp gỡ cử tri tại huyện Củ Chi, thành phố Hồ Chí Minh ngày 9/5/2021.

Giải thích rõ hơn, ông cho rằng nhà nước ta rất dân chủ, nhưng dân chủ đến cỡ nào thì cũng phải có “kỷ cương, phép nước”. Như vậy, trong cách tiếp cận của ông Phúc, chí ít hai khái niệm này có hàm chứa nội dung trái ngược nhau?

Về mặt ngôn ngữ, “tào lao” trong hầu hết các từ điển tiếng Việt hiện hành là một tính từ để chỉ một sự vật, hiện tượng không có nội dung đứng đắn, cụ thể. Một số từ điển còn ghi nhận “tào lao” đồng nghĩa với không có ích lợi, phù phiếm.

GS-TS. Bùi Chí Bửu

Trong bài viết “Quan hệ giữa bảo tồn và phát triển khu Cần Giờ” gửi đến hội thảo Kinh tế biển, GS-TS. Bùi Chí Bửu (Hội đồng khoa học TP.HCM) lưu ý: rừng ngập mặn Cần Giờ có vai trò quan trọng trong hạn chế năng lượng tác động từ sóng biển, ngăn ngừa nước biển dâng. Do vậy, việc xây dựng building, resort, khu dân cư phải được thẩm định một cách thận trọng.

Cần Giờ đã và đang trở thành lá phổi của TP.HCM. Ảnh: Trung Dũng

Những hoạt động kinh tế theo ngành, liên ngành liên quan tới biển; bao gồm các nguồn lực từ biển để phục vụ đời sống con người và mang lại lợi ích cho nền kinh tế của TP.HCM được thảo luận trên cách nhìn về Rừng Sác hiện nay và tương lai.

Khu dự trữ sinh quyển Cần Giờ còn gọi là Rừng Sác tập họp một quần thể động, thực vật rừng trên cạn và thuỷ sinh, thuộc châu thổ sông Đồng Nai, sông Sài Gòn và sông Vàm Cỏ. UNESCO công nhận nơi đây là khu dự trữ sinh quyển thế giới vào ngày 21.1.2000. Gần đây, Việt Nam xem nơi đây là khu du lịch trọng điểm quốc gia.

Như vậy, Cần Giờ có phải là một xung đột giữa bảo tồn và phát triển, với đa dạng sinh học điển hình của vùng ngập mặn trước thách thức mới?

Tổng diện tích Khu dự trữ sinh quyển rừng ngập mặn Cần Giờ là 75.740 ha.Vùng lõi: 4.721 ha.Vùng đệm: 41.139 ha.Vùng chuyển tiếp: 29.880 ha. Cần Giờ được nhập vào TP.HCM vào năm 1978. Sau đó rừng ngập mặn này được sự quan tâm đặc biệt của lãnh đạo thành phố, đặc biệt là cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt. Diện tích rừng tái sinh đã phủ xanh hơn 31.000 ha, trong đó, gần 20.000 ha rừng trồng, 11.000 ha rừng được tái sinh tự nhiên, cộng thêm các loại rừng khác.

Kết quả hồi sinh Rừng Sác sau chiến tranh đầy ấn tượng ấy được Chương trình Con người và Sinh quyển – MAB của UNESCO công nhận là khu dự trữ sinh quyển đầu tiên của Việt Nam, nằm trong mạng lưới các khu dự trữ sinh quyển của thế giới.

Virus corona chủng mới, xuất phát từ Vũ Hán (Trung Quốc), đã biến thành đại dịch Covid-19 khiến hơn 3,3 triệu người chết trên toàn cầu và làm tê liệt nền kinh tế thế giới. Trong bản báo cáo công bố ngày 12/05/2021, sau 8 tháng nghiên cứu, một nhóm chuyên gia độc lập của Tổ chức Y tế Thế giới đã tổng kết hàng loạt nguyên nhân dẫn đến đại dịch, để rút kinh nghiệm đối phó với các khủng hoảng dịch tễ có thể xảy ra trong tương lai.

Ảnh minh họa : một cuộc họp về Covid-19 tại trụ sở của Tổ chức Y tế Thế giới ở Genève, ngày 03/07/2021. POOL/AFP

Nhóm nghiên cứu, gồm 13 chuyên gia độc lập, được tổng giám đốc Tổ chức Y tế Thế giới Tedros Adhanom Ghebreyesus thành lập, theo một nghị quyết được các nước thành viên của WHO thông qua vào tháng 05/2020. Đại dịch hiện nay được nhóm chuyên gia gọi là « Tchernobyl của thế kỷ XXI » và « lẽ ra đã có thể tránh được », theo bà Ellen Johson Sirleaf, cựu Tổng thống Liberia, đồng Chủ tịch nhóm chuyên gia.

Không chỉ đích danh một thủ phạm duy nhất (như tổng thống Donald Trump vẫn cáo buộc Trung Quốc hay WHO), nhóm 13 chuyên gia đánh giá « tình hình hiện nay là do hàng loạt thất bại, thiếu sót và chậm trễ trong quá trình chuẩn bị và đối phó » với đại dịch, như « lựa chọn sai lầm chiến lược, thiếu tinh thần giải quyết bất công và một hệ thống thiếu phối hợp ».

Bà Helen Clark, cựu Thủ tướng New Zealand, đồng chủ tịch nhóm chuyên gia, cho rằng « rõ ràng là có những chậm trễ ở Trung Quốc, nhưng điều này cũng xảy ra khắp nơi », với « thời gian chết » là toàn bộ tháng 02/2020. Nói chung, chính « sự chậm trễ, do dự và phủ nhận » đã biến dịch Covid-19 thành đại dịch.

Theo AFP, nhóm chuyên gia khuyến nghị một số cải cách để có được một hệ thống quốc tế hoàn chỉnh, để đối phó hiệu quả với dịch bệnh, bao gồm từ khâu chuẩn bị, cảnh báo đến ứng phó. Ví dụ, thành lập một Hội đồng Thế giới chống các hiểm họa dịch tễ, triển khai một hệ thống giám sát mới « minh bạch hoàn toàn », giúp Tổ Chức Y Tế Thế Giới có quyền công bố ngay lập tức những thông tin về dịch bệnh có nguy cơ trở thành đại dịch, hay tăng cường nguồn tài chính của WHO...

T.H.

Nguồn: RFI Tiếng Việt

Đăng Trình

Các Học viện Khổng Tử do 13 trường đại học Úc hợp tác với các trường đại học Trung Quốc hiện đang bị Chính phủ liên bang xem xét do lo ngại về “quyền lực mềm” của Bắc Kinh.

China's Vice President Xi Jinping unveils the plaque at the opening of Australia's first Chinese Medicine Confucius Institute at the RMIT University. Source: WILLIAM WEST/AFP via Getty Images

Ngoại trưởng Marise Payne hồi tháng trước cảnh báo chính phủ sẽ đưa ra “các quyết định tiếp theo” sau khi bà sử dụng quyền phủ quyết mới để huỷ bỏ thoả thuận Vành đai và Con đường giữa Victoria với Trung Quốc, cũng như hai thoả thuận khác do tiểu bang ký kết với Iran và Syria.

Một phát ngôn nhân của Bộ Ngoại giao và Thương mại cho biết Thượng nghị sĩ Payne sẽ đưa ra quyết định của mình “dựa trên từng trường hợp cụ thể”, nhưng 13 trường đại học dự kiến sẽ đệ trình các thoả thuận của họ lên Bộ trước ngày 10/6.

“Các trường đại học được yêu cầu khai báo tất cả các thỏa thuận hiện có với các chính phủ nước ngoài nằm trong phạm vi của chương trình, bao gồm cả những nơi liên quan đến các Học viện Khổng Tử,” phát ngôn nhân cho biết.

Thúy | 13/05/2021 02:40 PM

Thủ tướng Bangladesh Sheikh Hasina (phải) và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.

Bangladesh cân nhắc tham gia nhóm Bộ tứ Quad (gồm các nước Nhật Bản - Mỹ - Úc - Ấn Độ).

Bangladesh cân nhắc gia nhập Quad

Tờ Times of India cho biết, Đại sứ Trung Quốc tại Bangladesh Li Jiming phát biểu trước truyền thông địa phương rằng quan hệ giữa hai nước (Trung Quốc - Bangladesh) sẽ xấu đi đáng kể nếu Bangladesh tham gia Quad.

"Chúng tôi không muốn Bangladesh tham gia vào liên minh này," ông Li nói.

Tuy nhiên, cách ngoại giao chiến lang này của Trung Quốc lại không được Bangladesh đón nhận.

Bộ trưởng Ngoại giao Bangladesh AK Abdul Momen đáp trả rằng: "Chúng tôi làm một quốc gia độc lập. Chúng tôi tự quyết định chính sách đối ngoại của mình. Nhưng đúng, các quốc gia khác có quyền có ý kiến. Tất nhiên là ông ấy (Đại sứ Trung Quốc) đại diện cho quốc gia của ông. Họ có thể nói bất cứ thứ gì họ muốn. Có thể họ không mong điều đó xảy ra (việc Bangladesh tham gia Quad)," ông Momen nói, bổ sung rằng cũng chưa có quốc gia nào trong nhóm Quad tiếp cận Bangladesh.

VOA Tiếng Việt

Dân biểu Úc Chris Hayes phát biểu trong video gửi đến sự kiện Ngày Nhân quyền Việt Nam lần thứ 27, tổ chức trực tuyến tối ngày 11/5/2021.

Ngày Nhân quyền Việt Nam lần thứ 27 được tổ chức trực tuyến vào tối ngày 11/5 với sự tham gia của đông đảo các nhà làm luật, đại diện các cơ quan chính phủ Hoa Kỳ, các nghị sĩ từ Canada, Úc và các hội đoàn quan tâm đến tình hình nhân quyền và tự do tôn giáo Việt Nam.

Dân biểu lưỡng đảng Mỹ giới thiệu Đạo luật Nhân quyền Việt Nam

Từ Virginia, Mỹ, ông Phan Thông Hưng, đại diện ban tổ chức Ngày Nhân quyền Việt Nam, cho VOA biết về nội dung và ý nghĩa của sự kiện này:

“Sự kiện này nói lên sự công nhận của Quốc hội Mỹ về Ngày Nhân quyền Việt Nam, phản ánh sự cam kết của chính phủ và nhân dân Hoa Kỳ đối với công cuộc tranh đấu đòi tự do, dân chủ, và nhân quyền cho Việt Nam”.

“Qua đó thể hiện ý chí và quyết tâm của người Việt hải ngoại đấu tranh và yểm trợ các quyền căn bản của người dân trong nước”.

Giáo sư Phan Thông Hưng hiện là Chủ tịch Hội đồng Chấp hành Cộng đồng Người Việt Quốc gia Liên bang Hoa Kỳ.

Thục Trinh

(VNTB) - Việc sửa đổi, bổ sung, càng sửa sẽ càng sai. Do vậy, nên xây dựng bộ Luật Đất đai mới với tiêu chí đơn giản, dễ hiểu, dễ thực hiện và thống nhất.

“Tôi cho rằng không nên sửa đổi, bổ sung Luật Đất đai 2013 vì sửa đâu sai đó. Để khắc phục bất cập hiện nay, nên xây dựng bộ Luật Đất đai mới thay thế Luật Đất đai 2013 với tiêu chí đơn giản, dễ hiểu, dễ thực hiện và thống nhất.

Việc xây dựng nên giao cho cơ quan lập pháp xây dựng chứ không nên giao cho cơ quan hành pháp vì nếu cơ quan hành pháp xây dựng sẽ gây ra tình trạng làm có lợi cho mình” – Ông Nguyễn Văn Xa – Cựu Cục trưởng Cục Quản lý Công sản, Bộ Tài chính có ý kiến tại Hội thảo “Quản lý đất đai và phương hướng sử dụng đất đai hiệu quả trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh.

TS Phạm Quí Thọ

Hình minh hoạ. Công nhân sửa dây cáp điện ở Hà Nội hôm 2/12/2020. AFP

Trung bình giai đoạn năm năm 2016-2020 mỗi năm có hơn 700 nghìn người lao động rời hệ thống bảo hiểm xã hội một lần, riêng ba tháng đầu năm 2021 có hơn 225 nghìn “ồ ạt rút sổ”. Bài viết làm rõ động cơ nào thúc đẩy người lao động ứng xử trước rủi ro để đề xuất sửa đổi chính sách nhằm tránh thất bại.

Bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc là một chính sách công mà chính phủ can thiệp vào thị trường bảo hiểm để đảm bảo rằng người lao động được bảo hiểm hoặc bảo vệ trước rủi ro kinh tế. Họ được trả quyền lợi trong tương lai thông qua các quy tắc và yêu cầu bồi thường phụ thuộc một phần vào sự đóng góp của họ - phí bảo hiểm để tạo ra một quỹ bảo hiểm. Ở Việt Nam chính sách này được luật hoá năm 2014, trong đó tại điều 60 quy định người lao động tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc được nhận “quyền lợi” một lần sau một năm nghỉ việc mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH…

Sơn Nguyên

Trong 102 lao động người Trung Quốc được phát hiện làm việc ở dự án Nhà máy điện gió Đắk N’Drung 1, 2, 3 (huyện Đắk Song, tỉnh Đắk Nông), chỉ 1 người có giấy phép lao động.

Công nhân đang thi công phần móng trụ điện gió Nhà máy điện gió Đắk Rung 1, có công suất 50MW. (Ảnh: baodaknong.org.vn)

Sở Lao động Thương binh và Xã hội tỉnh Đắk Nông cho hay cơ quan này vừa phát hiện trong 102 lao động người Trung Quốc đang làm việc tại dự án Nhà máy điện gió Đắk N’Drung 1, 2, 3 (huyện Đắk Song, tỉnh Đắk Nông), chỉ 1 người có đủ giấy phép lao động theo quy định, 101 người không có giấy phép lao động, truyền thông trong nước dẫn tin.

Người thuộc sở cho biết trong sáng 12/5 đã báo sự việc lên chính quyền UBND tỉnh, và hiện chưa thể quyết định hình thức xử phạt cụ thể vì chủ đầu tư vẫn chưa đến làm việc, hiện mới chỉ lập biên bản yêu cầu chủ đầu tư phải bổ sung giấy phép cho số người lao động nói trên. Phía chủ đầu tư hứa trong tuần sẽ hoàn tất các thủ tục báo cáo Sở trình UBND tỉnh cấp phép.

Một quan chức thuộc sở này nói: “Không biết tại sao biên giới xuất nhập cảnh lại cho vào. Nghe nói họ cũng thực hiện việc cách ly ở biên giới rồi. Cụ thể ra sao mình chưa biết… Số lượng người Trung Quốc qua làm việc vẫn còn tăng thêm”, báo Tuổi Trẻ tường thuật.

Ông Nguyễn Công Tự, Giám đốc Sở Lao động Thương binh và Xã hội tỉnh Đắk Nông cho hay dự án này thuộc Chính phủ cấp phép nhưng các chuyên gia vào địa phương hoạt động phải được cấp phép của chính quyền sở tại. “Nếu anh hoạt động “chui” như thế thì trách nhiệm của công an, chính quyền địa phương như thế nào…”, ông Tự nói, theo báo Nông Nghiệp.

An An | 11/05/2021

Chưa kịp giàu đã già

Dân số Trung Quốc đang tăng với tốc độ chậm nhất kể từ những năm 1960. Tỷ lệ sinh giảm và lực lượng trong độ tuổi lao động già hóa đã mang đến một trong những thách thức kinh tế và xã hội nghiêm trọng nhất đối với chính quyền Bắc Kinh.

Vào ngày 11/5, Tổng cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc đã công bố số liệu chính của cuộc tổng điều tra dân số quốc gia lần thứ 7: Tổng dân số toàn quốc Trung Quốc là 1,41 tỷ người, tăng 72,06 triệu người hay 5,38% so với mức 1,33 tỷ người năm 2010, tốc độ tăng bình quân hàng năm là 0,53%.

Phát biểu trong cuộc họp báo vào ngày 11/5, ông Ninh Cát Triết, Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc cho biết, dân số Trung Quốc đã tiếp tục tăng trong 10 năm qua, và nước này vẫn là quốc gia đông dân nhất thế giới.

Ông Ninh cho biết thêm, chỉ có 12 triệu trẻ sơ sinh được sinh ra ở Trung Quốc vào năm ngoái. Đây là năm thứ tư liên tiếp tỷ lệ sinh của nước này giảm và cũng là mức thấp nhất kể từ cuộc thống kê chính thức năm 1961.

Những dữ liệu này chỉ ra rằng, Trung Quốc đang phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng nhân khẩu học, điều này có thể cản trở sự tăng trưởng của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới. Trung Quốc hiện đang phải đối mặt với những thách thức liên quan đến già hóa tương tự như ở các nước phát triển nhưng thu nhập trung bình của các hộ gia đình Trung Quốc lại thấp hơn nhiều.

Nói cách khác, Trung Quốc chưa kịp giàu đã già.

Anh Minh | 11/05/2021 09:44 PM

Palau, đảo quốc ở Thái Bình Dương đã đáp trả cái mà họ nói là “sự bắt nạt” của Trung Quốc bằng cách mời Mỹ thiết lập các cảng, căn cứ quân sự và cơ sở chiến lược.

Palau đã mời Lầu Năm Góc xây dựng các cảng, căn cứ và sân bay trên các đảo của họ ở Thái Bình Dương sau khi Trung Quốc gây bất ổn đối với nền kinh tế mỏng manh của nước này, theo lời Tổng thống Surangel Whipps.

“Đánh giá thẳng thắn của Tổng thống Whipps về sức ép của Trung Quốc - và lời đón chào người Mỹ - là sự thẳng thừng hiếm thấy đối với một nhà lãnh đạo ở khu vực Thái Bình Dương”, Giám đốc Đại học An ninh Thái Bình Dương Australia Meg Keen nói trong một cuộc phỏng vấn.

Bà nói: Có một “sự cạnh tranh rủi ro cao đang diễn ra” giữa Trung Quốc và Mỹ.

“Các quốc gia Thái Bình Dương có thể có dân số và diện tích nhỏ, nhưng nên được coi là 'các quốc gia đại dương lớn' có mối liên hệ mật thiết với các quốc đảo khác của châu Đại dương".

Bà nói: “Trung Quốc đang muốn đưa càng nhiều quốc gia Thái Bình Dương vào mạng lưới Vành đai và Con đường của họ càng tốt, để họ có thể tiếp cận qua Thái Bình Dương tới châu Mỹ và Nam Cực”.

Các nhà phân tích cho rằng các quốc đảo Thái Bình Dương có thể bị lợi dụng bởi một trong hai bên nếu hành động quân sự nổ ra giữa Bắc Kinh và Washington.

Nguyễn Ngọc Chu

1. Thua hơn 100 nước về thu nhập GDP đầu người

Theo đánh giá của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) năm 2020, thu nhập GDP bình quân đầu người tính theo sức mua tương tương của Việt Nam là 10 755 USD, đứng thứ 106 trên tổng số 186 nước được xếp hạng. Trong các nước ASEAN thì Singapore thứ 2 (96 603 USD), Brunei thứ 8 (61 816 USD), Malaysia thứ 51 (27 287 USD), Thái Lan thứ 70 (18 073 USD), Indonesia thứ 95 (12 345 USD). Ở bảng xếp hạng này, Việt Nam thua 105 nước.

Theo đánh giá Ngân hàng Thế giới (WB) năm 2019, thu nhập GDP bình quân đầu người tính theo sức mua tương tương của Việt Nam là 8 374 USD, đứng thứ 120 trên tổng số 187 nước được xếp hạng. Trong các nước ASEAN thì Singapore thứ 2 (101 376 USD), Brunei thứ 9 (64 673 USD) Malaysia thứ 50 (29 526 USD), Thái Lan thứ 69 (19 228 USD), Indonesia thứ 103 (12 302 USD), Philippines thứ 115 (9 277 USD). Ở bảng xếp hạng này, Việt Nam thua 119 nước (https://vi.wikipedia.org/.../Danh_s%C3%A1ch_qu%E1%BB%91c...).

Đây là đánh giá của 2 tổ chức tài chính lớn nhất và có uy tín nhất thế giới. Dù chỉ mang tính tương đối nhưng cho chúng ta thấy được Việt Nam đang ở vị trí nào trên bảng xếp hạng thế giới về thu nhập GDP đầu người.

Nguyễn Huy Cường

Một học sinh học 12 năm phổ thông, kết quả thường biểu hiện trên hai ngưỡng: Một là vượt qua kỳ thi tốt nghiệp phổ thông (trước đó trong năm cuối này đã trải qua vài kỳ thi học kỳ, cuối năm) khá quyết liệt; Hai là thi đậu hay không thi đậu, ngưỡng tri thức (thật) của các cháu, ứng với cung cách giáo dục hiện nay cũng đạt một cái ngưỡng phải dùng một dòng văn để biểu hiện: “Chỉ có thế mà thôi”

Thi cũng chỉ có thế.

Không thi cũng chỉ có thế.

Đó là nhận xét của tôi với 30 năm quan sát, tổng kết từ thực tế.

Sau đó, 80% diện này hăm hở, khốn khổ, căng thẳng, tốn kém bước vào kỳ thi đại học (mấy năm trước là cả trăm phần trăm) cày vào thi đại học. Sau đó chừng 70 đến 80 % diện này không đậu.

Tạm đến đây, đã thấy nổi lên một đại lượng rõ mồn một:

Quay lại con số ban đầu, từ tổng số HS phổ thông thì có khoảng 10% thi đậu đại học.

Số còn lại một phần lớn sẽ đi theo sự phân công hợp lý của cuộc sống, sẽ thành công nhân, nhân viên, tiếp thị, văn phòng, thợ thuyền, tài xế, đa cấp…vân vân.

Bilahari Kausikan

Nguyễn Thành Long biên dịch

Khi tôi còn là một nhà ngoại giao của Singapore, tôi đã từng hỏi một người đồng cấp Việt Nam rằng sự thay đổi lãnh đạo sắp tới ở Hà Nội có ý nghĩa như thế nào đối với quan hệ của Việt Nam với Trung Quốc. “Mọi nhà lãnh đạo Việt Nam,” ông ấy trả lời, “phải hòa hợp với Trung Quốc, mọi nhà lãnh đạo Việt Nam phải đứng lên chống lại Trung Quốc, và nếu ông ta không thể làm cả hai điều cùng một lúc thì ông ta không xứng đáng là lãnh đạo”.

Khi Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden bắt đầu nhiệm kỳ của mình, đội ngũ của ông ấy cũng nên chú ý đến điều đó. Đông Nam Á là tâm điểm của cuộc cạnh tranh giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ. Ở những mức độ khác nhau và theo những cách riêng của mình, mỗi quốc gia trong khu vực đã áp dụng cách tiếp cận đó đối với Trung Quốc – và cả với Hoa Kỳ.

Đông Nam Á luôn là một ngã tư chiến lược, nơi lợi ích của các cường quốc giao thoa nhau và đôi khi va chạm. Bản chất đây là một khu vực đa cực, chưa bao giờ chịu sự thống trị của bất kỳ thế lực bên ngoài nào, ngoại trừ một thời gian ngắn bị Nhật Bản chiếm đóng trong Thế chiến II. Sự cạnh tranh ngày nay giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ chỉ là một giai đoạn khác của một động lực kéo dài hàng thế kỷ đã gắn chặt bản năng thực hiện đồng thời các sách lược phòng bị nước đôi, cân bằng và phù thịnh vào DNA chính trị của khu vực.

Người Mỹ dường như khó có thể hiểu được điều này. Có một xu hướng mạnh mẽ muốn xem xét khu vực qua lăng kính nhị phân: nếu khu vực không “tự do”, thì đây là khu vực “đỏ” (chủ nghĩa cộng sản); nếu nền dân chủ không tiến bộ, khu vực sẽ thụt lùi; nếu Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) không giữ chặt Hoa Kỳ, tổ chức này có nguy cơ bị Trung Quốc thâu tóm. Suy nghĩ vô cùng đơn giản này đã dẫn đến hàng loạt thất bại về chính sách, trong đó thảm hại nhất là Chiến tranh Việt Nam.

N.B.

Thú thực, mình không muốn đưa những câu chuyện buồn xung quanh Ngày 30/4. Nhưng đọc stt này hay quá, lại ở fb của Sơn Vũ, một người lính "Bên thắng cuộc". Nhiều lúc mình nghẹn ngào. Nguyễn - nhân vật trong câu chuyện "di tản" vẫn là người mang bản lĩnh một người lính, vừa tài năng, vừa can đảm trong những lúc nguy cấp khủng khiếp, tưởng như tuyệt vọng. Cũng là một người chồng, người cha tuyệt vời, cho dù ông ở bên thua cuộc, phải chạy trốn. Nhưng dù thế, mình vẫn cầu mong không bao giờ phải nghĩ lại quá khứ dân tộc bằng những câu chuyện cảm phục và xót xa như thế này.

Kim Dung Phạm

Hãy tạm gác lại những niềm vui hay nỗi buồn của bên này, bên kia, của kẻ thắng người thua trong những ngày đầy tâm trạng này, để quay ngược về thời khắc 46 năm trước - đã có những người như thế đấy!

Sơn Vũ

Ngày 29-4-1975, ông Nguyễn Văn Ba - giống như trong mẩu truyện được xé ra từ kịch bản quay một cuốn phim loại "Mission imposible" - đã cùng với vợ và ba đứa con tìm cách đào thoát trong khi quân Bắc Việt đang tiến qua những cửa ngõ vào Sài Gòn.

Sau 20 phút bay căng thẳng, chiếc trực thăng của Nguyễn lượn vòng trên biển Đông trong tình trạng một sống một chết, và những thủy thủ Hoa Kỳ trên chiếc tàu gần đó chỉ còn biết đứng ngó sững.

"Không thể nào hiểu được anh ta đã làm cách nào. Đúng là một phù thủy Ấn Độ" - lời của Hugh Doyle, sĩ quan trưởng cơ khí trên một tàu hải quân gần chỗ chiếc trực thăng của ông Nguyễn đang quần trên trời.

Nguyễn không phải là một anh hùng mà đang ở trong tình thế cực kỳ tuyệt vọng. Ông là một trong hàng ngàn người lính miền Nam đang cố tìm cách thoát ra khỏi nước trong khi đại quân Bắc Việt đang ào ạt tiến tới Sài Gòn.

Sự can thiệp quân sự của Hoa Kỳ đã chính thức chấm dứt từ 2 năm trước với hiệp định hòa bình ký tại Paris, nhưng vào thời điểm đó vẫn còn các nhân viên ngoại giao và dân sự Mỹ cần được di tản, đằng sau đó là những thường dân Việt Nam cố bám theo để tìm đường thoát. Nhiều người trong số đó là quân nhân giống như Nguyễn - một thiếu tá Không quân VNCH - nếu kẹt lại, có thể họ sẽ lãnh án nặng và cả gia đình sẽ tan tác trong những trại tập trung chết người.

Nhưng Nguyễn đã có sẵn một kế hoạch. Ông cho vợ con về ở nhờ họ hàng bên vợ trong một khu dân cư Sài Gòn, và dặn vợ ông - bà Nho - chuẩn bị mọi thứ, ông sẽ lái chiếc Chinook CH-47 đến bốc đi - đó là một loại trực thăng cỡ lớn của Không quân VNCH mà tiếng động cơ không nhầm lẫn của nó có thể nhận ra được từ mấy cây số.

"Khi nghe được tiếng Chinook, phải sẵn sàng" - Nguyễn dặn vợ như thế.

Miki, đứa con trai lớn, nằm dưới gầm giường để tránh đạn từ đêm trước. Suốt đêm nó nghe súng nổ ran khắp nơi lẫn tiếng rít hỏa tiễn. Quân cộng sản đã quá gần. Nhưng nó vẫn bình tĩnh và tin chắc cha nó thế nào cũng tới!

Miki nghe được tiếng động cơ Chinook vào lúc sáng sớm. Nó chụp vội túi quần áo, luôn cả bình sữa cho đứa em gái 10 tháng - Mina - cùng với cả gia đình lao nhanh ra chiếc Chinook, trên đó đã có sẵn vài người bạn của cha nó.

Lên được chiếc máy bay, nó nghe ông Nguyễn nói thấy có nhiều trực thăng Mỹ bay ra khơi, chắc chắn họ sẽ đáp xuống ở đâu đó.

"Coi thử ra sao" - Nguyễn nói như thế trong khi đưa chiếc trực thăng hướng ra biển, vừa lúc đèn đỏ nhấp nháy báo bình xăng sắp cạn.

Ra tới biển, Nguyễn bật qua tần số cấp cứu và nghe được âm thanh trao đổi giữa các tàu Mỹ. Có người ngó xuống thấy một chiếc tàu đang ở ngay dưới bụng trực thăng. Đó là chiếc USS Kirk với một sân đáp nhỏ. Nguyễn cho trực thăng sà xuống.

Kiến Văn

Ngày 10.5.2021, Tòa đại thẩm (Tribunal de grande instance) Evry đã quyết định bác bỏ đơn của bà Trần Tố Nga kiện 14 công ty sản xuất Chất Da Cam mà bà là nạn nhân trong những năm cuối thập niên 1960. Bản quyết định chưa được công bố toàn văn, nhưng theo các hãng thông tấn, Tòa án Evry cho rằng mình không có "thẩm quyền" phán xét "hành động quốc phòng" (ý nói chiến tranh hóa học) của chính quyền một nước khác, và các công ty bị khởi tố đã "bắt buộc phải tuân lệnh chính quyền (Hoa Kỳ)".

Quyết định của Tòa Evry chắc chắn sẽ gây ra những phản ứng nghiêm khắc của công luận Pháp và thế giới. Trước mắt, chỉ cần nêu ra một nhận xét : nó hầu như xóa bỏ những nguyên tắc cơ bản của Tòa án quốc tế Nuremberg 1945, nêu rõ "trách nhiệm cá nhân" và bác bỏ luận điểm "phải tuân phục lệnh trên" (điều 7 và điều 8 của Quy chế Tòa án Nuremberg, xem Le Figaro :

https://www.lefigaro.fr/histoire/2016/09/30/26001-20160930ARTFIG00292-comment-le-proces-de-nuremberg-a-faconne-la-justice-internationale.php.

Nhật Minh

PNO - Phương tiện cũ kỹ, thời gian di chuyển quá dài, giá vé đắt, chất lượng phục vụ kém xa so với máy bay và xe khách giường nằm… khiến tàu hỏa ngày càng giảm sức hút đối với hành khách.

Đô thị hóa khiến quỹ đất phát triển đường sắt không còn - Ảnh: Ngọc Thắng

Vé tàu hỏa đắt bằng vé máy bay

Dịp nghỉ lễ 30/4 vừa qua, chị Nguyễn Thị Hà (TP.Hà Nội) không chọn đi tàu hỏa để về quê Quảng Bình mà chọn đi máy bay vì giá vé tàu giường nằm tầng 1, khoang 6 hết 650.000 đồng/người/chặng, trong khi vé máy bay Hà Nội - Đồng Hới của Vietnam Airlines chỉ gần 600.000 đồng/chặng bao gồm cả thuế, phí.

Cũng như chị Hà, rất nhiều “khách ruột” của ngành đường sắt đã rời bỏ tàu hỏa và chọn đi máy bay do giá rẻ và thời gian di chuyển ngắn hơn rất nhiều. Giá vé tàu hỏa tương đương giá vé máy bay rẻ, trong khi thời gian di chuyển của tàu hỏa lâu hơn máy bay.

Theo Bộ Giao thông Vận tải (GTVT), trong giai đoạn 2010-2019, vận tải đường sắt tăng trưởng âm 3,63%/năm về hành khách, âm 3,9% về hàng hóa, trong khi khối lượng vận chuyển toàn ngành giao thông vận tải tăng trưởng 9,26%/năm về hành khách và 9,49%/năm về hàng hóa.

Cơn khủng hoảng với ngành đường sắt đã kéo dài nhiều năm nay, nhưng càng trầm trọng hơn trong hai năm trở lại đây. Đầu năm 2020, lãnh đạo Tổng công ty Đường sắt Việt Nam (VNR) dọa sẽ ngưng chạy tàu do chậm được giao kinh phí bảo trì khiến 20 doanh nghiệp thành viên không có vốn hoạt động, hàng chục ngàn công nhân bị nợ lương. Chính phủ khi đó đã phải ra nghị quyết riêng để “giải cứu” cho ngành đường sắt, tháo gỡ vướng mắc về thủ tục giao vốn.

Nguyễn Ngọc Lanh

Gia đình thanh bạch của Thượng thư Ngô Đình Khả, hình chụp năm 1905- Từ trái: Ngô Thị Giao (sau này là nhạc mẫu của ông Trần Trung Dung,) bà Ngô Đình Khả bồng Ngô Thị Hiệp (thân mẫu tương lai của Hồng Y Nguyễn Văn Thuận) Thượng thư đương chức Ngô Đình Khả, 3 con trai: Ngô Đình Thục, Ngô Đình Diệm và Ngô Đình Khôi (chưa có giầy dép, mặc dù hiếm khi có dịp chụp hình, quần áo rất bình dân),(các ông Ngô Đình Nhu, Ngô Đình Luyện và Ngô Đình Cẩn chưa ra đời.) - Nguồn: Vĩnh Phúc.

– Được đưa vào danh sách, tất nhiên ông không phải Việt gian “thường” (như các cụ Lê Hoan, Phạm Quỳnh và Nguyễn Văn Vĩnh…), mà là Việt gian bán nước (!). Nếu so với Lê Chiêu Thống (vua) và Gia Long (cũng vua), ông Diệm bán nước ở cương vị Tổng thống. Mà đây là Tổng thống do “phổ thông đầu phiếu” bầu ra; tức là quyền hành rất lớn. Vậy, đâu có kém gì? Nếu so với Kiều Công Tiễn, Ngô Nhật Khánh, Trần Ích Tắc, ông hơn hẳn về địa vị, chức danh. Nó giúp ông, nếu thật tâm định bán nước; ông đủ khả năng làm cái “rụp”. 

– Nhiệm vụ chính trị mà ông Diệm được trao vẫn chỉ là… “trở thành” cái túi để hứng mọi lời lăng mạ, đặng răn đe tất cả những ai rắp tâm “bán nước” như ông.

– Đó là thời điểm miền Bắc coi Mỹ là kẻ thù nguy hiểm nhất, còn Diệm là tay sai đắc lực nhất. Trên báo chí, chúng ta gắn liền Mỹ-Diệm. Diệm đổ, được thay bằng Mỹ-Thiệu và Mỹ-Thiệu-Kỳ. Mỹ rút, ta đưa ra cụm từ Thiệu-Kỳ-Hương…

– Do ông Diệm là Việt gian ngay khi còn sống (khác với các Việt gian tiền bối), ông có quyền lực và dùng quyền để gây dựng một chế độ thù địch với CNXH… cho nên gọi ông là Việt gian chính là để dân Việt oán ghét ông mà hưởng ứng cuộc chiến (đã dự định sẵn) nhằm lật nhào cái chế độ của ông. Rất có thể ông là cái cớ cho một cuộc chiến tranh ác liệt gấp bội so với cuộc chiến chống Pháp.

Võ Văn Quản

Chúng ta có thể học được gì từ bản Hiến pháp của nền Đệ nhất Cộng hòa?

Bản Hiến pháp 1956 của Việt Nam Cộng hòa được công bố vào ngày 26/10/1956. Đồ họa: Luật Khoa. Ảnh gốc: nhatbaovanhoa.com.

Luật Hiến pháp (hay luật nhà nước) là một trong những ngành luật quan trọng nhất đối với quá trình đào tạo pháp luật cũng như nắm bắt nền tảng pháp lý và lịch sử pháp lý của một quốc gia. Nó bao gồm tổng thể các quy phạm pháp luật điều chỉnh những quan hệ cơ bản về tổ chức quyền lực nhà nước, về chế độ chính trị, kinh tế, văn hóa – xã hội, chế độ bầu cử, quyền và nghĩa vụ của công dân, về quốc tịch, v.v.

Tại Việt Nam, sinh viên và những người theo học chuyên ngành luật nhà nước thường sẽ được giới thiệu năm bản hiến pháp gồm: Hiến pháp 1946 và 1959 của nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, Hiến pháp 1980, 1992 và 2013 của nhà nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam.

Tuy nhiên, vẫn còn hai bản hiến pháp quý giá mà hệ thống giáo dục Việt Nam hiện nay phủ nhận: Hiến pháp 1956 và Hiến pháp 1967 của nhà nước Việt Nam Cộng hòa (hay còn được biết đến là chính quyền miền Nam Việt Nam). Với những đặc trưng riêng biệt về hình thức chính thể, chế độ chính trị và cấu trúc nhà nước, việc tìm hiểu các bản hiến pháp của Việt Nam Cộng hòa chắc chắn sẽ có những lợi ích nhất định cho các nhà nghiên cứu pháp lý về một giai đoạn lịch sử thường bị bỏ qua của Việt Nam.

Trong bài viết này, tác giả xin được phép giới thiệu đến bạn đọc Việt Nam một số điểm thú vị trong Hiến pháp 1956 của Việt Nam Cộng hòa (bạn đọc hứng thú với bản tiếng Anh có thể xem tại đây).

VOA tiếng Việt 

Phải mất 20 năm sau khi kết thúc chiến tranh, Việt Nam và Mỹ mới bình thường hoá được mối quan hệ và hơn 1/4 thế kỷ kể sau đó, hai quốc gia cựu thù vẫn chưa thể nâng cấp mối quan hệ lên tầm chiến lược dù song trùng về lợi ích trước những quan ngại về Trung Quốc. Vì sao?

Cố Thượng nghị sỹ John McCain, trong bức ảnh chụp ngày 29/5/2015 tại một buổi nói chuyện với sinh viên Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn ở TPHCM, là một trong những người đã nỗ lực rất lớn cho tiến trình bình thường hoá quan hệ giữa Mỹ và Việt Nam.

Với nhiều nỗ lực từ những thượng nghị sỹ Mỹ như John McCain và John Kerry trong hai thập kỷ sau chiến tranh, Việc Nam và Mỹ mới có được một sự tin tưởng và thiện chí để hoà giải mối quan hệ cựu thù. Từ đó, Tổng thống Bill Clinton mới ra quyết định dỡ bỏ lệnh cấm vận với Việt Nam vào năm 1994 và hai nước chính thức bình thường hoá quan hệ một năm sau đó.

Nhưng trong một thời gian dài sau khi bình thường hoá, mối quan hệ của hai nước không thực sự là bình thường, theo nhận định của Tiến sỹ Nguyễn Tuấn Việt, trưởng khoa chính trị quốc tế và ngoại giao của Học viện Ngoại giao Việt Nam.

“Lòng tin là yếu tố lớn làm cản trở mối quan hệ giữa hai nước để có thể tiến xa hơn,” TS Việt nói tại buổi thảo luận về tương lai quan hệ đối tác giữa Việt Nam và Mỹ do Trung tâm Nghiên cứu Quốc tế (CSIS) có trụ sở ở Washington tổ chức hôm 29/4 qua hình thức trực tuyến.

TS Việt, người có luận án tiến sỹ về mối quan hệ Mỹ-Việt tại Đại học Virginia, cho biết mối quan hệ giữa hai nước phát triển rất chậm trong những năm sau khi bình thường hoá. Ông Việt đưa ra ví dụ về sự khó khăn trong việc thương thảo giữa Mỹ và Việt Nam về Hiệp định Thương mại Song phương và Quan hệ Thương mại Bình thường Vĩnh viễn mà ông nói là đã mất rất nhiều thời gian. Theo TS Việt, một trong nhiều yếu tố, mà ông tìm hiểu được qua các nghị sỹ như John McCain và Jim Webb cùng nhiều quan chức cấp cao của Việt Nam cho biết, đó là “lòng tin.”