Bauxite Việt Nam

Human Rights Watch

Dương Lệ Chi dịch

20-6-2025

(New York) – Chính phủ Việt Nam nên trả tự do ngay lập tức cho nhà báo bị cầm tù Lê Hữu Minh Tuấn và cho phép ông được điều trị y tế tại Việt Nam hoặc ở nước ngoài, Tổ chức Theo dõi Nhân quyền cho biết hôm nay. Gia đình của Tuấn cho biết, ông đang bị bệnh trĩ nội gây chảy máu nghiêm trọng và cần được chăm sóc khẩn cấp.

Các nhà báo tự do Phạm Chí Dũng (phải), Nguyễn Tường Thụy (trước, bên trái) và Lê Hữu Minh Tuấn (sau, bên trái) trong phiên tòa xét xử họ tại thành Hồ ngày 5-1-2021. Nguồn: Thông tấn xã Việt Nam/AFP/ Getty Image

Dư Lan

2025.06.20

Cán bộ Đảng hưởng lương từ ngân sách nhà nước, nhưng hoạt động chi tiêu của Đảng lại là bí mật.

Minh Phương

Đã một tuần kể từ khi cuộc xung đột giữa Israel-Iran nổ ra, tình hình vẫn chưa hạ nhiệt. Hàng loạt các báo Pháp số ra hôm nay, 20/06/2025, vẫn dành nhiều bài viết về cuộc chiến ở Trung Đông. Tổn thất nhiều tướng lĩnh, lực lượng Iran liệu có thể trụ vững? Hoa Kỳ có thực sự định can thiệp trực tiếp vào cuộc xung đột? Iran có đang đơn thương độc mã chiến đấu?  

Tranh vẽ trên một bức tường ở đường phố Teheran, Iran. Hình chụp ngày 05/06/2025.  via REUTERS - Majid Asgaripour

Thái Hạo

Mai Quốc Ấn 

Nguyễn Anh Tuấn 

Việc sáp nhập để giảm số lượng tỉnh thành từ 63 xuống còn 34, cũng như xây dựng chính quyền địa phương hai cấp thay vì ba cấp là điều hợp lý.

Ít tỉnh hơn và giảm bớt một cấp chính quyền địa phương nghĩa là ít đầu mối hơn, vừa giúp bộ máy đỡ cồng kềnh vừa giảm được nhân sự, là điều ai cũng thấy. 

Các nước Đông Bắc Á nơi Việt Nam chia sẻ nhiều điểm tương đồng cũng có chính quyền địa phương hai cấp và quy mô các tỉnh tương tự.

Chẳng hạn, Nhật Bản 125 triệu dân có 47 tỉnh thành, hay Hàn Quốc 50 triệu dân có 17 tỉnh thành. Đều suýt soát 3 triệu dân trên một tỉnh thành, không khác Việt Nam 100 triệu dân với 34 tỉnh thành là mấy [1].

Tuy nhiên, khác với việc sáp nhập tỉnh thành, một phần quan trọng của kế hoạch tái cấu trúc bộ máy chính quyền lần này có thể sẽ không bền vững.

“The Arab world thinks differently about this Iran war”, The Economist,  17/06/2025

Viên Đăng Huy biên dịch 

Thái Hạo

18-6-2025

Mấy hôm nay thấy nhiều anh em luật sư tách thành hai “phe” tranh cãi (ngày càng gay gắt) về câu chuyện nộp tiền khắc phục hậu quả của Trịnh Văn Quyết FLC. Bên bảo vệ, bên bất bình. Tôi không có ý kiến gì về quan điểm của hai bên, nó chỉ gợi cho tôi nhớ lại…

Vũ Đức Khanh

19-6-2025

Không phải ở Paris như từng công bố, cũng không vào “giữa tháng 6” như báo chí Việt Nam đưa tin, vòng đàm phán thương mại lần thứ ba giữa Hoa Kỳ và Việt Nam đã diễn ra bí mật tại Washington từ ngày 9 đến 12/6 – và chỉ được tiết lộ vào ngày 15/6. 

Trong khi đó, cũng vào các ngày 9–11/6, Hoa Kỳ và Trung Quốc tổ chức đàm phán kinh tế – thương mại cấp cao tại London và công bố thỏa thuận ngay sau khi kết thúc.

Hai sự kiện này không phải tình cờ.

Ely Ratner, “The Case for a Pacific Defense Pact”, Foreign Affairs, 27/05/2025

Viên Đăng Huy biên dịch

Đã đến lúc Mỹ xây dựng một hiệp ước phòng thủ tập thể ở châu Á. 

Gideon Rachman, “How the Israel-Iran war may develop,” Financial Times, 16/06/2025

 Nguyễn Thị Kim Phụng biên dịch

Nếu Iran thua trong một cuộc xung đột truyền thống, họ có thể sẽ dùng đến các biện pháp trả đũa phi truyền thống.

Tiến sĩ Kevin D. Phạm

Gửi cho BBC News Tiếng Việt từ Amsterdam, Hà Lan

Bùi Văn Phú dịch

Chủ điểm của bài viết này là tìm hiểu về các hệ tư tưởng chính trị tại Việt Nam từ đầu Thế kỷ XX cho đến cuộc cách mạng vào giữa Thế kỷ XX, qua đó cho chúng ta thấy hai ví dụ về phản ứng của người Việt đối với chủ nghĩa thực dân Pháp (1858-1954). 

Nguyễn Thông

Hôm qua, Chủ nhật 25.5, theo kiểu người ta thì “Hôm qua tôi sướng biết bao nhiêu”. Chả là tôi được dự buổi ra sách “Chém theo chiều gió” và “chém gió” của bác thánh chém Peter Pho (Phó Đức An) tại Sài Gòn vui thật vui. Xong, vừa nhấc mông khỏi ghế, lại được hai lão bợm Nguyễn Chí Cư, Phạm Xuân Nguyên kéo phắt ra xe lôi đi Củ Chi lên nhà bọ Lập (Nguyễn Quang Lập) ngắm chim… yến. Ăn một bát yến chạy ba quãng đường, nhưng bõ. Đời người mấy khi được sướng dồn dập vậy. Thầm nhủ, hay là hết con bĩ cực tới hồi thái lai. Lúc về mình ghé mua tấm vé việt lốt nhưng chưa trúng, có thể dục tốc bất đạt, nóng vội quá cũng không được. Chuyện gì cũng vậy.

Thôi, hai vụ “đại hoan lạc” ấy biên sau, giờ nói chuyện khác đang nóng.

Chả là hôm qua theo quy định nhà nước là ngày quốc tang, đám ma ông cựu chủ tịch (cựu chứ không phải nguyên, đám cán bộ và báo chí dốt cứ bảo là nguyên chủ tịch; già nghỉ lâu rồi, nằm bệnh một chỗ lâu rồi thì cựu chứ nguyên gì mà nguyên) nên nhà cháu cũng tự biết điều né cho phải đạo. Chỉ khổ thân lão thánh chém, bao nhiêu công phu chuẩn bị cho ngày vui đành phải dẹp hết hát hò, may nhờ tài hoạt bát của MC Xuân Nguyên và sự thông minh hóm hỉnh của chính lão kéo lại nên ai cũng hỉ hả. Trước đó một hôm (23.5), ông anh thi sĩ xứ Thanh cũng phải “đọc thơ chạy tang” dù đã thông báo trước cả tuần việc tổ chức vào tối 24 (ngày đầu tiên quốc tang) khiến nhiều người mến mộ chưng hửng không tới dự được. Đúng là chẳng cái khổ nào giống cái nào.

Michael McFaul

Dương Lệ Chi dịch

13-6-2025

Lời giới thiệu: Michael McFaul là giáo sư khoa học chính trị của trường Đại học Stanford, nơi ông giữ chức giám đốc Trung tâm Dân chủ Phát triển và Pháp quyền của trường đại học này. GS McFaul cũng là cựu Đại sứ thứ 7 của Mỹ tại Nga và là một trong những kẻ thù không đội trời chung với Putin. Năm 2018, tại hội nghị thượng đỉnh Trump - Putin ở Helsinki, Putin yêu cầu Trump bắt GS McFaul giao cho Nga để Putin thẩm vấn. May mắn thay, quyết định đó đã không được thực hiện.

Sau đây là bài viết của GS McFaul, cho thấy rất nhiều sự kiện đã và đang diễn ra ở nước Nga của Putin, cũng đang diễn ra ở nước Mỹ thời Trump: 

Đỗ Kim Thêm

Bản đồ các cơ sở hạt nhân của Iran

Vũ Hoàng Linh

16-6-2025

Trong nhiều thập kỷ qua, hệ thống thuế khoán đã trở thành phương thức quản lý chủ đạo với hàng triệu hộ kinh doanh cá thể tại Việt Nam. Đơn giản, dễ vận hành và phù hợp với trình độ quản lý của cơ quan thuế trong giai đoạn đầu phát triển kinh tế thị trường, thuế khoán cho phép nhà nước nhanh chóng bao phủ các hoạt động kinh tế phi chính thức mà không đòi hỏi hạ tầng công nghệ phức tạp. Tuy nhiên, khi nền kinh tế Việt Nam đã bước sang giai đoạn hội nhập sâu rộng, yêu cầu về minh bạch tài chính, bình đẳng nghĩa vụ và hiệu quả thu ngân sách ngày càng trở nên cấp thiết. Trong bối cảnh đó, việc bãi bỏ thuế khoán đang được triển khai như một bước cải cách lớn, đầy tiềm năng nhưng cũng không ít rủi ro và thách thức.

Châu Nam Việt

(VNTB) – 50% người có bằng đại học bị thất nghiệp: không phải lỗi của người trẻ mà phải coi lại nhà cầm quyền đã làm gì khi không thể phát huy tiềm năng đất nước mà còn làm suy giảm chất lượng các trường đại học

BBC 

16 tháng 6 2025

Mỹ đang gây sức ép với Việt Nam trong các cuộc đàm phán về thuế quan nhằm buộc Việt Nam giảm sử dụng công nghệ Trung Quốc trong các thiết bị được lắp ráp tại Việt Nam trước khi xuất khẩu sang Mỹ.

Chụp lại hình ảnh: Mỹ muốn Việt Nam mạnh tay xử lý tình trạng hàng Trung Quốc được dán nhãn gian lận "Made in Vietnam" để xuất sang Mỹ nhằm tránh mức thuế cao. Nguồn hình ảnh: GETTY IMAGES/BBC

1.  Iran - Việt Nam: Hai dân tộc, hai cuộc cách mạng, một ảo tưởng chung

Hoàng Quốc Dũng 

Katie Bauer

HuffPost

Trúc Lam dịch

15-6-2025

LGT của Tiếng Dân: Vào chiều thứ Sáu ngày 13-6-2025, tức trước ngày diễu binh kỷ niệm 250 năm thành lập Quân đội Mỹ, trùng với ngày sinh nhật của ông Trump, một nhóm cựu chiến binh đã xuất hiện tại điện Capitol để biểu tình phản đối. 

Cũng tại nơi đây, vào ngày 6 tháng 1 năm 2021, chính ông Trump đã xúi giục đám MAGA mang vũ khí tấn công vào điện Capitol, nhằm mục đích lật ngược kết quả bầu cử mà ông ta đã thua hồi tháng 11/2020. Những kẻ bạo loạn ngày 1-6-2021 đã bị bắt giữ, bị Bộ Tư pháp Hoa Kỳ truy tố và đã nhận án tù, nhưng sau khi ông Trump thắng cử lần hai, ông đã ra lệnh ân xá những kẻ phạm tội này.

Sau đây là bài viết của một cựu chiến binh tham gia biểu tình tại điện Capitol ngày 13-6-2025 vừa qua, để phản đối buổi diễu binh của ông Trump.

*