CÁCH MẠNG 1989 (kỳ 15)
Victor Sebestyen
Dịch giả: Phan Trinh
CHƯƠNG 13
CHỐNG RƯỢU
1.
CHỈ VÀI NGÀY SAU KHI NHẬM CHỨC, Mikhail Gorbachev đã chứng tỏ mình là một lãnh tụ kiểu mới ở Kremlin. Chiến dịch quan trọng đầu tiên ông phát động sau ba tuần nhậm chức có ý nghĩa trọng đại nhằm chấn chỉnh một thói hư tật xấu lâu đời của người Nga: rượu.
Đó là một chính nghĩa cao cả, đáng dấn thân chiến đấu, và ông đã xốc tới với tinh thần lạc quan, hăng hái, đam mê, pha chút cao đạo, và khả năng khéo léo lôi kéo người khác về phía mình, nhất là lúc bắt đầu.
Nhưng chiến dịch đã mang lại những hệ quả sâu rộng mà ông không đoán trước được, và làm phát sinh một vấn nạn khác nghiêm trọng không kém vấn nạn ông đang cố giải quyết. Điều này gần như là điềm báo trước những gì ông sẽ gặp khi điều hành chế độ trong sáu năm rưỡi sắp tới.
2.
Nát rượu trầm trọng là căn bệnh thâm căn kéo dài suốt nhiều thế kỷ của nước Nga và từng được các văn thi hào như Pushkin, Dostoyevsky và Tolstoy nói đến.
Có lẽ chưa bao giờ nạn chè chén say sưa lại lên đến mức trầm trọng như vào nửa sau thế kỷ 20, tuy không có con số chính thức về lượng vodka tiêu thụ thời nông nô các thế kỷ trước để so sánh. Chỉ biết vào cuối thời đại Xô-viết đã có đến 40 triệu người nghiện rượu được chính thức ghi nhận trên tổng dân số 270 triệu dân, và con số này chắc chắn còn thấp hơn số thật nhiều.
Yuri Andropov khổ hạnh từng đưa ra một chiến dịch có tính chiếu lệ nhằm giảm rượu chè, nhưng việc quá khó nên ông thất bại. Nhìn chung, trải qua nhiều thập niên, chế độ cộng sản không có chính sách nào đáng kể để giải quyết tệ nạn này, mặc dù công nhân và người nghèo là những người bị ảnh hưởng nặng nhất. Không giải quyết được, một phần có lẽ vì các chế độ nối tiếp nhau đều nhìn nhận, giống như các Sa hoàng xưa, rằng một quốc gia mụ mị vì rượu chè thường dễ ngoan ngoãn về chính trị.
Năm 1984, có đến 9 triệu người say rượu vật vã ngoài đường phố được giới hữu trách bốc mang đi. Chết non, vắng mặt bỏ việc, tội phạm, nghèo đói, gia đình tan nát, và những tai họa khác vì rượu chè xảy ra khắp nơi.
*
CHỦ NGHĨA XÃ HỘI “VODKA”
3.
Lần này, nhân vật mới của Kremlin quyết chí làm gì đó để giải quyết vấn đề. Ngày 4/4/1985, Gorbachev triệu tập các nhà lãnh đạo Đảng có thế lực và loan báo rằng ông đã quyết định tiến hành chiến dịch, và hầu như không để cho các nhân vật kia có cơ hội tranh cãi. Ông không ra lệnh cấm rượu nhưng cũng gần như cấm. Ông cho tăng giá vodka lên gấp ba, và cắt gần ba phần tư sản lượng bia và rượu.
Bộ trưởng Tài chính Vladimir Dementsev đưa ra lời khuyến yếu ớt rằng chiến dịch này sẽ làm giảm thu nhập nhà nước và sẽ khoét một lỗ đen trong ngân sách quốc gia. Dementsev chuẩn bị đầy đủ số liệu và cho biết ngân sách sẽ thất thu bốn tỉ rúp trong năm đó và sẽ mất 15 tỉ rúp trong vòng năm năm tới.
Gorbachev không để ông nói hết, phản biện ngay: “Điều anh nói không mới! Ta đều biết sẽ không có tiền bù lỗ, nhưng anh lại không có biện pháp nào ngoài việc cứ để dân chúng nát rượu. Anh định xây dựng chủ nghĩa cộng sản bằng vodka à?”
4.
Thế là không tranh cãi gì nữa. Chính sách được thông qua và Gorbachev kiên quyết theo đuổi chiến dịch.
Nhưng kết quả lại là thảm họa. Người người xếp hàng đặc kín trước các cửa hàng rượu, chợ đen mua bán vodka mọc lên và nhộn nhịp lập tức. Vấn đề hóc búa nhất là dân chúng tự nấu tại nhà các loại rượu chất lượng tồi. Đường hết sạch tại các cửa hàng và phải phân phối theo khẩu phần.
Lỗ đen tài chính Dementsev từng khuyến cáo còn sâu hơn cả dự kiến. Số người chết tăng vọt vì uống các loại rượu lủi độc hại. Những vùng trồng nho truyền thống, hầu hết ở Georgia, bị phá hủy trầm trọng và không thể phục hồi.
Sau ba năm, Gorbachev thú nhận ông đã phạm sai lầm và hủy bỏ chiến dịch chống rượu, nhưng thiệt hại thì đã rõ.[i]
*
BỚT HUY CHƯƠNG, THÊM KHIÊM TỐN
5.
Với giới lãnh đạo già đã yên ổn ngồi ghế quyền lực lâu năm thì việc phát động chiến dịch chống rượu lại không gây sốc bằng một sáng kiến khác được Gorbachev đưa ra trong cùng phiên họp ngày 4/4/1985. Sáng kiến này cho thấy đầu óc ông vẫn bị ám bởi thói bợ đỡ và nịnh hót ông phải chịu đựng trong những năm làm việc dưới thời Brezhnev.
Khi đưa đề xuất thứ hai này ông cố đưa ra như tình cờ lướt qua, dù đã tính kỹ từ lâu. Đang lúc gom giấy tờ, trước khi quay về văn phòng riêng ngay bên phòng họp, ông nói: “Xin các đồng chí nán lại một phút. Tôi muốn trao đổi quan điểm về … nhu cầu đấu tranh có hệ thống với lối sống phô trương, kiêu ngạo, tự đắc và bợ đỡ liếm gót cấp trên”. Ông nói tiếp, ông hy vọng ở cấp cao nhất trong Đảng sẽ có ít yến tiệc linh đình hơn, đeo ít huy chương trên ngực hơn, và nói chung, cần khiêm tốn hơn.
Các nhà lãnh đạo, một số tự hào đeo huy chương đi họp, đã ra về với vẻ mặt thảng thốt.
***
SỬA ĐỂ CỨU
6.
Gorbachev là lãnh tụ Liên Xô đầu tiên đi vào đời thường để có mặt giữa công chúng và trò chuyện với người dân. Ông thoải mái khi trò chuyện thân mật với dân hơn là phải đóng bộ trong các cuộc họp trang trọng, nơi ông bất đắc dĩ phải dài dòng nói những điều không cần thiết, phải nhai lại những từ ngữ Mác-xít Lênin-nít tối nghĩa.
Trước những đám đông khổng lồ ca tụng mình, ông hoàn toàn thoải mái, thân thiện, vui vẻ, tình cảm và hoàn toàn đĩnh đạc. Công chúng ngưỡng mộ ông và mỗi lần ông xuất hiện đều là một “sự kiện”.
Công chúng cũng thường thấy vợ ông cạnh bên, thân mật, khoác vai, nắm tay, như thường thấy ở các lãnh tụ và phu nhân phương Tây, nhưng chưa từng thấy ở các lãnh tụ Liên Xô trước. Công chúng vừa tò mò vừa thích thú.
*
PERESTROIKA (TÁI CẤU TRÚC)
7.
Trong mộc cuộc thăm dân giữa đời thường như thế tại Leningrad vào tháng 5/1985, vài tháng sau khi nắm quyền, hai từ ngữ được mãi mãi gắn liền với thời đại Gorbachev đã xuất hiện. Perestroika và glasnost trở thành hai từ ngữ cửa miệng trên toàn thế giới.
Trong tiếng Nga, hai từ này có nghĩa riêng, nhưng khi Gorbachev dùng, chúng lại mang ý nghĩa mới hơn. Gorbachev không hề muốn từ bỏ chủ nghĩa cộng sản, thậm chí ông còn cho rằng số mệnh và sứ mệnh của ông là cứu lấy chủ nghĩa cộng sản và làm trong sạch nó.
Trong thời gian đầu, perestroika – “tái cấu trúc” – là một quá trình gồm những cải cách vừa phải, nhằm cải thiện kỷ luật tại nơi làm việc. Ông phát động một loạt các biện pháp năng động, cho phép các xí nghiệp có thêm sáng kiến và được đưa ra một số thay đổi kinh tế nhỏ giúp cải thiện việc phân phối hàng hóa trên cả nước. Ông sa thải một loạt các tay chân thân tín và quan chức, tuy được Brezhnev bảo bọc nhưng thực tế nhiều năm cho thấy họ vô dụng. Mật vụ KGB chọc thủng đường dây thế lực của những lãnh đạo tham nhũng tại các nước cộng hòa Trung Á, và Gorbachev tấn công tệ quan liêu trong hàng ngũ Đảng ở Ukraine và các vùng khác. Ông cũng đi được một số bước ngập ngừng cho hệ thống quyền lực thêm chút ít dân chủ. Ông muốn tổ chức lại danh sách đề cử – dù là bầu cử độc đảng – để cử tri có thể “chọn” người cộng sản nào họ muốn cho một vị trí nhất định.
Dĩ nhiên, các biện pháp vừa kể không có tính cách mạng. Ông không hề có ý định từ bỏ đường lối quy hoạch tập chung, hoặc cho phép thị trường tự do, hoặc từ bỏ chủ nghĩa cộng sản. Ông muốn “tái cấu trúc” tất cả mọi sự, nhưng lại không chạm vào nền tảng của mọi sự.
*
TIN LENIN HƠN NGƯỜI
8.
Gorbachev tin vào chủ nghĩa xã hội và hoàn toàn bị thuyết phục rằng Lenin đã vạch ra con đường đúng, nhưng đúng đã hóa sai khi Stalin đi lệch hướng và làm nó “biến tướng”. Đó là một ảo tưởng rất thuyết phục mà Gorbachev và nhiều người cộng sản thuần thành vướng phải.
Theo Gorbachev, perestroika chính là để trở lại với lý tưởng của Lenin. Gorbachev thường nói về Lenin, và kính trọng gọi ông là một “thiên tài đặc biệt”, không có gì bóng gió hay hoài nghi trong nhận xét này.
Sergei Tarasenko, một quan chức giàu kinh nghiệm và khôn ngoan tại Bộ Ngoại giao Liên Xô, nói rằng hầu hết quan chức khắp đế quốc Xô-viết chỉ nhắc đến những chỉ giáo của Lenin trên đầu môi chót lưỡi mà thôi, vì theo ông “sẽ rất phải đạo về chính trị nếu bạn có Lenin trong tủ sách. Để khi … viết diễn văn và nếu cần trích Lenin … bạn chỉ cần xem bảng chú dẫn cuối sách là tìm ra ngay”.
Nhưng Gorbachev lại khác, gần như chẳng còn ai tin lời Lenin dậy trừ Gorbachev. Khi trích dẫn Lenin, và ông thường xuyên làm thế, Gorbachev tin rằng Lenin, người sáng lập Liên Xô 70 năm trước, vẫn có giá trị tham khảo đặc biệt cho hoàn cảnh của ông 70 năm sau.[ii]
*
GLASNOST (CỜI MỞ), QUYỀN ĐƯỢC BIẾT
9.
Glasnost – “cởi mở” – cũng là một từ có thể được hiểu theo nhiều cách. Ông khởi đầu thận trọng, càng về sau càng mạnh dạn hơn, và hệ quả là cả một sự chuyển đổi trong cách nhìn của người dân Liên Xô và Đông Âu về chính mình.
Gorbachev tin rằng nếu người dân biết nhiều hơn về cách Liên Xô hoạt động, hoặc vì sao không hoạt động được, thì người dân sẽ “tự nguyện” làm cho nó hoạt động tốt hơn. Ông nói sẽ không có “vùng đen cấm kỵ” nào trong lịch sử Liên Xô, vì ông tự tin nếu công chúng biết hết sự thật, họ sẽ hiểu những thành quả của chủ nghĩa xã hội, cũng như những sai lầm, và biết tôn trọng nhà cầm quyền hơn.
Đó là sự lạc quan thường thấy của Gorbachev, có người nói ông ngây thơ, nhưng ít nhất, quan điểm đó vẫn được đặt trên một nền tảng đúng đắn là công chúng có quyền được biết. Điều này đích thị là “cách mạng”, nhất là trong đất nước được điều hành qua bao thập niên bởi một giai cấp cầm quyền luôn bị ám ảnh phải bí mật tất cả.
Đảng kiểm soát thông tin và thuê hàng ngàn người làm công việc kiểm duyệt để bảo đảm không gì Đảng cấm lại được in ấn, phát hành hay phát sóng. Dưới quyền Gorbachev, những người kiểm duyệt vẫn được thuê, nhưng ngày càng ít việc làm hơn.
*
CỞI TRÓI BÁO CHÍ
10.
Không lâu sau khi nắm quyền, Gorbachev nói chuyện với giới nhà báo rằng họ nên tự do phơi bày nạn tham nhũng ở cấp cao, những thất bại của hệ thống, và trung thực về một số sai lầm kinh hoàng trong lịch sử Liên Xô.
Các nhà báo ban đầu thận trọng đi từng bước chậm, nhưng dần dà họ tin những lời ông nói và dưới thời Grobachev đã có những chiến dịch điều tra báo chí xuất sắc, lần đầu tiên tại Liên Xô, vượt qua vòng cương tỏa của tuyên giáo Đảng và phơi bày hình ảnh trung thực về bộ mặt đất nước.
Dĩ nhiên, đó chưa phải là báo chí tự do, cũng như báo chí không tự do tuyệt đối ở nơi nào khác. Nhà nước sở hữu toàn bộ truyền thông, đó là chưa kể toàn bộ quy trình sản xuất báo in, toàn bộ những nhà in quy mô lớn và hệ thống phân phối phát hành báo chí. Các lãnh đạo Đảng Cộng sản vẫn có quyền thuê hoặc thải tổng biên tập, và dĩ nhiên cả các nhà báo cấp thấp hơn.
Tuy vậy, báo chí lúc này tự do hơn bất cứ thời nào trong lịch sử Liên Xô. Trên báo và tạp chí có nhiều cuộc tranh luận sôi động, có cả sự khinh thị dành cho những định chế đầy quyền lực, và độc giả ít nhất cũng được cung cấp những thông tin họ thực sự muốn biết.
11.
Số phát hành tăng vọt. Thành công phi thường là tuần báo Argymenti y Facti của Vladimir Starkov. Tờ báo bắt đầu hoạt động từ năm 1979 để chia sẻ kinh nghiệm và bí quyết cho các nhà kinh tế và thống kê, với lượng phát hành khoảng 10.000 bản mỗi số. Sau khi chuyển đổi thành tờ báo phổ thông, nhưng sắc bén, viết về cuộc sống người dân trong các nhà máy và tại các khu chung cư, tờ báo đã bán được 33.000.000 bản vào thời cao điểm của cải cách glasnost những năm 1980.
Những chương trình truyền hình thú vị bắt đầu được phát sóng. Vẫn còn những chương trình có nội dung tuyên truyền khô khan, nhưng cạnh đó là một số show mới, nóng hổi và đầy thách thức, chẳng hạn chương trình phát hàng tuần Vzglyad (điểm sáng), trình chiếu các vụ điều tra được thực hiện chỉnh chu về những đề tài trước đây cấm kỵ như AIDS, trẻ em bụi đời trên đường phố Moscow, hoàn cảnh khốn cùng của cựu quân nhân từ Afghanistan trở về, hoặc sự sa hoa (xét theo chuẩn Liên Xô) chưa ai biết của các cô gái mại dâm hoạt động trong các khách sạn Moscow, vốn chỉ lấy tiền mặt bằng ngoại tệ mạnh. Liên Xô cũng ngưng phá sóng các đài phát thanh nước ngoài thư Thế Giới vụ Đài BBC và Đài Phát thanh Quốc tế Đức Deutsche Welle (DW).[iii]
*
CỞI TRÓI VĂN NGHỆ
12.
Hàng trăm cuốn sách cấm trước đó của một số nhà văn Nga tài năng bậc nhất được phát hành tại Liên Xô lần đầu tiên.
Trước đó, tác phẩm của Alexander Solzhenitsyn chỉ có bản in chui hoặc bản dịch qua ngoại ngữ, và chỉ được một số ít trí thức ở Moscow, Leningrad và vài lãnh tụ Đảng đọc. Gorbachev và vợ ông cũng là độc giả nhiệt tình của dòng văn học “chui” mà hầu hết công dân Xô-viết không được phép thấy mặt.
Giờ đây, sách của Solzhenitsyn được các nhà xuất bản chính thức phát hành với số in khổng lồ và được công chúng, vốn có học và thèm khát văn học đúng nghĩa quá lâu rồi, chen nhau mua. Tác phẩm Bác sĩ Zhivago của Boris Pasternak cũng xuất hiện hợp pháp tại Liên Xô – khoảng 20 năm sau khi phiên bản phim của tác phẩm, do đạo diễn David Lean thực hiện, ra mắt công chúng thế giới.
Gây xúc động mạnh nhất trong những năm glasnost là việc xuất bản cuốn Trẻ con khu Arbat của Anatoli Rybakov, cuốn tiểu thuyết có tính sử thi về đời sống người dân Xô-viết dưới thời Stalin. Quyết định cho phát hành hay không cuốn sách này đã được đưa từ dưới lên cho nhân vật cao nhất là Gorbachev. Và ông đã cho phép.
13.
Điện ảnh Xô-viết cũng phục hưng. Vào những ngày đầu của Liên Xô, điện ảnh đã tạo được danh tiếng, nhưng vài chục năm qua điện ảnh Liên Xô lại không làm được gì đáng kể.
Việc công chiếu bộ phim ngụ ngôn Hối lỗi có nội dung chống Stalin của đạo diễn Tengiz Abuladze, lấy bối cảnh Georgia thập niên 1930, đã tạo nên cơn sốt dù được công chiếu một cách thận trọng. Bộ phim có những đề tài rất hợp thời, và các nhà cải cách tại Kremlin không muốn phe bảo thủ trong Đảng, vốn sợ glasnost, phản ứng mạnh, nên Hối lỗi không được chiếu “chính thức”, mà chỉ được chiếu cho những “khán giả khách mời”. Và thế là các nhà làm phim phải cất công phát hành rất nhiều “vé mời”, nhiều đến mức có hơn 25 triệu người được xem phim.
Vitali Korotich, Tổng Biên tập tạp chí tin tức Ogonyok (Ngọn lửa), là người hưởng lợi lớn từ luồng gió mới trong làng báo Liên Xô. Ông được cấp cao nhất khuyến khích và bảo rằng phóng viên tờ báo muốn viết gì thì viết, nhưng ông nghĩ Gorbachev chỉ thành thật một nửa. Korotich châm chích: “Chắc Gorbachev nghĩ chỉ cần tắm cho một ả điếm già, mặc áo quần sạch sẽ cho ả thì ả sẽ lại là trinh nữ!”.
Tuy nhiên, những thay đổi do “cởi mở” mang lại mạnh mẽ và cấp tiến đến nỗi không thể ngăn được nữa, bất chấp lãnh tụ tối cao và các cố vấn có lường được hậu quả hay không.[iv]
***
CÔN ĐỒ, MAN RỢ, MA QUỶ
14.
Gorbachev muốn ghi điểm trên vũ đài chính trị thế giới ngay lập tức. Ông tin rằng nhu cầu trước tiên của Liên Xô là tránh trượt dài vào cuộc xung đột với phương Tây. Ông nói đi nói lại với các trợ lý thân tín rằng “chính sách đối nội và đối ngoại hoàn toàn liên quan đến nhau”, và sẽ không một cải cách nào ông muốn tiến hành trong nước có thể thành công nếu không có “môi trường quốc tế thuận lợi hơn”.
Các cuộc đàm phán với Mỹ về giải giới vũ khí lúc này đã sa lầy và ông muốn nối lại đàm phán. Một trong những quyết định đầu tiên, ngay khi ông nắm quyền chưa đầy tháng, là ngưng triển khai thêm các hỏa tiễn hạt nhân tầm trung SS-20 ở Châu Âu. Vì lý do cá nhân, lý do chính trị và lý do đạo đức, Gorbachev đã rất cố gắng để được nhìn nhận như một “người kiến tạo hòa bình”. Nhưng, vấn đề lớn của ông là các nước khác nghĩ về Liên Xô như thế nào. Nhà ngoại giao Sergei Tarasenko giải thích:
“Chúng tôi chất đầy bụng những di sản tiêu cực … mà mình phải thoát khỏi. Điều đầu tiên chúng tôi phải làm là thay đổi hình ảnh đất nước, phải trở thành một quốc gia ‘bình thường’. Chúng tôi không thể tiếp tục giữ vai một nhà nước ‘côn đồ’ nữa. Ở mọi mặt, chúng tôi đều như đang đâm đầu vào tường …
“Trong cái nhìn của thế giới, chúng tôi chỉ là hạng man rợ. Sợ thì có sợ, nhưng người ta không coi trọng chúng tôi … chúng tôi mang tiếng là ‘đế quốc ma quỷ’. Chúng tôi phải thoát khỏi ngõ cụt mình bị đẩy vào về vấn đề nhân quyền, về tự do di trú, về cuộc chiến Afghanistan và những vấn đề khác. Nhưng chúng tôi lại chỉ biết cắn người phê phán mình.
“Người ta biểu tình phản đối Ngoại trưởng Gromyko bất cứ nơi nào ông tới. Chỉ lèo tèo vài người đọc báo Pravda (Sự thật), trong khi ai nấy đều đọc New York Times (Thời báo New York). Người đọc Pravda là những người như Fidel Castro … và Hội đồng Hòa bình Thế giới, là những đối tượng nhận tiền để phục vụ chúng tôi”.[v]
*
SAO MỸ KHÔNG ĐỔI, TA LẠI ĐỔI?
15.
Gorbachev từ bỏ giáo điều cũ về vị trí của Liên Xô trên thế giới. Khi ông nói về “tư duy mới” là ông nói thật lòng. Ông trách những người tiền nhiệm đã cô lập Liên Xô với thế giới bên ngoài, trong khi Liên Xô phải trở lại kết nối với thế giới nếu muốn hiện đại hóa và cạnh tranh với phương Tây.
Ông luôn nhắc đến “tư duy mới” với cộng sự, đó là cụm từ ông dùng thường xuyên trong các cuộc trò chuyện, nhiều hơn hẳn các cụm từ “tái cấu trúc” và “cởi mở”. Nhiều cán bộ đã nghe quá quen những khẩu hiệu rỗng tuếch của các lãnh tụ và những chiến dịch bịp bợm – thường bị dẹp bỏ chẳng bao lâu sau khi khởi động – nên họ cho rằng Gorbachev lần này cũng chỉ nói cho vui thôi, tuyên truyền thôi. Nhưng họ đã sai.
Khi một số lãnh tụ bảo thủ thấy Gorbachev không đùa mà nói thật và làm thật, họ sốc nặng. Từ đầu, Gorbachev biết mình phải thận trọng, không được buộc những nhân vật bảo thủ đi quá xa – nhiều người trong số đã chọn ông lên ngôi.
Boris Ponomarev, nhân vật kỳ cựu trong ban quốc tế vụ của Đảng, người có ảnh hưởng lớn với các nhóm quyền lực tại Kremlin và cả với các Đảng Cộng sản cầm quyền Đông Âu, có lần càu nhàu rằng: “Tư duy mới là cái gì thế? Sao không để Mỹ thay đổi tư duy của họ mà lại là ta … Chẳng lẽ ta từ bỏ vũ lực là thứ ngôn ngữ duy nhất mà bọn đế quốc nghe và hiểu được?”
Nhưng ông không dám nói điều đó công khai trước mặt lãnh tụ tối cao Gorbachev, người sau khi được bầu lên có gần như đầy đủ quyền lực độc đoán nếu muốn. Anatoli Gromyko, con cựu ngoại trưởng Gromyko, nói rằng: “Người nước ngoài thật khó có thể hiểu chức vụ Tổng Bí thư có ảnh hưởng đến đâu trong não trạng Xô-viết. Bạn thấy đấy, phản đối ý kiến của lãnh đạo tối cao, hoặc tệ hơn thế, công khai phản biện ý kiến của bề trên, là điều tôi không nghĩ có ai dám làm lúc đó”.
Valeri Boldin, thư ký tâm phúc của Gorbachev, người gặp ông mỗi ngày và đi theo ông khắp nơi,* nói rằng đối ngoại là lĩnh vực của lãnh tụ tối cao và một nhóm nhỏ những người thân tín, ông nói: “Không một ai dám phiêu lưu bước vào lĩnh vực quan hệ quốc tế, trừ khi được Gorbachev mời hoặc chỉ định tham gia một đề tài nào đó”.[vi]
***
YAKOVLEV, TRI KỶ CHÍNH TRỊ
16.
Gorbachev trông cậy vào một nhóm nòng cốt những người thân tín và “tri kỷ” chính trị. Người khôn ngoan và tài năng nhất trong số là Alexander Yakovlev. Ông chính là nguồn cảm hứng trí thức đàng sau perestroika và là một “kẻ sửa sai” tài ba những vụ bê bối trong hậu trường guồng máy cầm quyền Kremlin.
Sinh năm 1923, Yakovlev lớn hơn Gorbachev gần mười tuổi. Kinh nghiệm định hình tính cách của ông chính là thời kỳ ông làm đại úy thủy quân lục chiến trong Cuộc Chiến tranh Vệ quốc Vĩ đại. Hết nửa chiến hữu của ông chết, chỉ mình ông sống sót nhờ có bốn đồng chí hy sinh tính mạng để đưa ông, lúc bấy giờ đạn đã găm đầy mình, rời khỏi trận chiến. Từ đó, ông bị liệt nửa người suốt đời.
17.
Yakovlev thăng tiến trong hệ thống quyền lực, tham gia và hoàn thành xuất sắc những công tác chính trị nhạy cảm. Ông có nét là “người của Đảng”, chỉ khác ở chỗ ông là người thông minh và thú vị hiếm có. Nhưng lần hồi, ông cũng thấy hoài nghi đường mình đi.
Hoài nghi đầu tiên diễn ra vào tháng 2/1956, khi ông ngồi nghe Khrushchev đọc “diễn văn bí mật” và lần đầu tiên được nghe chi tiết về tội ác Stalin. Sự hoài nghi như được thêm dầu vào lửa khi ông đến Praha vào những ngày sau khi Hồng quân Liên Xô tấn công Tiệp Khắc năm 1968. Yakovlev là quyền trưởng bộ phận tuyên truyền của Đảng Cộng sản, và khi viết ra những dòng chữ nói rằng nhân dân Nga đã cứu nhân dân Tiệp Khắc khỏi đế quốc Mỹ và chủ nghĩa phát-xít, ông biết rằng không chữ nào là thật. Sau này Yakovlev nói việc Liên Xô đè bẹp Mùa Xuân Praha là “dấu hiệu cho thấy chế độ sẽ tiêu vong”.
18.
Yakovlev là một trong rất ít thành viên của ban lãnh đạo Xô-viết có kinh nghiệm đáng kể ở nước ngoài. Năm 1958, ông là nghiên cứu sinh tại Đại học Columbia, Mỹ. Ông ghét thời gian một năm sống ở New York. Ông ngưỡng mộ công nghệ tân tiến và tinh thần dám nghĩ dám làm của Mỹ, nhưng rất ghét việc bị người khác lớn lối dậy bảo rằng đời sống ở phương Tây siêu việt hơn như thế nào. Yakovlev luôn kể lại câu chuyện ông đến một cửa hàng ở Manhattan và bị yêu cầu bỏ mũ ra để chứng tỏ người Nga thực sự không có sừng trên đầu.
Yakovlev, người đỡ đầu cho perestroika sau này, đã từng viết những bài báo cay độc chống Mỹ trên báo chí Xô-viết, với nội dung tương tự như những dòng này:
“Bọn quái vật độc quyền Mỹ tin rằng để Mỹ thống trị thế giới là giải pháp tốt nhất cho chính trị quốc tế. Chúng tin rằng chiến tranh là chất xúc tác có một không hai giúp chúng đạt mục tiêu này … Bọn sản xuất vũ khí và bọn tướng lĩnh đã bắt tay nhau tạo thành một liên minh tử thần … các lãnh tụ hậu chiến của Mỹ đã luôn hành xử như những chú gà chọi nóng máu mang móng vuốt hạt nhân, tìm mọi cách đấu đá chống lại chủ nghĩa cộng sản và Liên Xô”.[vii]
*
YAKOVLEV THAY ĐỔI
19.
Nhưng rồi, khi đang là ngôi sao trong Đảng, Yakovlev gặp rắc rối nghiêm trọng năm 1972 khi viết một bài báo phê phán chủ nghĩa bài Do Thái và chủ nghĩa dân tộc Nga. Ông phải chịu “hình phạt” là đi nhận nhiệm vụ ở một nơi thật xa, làm Đại sứ Liên Xô tại Canada.
Ở chốn “lưu đầy” dễ chịu này, nơi ông lưu lại hơn 10 năm, ông bắt đầu nghĩ lại về toàn bộ thế giới quan của mình và, trong vòng bí mật nghiêm ngặt nhất, ông viết bản phê phán chủ nghĩa Mác-Lê, một chủ nghĩa, như ông có lần kín đáo tiết lộ, “chỉ quan tâm đến những kẻ lười biếng, chứ không đếm xỉa đến người lao động”.
20.
Năm 1983, Gorbachev, lúc đó phụ trách nông nghiệp Liên Xô, có chuyến công du 10 ngày đến Canada và Yakovlev được giao việc chăm sóc ông.
Họ cùng đi vòng quanh đất nước Canada bằng một chuyên cơ nhỏ, đến cả những thị trấn hoặc làng quê vùng xa, và họ trở thành bạn thân của nhau. Không lâu sau, họ nói chuyện với nhau rất thành thực về hiện trạng Liên Xô và thấy rằng quan điểm của họ giống hệt nhau.
Trong một lần công du, Yakovlev và Gorbachev vừa đi bộ qua cánh đồng ngô vừa trò chuyện với nhau trong hai giờ, Yakovlev kể rằng: “Tôi đã nhân cơ hội này tiết lộ cho ông biết tôi thực sự nghĩ gì. Và ông cũng làm như thế”.
Sau cuộc gặp gỡ vài tuần, Gorbachev đưa Yakovlev về Moscow làm lãnh đạo một trung tâm nghiên cứu tầm vóc là Viện Kinh tế Thế giới và Quan hệ Quốc tế. Khi Gorbachev trở thành Tổng Bí thư, Yakovlev thành người tham mưu cho ông và là nhân vật then chốt trong đội ngũ giúp việc tin cậy của ông tại Kremlin.
Yakovlev trên thực tế đã từ bỏ chủ nghĩa cộng sản – dù chưa từ bỏ Đảng – và trở thành người theo khuynh hướng dân chủ xã hội. Ông luôn thúc giục Gorbachev phải “đi thêm bước nữa, đi xa hơn nữa” để cải cách cấp tiến. Ông đưa ra những đề xuất thay đổi có tầm vóc, theo hướng dân chủ, nhằm hủy bỏ nhà nước độc đảng và thiết lập nền tảng kinh tế thị trường.
Gorbachev chưa sẵn sàng đi xa đến mức đó, nhưng vẫn lắng nghe ý kiến của Yakovlev, cùng sự nhạy bén về đường đi nước bước của Yakovlev, một cách thận trọng.[viii]
***
ĐỆ NHẤT PHU NHÂN
21.
Tuy nhiên, người có ảnh hưởng lớn nhất đối với Gorbachev có lẽ chính là vợ ông. Jack Matlock khi làm Đại sứ Mỹ ở Moscow đã được một quan chức cao cấp tại Kremlin cho biết – quan chức Nga này hẳn cũng muốn câu chuyện sẽ đến tận tai Washington – rằng Gorbachev “không thể đưa ra quyết định nào nếu không có vợ tư vấn”. Nhiều trợ lý giúp việc cho Gorbachev cũng nhận xét tương tự.
Raisa, vợ Gorbachev, là một phụ nữ giỏi giang và bà không ngại cho mọi người biết điều đó. Bà là nhân tố mới đối với các quan chức tại Kremlin và ban đầu họ không biết phải đối xử với bà ra sao cho phải phép.
Tuy không có vai trò chính thức nào được dành cho vợ lãnh tụ Liên Xô, nhưng Boldin, người làm việc với bà hàng ngày, thỉnh thoảng gặp bà nhiều lần trong ngày, và rất không thích bà, cho biết: “Bà nhanh chóng trở thành Đệ nhất Phu nhân của Liên Xô, trước cả khi Gorbachev thực sự cảm thấy mình đang lãnh đạo Đảng và Nhà nước”.[ix]
22.
Khi vợ chồng Gorbachev dọn từ Stavropol về Moscow – người con duy nhất của ông bà, Irina, đã ở tuổi 20 và không còn ở chung với gia đình – Raisa đã có thể toàn tâm toàn ý tham gia công việc tại các viện nghiên cứu, nhóm thảo luận và hội nghị. Bà thích được có mặt ngay trung tâm trí thức Liên Xô, nhưng bà cũng thận trọng không muốn tham gia chính trị quá lộ liễu. Điều này đã thay đổi khi chồng bà được chọn làm lãnh tụ.
Trong khi các phu nhân Kremlin khác chỉ tập trung vào việc nhà, Raisa lại là một nhà nữ quyền thực thụ và muốn được đối xử như một người đáng kể, không như một nhân vật mờ nhạt. Đó là cách Gorbachev nhìn về bà.
Những người chung quanh Gorbachev hầu hết là nam giới ở tuổi trung niên, và nhiều người trong họ tỏ ra bực bội vì Gorbachev nghe lời vợ. Các trợ lý của ông rỉ tai nhau về chuyện bà “kẻ cả” ra sao, về chuyện Gorbachev chiều theo ý bà như thế nào. Như Boldin cho biết: “với tính cách khá mềm mại và thiếu khả năng bảo vệ lập trường, Gorbachev thường bị vợ ảnh hưởng … bà là một chính khách theo cách của bà, và bà biết khẳng định bản thân”.
Hai vợ chồng vẫn giữ thói quen đi bộ mỗi tối trước khi ngủ khiến một số quan chức nổi giận, không chỉ vì “thái độ bề trên” của bà, mà còn vì khối lượng công việc ngoài giờ mà thói quen đi bộ này khiến họ phải gánh thêm. Boldin kể: “Ông thường gọi điện lúc rất khuya để ra chỉ thị về những việc bất ngờ, phát sinh sau cuộc dạo tối với Raisa”. Vẫn theo lời Boldin: “Thái độ của vợ ông giữ một vai trò quyết định đối với vận mệnh của Gorbachev, với cả vận mệnh của Đảng và đất nước này”.[x]
———–
Dịch theo bản gốc tiếng Anh cuốn Revolution 1989 – The Fall of the Soviet Empire (Cách mạng 1989 – Đế quốc Xô-viết sụp đổ) của Victor Sebestyen, Pantheon Books, New York, 2009. Bản tiếng Việt này không phục vụ mục đích thương mại.
P.T.
[i] Anatoly C. Chernayev, hiệu đính bởi Robert English và Elizabeth Tucker, My Six Years with Gorbachev (Penn State University Press, 2000), tr. 26-7
[ii] Phỏng vấn Tarasenko, tháng 3/1999, OHCW (Oral History of the Cold War), Russian Academy of Sciences, Moscow; và Dmitri Volkogonov, The Rise and Fall of The Soviet Empire (Harper Collins, New York, 1998), tr. 349-52
[iii] Để biết thông tin về báo chí và truyền thông Liên Xô dưới thời Gorbachev, có thể xem Vitali Korotich và Cathy Porter, The New Soviet Journalism (Beacon Press, Boston, 1991); David Pryce-Jones, The War that Never Was (Weidenfeld & Nicolson, London, 1995); và David Remnick, Lenin’s Tomb (Random House, New York, 1992)
[iv] Như trích trong Jack Matlock, Autopsy of an Empire (Random House, New York, 1995), tr. 133
[v] Phỏng vấn Tarasenko, tháng 3/1999, OHCW
[vi] Như trích trong Archie Brown, Seven Years that Changed the World (Oxford University Press, 2007) tr. 147
* Boldin là một trong số những người giúp việc chủ chốt của Gorbachev nhưng sau này phản bội ông. Boldin tham gia cuộc đảo chánh hụt nhằm lật đổ Gorbachev vào tháng 8/1991, khi một nhóm bảo thủ cực đoan tìm cách cướp chính quyền ở Moscow trong lúc lãnh tụ đang đi nghỉ mát ở ven biển vùng Crimea. Một trong những yếu điểm của Gorbachev là ông không phải lúc nào cũng biết chọn đúng người giúp việc và cố vấn cho mình, một yếu điểm càng về sau càng trở nên nghiêm trọng.
[vii] Như trích trong Vladislav Zubok, A Failed Empire (University of North California Press, 2007), tr. 278
[viii] Thông tin về Yakovlev trích từ sách của Alexander Yakovlev: Striving for Law in a Lawless Land (M/ E. Sharpe, New York, 1995); The Fate of Marxism in Russia (Yale University Press, New Haven and London, 1993); và Vladislav Zubok, sđd
[ix] Valeri Boldin, Ten Years that Shook the World (Basic Books, New York, 1994), tr. 138-47
[x] Như trên
Tác giả gửi BVN
CHƯƠNG 13
ĐỒ ĐỆ LENIN – PERESTROIKA VÀ GLASNOST
CHỐNG RƯỢU – CHỦ NGHĨA XÃ HỘI “VODKA” – BỚT HUY CHƯƠNG, THÊM KHIÊM
TỐN – SỬA ĐỂ CỨU – PERESTROIKA (TÁI CẤU TRÚC) – TIN LENIN HƠN NGƯỜI –
GLASNOST (CỜI MỞ), QUYỀN ĐƯỢC BIẾT – CỞI TRÓI BÁO CHÍ – CỞI TRÓI VĂN
NGHỆ – CÔN ĐỒ, MAN RỢ, MA QUỶ – SAO MỸ KHÔNG ĐỔI, TA LẠI ĐỔI? –
YAKOVLEV, TRI KỶ CHÍNH TRỊ – YAKOVLEV THAY ĐỔI – ĐỆ NHẤT PHU NHÂN
***
Moscow. Thứ năm, ngày 4 tháng 4, năm 1985CHỐNG RƯỢU
1.
CHỈ VÀI NGÀY SAU KHI NHẬM CHỨC, Mikhail Gorbachev đã chứng tỏ mình là một lãnh tụ kiểu mới ở Kremlin. Chiến dịch quan trọng đầu tiên ông phát động sau ba tuần nhậm chức có ý nghĩa trọng đại nhằm chấn chỉnh một thói hư tật xấu lâu đời của người Nga: rượu.
Đó là một chính nghĩa cao cả, đáng dấn thân chiến đấu, và ông đã xốc tới với tinh thần lạc quan, hăng hái, đam mê, pha chút cao đạo, và khả năng khéo léo lôi kéo người khác về phía mình, nhất là lúc bắt đầu.
Nhưng chiến dịch đã mang lại những hệ quả sâu rộng mà ông không đoán trước được, và làm phát sinh một vấn nạn khác nghiêm trọng không kém vấn nạn ông đang cố giải quyết. Điều này gần như là điềm báo trước những gì ông sẽ gặp khi điều hành chế độ trong sáu năm rưỡi sắp tới.
2.
Nát rượu trầm trọng là căn bệnh thâm căn kéo dài suốt nhiều thế kỷ của nước Nga và từng được các văn thi hào như Pushkin, Dostoyevsky và Tolstoy nói đến.
Có lẽ chưa bao giờ nạn chè chén say sưa lại lên đến mức trầm trọng như vào nửa sau thế kỷ 20, tuy không có con số chính thức về lượng vodka tiêu thụ thời nông nô các thế kỷ trước để so sánh. Chỉ biết vào cuối thời đại Xô-viết đã có đến 40 triệu người nghiện rượu được chính thức ghi nhận trên tổng dân số 270 triệu dân, và con số này chắc chắn còn thấp hơn số thật nhiều.
Yuri Andropov khổ hạnh từng đưa ra một chiến dịch có tính chiếu lệ nhằm giảm rượu chè, nhưng việc quá khó nên ông thất bại. Nhìn chung, trải qua nhiều thập niên, chế độ cộng sản không có chính sách nào đáng kể để giải quyết tệ nạn này, mặc dù công nhân và người nghèo là những người bị ảnh hưởng nặng nhất. Không giải quyết được, một phần có lẽ vì các chế độ nối tiếp nhau đều nhìn nhận, giống như các Sa hoàng xưa, rằng một quốc gia mụ mị vì rượu chè thường dễ ngoan ngoãn về chính trị.
Năm 1984, có đến 9 triệu người say rượu vật vã ngoài đường phố được giới hữu trách bốc mang đi. Chết non, vắng mặt bỏ việc, tội phạm, nghèo đói, gia đình tan nát, và những tai họa khác vì rượu chè xảy ra khắp nơi.
*
CHỦ NGHĨA XÃ HỘI “VODKA”
3.
Lần này, nhân vật mới của Kremlin quyết chí làm gì đó để giải quyết vấn đề. Ngày 4/4/1985, Gorbachev triệu tập các nhà lãnh đạo Đảng có thế lực và loan báo rằng ông đã quyết định tiến hành chiến dịch, và hầu như không để cho các nhân vật kia có cơ hội tranh cãi. Ông không ra lệnh cấm rượu nhưng cũng gần như cấm. Ông cho tăng giá vodka lên gấp ba, và cắt gần ba phần tư sản lượng bia và rượu.
Bộ trưởng Tài chính Vladimir Dementsev đưa ra lời khuyến yếu ớt rằng chiến dịch này sẽ làm giảm thu nhập nhà nước và sẽ khoét một lỗ đen trong ngân sách quốc gia. Dementsev chuẩn bị đầy đủ số liệu và cho biết ngân sách sẽ thất thu bốn tỉ rúp trong năm đó và sẽ mất 15 tỉ rúp trong vòng năm năm tới.
Gorbachev không để ông nói hết, phản biện ngay: “Điều anh nói không mới! Ta đều biết sẽ không có tiền bù lỗ, nhưng anh lại không có biện pháp nào ngoài việc cứ để dân chúng nát rượu. Anh định xây dựng chủ nghĩa cộng sản bằng vodka à?”
4.
Thế là không tranh cãi gì nữa. Chính sách được thông qua và Gorbachev kiên quyết theo đuổi chiến dịch.
Nhưng kết quả lại là thảm họa. Người người xếp hàng đặc kín trước các cửa hàng rượu, chợ đen mua bán vodka mọc lên và nhộn nhịp lập tức. Vấn đề hóc búa nhất là dân chúng tự nấu tại nhà các loại rượu chất lượng tồi. Đường hết sạch tại các cửa hàng và phải phân phối theo khẩu phần.
Lỗ đen tài chính Dementsev từng khuyến cáo còn sâu hơn cả dự kiến. Số người chết tăng vọt vì uống các loại rượu lủi độc hại. Những vùng trồng nho truyền thống, hầu hết ở Georgia, bị phá hủy trầm trọng và không thể phục hồi.
Sau ba năm, Gorbachev thú nhận ông đã phạm sai lầm và hủy bỏ chiến dịch chống rượu, nhưng thiệt hại thì đã rõ.[i]
*
BỚT HUY CHƯƠNG, THÊM KHIÊM TỐN
5.
Với giới lãnh đạo già đã yên ổn ngồi ghế quyền lực lâu năm thì việc phát động chiến dịch chống rượu lại không gây sốc bằng một sáng kiến khác được Gorbachev đưa ra trong cùng phiên họp ngày 4/4/1985. Sáng kiến này cho thấy đầu óc ông vẫn bị ám bởi thói bợ đỡ và nịnh hót ông phải chịu đựng trong những năm làm việc dưới thời Brezhnev.
Khi đưa đề xuất thứ hai này ông cố đưa ra như tình cờ lướt qua, dù đã tính kỹ từ lâu. Đang lúc gom giấy tờ, trước khi quay về văn phòng riêng ngay bên phòng họp, ông nói: “Xin các đồng chí nán lại một phút. Tôi muốn trao đổi quan điểm về … nhu cầu đấu tranh có hệ thống với lối sống phô trương, kiêu ngạo, tự đắc và bợ đỡ liếm gót cấp trên”. Ông nói tiếp, ông hy vọng ở cấp cao nhất trong Đảng sẽ có ít yến tiệc linh đình hơn, đeo ít huy chương trên ngực hơn, và nói chung, cần khiêm tốn hơn.
Các nhà lãnh đạo, một số tự hào đeo huy chương đi họp, đã ra về với vẻ mặt thảng thốt.
***
SỬA ĐỂ CỨU
6.
Gorbachev là lãnh tụ Liên Xô đầu tiên đi vào đời thường để có mặt giữa công chúng và trò chuyện với người dân. Ông thoải mái khi trò chuyện thân mật với dân hơn là phải đóng bộ trong các cuộc họp trang trọng, nơi ông bất đắc dĩ phải dài dòng nói những điều không cần thiết, phải nhai lại những từ ngữ Mác-xít Lênin-nít tối nghĩa.
Trước những đám đông khổng lồ ca tụng mình, ông hoàn toàn thoải mái, thân thiện, vui vẻ, tình cảm và hoàn toàn đĩnh đạc. Công chúng ngưỡng mộ ông và mỗi lần ông xuất hiện đều là một “sự kiện”.
Công chúng cũng thường thấy vợ ông cạnh bên, thân mật, khoác vai, nắm tay, như thường thấy ở các lãnh tụ và phu nhân phương Tây, nhưng chưa từng thấy ở các lãnh tụ Liên Xô trước. Công chúng vừa tò mò vừa thích thú.
*
PERESTROIKA (TÁI CẤU TRÚC)
7.
Trong mộc cuộc thăm dân giữa đời thường như thế tại Leningrad vào tháng 5/1985, vài tháng sau khi nắm quyền, hai từ ngữ được mãi mãi gắn liền với thời đại Gorbachev đã xuất hiện. Perestroika và glasnost trở thành hai từ ngữ cửa miệng trên toàn thế giới.
Trong tiếng Nga, hai từ này có nghĩa riêng, nhưng khi Gorbachev dùng, chúng lại mang ý nghĩa mới hơn. Gorbachev không hề muốn từ bỏ chủ nghĩa cộng sản, thậm chí ông còn cho rằng số mệnh và sứ mệnh của ông là cứu lấy chủ nghĩa cộng sản và làm trong sạch nó.
Trong thời gian đầu, perestroika – “tái cấu trúc” – là một quá trình gồm những cải cách vừa phải, nhằm cải thiện kỷ luật tại nơi làm việc. Ông phát động một loạt các biện pháp năng động, cho phép các xí nghiệp có thêm sáng kiến và được đưa ra một số thay đổi kinh tế nhỏ giúp cải thiện việc phân phối hàng hóa trên cả nước. Ông sa thải một loạt các tay chân thân tín và quan chức, tuy được Brezhnev bảo bọc nhưng thực tế nhiều năm cho thấy họ vô dụng. Mật vụ KGB chọc thủng đường dây thế lực của những lãnh đạo tham nhũng tại các nước cộng hòa Trung Á, và Gorbachev tấn công tệ quan liêu trong hàng ngũ Đảng ở Ukraine và các vùng khác. Ông cũng đi được một số bước ngập ngừng cho hệ thống quyền lực thêm chút ít dân chủ. Ông muốn tổ chức lại danh sách đề cử – dù là bầu cử độc đảng – để cử tri có thể “chọn” người cộng sản nào họ muốn cho một vị trí nhất định.
Dĩ nhiên, các biện pháp vừa kể không có tính cách mạng. Ông không hề có ý định từ bỏ đường lối quy hoạch tập chung, hoặc cho phép thị trường tự do, hoặc từ bỏ chủ nghĩa cộng sản. Ông muốn “tái cấu trúc” tất cả mọi sự, nhưng lại không chạm vào nền tảng của mọi sự.
*
TIN LENIN HƠN NGƯỜI
8.
Gorbachev tin vào chủ nghĩa xã hội và hoàn toàn bị thuyết phục rằng Lenin đã vạch ra con đường đúng, nhưng đúng đã hóa sai khi Stalin đi lệch hướng và làm nó “biến tướng”. Đó là một ảo tưởng rất thuyết phục mà Gorbachev và nhiều người cộng sản thuần thành vướng phải.
Theo Gorbachev, perestroika chính là để trở lại với lý tưởng của Lenin. Gorbachev thường nói về Lenin, và kính trọng gọi ông là một “thiên tài đặc biệt”, không có gì bóng gió hay hoài nghi trong nhận xét này.
Sergei Tarasenko, một quan chức giàu kinh nghiệm và khôn ngoan tại Bộ Ngoại giao Liên Xô, nói rằng hầu hết quan chức khắp đế quốc Xô-viết chỉ nhắc đến những chỉ giáo của Lenin trên đầu môi chót lưỡi mà thôi, vì theo ông “sẽ rất phải đạo về chính trị nếu bạn có Lenin trong tủ sách. Để khi … viết diễn văn và nếu cần trích Lenin … bạn chỉ cần xem bảng chú dẫn cuối sách là tìm ra ngay”.
Nhưng Gorbachev lại khác, gần như chẳng còn ai tin lời Lenin dậy trừ Gorbachev. Khi trích dẫn Lenin, và ông thường xuyên làm thế, Gorbachev tin rằng Lenin, người sáng lập Liên Xô 70 năm trước, vẫn có giá trị tham khảo đặc biệt cho hoàn cảnh của ông 70 năm sau.[ii]
*
GLASNOST (CỜI MỞ), QUYỀN ĐƯỢC BIẾT
9.
Glasnost – “cởi mở” – cũng là một từ có thể được hiểu theo nhiều cách. Ông khởi đầu thận trọng, càng về sau càng mạnh dạn hơn, và hệ quả là cả một sự chuyển đổi trong cách nhìn của người dân Liên Xô và Đông Âu về chính mình.
Gorbachev tin rằng nếu người dân biết nhiều hơn về cách Liên Xô hoạt động, hoặc vì sao không hoạt động được, thì người dân sẽ “tự nguyện” làm cho nó hoạt động tốt hơn. Ông nói sẽ không có “vùng đen cấm kỵ” nào trong lịch sử Liên Xô, vì ông tự tin nếu công chúng biết hết sự thật, họ sẽ hiểu những thành quả của chủ nghĩa xã hội, cũng như những sai lầm, và biết tôn trọng nhà cầm quyền hơn.
Đó là sự lạc quan thường thấy của Gorbachev, có người nói ông ngây thơ, nhưng ít nhất, quan điểm đó vẫn được đặt trên một nền tảng đúng đắn là công chúng có quyền được biết. Điều này đích thị là “cách mạng”, nhất là trong đất nước được điều hành qua bao thập niên bởi một giai cấp cầm quyền luôn bị ám ảnh phải bí mật tất cả.
Đảng kiểm soát thông tin và thuê hàng ngàn người làm công việc kiểm duyệt để bảo đảm không gì Đảng cấm lại được in ấn, phát hành hay phát sóng. Dưới quyền Gorbachev, những người kiểm duyệt vẫn được thuê, nhưng ngày càng ít việc làm hơn.
*
CỞI TRÓI BÁO CHÍ
10.
Không lâu sau khi nắm quyền, Gorbachev nói chuyện với giới nhà báo rằng họ nên tự do phơi bày nạn tham nhũng ở cấp cao, những thất bại của hệ thống, và trung thực về một số sai lầm kinh hoàng trong lịch sử Liên Xô.
Các nhà báo ban đầu thận trọng đi từng bước chậm, nhưng dần dà họ tin những lời ông nói và dưới thời Grobachev đã có những chiến dịch điều tra báo chí xuất sắc, lần đầu tiên tại Liên Xô, vượt qua vòng cương tỏa của tuyên giáo Đảng và phơi bày hình ảnh trung thực về bộ mặt đất nước.
Dĩ nhiên, đó chưa phải là báo chí tự do, cũng như báo chí không tự do tuyệt đối ở nơi nào khác. Nhà nước sở hữu toàn bộ truyền thông, đó là chưa kể toàn bộ quy trình sản xuất báo in, toàn bộ những nhà in quy mô lớn và hệ thống phân phối phát hành báo chí. Các lãnh đạo Đảng Cộng sản vẫn có quyền thuê hoặc thải tổng biên tập, và dĩ nhiên cả các nhà báo cấp thấp hơn.
Tuy vậy, báo chí lúc này tự do hơn bất cứ thời nào trong lịch sử Liên Xô. Trên báo và tạp chí có nhiều cuộc tranh luận sôi động, có cả sự khinh thị dành cho những định chế đầy quyền lực, và độc giả ít nhất cũng được cung cấp những thông tin họ thực sự muốn biết.
11.
Số phát hành tăng vọt. Thành công phi thường là tuần báo Argymenti y Facti của Vladimir Starkov. Tờ báo bắt đầu hoạt động từ năm 1979 để chia sẻ kinh nghiệm và bí quyết cho các nhà kinh tế và thống kê, với lượng phát hành khoảng 10.000 bản mỗi số. Sau khi chuyển đổi thành tờ báo phổ thông, nhưng sắc bén, viết về cuộc sống người dân trong các nhà máy và tại các khu chung cư, tờ báo đã bán được 33.000.000 bản vào thời cao điểm của cải cách glasnost những năm 1980.
Những chương trình truyền hình thú vị bắt đầu được phát sóng. Vẫn còn những chương trình có nội dung tuyên truyền khô khan, nhưng cạnh đó là một số show mới, nóng hổi và đầy thách thức, chẳng hạn chương trình phát hàng tuần Vzglyad (điểm sáng), trình chiếu các vụ điều tra được thực hiện chỉnh chu về những đề tài trước đây cấm kỵ như AIDS, trẻ em bụi đời trên đường phố Moscow, hoàn cảnh khốn cùng của cựu quân nhân từ Afghanistan trở về, hoặc sự sa hoa (xét theo chuẩn Liên Xô) chưa ai biết của các cô gái mại dâm hoạt động trong các khách sạn Moscow, vốn chỉ lấy tiền mặt bằng ngoại tệ mạnh. Liên Xô cũng ngưng phá sóng các đài phát thanh nước ngoài thư Thế Giới vụ Đài BBC và Đài Phát thanh Quốc tế Đức Deutsche Welle (DW).[iii]
*
CỞI TRÓI VĂN NGHỆ
12.
Hàng trăm cuốn sách cấm trước đó của một số nhà văn Nga tài năng bậc nhất được phát hành tại Liên Xô lần đầu tiên.
Trước đó, tác phẩm của Alexander Solzhenitsyn chỉ có bản in chui hoặc bản dịch qua ngoại ngữ, và chỉ được một số ít trí thức ở Moscow, Leningrad và vài lãnh tụ Đảng đọc. Gorbachev và vợ ông cũng là độc giả nhiệt tình của dòng văn học “chui” mà hầu hết công dân Xô-viết không được phép thấy mặt.
Giờ đây, sách của Solzhenitsyn được các nhà xuất bản chính thức phát hành với số in khổng lồ và được công chúng, vốn có học và thèm khát văn học đúng nghĩa quá lâu rồi, chen nhau mua. Tác phẩm Bác sĩ Zhivago của Boris Pasternak cũng xuất hiện hợp pháp tại Liên Xô – khoảng 20 năm sau khi phiên bản phim của tác phẩm, do đạo diễn David Lean thực hiện, ra mắt công chúng thế giới.
Gây xúc động mạnh nhất trong những năm glasnost là việc xuất bản cuốn Trẻ con khu Arbat của Anatoli Rybakov, cuốn tiểu thuyết có tính sử thi về đời sống người dân Xô-viết dưới thời Stalin. Quyết định cho phát hành hay không cuốn sách này đã được đưa từ dưới lên cho nhân vật cao nhất là Gorbachev. Và ông đã cho phép.
13.
Điện ảnh Xô-viết cũng phục hưng. Vào những ngày đầu của Liên Xô, điện ảnh đã tạo được danh tiếng, nhưng vài chục năm qua điện ảnh Liên Xô lại không làm được gì đáng kể.
Việc công chiếu bộ phim ngụ ngôn Hối lỗi có nội dung chống Stalin của đạo diễn Tengiz Abuladze, lấy bối cảnh Georgia thập niên 1930, đã tạo nên cơn sốt dù được công chiếu một cách thận trọng. Bộ phim có những đề tài rất hợp thời, và các nhà cải cách tại Kremlin không muốn phe bảo thủ trong Đảng, vốn sợ glasnost, phản ứng mạnh, nên Hối lỗi không được chiếu “chính thức”, mà chỉ được chiếu cho những “khán giả khách mời”. Và thế là các nhà làm phim phải cất công phát hành rất nhiều “vé mời”, nhiều đến mức có hơn 25 triệu người được xem phim.
Vitali Korotich, Tổng Biên tập tạp chí tin tức Ogonyok (Ngọn lửa), là người hưởng lợi lớn từ luồng gió mới trong làng báo Liên Xô. Ông được cấp cao nhất khuyến khích và bảo rằng phóng viên tờ báo muốn viết gì thì viết, nhưng ông nghĩ Gorbachev chỉ thành thật một nửa. Korotich châm chích: “Chắc Gorbachev nghĩ chỉ cần tắm cho một ả điếm già, mặc áo quần sạch sẽ cho ả thì ả sẽ lại là trinh nữ!”.
Tuy nhiên, những thay đổi do “cởi mở” mang lại mạnh mẽ và cấp tiến đến nỗi không thể ngăn được nữa, bất chấp lãnh tụ tối cao và các cố vấn có lường được hậu quả hay không.[iv]
***
CÔN ĐỒ, MAN RỢ, MA QUỶ
14.
Gorbachev muốn ghi điểm trên vũ đài chính trị thế giới ngay lập tức. Ông tin rằng nhu cầu trước tiên của Liên Xô là tránh trượt dài vào cuộc xung đột với phương Tây. Ông nói đi nói lại với các trợ lý thân tín rằng “chính sách đối nội và đối ngoại hoàn toàn liên quan đến nhau”, và sẽ không một cải cách nào ông muốn tiến hành trong nước có thể thành công nếu không có “môi trường quốc tế thuận lợi hơn”.
Các cuộc đàm phán với Mỹ về giải giới vũ khí lúc này đã sa lầy và ông muốn nối lại đàm phán. Một trong những quyết định đầu tiên, ngay khi ông nắm quyền chưa đầy tháng, là ngưng triển khai thêm các hỏa tiễn hạt nhân tầm trung SS-20 ở Châu Âu. Vì lý do cá nhân, lý do chính trị và lý do đạo đức, Gorbachev đã rất cố gắng để được nhìn nhận như một “người kiến tạo hòa bình”. Nhưng, vấn đề lớn của ông là các nước khác nghĩ về Liên Xô như thế nào. Nhà ngoại giao Sergei Tarasenko giải thích:
“Chúng tôi chất đầy bụng những di sản tiêu cực … mà mình phải thoát khỏi. Điều đầu tiên chúng tôi phải làm là thay đổi hình ảnh đất nước, phải trở thành một quốc gia ‘bình thường’. Chúng tôi không thể tiếp tục giữ vai một nhà nước ‘côn đồ’ nữa. Ở mọi mặt, chúng tôi đều như đang đâm đầu vào tường …
“Trong cái nhìn của thế giới, chúng tôi chỉ là hạng man rợ. Sợ thì có sợ, nhưng người ta không coi trọng chúng tôi … chúng tôi mang tiếng là ‘đế quốc ma quỷ’. Chúng tôi phải thoát khỏi ngõ cụt mình bị đẩy vào về vấn đề nhân quyền, về tự do di trú, về cuộc chiến Afghanistan và những vấn đề khác. Nhưng chúng tôi lại chỉ biết cắn người phê phán mình.
“Người ta biểu tình phản đối Ngoại trưởng Gromyko bất cứ nơi nào ông tới. Chỉ lèo tèo vài người đọc báo Pravda (Sự thật), trong khi ai nấy đều đọc New York Times (Thời báo New York). Người đọc Pravda là những người như Fidel Castro … và Hội đồng Hòa bình Thế giới, là những đối tượng nhận tiền để phục vụ chúng tôi”.[v]
*
SAO MỸ KHÔNG ĐỔI, TA LẠI ĐỔI?
15.
Gorbachev từ bỏ giáo điều cũ về vị trí của Liên Xô trên thế giới. Khi ông nói về “tư duy mới” là ông nói thật lòng. Ông trách những người tiền nhiệm đã cô lập Liên Xô với thế giới bên ngoài, trong khi Liên Xô phải trở lại kết nối với thế giới nếu muốn hiện đại hóa và cạnh tranh với phương Tây.
Ông luôn nhắc đến “tư duy mới” với cộng sự, đó là cụm từ ông dùng thường xuyên trong các cuộc trò chuyện, nhiều hơn hẳn các cụm từ “tái cấu trúc” và “cởi mở”. Nhiều cán bộ đã nghe quá quen những khẩu hiệu rỗng tuếch của các lãnh tụ và những chiến dịch bịp bợm – thường bị dẹp bỏ chẳng bao lâu sau khi khởi động – nên họ cho rằng Gorbachev lần này cũng chỉ nói cho vui thôi, tuyên truyền thôi. Nhưng họ đã sai.
Khi một số lãnh tụ bảo thủ thấy Gorbachev không đùa mà nói thật và làm thật, họ sốc nặng. Từ đầu, Gorbachev biết mình phải thận trọng, không được buộc những nhân vật bảo thủ đi quá xa – nhiều người trong số đã chọn ông lên ngôi.
Boris Ponomarev, nhân vật kỳ cựu trong ban quốc tế vụ của Đảng, người có ảnh hưởng lớn với các nhóm quyền lực tại Kremlin và cả với các Đảng Cộng sản cầm quyền Đông Âu, có lần càu nhàu rằng: “Tư duy mới là cái gì thế? Sao không để Mỹ thay đổi tư duy của họ mà lại là ta … Chẳng lẽ ta từ bỏ vũ lực là thứ ngôn ngữ duy nhất mà bọn đế quốc nghe và hiểu được?”
Nhưng ông không dám nói điều đó công khai trước mặt lãnh tụ tối cao Gorbachev, người sau khi được bầu lên có gần như đầy đủ quyền lực độc đoán nếu muốn. Anatoli Gromyko, con cựu ngoại trưởng Gromyko, nói rằng: “Người nước ngoài thật khó có thể hiểu chức vụ Tổng Bí thư có ảnh hưởng đến đâu trong não trạng Xô-viết. Bạn thấy đấy, phản đối ý kiến của lãnh đạo tối cao, hoặc tệ hơn thế, công khai phản biện ý kiến của bề trên, là điều tôi không nghĩ có ai dám làm lúc đó”.
Valeri Boldin, thư ký tâm phúc của Gorbachev, người gặp ông mỗi ngày và đi theo ông khắp nơi,* nói rằng đối ngoại là lĩnh vực của lãnh tụ tối cao và một nhóm nhỏ những người thân tín, ông nói: “Không một ai dám phiêu lưu bước vào lĩnh vực quan hệ quốc tế, trừ khi được Gorbachev mời hoặc chỉ định tham gia một đề tài nào đó”.[vi]
***
YAKOVLEV, TRI KỶ CHÍNH TRỊ
16.
Gorbachev trông cậy vào một nhóm nòng cốt những người thân tín và “tri kỷ” chính trị. Người khôn ngoan và tài năng nhất trong số là Alexander Yakovlev. Ông chính là nguồn cảm hứng trí thức đàng sau perestroika và là một “kẻ sửa sai” tài ba những vụ bê bối trong hậu trường guồng máy cầm quyền Kremlin.
Sinh năm 1923, Yakovlev lớn hơn Gorbachev gần mười tuổi. Kinh nghiệm định hình tính cách của ông chính là thời kỳ ông làm đại úy thủy quân lục chiến trong Cuộc Chiến tranh Vệ quốc Vĩ đại. Hết nửa chiến hữu của ông chết, chỉ mình ông sống sót nhờ có bốn đồng chí hy sinh tính mạng để đưa ông, lúc bấy giờ đạn đã găm đầy mình, rời khỏi trận chiến. Từ đó, ông bị liệt nửa người suốt đời.
17.
Yakovlev thăng tiến trong hệ thống quyền lực, tham gia và hoàn thành xuất sắc những công tác chính trị nhạy cảm. Ông có nét là “người của Đảng”, chỉ khác ở chỗ ông là người thông minh và thú vị hiếm có. Nhưng lần hồi, ông cũng thấy hoài nghi đường mình đi.
Hoài nghi đầu tiên diễn ra vào tháng 2/1956, khi ông ngồi nghe Khrushchev đọc “diễn văn bí mật” và lần đầu tiên được nghe chi tiết về tội ác Stalin. Sự hoài nghi như được thêm dầu vào lửa khi ông đến Praha vào những ngày sau khi Hồng quân Liên Xô tấn công Tiệp Khắc năm 1968. Yakovlev là quyền trưởng bộ phận tuyên truyền của Đảng Cộng sản, và khi viết ra những dòng chữ nói rằng nhân dân Nga đã cứu nhân dân Tiệp Khắc khỏi đế quốc Mỹ và chủ nghĩa phát-xít, ông biết rằng không chữ nào là thật. Sau này Yakovlev nói việc Liên Xô đè bẹp Mùa Xuân Praha là “dấu hiệu cho thấy chế độ sẽ tiêu vong”.
18.
Yakovlev là một trong rất ít thành viên của ban lãnh đạo Xô-viết có kinh nghiệm đáng kể ở nước ngoài. Năm 1958, ông là nghiên cứu sinh tại Đại học Columbia, Mỹ. Ông ghét thời gian một năm sống ở New York. Ông ngưỡng mộ công nghệ tân tiến và tinh thần dám nghĩ dám làm của Mỹ, nhưng rất ghét việc bị người khác lớn lối dậy bảo rằng đời sống ở phương Tây siêu việt hơn như thế nào. Yakovlev luôn kể lại câu chuyện ông đến một cửa hàng ở Manhattan và bị yêu cầu bỏ mũ ra để chứng tỏ người Nga thực sự không có sừng trên đầu.
Yakovlev, người đỡ đầu cho perestroika sau này, đã từng viết những bài báo cay độc chống Mỹ trên báo chí Xô-viết, với nội dung tương tự như những dòng này:
“Bọn quái vật độc quyền Mỹ tin rằng để Mỹ thống trị thế giới là giải pháp tốt nhất cho chính trị quốc tế. Chúng tin rằng chiến tranh là chất xúc tác có một không hai giúp chúng đạt mục tiêu này … Bọn sản xuất vũ khí và bọn tướng lĩnh đã bắt tay nhau tạo thành một liên minh tử thần … các lãnh tụ hậu chiến của Mỹ đã luôn hành xử như những chú gà chọi nóng máu mang móng vuốt hạt nhân, tìm mọi cách đấu đá chống lại chủ nghĩa cộng sản và Liên Xô”.[vii]
*
YAKOVLEV THAY ĐỔI
19.
Nhưng rồi, khi đang là ngôi sao trong Đảng, Yakovlev gặp rắc rối nghiêm trọng năm 1972 khi viết một bài báo phê phán chủ nghĩa bài Do Thái và chủ nghĩa dân tộc Nga. Ông phải chịu “hình phạt” là đi nhận nhiệm vụ ở một nơi thật xa, làm Đại sứ Liên Xô tại Canada.
Ở chốn “lưu đầy” dễ chịu này, nơi ông lưu lại hơn 10 năm, ông bắt đầu nghĩ lại về toàn bộ thế giới quan của mình và, trong vòng bí mật nghiêm ngặt nhất, ông viết bản phê phán chủ nghĩa Mác-Lê, một chủ nghĩa, như ông có lần kín đáo tiết lộ, “chỉ quan tâm đến những kẻ lười biếng, chứ không đếm xỉa đến người lao động”.
20.
Năm 1983, Gorbachev, lúc đó phụ trách nông nghiệp Liên Xô, có chuyến công du 10 ngày đến Canada và Yakovlev được giao việc chăm sóc ông.
Họ cùng đi vòng quanh đất nước Canada bằng một chuyên cơ nhỏ, đến cả những thị trấn hoặc làng quê vùng xa, và họ trở thành bạn thân của nhau. Không lâu sau, họ nói chuyện với nhau rất thành thực về hiện trạng Liên Xô và thấy rằng quan điểm của họ giống hệt nhau.
Trong một lần công du, Yakovlev và Gorbachev vừa đi bộ qua cánh đồng ngô vừa trò chuyện với nhau trong hai giờ, Yakovlev kể rằng: “Tôi đã nhân cơ hội này tiết lộ cho ông biết tôi thực sự nghĩ gì. Và ông cũng làm như thế”.
Sau cuộc gặp gỡ vài tuần, Gorbachev đưa Yakovlev về Moscow làm lãnh đạo một trung tâm nghiên cứu tầm vóc là Viện Kinh tế Thế giới và Quan hệ Quốc tế. Khi Gorbachev trở thành Tổng Bí thư, Yakovlev thành người tham mưu cho ông và là nhân vật then chốt trong đội ngũ giúp việc tin cậy của ông tại Kremlin.
Yakovlev trên thực tế đã từ bỏ chủ nghĩa cộng sản – dù chưa từ bỏ Đảng – và trở thành người theo khuynh hướng dân chủ xã hội. Ông luôn thúc giục Gorbachev phải “đi thêm bước nữa, đi xa hơn nữa” để cải cách cấp tiến. Ông đưa ra những đề xuất thay đổi có tầm vóc, theo hướng dân chủ, nhằm hủy bỏ nhà nước độc đảng và thiết lập nền tảng kinh tế thị trường.
Gorbachev chưa sẵn sàng đi xa đến mức đó, nhưng vẫn lắng nghe ý kiến của Yakovlev, cùng sự nhạy bén về đường đi nước bước của Yakovlev, một cách thận trọng.[viii]
***
ĐỆ NHẤT PHU NHÂN
21.
Tuy nhiên, người có ảnh hưởng lớn nhất đối với Gorbachev có lẽ chính là vợ ông. Jack Matlock khi làm Đại sứ Mỹ ở Moscow đã được một quan chức cao cấp tại Kremlin cho biết – quan chức Nga này hẳn cũng muốn câu chuyện sẽ đến tận tai Washington – rằng Gorbachev “không thể đưa ra quyết định nào nếu không có vợ tư vấn”. Nhiều trợ lý giúp việc cho Gorbachev cũng nhận xét tương tự.
Raisa, vợ Gorbachev, là một phụ nữ giỏi giang và bà không ngại cho mọi người biết điều đó. Bà là nhân tố mới đối với các quan chức tại Kremlin và ban đầu họ không biết phải đối xử với bà ra sao cho phải phép.
Tuy không có vai trò chính thức nào được dành cho vợ lãnh tụ Liên Xô, nhưng Boldin, người làm việc với bà hàng ngày, thỉnh thoảng gặp bà nhiều lần trong ngày, và rất không thích bà, cho biết: “Bà nhanh chóng trở thành Đệ nhất Phu nhân của Liên Xô, trước cả khi Gorbachev thực sự cảm thấy mình đang lãnh đạo Đảng và Nhà nước”.[ix]
22.
Khi vợ chồng Gorbachev dọn từ Stavropol về Moscow – người con duy nhất của ông bà, Irina, đã ở tuổi 20 và không còn ở chung với gia đình – Raisa đã có thể toàn tâm toàn ý tham gia công việc tại các viện nghiên cứu, nhóm thảo luận và hội nghị. Bà thích được có mặt ngay trung tâm trí thức Liên Xô, nhưng bà cũng thận trọng không muốn tham gia chính trị quá lộ liễu. Điều này đã thay đổi khi chồng bà được chọn làm lãnh tụ.
Trong khi các phu nhân Kremlin khác chỉ tập trung vào việc nhà, Raisa lại là một nhà nữ quyền thực thụ và muốn được đối xử như một người đáng kể, không như một nhân vật mờ nhạt. Đó là cách Gorbachev nhìn về bà.
Những người chung quanh Gorbachev hầu hết là nam giới ở tuổi trung niên, và nhiều người trong họ tỏ ra bực bội vì Gorbachev nghe lời vợ. Các trợ lý của ông rỉ tai nhau về chuyện bà “kẻ cả” ra sao, về chuyện Gorbachev chiều theo ý bà như thế nào. Như Boldin cho biết: “với tính cách khá mềm mại và thiếu khả năng bảo vệ lập trường, Gorbachev thường bị vợ ảnh hưởng … bà là một chính khách theo cách của bà, và bà biết khẳng định bản thân”.
Hai vợ chồng vẫn giữ thói quen đi bộ mỗi tối trước khi ngủ khiến một số quan chức nổi giận, không chỉ vì “thái độ bề trên” của bà, mà còn vì khối lượng công việc ngoài giờ mà thói quen đi bộ này khiến họ phải gánh thêm. Boldin kể: “Ông thường gọi điện lúc rất khuya để ra chỉ thị về những việc bất ngờ, phát sinh sau cuộc dạo tối với Raisa”. Vẫn theo lời Boldin: “Thái độ của vợ ông giữ một vai trò quyết định đối với vận mệnh của Gorbachev, với cả vận mệnh của Đảng và đất nước này”.[x]
———–
Dịch theo bản gốc tiếng Anh cuốn Revolution 1989 – The Fall of the Soviet Empire (Cách mạng 1989 – Đế quốc Xô-viết sụp đổ) của Victor Sebestyen, Pantheon Books, New York, 2009. Bản tiếng Việt này không phục vụ mục đích thương mại.
P.T.
[i] Anatoly C. Chernayev, hiệu đính bởi Robert English và Elizabeth Tucker, My Six Years with Gorbachev (Penn State University Press, 2000), tr. 26-7
[ii] Phỏng vấn Tarasenko, tháng 3/1999, OHCW (Oral History of the Cold War), Russian Academy of Sciences, Moscow; và Dmitri Volkogonov, The Rise and Fall of The Soviet Empire (Harper Collins, New York, 1998), tr. 349-52
[iii] Để biết thông tin về báo chí và truyền thông Liên Xô dưới thời Gorbachev, có thể xem Vitali Korotich và Cathy Porter, The New Soviet Journalism (Beacon Press, Boston, 1991); David Pryce-Jones, The War that Never Was (Weidenfeld & Nicolson, London, 1995); và David Remnick, Lenin’s Tomb (Random House, New York, 1992)
[iv] Như trích trong Jack Matlock, Autopsy of an Empire (Random House, New York, 1995), tr. 133
[v] Phỏng vấn Tarasenko, tháng 3/1999, OHCW
[vi] Như trích trong Archie Brown, Seven Years that Changed the World (Oxford University Press, 2007) tr. 147
* Boldin là một trong số những người giúp việc chủ chốt của Gorbachev nhưng sau này phản bội ông. Boldin tham gia cuộc đảo chánh hụt nhằm lật đổ Gorbachev vào tháng 8/1991, khi một nhóm bảo thủ cực đoan tìm cách cướp chính quyền ở Moscow trong lúc lãnh tụ đang đi nghỉ mát ở ven biển vùng Crimea. Một trong những yếu điểm của Gorbachev là ông không phải lúc nào cũng biết chọn đúng người giúp việc và cố vấn cho mình, một yếu điểm càng về sau càng trở nên nghiêm trọng.
[vii] Như trích trong Vladislav Zubok, A Failed Empire (University of North California Press, 2007), tr. 278
[viii] Thông tin về Yakovlev trích từ sách của Alexander Yakovlev: Striving for Law in a Lawless Land (M/ E. Sharpe, New York, 1995); The Fate of Marxism in Russia (Yale University Press, New Haven and London, 1993); và Vladislav Zubok, sđd
[ix] Valeri Boldin, Ten Years that Shook the World (Basic Books, New York, 1994), tr. 138-47
[x] Như trên
Tác giả gửi BVN
Sáng lập:
Nguyễn Huệ Chi - Phạm Toàn - Nguyễn Thế Hùng
Điều hành:
Nguyễn Huệ Chi [trước] - Phạm Xuân Yêm [nay]
Liên lạc: bauxitevn@gmail.com
boxitvn.online
boxitvn.blogspot.com
FB Bauxite Việt Nam
Bài đăng phổ biến
- Mong giải một nỗi oan trễ tràng
- Không có gì mà Trump không dám
- Thấy gì từ việc Washington cho phép Ukraina dùng tên lửa tầm xa của Mỹ trên lãnh thổ Nga?
- Hãy bắt đầu cách mạng từ một tỉnh
- Những người treo cờ
- Những điều có vẻ trớ trêu thời kinh tế thị trường (*)
- Thể chế và con người
- Chúc mừng bác Đinh Thế Huynh
- Trump, Tập và Putin: mối tình tay ba bất ổn với những rủi ro mang tầm quan trọng toàn cầu
- Musk Tổng thống ngầm đằng sau
Bài đã đăng
Được tạo bởi Blogger.
Nhãn
- Giáo Dục
- Sử Liệu
- chính phủ
- Pháp Luật
- Nhân quyền
- !00 năm ĐCSTQ
- “Bên thua cuộc”
- "Bộ tứ" Châu Á - Thái Bình Dương
- "Cuồng Trump" tại Mỹ
- "Dịch hạch"
- "phản động"
- 10 năm Bauxite Việt Nam
- 100 năm Trung Cộng
- 1000 năm
- 14/3
- 2638349
- 30 năm tạp chí Diễn đàn
- 30 năm tạp chí Diễn đàn
- 30 tháng Tư 1975
- 30-04-1975
- 30-4-1975
- 30/04/1975
- 30/4
- 30/4/1975
- 30/4/1975. Bên thắng cuộc
- 39 người chết ở Anh
- 40 năm Chiến tranh biên giới
- 5 cửa
- 90 năm
- 90 nnăm sinh Nguyên Ngọc
- 99 năm
- Abigail McGowan
- Adam Smith
- ADIZ
- Afghanistan
- AI
- Ải Nam Quan
- AI và độc tài
- AIC
- Albert Camus
- Alexander Vindman
- Alexandre de Rhodes
- Algerie
- Allegra Mendelson
- Án bỏ túi
- an ninh
- An ninh CS
- An ninh lương thực thực phẩm
- an ninh mạng
- An ninh quốc gia
- an ninh quốc phòng
- An ninh thế giới
- An ninh tiền tệ
- An ninh tư tưởng
- An ninh văn hóa
- án oan
- Án oan sai
- An sinh xã hội
- An toàn thực phẩm
- án tử hình
- Án tử hình của CS
- Án văn tự
- An Viên
- Anchal Vohra
- André Menras
- Andrei Sakharov
- Angela Merkel
- Anh
- Anh hùng
- Anh hùng Lê Mã Lương
- Anh Quốc
- Anthony Zurcher
- Ảo vọng trí thức
- Áp lực thể chế
- Army Games 2022
- ASEAN
- Asia Sentinel
- Asialyst
- AUKUS
- Australian Outlook
- AVG
- Ăn cắp công nghệ
- Âm mưu Tàu Cộng
- Âm mưu phá hoại kinh tế của Trung Quốc
- Âm mưu Tàu Cộng
- Âm mưu Tàu Cộng
- Âm mưu Tàu cộng biến các nước đang phát triển thành con nợ
- Âm mưu Tàu Cộng Lê Xuân Nghĩa
- Âm mưu Tàu Cộng. Đảng CSTQ
- Âm mưu Trung Cộng
- Âm mưu Trung Quốc
- Âm mưu và mặt thật Tàu Cộng
- Ấn độ
- Ấn Độ Dương
- Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương
- Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương
- Ấn kiếm Bảo Đại
- Ân xá và đặc xá
- Âu châu
- ấu dâm
- B A Hamzah
- Ba Lan
- Ba Lan chống dịch covid-19
- Bà Nà
- Bá quyền nước lớn
- Bá quyền Trung Cộng
- Ba Sàm
- Ba Sàm Nguyễn Hữu Vinh
- Bạch Long Vĩ
- Bách thú Thủ Lệ
- bachkhoadanang.net
- Bãi Ba Đầu
- Bài Hoa
- Bài học Ukraine
- bài Trung
- Bãi Tư Chính
- Bản án sơ thẩm Phạm Đoan Trang
- Bản chất con người
- Bản chất CS
- Bản chất thâm hiểm của Đại Hán
- Bản chất thể chế
- Bản chất Việt Cộng
- Bán chất xám
- Ban Công lý và Hoà Bình GP Vinh
- Bàn cờ thế giới
- Bán đảo Sơn Trà
- bản đồ
- Bản đồ đường lưỡi bò
- Bản lĩnh chính trị
- bán nước
- Bán phá giá
- Bàn tay CA
- Ban Tổ chức trung ương
- Ban tuyên giáo
- Bang giao Mỹ - Việt
- Bangladesh
- Bành Lệ Viện
- bành trướng
- báo cáo
- Bao cấp
- Bao cấp quyền lực
- Báo chí
- Báo chí cách mạng
- Báo chí đảng
- Báo chí độc tài
- Báo chi lề phải
- Báo chí nhà nước
- Báo chí quốc doanh
- Báo chí Sài Gòn trước 1975
- Báo chí thời đổi mới
- Báo chí truyền thông
- Báo chí trước 1945
- Báo chí tự do
- Báo chí Việt Nam
- Báo chí với tù nhân lương tâm
- Báo chí xuất bản tự do
- bạo động
- Bạo hành
- Bạo hành trong lứa tuổi họ trò
- Bảo hiểm
- Bảo hiểm xã hội
- Bảo hiểm y tế học sinh
- Bảo hộ công dân
- Bảo hộ thương mại
- bạo loạn
- Bạo loạn 6/1 tại nhà Quốc hội Mỹ
- Bạo loạn 6/1/2021
- bạo lực
- Bạo lực CS
- Bạo lực cướp đất
- Bạo lực học đường
- Bạo lực và chuyên chính
- Báo Nhân dân
- Báo Sạch
- Báo Tiếng Dân
- Bảo tồn di sản
- Bảo tồn địa danh
- Bảo tồn văn hoá Chăm
- Báo Tuổi Trẻ
- Báo Tuổi trẻ bị đình bản
- Báo Văn nghệ thời Đổi mới
- Bảo vệ đảng
- Bảo vệ môi trường
- Bảo vệ nhân quyền
- Bảo vệ rừng
- Bảo vệ Trẻ em
- Baotiengdan
- Barack Obama
- Bauxite
- Bauxite Tây Nguyên
- Bauxite Việt Nam dịch
- Bắc Cực
- Bắc Hàn
- Bắc Mỹ
- Bắc Triều Tiên
- bắc vân phong
- Bằng cấp
- Bằng câp quan chức
- bằng giả
- Băng nhóm
- Bắt bớ giam cầm
- Bắt cóc
- Bắt cóc Trịnh Xuân Thanh
- Bắt dân
- Bắt giữ tùy tiện
- Bắt người tùy tiện
- Bần cùng hóa
- Bần cùng hóa trong thể chế cộng sản
- Bất bình đẳng
- Bất bình đẳng kinh doanh
- Bất bình đẳng sắc tộc
- bất công
- Bất đồng chính kiến
- Bất động sản
- Bất ổn chính trị
- Bất tuân dân sự
- Bầu cử
- Bầu cử Mỹ 2024
- Bầu cử dân chủ
- Bầu cử Đức
- Bầu cử Hoa Kỳ 2024
- bầu cử Mỹ
- Bầu cử Mỹ 2020
- Bầu cử Mỹ 2024
- Bầu cử Pháp
- Bầu cử Quốc hội
- bầu cử Tổng thống Mỹ
- Bầu cử Tổng thống Pháp
- Bầu cử Úc
- Bầu đại biểu Quốc hội
- Bẫy bốn không
- Bẫy nợ
- Bẫy nợ Trung Quốc
- Bầy sâu
- BBC
- bè phái
- Belarus
- Ben Hall
- Bên thắng cuộc
- Bên thua cuộc
- Bênh Nga
- bệnh thành tích
- Bệnh viện Bạch Mai
- Bệnh xã hội
- Bhutan
- Bhutan - Trung Quốc
- Bí mật thông tin
- Biden
- Biden và chiến lược mới với Tàu Cộng
- Biden và chiến lược toàn cầu
- Biên chế công an
- Biến chủng Covid
- Biến chủng virus
- Biến đổi khí hậu
- biển Đông
- Biển Đông và tham nhũng
- Biển Đông; Quan hệ Việt - Trung
- Biên giới
- Biển Hồ
- biểu tình
- Biểu tình chống TQ
- Bill Clinton
- Binh biến Prigozhin
- Bình đẳng cộng sản
- Bình đẳng dân tộc
- Bình đẳng giới
- bình ổn
- Blog
- Bloomberg
- Bỏ phiếu LHQ
- Bỏ phiếu Liên Hiệp Quốc
- Bỏ phiếu Liên hợp quốc
- Bóc lột
- bóng đá
- Bóng đá và lòng dân
- BOT
- BOT bẩn
- Boudarel
- bộ chính trị
- Bộ Công thương
- Bộ đội chiến đấu với virus Vũ Hán
- Bộ luật hình sự
- Bộ máy
- Bộ máy chính quyền
- Bộ máy chính quyền CS
- Bộ máy chính quyền CS sách nhiễu dân
- bộ máy công an
- Bộ máy CS
- Bộ máy đảng và CA
- Bộ máy hành chính quan liêu
- Bộ máy lãnh đạo CS
- Bộ máy nhà nước
- Bộ máy quan chức
- Bộ máy quyền lực
- Bộ máy thể chế
- Bộ máy thi hành luật
- Bộ máy Tư pháp
- Bộ mặt thạt quan chức cộng sản
- Bộ mặt thật của quan chức cộng sản
- Bộ Quốc phòng và nhiệm vụ quốc phòng
- Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông COC
- Bộ Thông tin và Truyền thông
- Bộ Tứ
- Bộ Văn hóa
- Bô Xít
- Bộ Y tế
- bồi thường
- Bốn không
- Brexit
- BRI
- BRICS
- BS Fauci
- BS Lý Văn Lượng
- BS Nguyễn Đan Quế
- Bùi Bằng Đoàn
- Bùi Chát
- Bùi Chí Vinh
- Bùi Mạnh Hùng
- Bùi Minh Quốc
- Bùi Như Mai
- Bùi Thanh Hiếu
- Bùi Thị Nối
- Bùi Tín
- Bùi Văn Thuận
- Bùi Viết Hiểu
- Buôn người
- Buôn thần bán thánh
- buồn vui Chủ nhật
- Bữa ăn trường học
- Bức tranh thế giới
- Bức tường Berlin
- Bước đường cùng của nông dân Việt
- Bưu điện
- ç
- C. Raja Mohan
- CA bắt cóc
- Cà Mau
- Ca sĩ dấn thân
- Ca sĩ Thủy Tiên
- Cạc Ma
- Các nước
- Các tổ chức chân rết của đảng
- Cách ly Covid-19
- Cách ly trong đại dịch bùng phát
- cách mạng
- Cách mạng 4.0
- Cách mạng dân chủ
- Cách mạng Dù Vàng
- Cách mạng tháng Tám
- Cách mạng tháng Tám Con đường dân chủ hóa đất nước
- Cách mạng thàng Tám và bước lùi của lịch sử
- Cái ác
- Cái ác tận căn
- cải cách
- Cải cách chính trị
- Cải cách hành chính
- Cải cách ruộng đất
- Cải cách thể chế
- Cải cách thể chế chính trị
- Cải cách tư pháp
- Cái chết cụ Kình
- Cái chết của quan chức Cộng sản
- Cải lương
- Cải tạo sau 30-4-1975
- cải tổ
- Cái Tôi
- Cai trị kiểu trương tuần
- Cam kết nhân quyền
- Cam Ranh
- Campuchia
- Campuchia và Việt Nam
- Cán bộ
- Cán bộ CS
- Cán bộ đảng
- Canada
- cảng Lạch Huyện
- Cảnh báo đỏ
- Cánh Buồm
- Cảnh giác CS
- Cảnh giác Tàu Cộng
- Cảnh sát biển
- Cảnh sát cơ động
- cánh tay của đảng
- Cánh tay nối dài của đảng
- canh tân
- Cạnh tranh chiến lược
- Cạnh tranh quốc gia
- Cao Bằng
- cáo buộc chống nhà nước
- Cao điểm 772
- Cáo phó
- Cao tốc Bắc - Nam
- Cao tốc Bắc Nam
- Cáp ngầm
- Carl Thayer
- Carlyle A. Thayer
- Cassidy Hudchinson
- Cămpuchia - Trung Quốc
- Căn cứ Ream
- Căn cước dân tộc
- Căn tính người Việt
- Cắt điện
- Cẩm Hà
- Cấm kỵ
- Cầm nhầm thương hiệu
- cấm nhập cảnh
- cấm vận
- Cấm vận Nga
- Cấm xuất cảnh
- Cận huyết chính trị
- Cận huyết khoa học
- Cấn thị Thêu
- Cần Thơ
- Câu chuyện cuối năm
- Câu đối
- Câu đối Tết
- Cây xanh thành phố
- Champa
- Charles Kupchan
- Chạy án
- Cháy chung cư
- Cháy nhà chung cư
- Cháy rừng
- Chạy tội
- Chăm
- Chân dung quan chức
- Chấn hưng văn hoá
- Chấn hưng văn hóa
- Chân lý nước Tàu
- Chân Phương
- Chân rết của đảng
- Chân vạc Mỹ - Nga - Trung
- Chất độc da cam
- Chất lượng Đại biểu Quốc hội
- Châu Á
- Châu Âu
- Châu Âu hậu cộng sản
- Cheonan
- chế độ
- chế độ công an trị
- Chế độ công an trị
- Chế độ cộng sản
- Chế độ Cộng sản TQ
- Chế độ CSVN
- Chế độ dân chủ
- Chế độ độc tài
- Chế độ Việt Nam Cộng hòa
- Chế độ VNCH
- Chênh lệch xã hội
- Chết dưới tay Trung Quốc
- Chỉ số dân chủ
- Chỉ số Thượng tôn Pháp luật
- Chỉ thị 24
- Chi tiêu ngân sách
- Chỉ tiêu tăng trưởng
- Chia buồn
- Chiếc ghế Hội đồng nhân quyền
- Chiến dịch "đốt lò" của Nguyễn Phú Trọng
- Chiến dịch đánh văn nghệ sĩ
- Chiến dịch khinh khí cầu
- Chiến lang
- Chiến lang của Tàu Cộng
- Chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương
- Chiến lược bành trướng
- Chiến lược Châu Á - Thái Bình Dương của Mỹ
- Chiến lược Châu Á Thái Bình Dương của Mỹ
- Chiến lược Châu Á-Thái Bình Dương của Mỹ
- Chiến lược cường quốc
- Chiến lược đối phó Tàu Cộng của Hoa Kỳ
- Chiến lược đối phó Trung Quốc
- Chiến lược mềm thôn tính các nước của Tàu cộng
- Chiến lược Mỹ tại Đông Nam Á
- Chiến lược ngoại giao
- Chiến lược quốc gia
- Chiến lược Quốc phòng
- Chiến lược Thái Bình Dương
- Chiến lược toàn cầu
- Chiến lược Trung Quốc
- Chiến lược vaccine Biden
- Chiến lược Vành đai và Con đường
- Chiến sự Ukraine
- Chiến sự UUkraine
- Chiến thắng Điện Biên Phủ
- Chiến thuật vùng xám
- chiến tranh
- Chiến tranh biên giới
- Chiến tranh biên giới 1979
- Chiến tranh Biên giới Việt - Trung
- Chiến tranh Do Thái-Hamas
- Chiến tranh hạt nhân
- Chiến tranh không gian
- Chiến tranh kinh tế
- Chiến tranh lai
- Chiến tranh Lạnh
- Chiến tranh lạnh mới
- Chiến tranh mạng
- Chiến tranh mạng Nga - Ukraine
- Chiến tranh Nam Bắc
- chiến tranh nguyên tử
- Chiến tranh sinh học
- Chiến tranh Thế giời 2
- chiến tranh thương mại
- Chiến tranh thương mại
- Chiến tranh thương mại Mỹ Trung
- Chiến tranh Triều Tiên
- Chiến tranh Trung Đông
- Chiến tranh Ukraine
- Chiến tranh và hòa bình
- Chiến tranh Việt Nam 1959 - 1975
- Chiến tranh Việt Nam 1959-1975
- Chiến tranh Việt Nam và Đông Nam Á
- chiến tranh Việt Trung
- Chilê
- Chinalco
- Chinanazi
- Chinazi
- Chính đề Việt Nam
- Chính khách Dân chủ & Độc tài
- Chính khách Việt Nam
- chính phủ
- Chính phủ Tràn Trọng Kim
- Chính phủ Trần Trọng Kim
- Chính Quyền
- Chính quyền Biden
- Chính quyền cho dân vì dân
- Chính quyền Cộng sản
- Chính quyền và người dân
- Chính quyền và tôn giáo
- Chính quyền. Quản trị nhà nước
- chính sách
- Chính sách "bốn không"
- Chính sách 4 không
- Chính sách ba không
- Chính sách bảo hiểm xã hội
- Chính sách cán bộ
- Chính sách chống covid-19
- Chính sách chống đại dịch
- Chính sách chống đại dịch virus Vũ Hán
- Chính sách của nhà nước trong đại dịch
- Chính sách dân tộc
- Chính sách đối ngại của J. Biden
- Chính sách đối ngoại
- Chính sách đối ngoại của chính quyền Biden
- Chính sách đối ngoại Joe Biden
- Chính sách Joe Biden
- Chính sách ngân hàng
- Chính sách ngoại giao
- Chính sách nhà nước
- Chính sách nhà nước chống đại dịch virus Vũ Hán
- Chính sách nhà nước trong đại dịch
- Chính sách quản lý kinh tế
- Chính sách thu hút đầu tư nước ngoài
- Chính sách thuế
- Chính sách thuế vàng
- Chính sách thương mại
- Chính sách Việt kiều
- Chính sách xã hội
- Chính sách xoay trục 2.0 của Mỹ
- Chính trị
- Chính trị Đức
- Chính trị Mỹ
- Chính trị phe phái
- Chính trị thế giới
- Chính trị thống soái
- Chính trị Trung Quốc
- Chính trị Việt Nam và thế giới 2024
- Chính trị xã hội
- Chính trị Xã hội VN
- Chính trường
- Chính trường Nga
- Chính trường Trung Quốc
- Cho thuê rừng
- Chọn đường
- Chống covid ở VN
- Chống covid-19 ở VN
- Chống dịch
- Chống dịch Covid 19
- Chống diễn biến tư tưởng
- Chống đại dịch virus Vũ Hán
- Chống đại dịch virus Vũ Hán ở VN
- Chống lãng phí
- Chống tham nhũng
- Chống tham nhũng & Phe phái trong đảng
- Chống tham ô
- chống Trung Quốc xâm lược
- Chống Trung Quốc xâm lược mềm
- Chống virus Vũ Hán
- Christopher Miller
- Chu Ân Lai
- Chu Hảo
- Chu Hảo Tuyên bố
- Chu Hồng Quý
- Chu Mộng Long
- Chủ nghĩa bành trướng Đại Hán
- Chủ nghĩa bầy đàn
- Chủ nghĩa cá nhân
- Chủ nghĩa cộng sản
- Chủ nghĩa CS
- Chủ nghĩa dân tộc
- Chủ nghĩa Dân túy
- chủ nghĩa Đại Hán
- Chủ nghĩa độc tài
- Chủ nghĩa hiện sinh
- chủ nghĩa Mác
- Chủ nghĩa Mác
- Chủ nghĩa Mác và chủ nghĩa nhân văn
- Chủ nghĩa Mác-Lê
- Chủ nghĩa tân tự do
- Chủ nghĩa thân hữu
- Chủ nghĩa Trump
- Chủ nghĩa Trump và CNCS Trung Quốc
- Chủ nghĩa tư bản
- Chủ nghĩa tư bản thám sát (surveillance capitalism)
- Chủ nghĩa Tư bản Thân hữu
- Chủ nghĩa vô sản quốc tế
- chủ nghĩa xã hội
- Chủ nghĩa xã hội lý thuyết và hiện thực
- Chủ nghĩa xã hội mang màu sắc Trung Quốc
- Chu Ngọc Anh
- Chủ quyền
- Chủ quyền biển đảo
- Chủ quyền Biển Đông
- Chủ quyền lãnh thổ
- Chu Tất Tiến
- Chú Tễu
- Chủ tịch Hà Nội
- Chu Vĩnh Hải
- Chùa Ba Vàng
- Chùa chiền và Phật giáo Cộng sản
- Chúc mừng năm mới
- Chúc Tết
- Chung vận mệnh
- Chuyến bay giải cứu
- Chuyên chế XHCN
- Chuyên chính
- Chuyên chính trong thể chế Cộng sản
- Chuyên chính vô sản
- Chuyển đổi quyền lực toàn cầu
- Chuyển đổi thể chế
- Chuyên gia
- Chữ Hán
- Chữ Hán - Việt
- Chữ Hán Việt
- Chữ quốc ngữ
- Chức năng của quân đội và công an dưới thể chế đảng trị
- Chức năng quân đội
- Chứng chỉ carbon
- Chứng khoán Mỹ
- Chứng khoán VN
- Chương trình "Thách đố & Cộng hưởng"
- Chương trình Vua Tiếng Việt
- CLB Lê Hiếu Đằng
- Climate Central
- CNCS
- CNXH
- CNXH mang màu sắc TQ
- CNXH màu sắc Trung Quốc
- CNXH trại lính
- coi thường luật pháp
- Con cái quan chức
- Con đường của dân tộc
- Con đường dài hạn của kinh tế Mỹ
- Con đường dân chủ hóa
- Con đường đổi mới
- Con đường làm giàu
- Con đường lây lan Covid-19
- Con đường ngầm của giới doanh nhân Việt
- Con đường phát triển
- Con đường quyền lực
- Con đường Việt Nam
- Con người mới hôm nay
- Con người Nam Bộ
- Con số người chết dịch Coronavirus ở Trung Quốc
- Con số thống kê
- Cookie Dương
- Corona
- Coronavirus
- Council on Foreign Relations
- Coversable Economist
- Covid -19 ở Việt Nam
- Covid 19
- COVID 19 ở VN
- COVID-19
- Covid-19 ở Việt Nam
- COVID-19 ở VN
- Cộng sản cướp đất
- Công an
- Công an CS
- công an đánh dân
- công an tra tấn
- Công an trị
- Công an trị.
- Công an và nhóm lợi ích
- Công an và văn hóa nhân văn
- Công an Việt Nam trong chế độ độc tài
- Công an Việt Nam và sự lộng hành
- Công chức
- Công chức nhà nước
- Công dân và thần dân
- công đoàn
- Công đoàn CS
- Công đoàn độc lập
- Cộng đồng
- Cộng đồng người Việt
- Cộng đồng người Việt ở nước ngoài
- Công đồng người Việt tị nạn
- Cộng đồng Pháp ngữ Thế giới
- Công giáo
- Công giáo hôm nay
- Công giáo và Cộng sản
- Công giáo và CS
- Công hàm Phạm Văn Đồng
- Cộng hòa MAGA Mỹ
- Công lý
- Công lý cộng sản
- Công nghệ
- Công nghệ AI
- Công nghệ chip
- Công nghệ giáo dục
- Công nghệ hóa và vấn đề quyền con người
- Công nghệ thông tin
- Công nghệ trí tuệ nhân tạo
- Công nghê VN trong đại dịch
- Công nghệ vũ khí
- Công nghệ vũ trụ Nga
- Công nghệ xe ô tô
- Công nghiệp hóa
- công nhân
- Công pháp quốc tế
- Công quyền
- Cộng sản
- Cộng sản & mê tín
- Cộng sản đối thoại với dân
- Cộng sản phản tỉnh
- Cộng sản sụp đổ
- Cộng sản tha hóa
- Cộng sản Trung Quốc
- Cộng sản Trung Quốc và sự áp chế dân chúng
- Cộng sản và chủ quyền đất nước
- Cộng sản và đảng viên phản tỉnh
- Cộng sản và lòng yêu nước
- Cộng sản và Luật sư
- Cộng sản và trí thức
- Cộng sản và tự do ngôn luận
- Cộng sản và vấn đề bán nước
- Cộng sản và Xã hội dân sự
- Cộng sản vàvấn nạn cải thiện đời sống nhân dân
- Cộng sản Việt Nam và luật pháp quốc tế
- Cộng sản yêu nước
- Công ty làm giả cho ngành giáo dục
- Công ước 87 của ILO
- Công ước Liên hợp quốc 1982
- Công ước quốc tế
- Cơ chế
- Cơ chế đặc thù
- Cơ chế và tham nhũng
- Cơ chế xã hội
- Cơ hội và thách thức
- Cơ quan quyền lực nhà nước
- Cờ tổ quốc
- Cờ vàng ba sọc
- cởi truồng
- CPJ
- CPTPP
- Crimea
- Crưm
- CS
- CS ám sát
- CS chống đại dịch virus Vũ Hán
- CS lo cho dân
- CS lo cho dân trong đại dịch
- CS suy vong
- CS thề nguyền
- CS Trung Quốc
- CS và phẩm cách dân tộc
- CS Việt Nam
- CS Việt Nam tổ chức chống dại dịch virus Vũ Hán
- CS xử trọng án
- CT24
- Cù Huy Hà Vũ
- Cụ Lê Đình Kình
- Cù Tuấn
- Cuba
- Cuba thức tỉnh
- Cuba tỉnh giấc
- Cục diện thế giới
- Cùng chung ý thức hệ
- Cúng dường
- cung đình
- Cung ứng Bắc-Nam
- Cùng ý thức hệ
- Cuộc chiến chống Khơme Đỏ
- Cuộc chiến chống khủng bố Hồi giáo
- Cuộc chiến giữ đất
- cuộc chiến Israel – Hamas
- Cuộc chiến Nga-Ukraine
- Cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung
- Cuộc chiến thương mại Mỹ Trung
- Cuốc chiến trang thương mại Mỹ Trung
- Cuộc chiến Ukraine
- Cuộc sống Ukraine thời chiến
- Cuộc xâm lược mềm của Đại Hán
- Cuồng chống Trump
- Cuồng Trump
- Cửa khẩu ùn tắc
- Cửa quyền
- Cực tả và cực hữu
- Cưỡng chế
- Cưỡng chế đất đai
- Cường quốc
- cướp bóc
- Cướp đất
- cướp đất của dân
- Cướp đất của dân
- Cướp đoạt nội tạng
- Cướp nội tạng
- cựu binh
- Cựu chiến binh
- Cứu đói
- Cứu trợ
- Cứu trợ trong đại dịch
- Cứu trợ bão lũ
- Cyrille Bret
- Dạ Ngân
- Dạ Thảo Phương
- Daech
- Dan Bilefsky
- Danh dự CS
- Danh dự nhà khoa học
- Danh hiệu
- Danh hiệu nghệ sĩ
- Danh nhân
- Danh nhân văn hóa
- Daniel R. DePetris
- Datviet
- Dàu khí
- David Brown
- David Frum
- Davos
- Dạy học trực tuyến
- Dạy thêm học thêm
- Dạy văn
- Dân chủ
- Dân chủ & Độc tài
- Dân chủ Cộng hòa
- Dân chủ CS
- Dân chủ của đảng
- dân chủ giả hiệu
- Dân chủ hoá
- Dân chủ hóa
- Dân chủ Hoa Kỳ
- Dân chủ hoá Việt Nam
- Dân chủ kiểu cộng sản
- Dân chủ Mỹ
- Dân chủ ở Việt Nam
- Dân chủ và Độc tài
- Dân giúp nhau chống đại dịch
- Dân khí
- dân nghèo
- Dân oan
- Dân oan Dương Nội
- dân quyền
- Dân sinh
- Dân số
- Dân số học
- dấn thân
- Dấn thân vì covid-19
- dân tộc
- Dân tộc dân chủ
- Dân tộc Uighur
- Dân tộc Việt
- Dân Trần
- Dân trí
- dân túy
- Dân tự cứu trong đại dịch
- Dân và chính quyền
- Dân vận
- Dân Việt ở Campuchia
- Dân Việt trước đại dịch
- Dân Việt và nước Mỹ
- Dấu ấn một năm
- Dầu mỏ
- Demon
- Derek Grossman
- Di chúc Hồ Chí Minh
- Di cư sang nước khác
- Di dân
- Di dân Việt Nam
- Di sản
- di sản cuộc chiến
- Di sản thiên nhiên
- Di sản văn hóa
- Di tản về quê trong đại dịch
- di tích
- Dịch Covid-19
- dịch thuật
- Dịch virus Vũ Hán
- Dịch vụ
- Dịch vụ công
- Diendan
- diendantheky.net
- Diễm Thi
- Diễn biến hoà bình
- Diễn biến hòa bình
- Diễn văn
- Diệt chủng
- Diệt chủng Tân Cương
- Dìm giá
- Dinh dưỡng cho trẻ
- Dinh Độc Lập
- Dioxin
- Dipesh Gadher
- DNA
- Doanh nghiệp
- Doanh nghiệp BĐS
- Doanh nghiệp mùa covid-19
- doanh nghiệp nhà nước
- Doanh nghiệp TQ và đút lót
- Doanh nhân
- Donald Trump
- Dòng chảy các con sông
- Dòng chảy Mekong
- Dòng chảy sông Mekong
- Dộc tài Trung Cộng với bầu cử tự do
- Dối trá Putin Đảo ngược lịch sử Nga Sách giáo khoa Nga
- Dối trá Putin Truyền thông Nga
- Du lịch
- du lịch 0 đồng
- Du lịch tâm linh
- Du lịch trong đại dịch
- Du lịch Việt Nam
- Dũng Hoàng
- dùng tiền TQ trên đất VN
- Duterte
- Duy Ngô Nhĩ
- Dự án thủy lộ Phù Nam
- dự án
- Dự án 2025
- Dự án 88
- Dự án Đại Sự Ký Biển Đông
- Dự án đầu tư nước ngoài
- Dự án đường cao tốc Bắc Nam
- Dự án hồ Pa Két
- Dự án kinh tế
- Dự án nhà máy thép
- Dự án thủy lộ Phù Nam
- dự án từ Trung quốc
- Dự án Vành đai và Con đường
- Dự án xây cất
- Dư âm quan hệ XHCN
- Dự báo
- Dự báo kinh tế
- Dữ liệu
- Dữ liệu cá nhân
- Dữ liệu công dân
- Dữ liệu gen
- Dư luận viên
- Dư luận viên của Đảng
- Dự luật đặc khu kinh tế
- Dự ngôn
- Dư Thị Thành
- Dương Danh Dy
- Dương Lệ Chi
- Dương Ngô
- Dương Nội
- Dương Quốc Chính
- Dương Thu Hương
- Dương Trung Quốc
- Dương Tường
- Dương Văn Minh
- Đa dạng sinh học
- Đa đảng
- Đả hổ diệt ruồi
- Đà Lạt
- Đà Nẵng
- Đa nguyên
- Đài Loan
- đại án
- Đại án Đồng Tâm
- Đại án Thủ Thiêm
- đại biểu hội đồng nhân dân
- Đại biểu quốc hội
- Đại dịch Corona
- Đại dịch Coronavirus
- Đại dịch Covid-19
- Đại dịch Covid-19 và Việt Nam
- Đại dịch Trung Quốc
- Đại dịch virus Trung Quốc
- Đại dịch virus Trung Quốc và người nghèo
- Đại dịch virus Vũ Hán
- Đại dịch Vũ Hán
- Đại dịch Vũ Hán và Việt Nam
- Đại gia đình các dân tộc Việt Nam
- Đại Hán
- Đại học
- Đại học Fulbright
- Đại hội 13
- Đại hội Đảng
- Đại hội Đảng XIII
- Đại hội ĐCSVN XIII
- Đại hội XIII
- Đại hội XIII & các mục tiêu
- Đại Kỷ Nguyên
- Đài Loan
- Đài Loan và Biển Đông
- đại lộ Đông-Tây
- Đàm phán biên giới
- đàn áp
- Đàn áp báo chí
- Đàn áp biểu tình
- Đàn áp CS
- Đàn áp dân chống BOT bẩn
- Đàn áp dân chủ
- Đàn áp dân quyền
- Đàn áp người biểu tình
- đàn áp người hoạt động nhân quyền
- Đàn áp nhà báo tự do
- Đàn áp nhân quyền
- Đàn áp tôn giáo
- Đàn áp xã hội dân sự
- Đàn áp XHDS
- đàn bầu
- đảng cầm quyền
- Đảng Cộng hòa Mỹ
- Đảng Cộng sản
- Đảng Cộng sản Trung Quốc
- Đảng Cộng sản và vấn đề cán bộ
- Đảng Cộng sản Việt Nam
- Đảng CS
- Đảng CS Trung Quốc
- Đảng CS Việt Nam
- Đảng CSTQ
- Đảng CSVN
- Đảng CSVN và mục tiêu giành độc lập
- Đảng hóa
- Đảng lãnh đạo
- Đảng phái
- Đảng quản lý đại dịch
- Đảng sợ dân
- Đảng trị
- Đảng và Dân
- Đảng và Sử gia
- Đảng và Trí thức
- Đảng với dân
- Đánh giá nhân vật lịch sử
- Đảo chính
- Đảo chính Myanmar
- Đảo chính quân sự
- Đảo chính quân sự Miến Điện
- Đào Doãn
- Đạo đức
- Đạo đức cộng sản
- Đạo đức ngành y
- Đạo đức nghề giáo
- Đạo đức nhà giáo
- Đạo đức suy đồi
- Đạo đức xã hội
- Đạo luật Magnitsky
- Đạo lý thể thao
- Đạo lý và pháp lý
- Đạo pháp
- Đạo Phật và vận nước
- Đào tạo cán bộ cộng sản
- Đào tạo quan chức
- Đạo văn
- Đào Vũ
- đặc khu
- Đặc khu kinh tế
- Đặc quyền
- đặc xá
- Đặng Đình Bách
- Đặng Đình Cung
- Đặng Đình Mạnh
- Đặng Quốc Bảo
- Đặng Sơn Duân
- Đặng Tiến
- Đặng Tiểu Bình
- Đặng Văn Hiến
- Đặng Văn Việt
- Đặng Việt Dũng
- Đặt tên đường
- đâm chìm tàu cá
- Đập thuỷ điện
- Đập thủy điện Mekong. Đập thủy điện Lan Thương
- Đập thủy điện sông Cửu Long
- Đất đai
- Đất đai và tôn giáo
- đất hiếm
- Đấu đá nộ bộ
- Đấu đá nội bộ
- Đấu thầu
- Đấu tố trên mạng
- Đấu tranh
- Đấu tranh cho dân chủ
- Đấu tranh dân chủ
- Đấu tranh văn hóa
- đầu tư
- Đầu tư công
- Đầu tư công nghệ
- Đầu tư của nước ngoài
- Đầu tư Dự án Hải cảng Khu kinh tế
- Đầu tư nước ngoài
- Đầu tư Trung Quốc & Nguy cơ xâm lược mềm
- ĐCS & Dân chủ hóa
- ĐCS và trí thức
- ĐCSTQ
- ĐCSVN
- ĐCSVN chống tham nhũng
- ĐCSVN và việc làm trong sạch đảng viên
- ĐCSVN với Trung Cộng
- Đê bao
- Đế chế bất động sản TQ
- Đê điều và sông ngòi Hà Nội
- Đệ nhất phu nhân Olena Zelenska
- Địa chính trị
- Địa danh
- Địa-chính trị Việt Nam
- Địch - ta
- Điềm gở
- Điện
- Điện ảnh
- Điện ảnh Việt Nam
- Điện ảnh Việt Nam tại Pháp
- Điện Biên Phủ
- Điện gió
- Điện hạt nhân
- Điện khí LNG
- Điện lực
- điện lực Việt Nam
- Điện mặt trời
- Điện năng
- Điện năng Trung Quốc
- Điện rác
- Điện than
- Điện thoại thông minh
- Điện Việt Nam
- Điện VN
- Điều 4 Hiến pháp
- Điều lệ Đảng
- Điều tra án & siêu tham nhũng
- Đinh Quang Anh Thái
- Đình bản báo
- Định chế quốc gia
- Đình chỉ báo Tuổi trẻ
- đình công
- Định cư tị nạn Hoa Kỳ
- Đinh Hoàng Thắng
- Định hướng xã hội chủ nghĩa
- Định hướng XHCN
- Đinh Kim Phúc
- Đinh Quang Anh Thái
- Đinh Thế Huynh
- Đinh Tùng Lâm
- Đình Tuyển
- Đoàn Bảo Châu
- Đoàn kết
- Đoan Trang
- Đoàn Văn Vươn
- Đoàn viên
- Đọc sách thời đại loạn thông tin
- Đón thời cơ
- Đóng cửa
- Đỗ Hoàng Diệu
- Đỗ Hoàng Diệu
- Đỗ Hữu Ca
- Đỗ Kim Thêm
- Đỗ Minh Tuấn
- Đỗ Mười
- Đỗ Ngọc Bích
- Đỗ Ngọc Thống
- Đỗ Nguyễn Mai Khôi
- Đô thị
- Đỗ Thi
- Đỗ Thủy Hương
- Đỗ Việt Khoa
- độc tài
- độc đảng
- Độc lập dân tộc
- Độc lập tự do
- Độc lập và lệ thuộc
- độc quyền
- độc tài
- Độc tài báo chí
- Độc tài cộng sản
- Độc tài Cộng sản Trung Quốc
- Độc tài cộng sản và khoa học kỹ thuật
- Độc tài CS
- Độc tài Trung Cộng
- Độc tài tư bản và độc tài cộng sản
- Độc tài và dân chủ
- Độc tài và kỳ thị
- Độc tài và phát triển
- Đối đầu Dân chủ - Độc tài
- Đổi mới
- Đổi mới chính trị
- Đổi mới dân chủ
- Đổi mới lần hai
- Đổi mới thể chế
- Đổi mới tư duy
- Đổi mới và phá phách
- Đổi mới và thoái trào
- Đổi mới văn học
- Đối ngoại
- đội ngũ
- Đội ngũ y tế trong đại dịch
- Đội quân chân rết
- Đối tác chiến lược
- Đối tác chiến lược Việt - Mỹ
- đối thoại
- đối thoại giữa nhà cầm quyền và người hoạt động nhân quyền
- Đối thoại Shangri-La
- Đồng bằng sông Cửu Long
- Đông Đức giải thể
- Đông Đức và Tây Đức
- đồng hoa
- đồng hóa
- Đồng hóa sắc tộc
- Đông Nam Á
- Đông Ngàn
- Đồng Rup
- Đồng Sĩ Nguyên
- Đồng Tâm
- Đốt lò
- Đột phá
- Đốt rừng
- Đời sống
- đơn từ
- Đu dây
- Đưa bộ đội vào chống dịch
- Đức
- Đức - Ukraine
- Đức Giáo hoàng
- Đức tin
- Đường cao tốc Bắc Nam
- Đường lối
- Đường lối đảng
- Đường lối đảng trong lãnh đạo
- Đường lối thoát hiểm
- Đường lối XHCN
- Đường lười bò
- Đường lưỡi bò
- Đường sắt
- Đường sắt cao tốc
- Đường sắt cao tốc Bắc Nam
- Đường sắt cao tốc Việt Nam
- Đường sắt Cát Linh
- Đường sắt Cát Linh - Hà Đông
- Đường sắt Cát Linh – Hà Đông
- Đường sắt Cát Linh-Hà Đông
- Đường sắt đô thị
- Đường sắt liên vận VN - Trung Quốc
- Đường sắt trên cao Cát Linh - Hà Đông
- Đường về nô lệ
- Đưường lối thiên tả
- East Asia Forum
- Economist
- Edward L. Knudsen
- Elon Musk
- Erdoğan
- Erdogan & Thổ Nhĩ Kỳ
- Eric Ang
- Eric Cortellessa
- Eric Henry
- EU
- EU - Ukraine
- EV-FTA
- Evergrande
- EVFTA
- EVFTA và thể chế
- EVIPA
- EVN
- ExsonMobil
- ExxonMobil
- Facebook điều trần
- Facebook và Luật AN mạng
- Facebook và luật an ninh mạng
- Fake news
- Fan Tong Huang Lao Ban
- FBI khám xét Mar-a-Lago
- FDI
- Financial Times
- Florian Harms
- FOIP
- Foreign Affairs
- Foreign Policy
- Formosa
- Francesco Guarascio
- Francisco de Pina
- Frank Fenner
- FSB
- Fulbright Việt Nam
- Fulcrum
- G-20
- G20
- G7
- Gạc Ma
- Ganh tị
- gạo
- Gắn bó ý thức hệ
- GDP
- GDP và tăng trưởng
- geoint.asia
- George Soros
- Gesine Dornblüth
- Ghét Tàu yêu Mỹ
- giả dạng thương binh
- Giá đất
- Giá đất dự án
- Gia đình Cấn Thị Thêu
- Già hoá dân số
- Gia nhập EU
- Giá xăng phi mã
- Giải ảo siêu cường Trung Quốc
- Giai cấp lãnh đạo
- Giải cứu bất động sản
- Giải giới hạt nhân Triều Tiên
- Giải ngân ODA
- Giải Nobel
- Giải Nobel Kinh tế
- Giải Nobel kinh tế 2024
- Giải Nobel văn học
- giải pháp
- Giải phóng
- Giải thưởng HCM
- Giải thưởng Phan Chu Trinh
- Giải thưởng quốc tế Paul K. Feyerabend
- Giải thưởng Sakharov
- Giải thưởng VinFuture
- Giải trừ hạt nhân
- Giải trừ vũ khí hạt nhân Bắc Hàn
- Giam cầm kiểu CS
- Giám đốc thẩm
- Giám đốc thẩm vụ án Hồ Duy Hải
- Giám mục Nguyễn Thái Hợp
- Giám mục Phaolô Nguyễn Thái Hợp
- Giảm phát thải
- Giãn cách dịch virus Vũ Hán
- gián điệp
- Gián điệp mạng
- giàn khoan TQ
- gian lận
- Gian lận thi cử
- Gian lận thương mại
- Giáng Sinh
- Giáo
- Giáo dục
- Giáo Dục
- Giáo dục CS
- Giáo dục đại học
- Giáo dục khai phóng
- Giáo dục tâm linh
- Giáo dục và chính trị
- Giáo dục Việt Nam
- Giáo dục Việt Nam trong tương quan Hàn quốc
- Giáo hoàng
- Giáo hội Phật giáo
- Giáo hội Phật giáo Việt Nam
- Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống Nhất
- Giáo hội Phật giáo VNTN
- Giao Thông
- Giao thông đường sắt
- Giao thông Trung Quốc
- Giao thông vận tải
- Giáo viên
- Giàu nghèo
- giấc mộng siêu cường
- Giấc mộng Trung Hoa
- Giấc mộng Trung Quốc
- Giấc mơ cộng sản
- Giấc mơ khoa học
- Giấy phép con
- Giấy tờ công văn
- Gideon Rachman
- giết chóc
- giết người
- Giolanh
- Giống và khác giữa Triều Tiên và Việt Nam
- Giới cầm quyền
- Giúp người di tản
- Golf
- Góp ý
- Gốc rễ hư hỏng của quan chức Cộng sản
- Gregory Poling
- Gương mặt nguyên thủ
- Gương mặt trí thức Việt
- Gương Nhật Bản
- H. Kissinger
- H.C.
- Hà Dương Tường
- Hạ Đình Nguyên
- Hà Đình Sơn
- Hà Giang
- Hà Lệ Chi
- Hà Nội
- hà Phan
- Hà Sĩ Phu
- Hà Thị Nhung
- Hà Tĩnh
- Hà Văn Thịnh
- Hải Âu
- Hải chiến Hoàng Sa
- Hải Chung
- Hài hòa xã hội
- Hải Phòng
- Hải quân
- Hải quân Hoa Kỳ
- Hạm đội Biển Đen
- Hamas
- Hạn hán
- Hán hóa
- Han Kang
- hạn mặn
- Hàn quốc
- Hàng giả
- Hàng không
- Hàng không Việt Nam
- Hàng không VN
- Hàng rong
- Hàng Trung Quốc đội lốt Việt Nam
- Hàng VN sản xuất
- hành chính
- Hành chính công
- Hành dân
- Hành hung
- Hành pháp
- Hành pháp CS
- Hành xử
- Hanna Dohmen
- Hạo Nhiên
- Happymon Jacob
- Hạt giống đỏ
- hấm điểm công dân Nguyễn Anh Tuấn
- Hậu bầu cử Mỹ 2020
- hậu học văn
- Helmut K. Anheier
- Henry Kissinger
- Henry Foy
- Henry Kissinger
- Henry Kisssinger
- Hệ giá trị
- Hệ lụy Đồng Tâm
- hiểm hoạ
- Hiến pháp
- Hiến pháp Việt Nam
- Hiện tại và quá khứ
- Hiện tượng của năm
- Hiện tượng Phương Hằng
- Hiệp định EVFTA
- Hiệp định thương mại
- Hiệp định TPP
- Hiệp địnnh CPTPP
- Hiệp ước AUKUS
- Hiệp ước EVFTA
- Hiệp ước quốc tế chống Nga xâm lược
- Hiệp ước quốc tế chống Nga xâm lược Ukraine
- Hiệp ước quốc tế hòa bình
- Hiếu Chân
- Hiệu Minh
- Hiệu ứng lý thuyết CNXH
- HIMARS bay của Ukraine
- Hình sự hóa
- Hitler
- Hòa bình
- hòa giải
- Hoà giải Dân tộc
- Hòa giải Dân tộc
- Hòa giải hòa hợp
- Hoà hợp dân tộc
- Hòa hợp dân tộc
- Hoà hợp hoà giải
- Hoà hợp hòa giải
- Hòa hợp hòa giải
- Hoa Kỳ
- Hoa Kỳ và ASEAN
- Hoa Kỳ và Thái Bình Dương
- Hoa Kỳ và thế giới
- Hoạ mất nước
- Hoài nghi khoa học
- Hoàng Bình
- Hoàng Cát
- Hoàng Cầm
- Hoàng Chí Bảo
- Hoàng Công Lương
- Hoàng Dũng
- Hoàng Hải Vân
- Hoàng Hưng
- Hoàng Ngọc Giao
- Hoàng Ngọc Hiến
- Hoàng Nhuận Cầm
- Hoàng Phủ Ngọc Tường
- Hoàng Quốc Dũng
- Hoàng Sa
- Hoàng Sa và Trường Sa
- Hoàng Tấn
- Hoàng Thị Minh Hồng
- Hoàng Trường
- Hoàng Tuấn Công
- Hoàng Tuỵ
- Hoàng Tụy
- Hoàng Văn Minh
- Hoàng Việt Hải
- Hoàng Xuân Tuyền
- Hoạt động của Việt kiều Úc
- Học hỏi và bắt chước
- Học ngoại ngữ
- Học phí
- học tập cải tạo
- Học thêm
- Học thuyết Biden
- Học thuyết Mác - Lê nin
- Honecker
- Hong Kong
- HongKong
- Hồ Cẩm Đào
- Hồ Chí Minh
- Hồ Duy Hải
- Hồ Hữu Hòa
- Hộ khẩu
- Hộ nghèo
- Hồ Ngọc Đại
- Hồ Quang Cua
- Hồ Quốc Tuấn
- Hồ Sĩ Trúc
- Hồ sơ Pandora
- Hồ thủy lợi Ka Pét
- Hỗ trợ đầu tư
- Hỗ trợ xã hội
- Hội An
- Hội Anh Em Dân Chủ
- Hội chứng Stockholm
- Hội chứng tượng đài
- Hội chứng Việt Nam
- Hội đoàn Cộng sản
- Hội đồng Bảo an LHQ
- Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc
- Hội đồng Lý luận
- Hội đồng nhân quyền
- Hội đồng nhân quyền LHQ
- Hội họp
- hồi ký
- Hồi ký Phạm Duy
- Hối lộ
- Hội nghị An ninh München (Munich)
- Hội nghị An ninh Munich
- Hội nghị COP26
- Hội nghị TU đảng
- Hội nghị TW ĐCSVN
- Hội Nhà báo Độc lập Việt Nam
- Hội Nhà văn TP HCM
- Hội Nhà văn Việt Nam
- Hội Nhà văn VN
- Hội nhập
- Hồi tỵ
- Hồng Kông
- Hồng và chuyên
- Hợp nhất Tổng bí thư và Chủ tịch nước
- Hợp tác
- Hợp tác năng lượng
- Hợp tác quân sự Trung - Nga
- HRW
- Hu Ran
- Huawei
- Hubert Testard
- Hùm xám đường số 4
- Hun Sen
- Hùng Phạm
- Hunsen
- Hunsen & Campuchia
- Hút cát làm sụt lở ruộng vườn nhà cửa xuống sông
- Huxley
- hủy bỏ
- Huy Cận
- Huy động tiền dân
- Huy Đức
- Huy Nguyễn
- Huyền Châm
- Huyền Trân
- Huỳnh Duy Lộc
- Huỳnh Ngọc Chênh
- Huỳnh Sa
- Huỳnh Thục Vy
- Hứa Y Định
- Hữu nghị Cộng sản
- Hữu nghị Việt - Trung
- Hữu Thỉnh
- ICOR
- IDS
- iển Đông
- IJAVN
- IJVN
- Inra Sara
- Internet
- Ionesco
- IPA
- IPEF
- Iran
- Isarel
- Israel
- Israel - Hamas - Palestin
- Italia và Tàu Cộng
- J. Biden
- Jacob Feldgoise
- Jakub Grygiel
- James B. Steinberg
- James Borton
- James Palmer
- James Waterhouse
- Jaroslav Lukiv
- Jason Matheny
- Jennifer Kavanagh
- Jennifer Marsden
- Jens Stoltenberg
- Jeo Biden
- Jesse Peterson
- Joe Biden
- Joe Biden 100 ngày "trăng mật"
- Joe Biden 100 ngày Nhà Trắng
- Joe Brock
- John McCain
- John Steinbeck
- Joseph C. Saraceno
- Joshua Kurlantzick
- Jr.
- Julian G. Waller
- Junin 2
- Kalynh Ngô
- Kathryn Armstrong
- Katsuji Nakazawa
- Kazakhstan
- Kẻ thù truyền kiếp
- Kelly A. Grieco
- Kênh Techo Funan
- Kênh đào Funan Techo
- Kênh đào Phù Nam Techo
- Kênh đào Suez
- Kênh Phù Nam
- Kênh Phù Nam Techo
- Kênh Techo Funan
- Kêu gọi
- Kêu gọi dân góp tiền mua vaccine chống virus Vũ Hán
- khai dân trí
- Khai thác
- Khai thác cát
- Khai thác dầu khí ở Biển Đông
- Khánh Ly
- Khát vọng thoát Trung của người Việt
- Khắc phục án tử
- Khen thưởng
- Khí hậu
- Khí hóa lỏng
- khiếu kiện
- Khiếu kiện đất đai
- Kho vũ khí hạt nhân của Tàu Cộng
- Khoa học
- Khoa học công nghệ
- Khoa học công nghệ Ukraine
- Khoa học kỹ thuật
- Khoa học vũ trụ
- Khoa Trần
- Khoan sức dân
- Khô hạn
- Khối G 7
- Khởi nghĩa Yên Bái
- Khu công nghiệp - dịch vụ
- Khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương
- Khủng bố
- Khủng hoảng
- Khủng hoảng giáo dục
- Khủng hoảng hệ thống XHCN
- khủng hoảng kinh tế
- Khủng hoảng tâm lý
- khủng hoảng thể chế
- Khủng hoảng Ukraine
- Khủng hoảng xã hội
- Khuyến nghị
- Kịch bản thú tội
- Kiểm duyệt
- Kiểm duyệt và chống kiểm duyệt
- Kiểm soát kinh tế
- Kiểm soát quyền lực
- Kiểm soát thông tin
- Kiểm soát tiền tệ
- Kiểm soát truyền thông
- Kiểm soát vũ khí trí tuệ nhân tạo
- Kiểm soát xã hội
- Kiện chính quyền VN
- Kiến nghị
- Kiến nghị chống dịch
- Kiện người tiêu dùng
- Kiện Trung Quốc
- Kiện tụng
- Kiều hối
- Kiêu ngạo cộng sản
- Kiêu ngạo hay ngu xuẩn
- Kim Dung
- Kim Jong Un
- Kim Jong-un
- Kim Van Chinh
- Kim Văn Chinh
- Kình chống
- Kinh doanh
- Kinh doanh bất động sản
- Kinh doanh nội tạng
- Kinh doanh thi thể
- Kinh doanh tôn giáo
- Kinh phí chống dịch
- Kinh Tế
- Kinh tế - Xã hội - Môi trường
- Kinh tế cạn kiệt
- Kinh tế chính trị
- Kinh tế chính trị xã hội
- Kinh tế Mỹ
- Kinh tế Mỹ tăng trưởng mạnh
- Kinh tế Nga
- Kinh tế ngầm
- Kinh tế nhà nước
- Kinh tế số
- Kinh tế thế giới
- Kinh tế thị trường
- Kinh tế thị trường định hướng Xã hội chủ nghĩa
- Kinh tế thị trường định hướng XHCN
- Kinh tế toàn cầu
- Kinh tế tri thức
- Kinh tế trong đại dịch
- Kinh tế Trung Quốc
- Kinh tế trung ương và kinh tế địa phương
- Kinh tế tư nhân
- Kinh tế và Chính trị
- Kinh tế vĩ mô
- Kinh tế Việt Nam
- Kinh tế xã hội
- Kit test covid-19
- Kit test Việt Á
- Kit xét nghiệm Covid-19
- Kristen Hopewell
- Kursk
- Kỷ luật Đảng
- Kỳ thị
- kỳ thị chủng tộc
- Kỳ thị Mỹ
- Kỳ thị trí thức
- Kyal Sin
- Lạc Á
- lạc hậu
- Lách luật
- Làm chủ
- Làm giá
- lạm phát
- Làm từ thiện
- Lãng phí
- Lãng phí chi tiêu công
- Lạng Sơn
- Làng ung thư
- Làng xã
- lãnh đạo
- Lãnh đạo cộng sản
- Lãnh đạo Đảng
- Lãnh đạo tứ trụ
- Lãnh đạo vì dân
- Lãnh tụ
- Lào
- Lào - Trung Quốc
- Lao động
- Lao động chui Trung Quốc
- Lao động nghèo
- Lao động nhập cư
- Lao động Việt
- Lao động xuất khẩu
- Lao động xuất ngoại
- Lâm tặc
- Lấn sân
- Lấp bãi đá thành đảo
- lập hội
- Lập pháp
- Lập trường Việt Nam
- Lấy dân làm gốc
- Lenin
- Leonie Roderick
- Lê Đức Thọ
- Lê Anh Hùng
- Lê Bá Nhật Thắng
- Lê Công Định
- Lê Công Phụng
- Lê Duẩn
- Lê Đăng Doanh
- Lê Đình Kình
- Lê Đình Lượng
- Lê Đức Anh
- Lê Đức Thọ
- Lê Hiếu Đằng
- Lê Học Lãnh Vân
- Lê Hồng Hiệp
- Lê Mã Lương
- Lê Mạnh Cường
- Lê Ngọc Luân
- Lê Nguyễn
- Lễ phóng sinh
- Lê Phú Khải
- Lê Quốc
- Lê Quốc Quân
- Lê Quốc Trinh
- Lễ tang Nguyễn Trọng Vĩnh
- Lê Thanh Hải
- Lê Thân
- Lê Thị Dung
- Lê Thị Thanh Loan
- Lê Thị Thu Hà
- Lê Thiếu Nhơn
- Lê Thọ Bình
- Lê Trọng Hùng
- Lê Vạn Hoa
- Lê Văn Cương
- Lê Văn Luân
- Lê Xuân Khoa
- Lê Xuân Nghĩa
- Lên tiếng
- Lệnh không nổ súng trước quân xâm lược Trung Quốc
- Lênin
- LHQ
- LHQ bỏ phiếu trưng cầu lên án Nga
- Lịch sử
- Lịch sử Triều Tiên
- Lịch sử Việt Nam
- Liêm chính học thuật
- Liêm khiết
- Liêm sỉ
- Liên Hiệp Quốc
- Liên Hiệp Quốc bỏ phiếu
- Liên Hợp Quốc
- Liên kết
- Liên kết quốc tế
- Liên kết vùng
- Liên minh
- Liên minh AUKUS
- Liên minh bộ Tứ chống Tàu Cộng
- Liên minh Châu Âu
- Liên minh chống Chinazi
- Liên minh chống Trung Cộng
- Liên minh Nga-Trung
- Liên minh quân sự
- Liên minh quân sự Nga - Trung
- Liên minh quốc tế
- Liên Xô
- Liên Xô sụp đổ
- Liên Xô xâm lược Afghanistan
- Lính đánh thuê Wagner
- Linh mục Đặng Hữu Nam
- Linh nghiệm
- Lính thợ Việt Nam tại Pháp trong các cuộc Thế chiến
- LivenGuide
- Loài người sơ sinh
- Lọc hóa dầu
- Logistics
- lòng dân
- Lòng nhân ái của lớp người dưới đáy
- Lòng tin
- Lòng yêu nước
- Lỗ hổng pháp luật Việt Nam
- Lỗ hổng trong Pháp Luật Việt Nam
- Lộc Hưng
- Lộc vàng
- Lối sống
- Lời hứa
- lợi ích
- Lợi ích dân tộc
- Lợi ích nhóm
- Lợi ích phe nhóm
- Lợi ích quốc gia
- Lời kêu gọi
- Lời Vĩnh biệt
- Lũ lujt miền Trung
- lũ lụt
- Lũ lụt miền Trung
- Luatkhoa
- Luatkhoa.com
- Luận tội tổng thống
- Luật
- Luật An ninh mạng
- Luật báo chí
- Luật biển
- luật biểu tình
- Luật CS
- Luật dẫn độ
- Luật dẫn độ Hồng Kông
- Luật Đặc khu
- luật đất đai
- Luật đất đai mới
- Luật đất đai sửa đổi
- Luật điều ước quốc tế
- Luật Hải cảnh
- Luật Hộ tịch
- Luật hồi tỵ
- Luật lao động
- Luật lập hội
- Luật lệ thời Covid-19
- Luật Magnisky
- Luật pháp
- Luật pháp cộng sản
- Luật pháp CS
- Luật pháp Việt Nam
- Luật quản lý dữ liệu
- Luật quốc phòng Mỹ
- Luật Quy hoạch
- Luật quyền riêng tư
- Luật rừng
- Luật sư
- Luật sư và Tòa án CS
- Luật sư Việt Nam
- Luật thú y
- Luật tử hình
- Luật Việt Nam
- Luật VN
- Lư hương Trần Hưng Đạo
- Lư hương tượng Đức thánh Trần
- Lừa đảo qua mạng
- Lực cơ bản
- Lực lượng 47
- Lương Công nhân
- Lưỡng đầu chế
- lương hưu
- Lương thực
- Lương thực toàn cầu
- Lưu Bình Nhưỡng
- Lưu hành đồng Nguyên Trung Quốc
- Lưu Hiểu Ba
- Lưu Quang Vũ
- Lưu Trọng Văn
- Lưu vong
- Lý Đông A
- Lý Khắc Cường
- Lý lịch
- Lý Nhuệ
- Lý Quang Diệu
- Lý Sơn
- Lý thuyết kinh tế chính trị xã hội
- Lý thuyết văn học
- Lý thuyết xây dựng CNXH của đảng
- Lý tưởng
- Lý tưởng cộng sản
- Lý tưởng tự do bình đẳng
- Lý tưởng xã hội
- Lý tưởng XHCN
- Mã Lai
- Ma túy
- Mạc Văn Trang
- Macron
- MAGA
- Mahathir Mohamad
- Mai Bá Kiếm
- Mai Nguyễn
- Mai Phi Long
- Mai Thái Lĩnh
- Mai Triệu Quang
- Malaysia
- mạng xã hội
- Mạng xã hội và báo chính thống
- Mạnh Kim
- Mạnh Vãn Chu
- Mao Trạch Đông
- Mao Trạch Đông và ĐCSTQ
- Marc von Lüpke
- Marcel Rosenbach
- Marina Ovsyannikova
- Mark Voroshilov
- Markus Becker
- Marx hết vai trò trong các nước tư bản đỏ
- Mathieu Droin
- Máu tham CS
- máy bay rớt
- Mặc cảm sợ Tàu
- mặt thật Cộng sản
- Mặt thật Tập Cận Bình
- Mặt quan
- Mặt thật cộng sản
- Mặt thật CS
- Mặt thật của CSVN
- Mặt thật của những kẻ thèm khát EVFTA
- Mặt thật quan chức
- Mặt thật Tàu Cộng
- Mắt thật Tập Cận Bình
- Mặt thật Tập Cận Bình
- Mặt thật Trung Cộng
- Mặt thật Trung Cộng
- Mặt thật Trung Quốc
- Mặt thật và mặt trơ trẽn của Tàu Cộng
- Mặt thật xã hội
- Mặt thật XHCN
- Mặt trận Tổ quốc
- Mặt trận Tổ quốc Việt Nam
- Mặt Trận TQVN
- Mặt trẽn Tàu Cộng
- Mầm non
- Mậu Thân Huế 1968
- Mẹ Nấm
- Me Too
- Medvedev
- Mekong
- Mẹo Cộng sản
- metoo
- Metro
- Michael C. Horowitz
- Michael Tatarski
- Mick Ryan
- Miến Điện
- miền Tây Nam Bộ
- miễn thị thực
- Mike Pompeo
- Mikhail Gorbachev
- Minh Anh
- Minh Kha
- Minh Thùy
- Minh Triều
- Mỏ Cá Voi Xanh
- Mobifone
- Món nợ khổng lồ từ ODA
- Moritz Küpper
- Mô hình kinh tế chính trị
- Mồ mả lăng tẩm
- Môi sinh
- Môi trường
- Môi trường biển Việt Nam
- Môi trường đồng bằng sông Cửu Long
- Môi trường giáo dục
- Môi trường kinh doanh
- Môi trường sinh thái
- Môi trường sống
- Môi trường Thủ đô
- Môi trường và phát triển
- Môi trường và sức khỏe
- Môn văn
- Mộng bá chủ của Trung Cộng
- Mông Cổ
- Một vành đai một con đường
- Một vành đai một con đường đang dần lộ tẩy
- mua dâm
- Mùa nước nổi
- Mua quan bán chức
- Mua quan bán tước
- Mục Đồng
- Mục tiêu cộng sản
- Musk
- Mừng thọ
- Mưu đồ bành trướng của Trung Cộng
- Mưu Tàu Cộng
- Mỹ
- Mỹ - Đài - Trung
- Mỹ - Đài Loan - Trung Quốc
- Mỹ - Tàu Cộng
- Mỹ - Trung
- Mỹ - Trung - Myanmar
- Mỹ cấm vận Iran
- Mỹ Hằng
- Mỹ thách thức Tàu Cộng
- Mỹ và chính sách nhân quyền
- Mỹ và cuộc chiến Trung Đông
- Mỹ và đồng minh
- Mỹ và thế giới hậu Trump
- Mỹ và Trung Quốc và thế giới
- Mỹ và Việt Nam hậu Trump
- Mỹ-Trung
- Mỹ-Việt
- Myanmar
- Mykhailo Albertovich Fedorov
- Nam Lộc
- Nam Trân
- Nạn buôn bán người
- nạn buôn người
- Nạn nhân chiến tranh
- Nạn ô nhiễm môi trường
- Nạn thất nghiệp
- Nancy Pelosi
- Nataliya Zhynkina
- Nataliya Zhynkina Đại biện lâm thời Ukraine tại VN
- National Geographic Society
- Nato
- NATO - Ukraine
- Navalny
- Năng lượng
- năng lượng điện
- Năng lượng sạch
- Năng lượng tái tạo
- Năng lượng xanh
- nâng cao dân trí
- Nâng cấp quan hệ Việt - Mỹ
- nâng điểm
- Nền dân chủ Hoa Kỳ
- Nền dân chủ Mỹ
- Nền kinh tế Gig
- Nền kinh tế thị trường
- Nền kinh tế XHCN
- Nga
- Nga - NATO
- Nga - phương Tây
- Nga - Trung và chiến lược thế giới
- Nga - Ukraine
- Nga động viên bắt lính
- Nga sáp nhập lãnh thổ Ukraine
- Nga trưng cầu sáp nhập lãnh thổ Ukraine
- Nga xâm lược
- Nga xâm lược Ukraina
- Nga xâm lược Ukraine
- Nga xâm lược UKraine Chiến sự Ukraine
- Nga xâm lược UKraine Chiến sự Ukraine Phúc Lai GB
- Nga Xô Viết
- Ngại giao
- Ngành CA
- Ngành bán dẫn
- Ngày 30-4
- Ngày 30-4-1975
- Ngày 30/4
- Ngày 30/4/75
- NGày Độc lập
- Ngày nhà giáo
- Ngày nhân quyền
- ngày nói dối
- Ngày nước Thế giới
- Ngày nước Việt Nam
- Ngày phụ nữ
- Ngày Phụ nữ quốc tế
- Ngày Quốc khánh và lòng dân
- Ngày thương binh liệt sĩ
- Ngăn sông cấm chợ
- Ngân hàng
- Ngân hàng Nhà nước Việt Nam
- Ngân hàng trong đại dịch
- ngân hàng VN
- ngân sách
- Ngân sách cho Giáo dục
- Ngân sách nhà nước CS
- Ngân sách quốc gia
- Ngập lụt
- ngập úng
- Nghèo
- Nghệ sĩ thứ thiệt
- Nghệ sĩ và thể chế
- Nghệ sĩ và tự do
- Nghệ thuật
- Nghị định 15/2020/NĐ-CP
- Nghị định 71
- Nghị định và lòng dân
- Nghị lực vượt đại dịch
- Nghị quyết Đảng
- Nghĩa trang Biên Hòa
- Nghịch lý
- Nghịch lý phe đảng
- Nghiencuuquocte
- Nghiên cứu khoa học
- Nghiên cứu Quốc tế
- Nghiên cứu vũ trụ
- Nghiệp đoàn
- nghiệp đoàn độc lập
- NGO
- Ngoại Giao
- Ngoại giao "bẫy nợ"
- Ngoại giao "chiến lang"
- Ngoại giao ASEAN
- Ngoại giao bẫy nợ
- Ngoại giao cây tre
- Ngoại giao chiến lang
- Ngoại giao CS
- Ngoại giao Nga
- Ngoại giao Trung Quốc
- Ngoại giao và nhân quyền
- ngoại lai
- Ngoại ngữ
- Ngón nghề mật vụ
- Ngô Bảo Châu
- Ngô Di Lân
- Ngô Đình Diệm
- Ngô Huy Cương
- Ngô Ngọc Trai
- Ngô Nhân Dụng
- Ngô Thế Vinh
- Ngô Thị Kim Cúc
- Ngô Thị Tố Nhiên
- Ngô Vĩnh Long
- Ngôi vị và thể chế
- Ngôn ngữ
- Ngôn ngữ dân tộc
- Ngôn ngữ và pháp luật
- Ngôn từ CS
- ngu dân
- Ngủ gật tronng phiên họp Liên hợp quốc
- Nguoi-viet.com
- Nguoidothi
- Nguoiquansat
- Nguồn gốc dân tộc Việt
- Nguồn gốc hực của virus Vũ Hán
- Nguồn gốc virus Vũ Hán
- Nguồn nhân lực
- Nguồn nước sông Cửu Long
- Nguỵ biện
- ngụy biện
- Ngụy biện cộng sản
- Nguy cơ
- Nguy cơ Trung Quốc
- Ngụy Hữu Tâm
- Ngụy Kinh Sinh
- nguỵ quân nguỵ quyền
- Nguyen Khan
- Nguyễn Đức Kiên
- Nguyễn Trường Tô
- Nguyễn Anh Tuấn
- Nguyễn Bắc Son
- Nguyễn Biên Cương
- Nguyễn Cảnh Thụy
- Nguyễn Chí Tuyến
- Nguyễn Chí Vịnh
- Nguyễn Chiến Thắng
- Nguyễn Chiến Thắng Putin
- Nguyễn Du
- Nguyễn Duy Trinh
- Nguyễn Duy Vinh
- Nguyễn Đăng Quang
- Nguyễn Đình Bin
- Nguyễn Đình Cống
- Nguyễn Đình Đầu
- Nguyễn Đình Thắng
- Nguyễn Đức
- Nguyễn Đức Chung
- Nguyễn Đức Minh
- Nguyễn Đức Sơn
- Nguyễn Đức Thành
- Nguyễn H. V. Hưng
- Nguyễn Hải Hoành
- Nguyễn Hải Long
- Nguyễn Hoà Bình
- Nguyễn Hòa Bình
- Nguyễn Hoàng Duyên
- Nguyễn Hồng Anh
- Nguyễn Hồng Lam
- Nguyễn Huệ Chi
- Nguyễn Huy Cường
- Nguyễn Huy Hoàn
- Nguyễn Huy Thiệp
- Nguyễn Huy Vũ
- Nguyễn Hưng Quốc
- Nguyễn Hữu
- Nguyễn Hữu Cầu
- Nguyễn Hữu Đang
- Nguyễn Hữu Liêm
- Nguyễn Khắc Giang
- Nguyễn Khắc Mai
- Nguyễn Khắc Viện
- Nguyễn Khoa Thái Anh
- Nguyễn Lân Thắng
- Nguyễn Lương Thịnh
- Nguyễn Mạnh Tường
- Nguyễn Minh Hoàng
- Nguyễn Minh Quang
- Nguyên Ngọc
- Nguyễn Ngọc Ân
- Nguyễn Ngọc Chu
- Nguyễn Ngọc Như Quỳnh
- nguyễn phú trọng
- Nguyễn Phú Trọng đu dây
- Nguyễn Phượng
- Nguyễn Quang A
- Nguyễn Quang A & Viện IDS
- Nguyễn Quang Dy
- Nguyễn Quang Lập
- Nguyễn Quí Đức
- Nguyễn Sĩ Dũng
- Nguyễn Tấn Dũng
- Nguyễn Thái Học
- Nguyễn Thanh Giang
- Nguyễn Thanh Huy
- Nguyễn Thanh Nghị
- Nguyễn Thế Hùng
- Nguyễn Thế Phương
- Nguyễn Thế Thảo
- Nguyễn Thị Bích Hậu
- Nguyễn Thị Kim Ngân
- Nguyễn Thị Kim Phụng
- Nguyễn Thị Thanh Nhàn
- Nguyễn Thị Tịnh Thy
- Nguyễn Thiện Nhân
- Nguyễn Thiện Tống
- Nguyễn Thiếp
- Nguyễn Thông
- Nguyễn Thùy Dương
- Nguyễn Thuý Hạnh
- Nguyễn Thúy Hạnh
- Nguyễn Thượng Long
- Nguyễn Tiến
- Nguyễn Tiến Trung
- Nguyên Tống
- Nguyễn Trãi
- Nguyễn Trần Bạt
- Nguyễn Trọng Tạo
- Nguyễn Trọng Vĩnh
- Nguyễn Trung
- Nguyễn Trung Trực
- Nguyễn Trường Tô
- Nguyễn Trường Tộ
- Nguyễn Tuấn
- Nguyễn Tường Bách
- Nguyễn Tường Thụy
- Nguyễn Văn Bình
- Nguyễn Văn Bông
- Nguyễn Văn Dân
- Nguyễn Văn Đài
- Nguyễn văn Đông
- Nguyễn Văn Hoá
- Nguyễn Văn Thanh
- Nguyễn Văn Thể
- Nguyễn Văn Trung
- Nguyễn Văn Tuấn
- Nguyễn Văn Tuấn Giáo dục Chức danh khoa học
- Nguyễn Văn Vĩnh
- Nguyễn Viện
- Nguyễn Việt Anh
- Nguyện vọng hòa bình của họ nhà Kim
- Nguyễn X. Bich
- Nguyễn Xuân Diện
- Nguyễn Xuân Phúc
- Nguyễn Xuân Thọ
- Nguyễn Xuân Xanh
- Nguyễn-Khoa Thái Anh
- ngư dân
- Ngữ văn
- Ngừng cáp visa cho Việt Nam
- Người Việt
- Người Bảo vệ Nhân quyền
- Người Buôn Gió
- Người Cộng sản
- Người cộng sản Việt Nam trước và nay
- Người CS thức tỉnh
- Người Đông Nam Á tị nạn tại Hoa Kỳ
- Người Hoa
- Người lính VNCH
- Người mẹ
- Người Trung Quốc
- Người Việt
- Người Việt "cuồng Trump" và "chống Trump"
- Người Việt anh hùng
- Người Việt bỏ nước
- Người Việt bốn phương
- Người Việt cũ và người Việt mới
- người Việt hải ngoại
- Người Việt hải ngoại
- Người Việt ở nước ngoài
- Người Việt ở Ukraine
- Người Việt tị nạn tại Hoa Kỳ
- Người Việt và bầu cử Mỹ
- Người Việt và khuynh hướng chống Trung Cộng
- Người VN đấu tranh cho dân chủ
- Ngyên Ngọc
- Ngyễn Phú Trọng
- Nhà báo
- Nhà báo đảng
- nhà máy alumin nhân cơ
- nhà máy nhiệt điện
- nhà nước
- Nhà nước CS
- Nhà nước độc tài
- Nhà nước Hồi giáo
- Nhà nước kiến tạo
- Nhà nước Liên bang Trung Quốc Mới
- Nhà nước ly khai
- Nhà nước quản lý đại dịch
- Nhà nước theo quan điểm Lenin
- nhà nước Việt Nam
- Nhà nước Việt Nam và hội nhập quốc tế
- Nhà nước Việt Nam và việc chi tiêu ODA
- Nhà nước XHCN
- nhà ở và môi trường
- Nhà thầu Trung Cộng
- Nhà thờ Bùi Chu
- Nhà tù
- Nhà tù CS
- Nhà văn
- Nhà văn Liên Xô phản kháng
- Nhà xuất bản Tự do
- nhạc vàng
- Nhân ái
- Nhân cách
- Nhân cách lãnh đạo
- Nhân cách quan chức cộng sản
- Nhân cơ
- nhân dân
- Nhân dân thức tỉnh
- Nhân đạo
- Nhân loại
- Nhân lực đồng bằng sông Cửu Long
- Nhân lực quốc gia
- Nhân quyền
- Nhân quyền Việt Nam
- Nhân sự Cộng sản
- Nhân sự của Đảng
- Nhân sự Đại hội Đảng
- Nhân sự đảng
- Nhân sự thể chế
- Nhân sự trong guồng máy đảng hiện nay
- Nhân tài
- Nhân tài Việt Nam
- Nhận thức
- Nhận tội
- Nhân văn
- Nhân văn Giai phẩm
- Nhập khẩu vàng
- Nhập vaccine Tàu
- Nhật - Việt
- Nhật Bản
- Nhật Bản - Việt Nam
- Nhật ký Đặng Thùy Trâm
- Nhật ký trong tù
- Nhật ký Yêu nước
- Nhất thể hoá
- Nhất thể hóa
- Nhậtt Bản trong khu vực
- Nhiệm kỳ Biden
- Nhiệm kỳ Donald Trump
- Nhiệt điện
- nhiệt điện ô nhiễm
- Nhiệt điện than
- Nhiệt điện Vĩnh Tân
- Nhìn lại 2021
- Nhìn lại năm 2021
- Nho giáo
- Nhóm Cánh Buồm
- Nhóm lợi ích
- Nhóm lợi ích thân hữu
- Nhu cầu tự do dân chủ
- Những bức ảnh biết nói
- Những cái chết bí ẩn của lãnh đạo Việt Nam
- Những cái chết khó hiểu trong quân đội
- Những gương mặt thân Tàu
- Nhượng đất cho Trung Quốc
- niềm tin
- Nikkei Asia
- Nina Hòa Bình Lê
- Nịnh hót và thể chế
- Nobel Hòa bình
- Nọc Nạn
- Noel
- Nói hay làm
- Nongnghiep.vn
- Notre Dame de Paris
- NoUFC
- Novaland
- Nỗi buồn chiến tranh
- Nội các Trump 2.0
- Nỗi sợ của Người Việt
- Nội tình Bắc Kinh
- Nội tình đảng CSVN
- Nội tình Trung Quốc
- nội xâm
- nông dân
- Nông dân và bần cùng hóa
- Nông dân và doanh nghiệp
- Nông dân Việt Nam
- Nông dân Việt Nam và sự bần cùng hóa
- Nông dân VN và sự bần cùng hóa
- Nông Đức Mạnh
- nông nghiệp
- Nông nghiệp Việt Nam
- Nông ngjiệp
- Nông sản
- Nông sản xuất khẩu
- Nông thôn
- Nông thôn mới
- nợ
- Nợ nần
- Nợ nước ngoài
- Nợ Trung Quốc
- nợ xấu
- Nợ xấu
- Nước biển dâng
- Nước Đức
- nước lạ
- nước mắm truyền thống
- Nước Mỹ
- Nước Mỹ hậu Trump
- Nước Mỹ thời Biden
- Nước Mỹ trong đại dịch
- Nước Nga
- Nước Nga độc tài
- Nước Nga động loạn
- Nước Nga hậu Xô Viết
- Nước Pháp
- nước sạch
- Obama
- ODA
- Oleksandre Syrsky
- Olympic mùa đông Bắc Kinh
- Oriana Skylar Mastro
- Orwell
- Ô nhiễm
- Ô nhiễm chì
- Ô nhiễm không khí
- Ô nhiễm môi trường
- ổn định
- ổn định xã hội
- Palestin
- Palestine
- Paris
- Park Chung Hee
- Paul Adams
- Paul Doumer
- PCI
- Peter Schroeder
- Peter Zinoman
- phá hoại môi trường
- Phá hoại rừng
- phá rừng
- Phá rừng thông xây sân golf
- Phạm Bình Minh
- Phạm Chí Dũng
- Phạm Chi Lan
- Phạm Duy
- Phạm Đình Trọng
- Phạm Đoan Trang
- Phạm Đỗ Chí
- Phạm Kim Dung
- Phạm Lưu Vũ
- Phạm Nhật Vũ
- Phạm Nhật Vượng
- Phạm Như Hồ
- Phạm Phan Long
- Phạm Quang Tuấn
- Phạm Quế Dương
- Phạm Quý Ngọ
- Phạm Quý Thọ
- Phạm Quyết Thắng
- Phạm Thái Lâm
- Phạm Thanh Nghiên
- Phạm Toàn
- Phạm Trung Kiên
- Phạm Văn Nhận
- Phạm Văn Trội
- Phạm Viết Đào
- Phạm Xuân Nguyên
- Phản biện
- Phản biện của báo chí
- Phản biện xã hội
- Phan Châu Trinh
- Phan Châu Trinh
- Phan Chu Trinh
- Phan Đình Diệu
- Phản đối
- Phản đối chiến tranh
- Phản hồi góp ý
- Phan Ngọc
- phản quốc
- Phán quyết Biển Đông
- Phán quyết của Tòa án Quốc tế
- Phan Thị Hà Dương
- Phan Thuý Hà
- Phan Thúy Hà
- Phản ứng của Việt Nam
- phantichkinhte123.com
- Pháp chế Cộng sản
- Pháp chế CS
- Pháp đầu tư xây dựng ở Việt Nam
- Pháp lệnh
- Pháp Luân Công
- Pháp Luật
- Pháp luật chiến tranh
- Pháp luật Việt Nam
- Pháp lý
- Pháp quyền
- Pháp quyền XHCN
- Phạt giao thông
- Phát minh
- Phát ngôn
- Phát ngôn người cầm cân nẩy mực
- phát ngôn quan chức
- Phát ngôn và đầu óc của quan chức đảng
- Phạt nồng độ cồn
- phát triển
- Phát triển bền vững
- Phát triển công nghệ
- Phát triển đất nước
- Phát triển đường sắt VN
- Phát triển kinh tế
- Phát triển nhân tài
- Phát triển nông thôn
- Phát triển vùng ĐBSCL
- Phát xít
- phẩm chất cộng sản
- phẩm chất dân tộc
- Phẩm chất người cầm quyền
- Phân bổ vaccine chống virus Vũ Hán
- Phân hóa đối với Myanmar
- Phân hóa xã hội
- Phân phối Vaccine chống Covid-19
- Phân quyền
- Phân tâm học
- Phân ưu
- Phấp luật Việt Nam
- Phật giáo
- Phật giáo dưới chế độ cộng sản
- Phật giáo dưới thời CS
- Phật giáo nhà nước
- Phật giáo nhập cuộc
- Phật giáo quốc doanh
- Phật giáo Trung Quốc
- Phật giáo và kinh tế thị trường
- Phật giáo và Nhóm lợi ích
- Phật giáo và tư bản đỏ
- Phật giáo Việt Nam
- Phật tử
- Phe Cộng hòa MAGA Hoa Kỳ
- Phe nhóm
- Phe nhóm thân Tàu
- Phe phái
- Phe phái & công cuột "đốt lò"
- Phe thân Tàu
- Phép màu Trung Quốc
- Phê bình văn học
- Phi Nhung
- Phi Vân
- Phiên tòa Phạm Đoan Trang
- Phiên tòa Phạm Thị Đoan Trang
- Phiếu tín nhiệm của Quốc hội
- Phiếu trắng
- Philippines
- Phim ảnh
- Phim Tàu
- Phim Xích lô
- Phó Đức An
- Phò Trump
- Phòng cháy chữa cháy
- Phòng chống Covid-19
- Phòng chống dịch covid-19
- Phòng chống đại dịch covid-19
- Phòng chống đại dịch virus Vĩ Hán
- Phòng chống đại dịch virus Vũ Hán
- Phòng chống virus Vũ Hán
- Phòng ngự Biển Đông
- Phóng sinh
- Phòng thí nghiệm virus ở Vũ Hán
- phong thủy
- Phong thủy Thăng Long
- Phong tỏa Covid-19
- Phong tỏa đại dịch
- Phong tỏa hay không phong tỏa đại dịch
- Phong tỏa trong đại dịch
- Phong trào Áo Vàng
- Phong trào cờ đỏ
- phong trào dân chủ
- Phong trào dân chủ châu Á
- Phong trào đấu tranh dân chủ
- Phongtraoduytan.com
- Phổ biến kiến thức
- phố cổ
- Phồn vinh giả tạo
- Phồn vinh Mỹ
- Phụ huynh
- Phú Mỹ Hưng
- Phụ nữ
- Phụ nữ Ukraine trong chiến tranh
- phú quốc
- Phúc Lai GB
- Phục vụ chính trị
- Phùng Liên Đoàn
- Phùng Quang Thanh
- Phuong Nguyen
- Phương Thảo
- Phương Thu
- Poroschenko
- Pottery Barn
- Prigozhin
- Prigozhin đảo chính
- Putin
- Putin - Kim Jong Un
- Putin thăm Việt Nam
- Quách Duy
- QUAD
- Quan chức Hà Nội
- Quan hệ Mỹ - ASEAN
- Quan hệ Mỹ - Việt
- quan chức
- Quan chức cao cấp
- Quan chức cấp cao
- Quan chức cộng sản
- Quan chức cộng sản hưu trí trước nhu cầu thức tỉnh
- Quan chức cộng sản thời nay
- Quan chức Cộng sản vào lò
- Quan chức CS
- Quan chức CS và từ chức
- Quan chức đảng
- Quan chức đảng từ trần
- Quan chức giáo dục
- Quan chức Hà Nội
- Quan chức kỹ trị
- Quan chức nói
- Quan chức nói và làm
- Quan chức quản lý đại dịch
- Quan chức tham nhũng
- Quan chức trong chống đại dịch virus Vũ Hán
- Quan chức tư pháp
- Quan chức tứ trụ
- Quan chức văn hóa
- Quan chức Việt Nam
- Quan chứcCS
- Quan điểm trung lập
- Quan hệ quốc tế
- Quan hệ Việt - Đức
- Quan hệ ASEAN - Mỹ
- Quan hệ ASEAN - TQ
- Quan hệ ASEAN - Trung Quốc
- Quan hệ Campuchia - Tàu Cộng
- Quan hệ Campuchia - Trung Quốc
- Quan hệ Campuchia - Việt Nam
- Quan hệ Châu Âu - Trung Cộng
- Quan hệ chiến lược giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc
- Quan hệ chiến lược Hoa Kỳ-Trung Quốc
- Quan hệ chiến lược Mỹ - Trung
- Quan hệ chiến lược toàn diện Việt - Trung
- Quan hệ Cuba và thế giới
- Quan hệ Czech - Việt Nam
- Quan hệ Dân chủ - Cộng hòa
- Quan hệ đối ngoại toàn cầu
- Quan hệ Đông Nam Á - Trung Quốc
- Quan hệ Đức - Việt
- Quan hệ EU - Hoa Kỳ
- Quan hệ EU - Hoa Kỳ - Trung Quốc
- Quan hệ EU - Tàu Cộng
- Quan hệ EU - Trung Quốc
- Quan hệ Giang - Tập
- Quan hệ hai đảng
- Quan hệ Hoa Kỳ - Đài Loan
- Quan hệ Hoa Kỳ - Philippines
- Quan hệ Israel - Iran
- Quan hệ Israel - Palestin - Hamas
- Quan hệ Israel - Palestine
- Quan hệ kinh tế Việt Nam - Trung Quốc
- Quan hệ Lào - Trung
- Quan hệ Lithuania - Đài Loan
- Quan hệ Lithuania - Trung Quốc
- quan hệ môi răng
- Quan hệ Mỹ - Trung
- Quan hệ Mỹ - ASEAN
- Quan hệ Mỹ - Âu - Trung
- Quan hệ Mỹ - Campuchia - Trung
- Quan hệ Mỹ - Châu Âu
- Quan hệ Mỹ - Đài - Trung
- Quan hệ Mỹ - Đài Loan
- Quan hệ Mỹ - Đài Loan - Trung
- Quan hệ Mỹ - Đài Loan - Trung Quốc
- Quan hệ Mỹ - ĐNA
- Quan hệ Mỹ - Đông Nam Á
- Quan hệ Mỹ - Đông Nam Á - Trung
- Quan hệ Mỹ - Đông Nam Á - Trung Quốc
- Quan hệ Mỹ - EU - Trung Quốc
- Quan hệ Mỹ - Israel
- Quan hệ Mỹ - Nga
- Quan hệ Mỹ - Nhật
- Quan hệ Mỹ - Nhật - Trung
- Quan hê Mỹ - Trung
- Quan hệ Mỹ - Trung
- Quan hệ Mỹ - Trung - Đài
- Quan hệ Mỹ - Trung - Nga
- Quan hệ Mỹ - Úc
- Quan hệ Mỹ - Ukraine
- Quan hệ Mỹ - Việt
- Quan hệ Mỹ - Việt - Trung
- Quan hệ Mỹ - Việt Nam - ASEAN
- Quan hệ Mỹ – Trung
- Quan hệ Mỹ & đồng minh - Trung Quốc
- Quan hệ Mỹ Trung
- Quan hệ Mỹ-Trung
- Quan hệ NATO - Ukraine
- Quan hệ Nga - Ấn - Mỹ - phương Tây
- Quan hệ Nga - Ấn - Phương Tây
- Quan hệ Nga - EU - Ukraine
- Quan hệ Nga - NATO
- Quan hệ Nga - Triều Putin Kim Jong Un
- Quan hệ Nga - Trung
- Quan hệ Nga - Trung - Mỹ
- Quan hệ Nga - Trung Quốc
- Quan hệ Nga - Ukraine
- Quan hệ Nga - Việt
- Quan hệ Nga - Việt - UKraine
- Quan hệ Nga-Bắc Triều Tiên
- Quan hệ Nga-thế giới
- Quan hệ ngoại thương Trung Quốc - thế giới
- Quan hệ ngôn ngữ Nga - Ukraine
- Quan hệ Nhật - Đài
- Quan hệ Nhật - Trung
- Quan hệ Nhật - Việt
- Quan hệ Nhật Bản - ASEAN
- Quan hệ Nhật Đài chống TQ
- Quan hệ Pháp - Úc
- Quan hệ phương Tây - Trung Quốc
- Quan hệ Putin - Tập Cận Bình
- Quan hệ quân sự Việt - Trung
- Quan hệ quốc
- Quan hệ quốc tế
- Quan hệ quốc tế về kinh tế
- Quan hệ Tập - Putin
- Quan hệ Triều Tiên- Trung Quốc
- Quan hệ Trump - châu Âu
- Quan hệ Trump - NATO
- Quan hệ Trump - Tập - Putin hậu bầu cử Mỹ 2024
- Quan hệ Trung - ASEAN
- Quan hệ Trung - Bangladesh
- Quan hệ Trung - Đài
- Quan hệ Trung - Đức
- Quan hệ Trung - Indo
- Quan hệ Trung - Mỹ
- Quan hệ Trung - Nga
- Quan hệ Trung - Nga - Mỹ
- Quan hệ Trung - Nhật
- Quan hệ Trung - Úc
- Quan hệ Trung - Việt
- Quan hệ Trung Quốc - "Bộ tứ"
- Quan hệ Trung Quốc - ASEAN
- Quan hệ Trung Quốc - các nước Đông Bắc Á
- Quan hệ Trung Quốc - Đài Loan
- Quan hệ Trung Quốc - EU
- Quan hệ Trung Quốc - Hong Kong
- Quan hệ Trung Quốc - Mông Cổ
- Quan hệ Trung Quốc - Nga
- Quan hệ Trung Quốc - Nhật Bản
- Quan hệ Trung Quốc - Thế giới tự do
- Quan hệ Trung Quốc - Trung Á
- Quan hệ Trung Quốc - Việt Nam
- Quan hệ Trung Quốc và cường quốc Á Úc
- Quan hệ truyền thống trong công xã nông thôn
- Quan hệ Úc - Trung
- Quan hệ Úc - Việt Nam
- Quan hệ Việt - Campuchia
- Quan hệ Việt - Đức
- Quan hệ Việt - EU
- Quan hệ Việt - Lào
- Quan hệ Việt - Lào - Campuchia
- Quan hệ Việt - Mỹ
- Quan hệ Việt - Mỹ - Nga -Tàu
- Quan hệ Việt - Mỹ - Trung
- Quan hệ Việt - Mỹ - Trung Nâng cấp quan hệ chiến lược toàn diện Việt - Mỹ
- Quan hệ Việt - Nga
- Quan hệ Việt - Nga - Ukraine
- Quan hệ Việt - Nhật
- Quan hệ Việt - Pháp
- Quan hệ Việt - Thái
- Quan hệ Việt - Trung
- Quan hệ Việt - Trung - Mỹ
- Quan hệ Việt - Ukraine
- Quan hệ Việt -Trung
- Quan hệ Việt – Mỹ
- quan hệ Việt Đức
- Quan hệ Việt Mỹ
- Quan hệ Việt Nam - Asean
- Quan hệ Việt Nam - Campuchia
- Quan hệ Việt Nam - Cuba
- Quan hệ Việt Nam - EU
- Quan hệ Việt Nam - Hàn quốc
- Quan hệ Việt Nam - Indonesia
- Quan hệ Việt Nam - Thái Lan
- Quan hệ Việt Nam - Trung Quốc
- Quan hệ Việt Nam - Trung Quốc - Philippines
- Quan hệ Việt Nam - Ukraine
- Quan hệ Việt Nam -Trung Quốc
- Quan hệ Việt Nam-Campuchia-Trung Quốc
- Quan hệ Việt-Mỹ
- Quan hệ Việt-Trung
- Quan hệ Việt–Mỹ
- Quan hệ VN - TQ
- Quan hệ xã hội
- Quan họ
- Quan liêu
- quản lý
- Quản lý AI
- Quản lý kinh tế
- Quản lý công nghệ
- Quản lý dân cư
- Quản lý di sản
- Quản lý dữ liệu
- Quản lý dữ liệu cá nhân
- Quản lý đất đai
- Quản lý đô thị
- Quản lý giao thông
- Quản lý hàng không
- Quản lý hành chính
- Quản lý kinh tê
- Quản lý kinh tế
- Quản lý lao động
- Quản lý mạng xã hội VN
- Quản lý năng lượng
- Quản lý nguồn nước
- Quản lý nhà nước
- Quản lý nhà nước trong đại dịch
- Quản lý nhà nước trong đại dịch virus Vũ Hán
- Quản lý nhà nước về kinh tế
- Quản lý rừng tự nhiên
- Quản lý tài nguyên
- Quản lý tài nguyên khoáng sản thế giới
- Quản lý tài nguyên nước
- Quản lý thông tin
- Quản lý tiền công đức
- Quản lý tiền tệ
- Quản lý tôn giáo
- Quản lý truyền thông
- Quản lý và giám sát tài sản cá nhân
- Quản lý văn hoá
- Quản lý văn hóa
- Quản lý vốn công
- Quản lý xã hội
- Quản lý xã hội chống đại dịch
- Quản lý xã hội trong đại dịch
- Quản lý xã hội với đại dịch
- Quan niệm sống
- Quan Thế Dân
- Quan trí
- Quản trị công
- Quản trị đất nước
- Quản trị đất nước trong đại dịch
- Quản trị nhà nước
- Quản trị quốc gia
- Quản trị rừng
- Quản trị xã hội
- Quan và dân
- Quảng cáo
- Quang Phạm
- Quang Thành
- Quân Đội
- Quân đội Nga
- Quân đội Trung Quốc
- Quân đội VN
- Quân đội VNCH
- Quân phiệt
- quân sự
- Quê hương
- Quốc gia
- Quốc hoa
- Quốc Hội
- Quốc hội châu Âu
- Quốc hội Hoa Kỳ
- Quốc hội Việt Nam
- Quốc khánh
- Quốc khánh trong nỗi sợ
- Quốc khánh trong nỗi sợ lòng dân
- Quốc khánh Trung Cộng
- Quốc kỳ
- Quốc phòng
- Quốc phòng Việt Nam
- Quốc tang
- Quốc Tế
- Quốc thể
- Quốc xã
- Quỹ 50K
- Quỹ đất Hà Nội
- quy định 214
- quy hoạch
- Quy hoạch cán bộ
- Quy hoạch đô thị
- Quy hoạch nhân sự
- Quy hoạch Thủ đô
- Quy hoạch thủy lợi
- Quy luật thị trường
- Quỹ nhân đạo
- Quyền biểu tình
- Quyền con người
- Quyền công dân
- quyền hạn
- Quyền lập hội
- Quyền lợi
- Quyền lực
- Quyền lực đảng
- Quyền lực Đảng CSVN
- Quyền lực mềm
- Quyền lực nhà nước
- Quyền lực và tha hóa
- Quyền phát triển
- Quyền riêng tư
- Quyền sở hữu
- Quyền thu thập thông tin
- Quyền trẻ em
- Quyền tự do dân chủ
- Quyền tự do đi lại
- Quyền tự do ngôn luận
- Quyền tự do thông tin
- Raul Pedrozo
- Raymond Powell
- Renaud Foucart
- René Pfister
- Reuters
- RFA
- RFI
- Richard Javad Heydarian
- RISE
- RLI
- Rọ mõm
- Robert A. Manning
- Rodrigo Duterte
- Roger Brent
- rosetta
- RSF
- Ruchir Sharma
- Rửa tiền
- Rừng
- Rừng phòng hộ
- Rừng quốc gia
- Ryan Hass
- Sách
- Sách giáo khoa
- Sách giáo khoa Ngữ văn
- Sách Hán Nôm
- Sách trắng Quốc phòng
- Sài Gòn
- Sài Gòn chống dịch covid-19
- Sài Gòn giữa đại dịch
- Sài Gòn trong đại dịch
- Sài Gòn và Hà Nội chống đại dịch virus Vũ Hán
- sai lầm
- saigonnhonews
- Salushnyi
- Samsung
- Sản xuất chất bán dẫn
- Sản xuất chip
- Sáng kiến Vành đai và Con đường
- Sáp nhập tiền tệ
- Sarah Gilbert
- Sarkozy
- Sáu Dân
- Sáu Tường
- Sắc tộc
- Sầm Đức Xương
- Sân bay Long Thành
- Sân bay Tân Sơn Nhất
- Scott Andrew Fritzen
- SEARAC
- Sergej J. Netschajew
- SGK
- Shangri-la
- Shimon Peres
- Shinzo Abe
- Siêu cử tri
- Silicon
- Simon Book
- Singapore
- Sính bằng cấp
- Sinh nhật
- Solzhenitsyn
- sòng bạc
- Song Chi
- Song Phan
- Số hóa
- sổ hộ khẩu
- Số liệu thống kê
- Số phận Chinazi
- Số phận người bất đồng chính kiến
- Số phận nông dân
- Sống chung với dịch virus Vũ Hán
- Sống chung với Covid-19
- sông Hồng
- Sông Mekong
- Sông Mékong
- Sông Mê Kông
- Sống nhân văn
- Sở hữu đất đai
- Sở hữu đất đai & Thu hồi đất đai
- Sở hữu đất đai và Thu hồi đất đai
- Sở hữu toàn dân
- Sở hữu toàn dân và tình trạng và cướp đất
- Sở hữu trí tuệ
- Sợ Tàu
- Spac
- sri lanka
- Stalin
- Stanford
- Stasi
- Stefan Wolff
- Stephen Nagy
- Sun Group
- SUNDAY TIMES
- Sùng bái cá nhân
- Suy giảm tài nguyên
- Suy nghĩ
- Suy thoái kinh tế
- Suy tôn lãnh đạo
- suy tư
- Sử dụng chì
- Sự kiện 2021
- Sự kiện chính trị 2021
- Sử Liệu
- Sự nóng lên toàn cầu
- Sư sãi
- Sư sãi thời kinh tế thị trường định hướng XHCN
- Sư thật sư giả
- Sư thật và sư giả
- Sức mạnh quân sự Mỹ
- Sức sống dân tộc
- Sức sống Ukraine
- Sức sống XHDS
- Syrskyi
- T-online
- T. Greg McKelvey
- Tạ Duy Anh
- Tạ Kiều Trang
- Tạ Phong Tần
- Tạ Tỵ
- Tả và hữu trong nền chính trị dân chủ
- Tác động của chính sách
- tái cấu trúc
- Tài chính
- Tài chính ngân hàng
- Tai họa
- Tài năng
- Tài nguyên
- Tài nguyên môi trường
- Tài nguyên nước
- Tam duy
- Tam Đảo
- Tam quyền phân lập
- Tàn dư phe XHCN hiện nay
- tản mạn
- Tản mạn chính trị
- Tản mạn thời thế
- tàn phá
- Tang lễ Nguyễn Trọng Vĩnh
- Tạp chí Bách Khoa
- Tạp chí Diễn đàn
- Tasnim Nazeer
- Tàu cá Trung Quốc
- Tàu cá VN bị tấn công
- Tàu Cộng
- Tàu sân bay Âu Mỹ đến Biển Đông
- Tăng giá điện
- Tăng lương
- tăng thuế
- tăng trưởng
- Tâm linh
- Tâm lý chiến lang
- Tâm lý dân tộc
- Tâm lý nhà độc tài
- Tâm lý thời đại
- Tâm lý xã hội
- Tầm nhìn của Đảng Cộng sản
- Tâm thư mạo danh
- Tâm trạng xã hội
- Tấn công mạng
- Tân Cương
- Tần Cương
- Tân Đại sứ Mỹ
- Tân Hiệp Phát
- Tân Hoàng Minh
- Tân Rai
- Tầng lớp tinh hoa
- Tập Cận Bình
- Tập Cận Bình - Lý khắc Cường
- Tập Cận Bình Chiến lược Vành đai và con đường
- Tập Cận Bình tham vọng và thực tế
- Tập đoàn tham nhũng
- Tập đoàn xe Grab biểu tình
- Tập hợp xã hội
- Tập quyền
- Tập quyền tham nhũng
- tập thể
- Tập trận RIMPAC
- Tẩy chay Trung Quốc
- Tây Nguyên
- Tây sơn
- Tây tạng
- Tedros Adhanom Ghebreyesus
- Test kit Việt Á
- Tệ nạn
- Tên cơ quan nhà nước
- tên lạ
- Tết
- Tết Trồng cây
- Tha hóa xã hội
- Thả thơ Rằm tháng Giêng
- Thạch Quỳ
- Thái Lan
- Thái Anh Văn
- Thái Bá Tân
- Thái Hạo
- Thái Kế Toại
- Thái Lan
- Thái tử đảng
- Tham
- Tham nhũng
- Thảm họa Cộng sản
- Thảm họa môi trường
- Tham nhũng
- Tham nhũng chính sách
- Tham nhũng đấu thầu
- Tham nhũng giáo dục
- Tham nhũng nhiệm kỳ
- Tham nhũng ở Việt Nam
- Tham nhũng quyền lực
- Tham nhũng y tế
- Tham nhũng’
- Thảm sát Bucha
- Thảm sát Gạc Ma
- Tham vọng bá chủ
- Tham vọng quyền lực
- Tham vọng Trung Quốc
- Thành Được
- Thanh Hà
- thanh lọc
- Thành ngữ tục ngữ
- Thanh niên
- Thanh Thảo
- Thành thật
- thành tích dổm
- Thanh toán Nhân dân tệ
- Thanh tra
- thanh trừng
- thanh trừng quân đội Trung Quốc
- Thanh Tùng
- Thành ủy Hà Nội
- Thành viên Liên hợp quốc
- thanhnien
- thao túng chính trị
- Thao túng tiền tệ
- Thăm nuôi tù cải tạo
- Thặng dư thương mại
- Thăng Long
- Thân phận nông dân
- Thân phận dân tộc Việt Nam dưới thời Cộng sản
- Thân phận dân Việt
- Thân phận người Việt
- Thất nghiệp
- thầy giáo
- The Diplomat
- Thẻ đảng
- The Economist
- Thẻ vàng/đỏ thuỷ sản
- theleader.vn
- Thesaigontimes
- thể chế
- Thể chế cận huyết
- Thể chế chính trị
- Thể chế chính trị ở Việt Nam
- Thể chế chính trị Việt Nam
- Thể chế Cộng sản
- Thể chế cộng sản bế tắc
- Thể chế CS
- Thể chế dân chủ
- Thể chế dân chủ và lá phiếu
- Thể chế đảng CS
- Thể chế độc tài
- Thế chế trong buổi mạt vận
- Thể chế và công lý
- Thể chế và đồng tiền
- Thể chế và kinh tế
- Thể chế và lòng dân
- Thể chế và lối thoát
- Thể chế và pháp luật
- Thể chế và phát triển
- Thể chế Việt Nam
- Thế chiến thứ Ba
- Thể dục thể thao
- Thế giới
- Thế giới 2021
- Thế giới 2022
- Thế giới 2023
- Thế giới cảnh giác Trung Cộng
- Thế giới chống Trung Quốc
- Thế giới tẩy chay Tàu Cộng
- Thế giới tẩy chay Trung Quốc
- Thế gới quan tâm tù nhân lương tâm ở Việt Nam
- Thế hệ theo đảng
- thế hệ trẻ
- Thế lực chống lưng
- Thế lực thù địch
- Thề nguyền ở QH
- Thể thao
- Thế vận hội Bắc Kinh
- Thềm lục địa
- thi đua
- Thi tốt nghiệp phổ thông
- Thị trường
- thị trường chứng khoán
- Thị trường kinh tế
- Thị trường tài chính
- Thị Vải
- Thích Chân Quang
- Thích Minh Tuệ
- Thích Nhất Hạnh
- Thích Nhất Hạnh và Nguyễn Ngọc Lan
- Thích Quảng Độ
- Thích Trí Quang
- Thích Trúc Thái Minh
- Thích Tuệ Sĩ
- Thích Tuệ Sỹ
- Thiên An Môn
- Thiện nguyện tài phiệt
- thiên nhiên
- Thiên tai
- thiết chế xã hội
- Thiểu số thức tỉnh
- Thiều Thị Tân
- Thiệu Thiện Ba
- thiếu văn hóa
- Thỉnh nguyện và tiếp nhận
- Thoả thuận ngũ cốc
- thoả ước Thành Đô
- thòa ước Thành Đô
- Thoái Đảng
- Thoái hóa đoàn thể cánh tay của CS
- Thoát Cộng
- Thoát Trung
- thoibao.de
- Thomas Franke
- Thomas Lim
- Thổ Nhĩ Kỳ
- Thông điệp
- Thống nhất đất nước
- Thống nhất và khác biệt
- Thông tin
- Thông tin "dỏm"
- Thông tin giả
- Thông tin vaccine
- Thông tư 19
- Thơ
- thơ ca
- Thơ và hiện thực
- Thơ văn Lý - Trần
- Thời cơ
- Thời đại
- Thời Pháp thuộc
- Thủ đoạn Tàu Cộng
- Thủ đô
- Thủ đô Hà Nội
- Thù hận và viễn kiến
- thu hồi đất
- Thu Quỳnh
- Thu thập DNA
- Thủ Thiêm
- Thủ tục hành chính
- Thủ tướng
- Thục Quyên
- Thục-Quyên
- thuế
- Thuế carbon
- Thuế môi trường
- Thuế quan
- Thuế suất văn hóa
- Thuế tài sản
- Thuế tối thiểu toàn cầu
- thùng nhân
- Thuốc giả
- Thuỷ điện
- thủy điện
- Thủy điện Lan Thương
- Thủy điện Lancang (TQ)
- Thủy điện Luang Prabang
- Thủy điện Mekong
- Thủy điện Mékong
- Thủy điện miền Trung
- Thủy điện miền Trung xả lũ
- Thủy điện thượng nguồn Mékong
- Thủy điện Trung Quốc trên sông Lan Thương
- Thủy điện và môi trường
- Thủy hải sản
- Thụy Linh
- Thuỷ lợi
- Thủy lợi
- Thụy My
- Thuỵ My RFI
- Thúy Nga Paris By Night
- Thủy Tiên
- thuyền nhân
- Thuyết âm mưu
- Thuyết âm mưu virus Vũ Hán
- Thư
- thư bạn đọc
- Thư bày tỏ quan điểm chính trị
- Thư giãn
- Thư giãn Chủ nhật
- Thư giãn CN
- thư giãn cuối tuần
- thư gửi bạn đọc
- Thư ngỏ
- Thư tín
- Thực chất quan hệ Trung - Việt
- Thực dụng Mỹ
- Thực hành dân chủ
- Thức tỉnh ý thức dân chủ trong dân chúng
- thực trạng đất nước
- Thương chiến Mỹ - Trung
- Thương chiến Nỹ - Trung
- Thượng đỉnh Dân chủ
- Thượng đỉnh Trump - Kim
- Thương hiệu
- Thương mại điện tử
- thương mại quốc tế
- Thương mại toàn cầu
- Thương mại Việt - Mỹ
- Thương mại Việt - Trung
- Thương mại Việt Mỹ
- Thưởng thức nghệ thuật
- Tia Sáng
- Tiêm chủng
- tiềm lực
- Tiêm vaccine chống Virus Vũ Hán
- Tiến hóa
- Tiên học lễ hậu học văn
- Tiên hộc lễ
- Tiền lương
- tiến sĩ
- Tiền TQ
- Tiếng dân
- Tiếng nói của Tuổi trẻ
- Tiếng nói của xã hội dân sự
- Tiếng nói phản chiến ở Nga
- Tiếng nói trí thức Việt Kiều góp phần xây dựng đất nước
- Tiếng nói vì dân
- Tiếng thơ tự do
- Tiếng Việt
- Tiết kiệm
- Tiêu hủy tranh
- Tiểu thuyết "1984"
- Tiểu thuyết Chốn Vắng
- tiêu tiền TQ trên đất VN
- Time
- Timothy Snyder
- Timothy Taylor
- Tín chỉ carbon
- tin giả
- Tín ngưỡng
- Tín ngưỡng và mê tín
- Tin tặc
- tin tặc tấn công
- Tin tức
- Tình báo
- Tính chính danh của nhà nước cộng sản
- tính đảng
- Tinh giản bộ máy
- Tình hữu nghị vô sản
- Tình người
- Tình người Cộng sản
- Tinh thần công dân
- Tinh thần quý tộc
- Tình yêu Tổ quốc
- Titan
- TKV
- TM111
- Toà án
- tòa án
- Tòa án CS
- Toà án Hình sự Quốc tế
- Tòa án Quốc tế
- Toà án Việt Nam
- Tòa trọng tài Quốc tế
- toàn cầu hóa
- Toán học
- tố
- Tố Cáo
- Tổ chức nhà nước
- Tổ chức nhân sự
- Tổ chức quần chúng của đảng
- Tổ chức tín dụng
- Tổ chức xã hội dân sự
- Tô Hải
- Tô Huy Rứa
- Tô Lâm
- Tổ quốc
- Tổ quốc và thể chế
- Tô Thuỳ Yên
- Tô Thức
- Tố tụng
- Tô Văn Lai
- Tô Văn Trường
- Tội ác Đồng Tâm
- Tội ác chiến tranh
- Tội ác Đồng Tâm
- Tội phạm công nghệ cao
- Tội phạm tham nhũng
- Tôi phạm VN tại Czech
- tôn giáo
- Tôn giáo và chính quyền
- Tôn giáo và dân tộc
- Tôn Quốc Tường
- Tổng cục 2
- Tổng kết một năm
- Tổng liên đoàn lao động Việt Nam
- Tổng tấn công Mậu Thân 1968
- TP Hồ Chí Minh
- TP Mariupol của UKraine
- TQ bị tẩy chay
- TQ che dấu dịch bệnh
- TQ mua gỗ Thái Bình Dương
- Trà My
- Trả nợ nước ngoài
- tra tấn
- Tra tấn và nhục hình
- Trách nhiệm công dân
- Trách nhiệm Nhà nước
- Trách nhiệm quan chức
- trách nhiệm Trung Quốc
- Trách nhiệm xã hội
- Trái đất
- Trại súc vật
- Trang Bauxite Việt Nam
- Tranh ăn
- tranh chấp ruộng đất
- Tranh cử Tổng thốn Mỹ
- Tranh luận
- Trao đổi ý kiến
- Trào lộng
- tráo trở Tàu Cộng
- Trần Anh Hùng
- Trấn áp bất đồng
- Trấn áp công luận
- Trần Doãn Nho
- Trần Duy Long
- Trần Đại Quang
- Trần Đĩnh
- Trần Đình Thiên
- Trần Đình Triển
- Trần Độ
- Trần Đức Thạch
- Trần Gia Huấn
- Trần Hoài Dương
- Trần Hoài Thư
- Trần Hồng Hà
- Trần Huy Quang
- Trần Huỳnh Duy Thức
- Trần Hữu Dũng
- Trần Khải Thanh Thủy
- Trần Kiên
- Trần Minh Tuấn
- Trần Mộng Tú
- Trần Ngọc Cư
- Trần Ngọc Ninh
- Trần Nhơn
- Trần Nhương
- Trần Quyết Thắng
- Trần Thế Kỷ
- Trần Thị Nga
- Trần Thị Trường
- Trần Thủ Độ
- Trần Trọng Kim
- Trần Trung Đạo
- Trần Văn Chánh
- Trần Văn Phương
- Trần Văn Thọ
- Trần Văn Thủy
- Trần Vũ Hải
- Trần Xuân Bách
- Trật tự thế giới trong Toàn cầu hóa
- Trẻ em
- Trí thức
- Trí thức bất đồng
- Trí thức bên thua cuộc
- Trí thức bỏ đảng
- Trí thức dấn thân
- Trí thức độc lập
- Trí thức gốc Việt
- Trí thức hải ngoại
- Trí thức miền Nam
- Trí thức miền Nam sau 1975
- Trí thức người Việt quốc gia
- Trí thức theo đảng
- Trí thức tinh hoa
- Trí thức trong thể chế CS
- Trí thức trong xã hội cộng sản
- Trí thức và hiện tình đất nước
- Trí thức và thể chế
- Trí thức và thời cuộc
- Trí thức và văn hóa
- Trí thức Việt Nam
- Trí thức yêu nước
- Trí tuệ nhân tạo
- Trí tuệ nhân tạo trong công nghệ truyền thông
- Triển lãm tranh gò đồng Phạm Xuân Trường
- Triển lãm tranh khắc đồng của PXT
- Triển lãm tranh khắc đồng PXT
- Triển vọng Sài Gòn sau đại dịch
- Triều Tiên
- Trịnh Bá Khiêm
- Trịnh Bá Phương
- Trịnh Bá Tư
- Trình Bội Minh
- Trịnh Khải Nguyên-Chương
- Trịnh Thị Thảo
- Trịnh Vĩnh Bình
- Trịnh Xuân Thanh
- trò hề bầu cử
- Trọng dụng người tài
- Trọng Thanh
- Trọng Thành
- trốn chạy cộng sản
- Trồng cần sa xứ người
- Trồng rừng
- Trợ giá
- Trơ trẽn Tàu Cộng
- Trúc Linh
- Trục ma quỷ mới
- Trúc Phương
- Trúc Thích Thái Minh
- Trump và Biden
- Trumpism
- Trung - Mỹ
- Trung Cộng
- Trung Cộng & mưu mô bành trướng
- Trung Cộng phát triển thần kỳ
- Trung Đông
- Trung Hoa mộng
- Trung lập
- Trung Quốc
- Trung Quốc - Campuchia
- Trung Quốc - Hoa Kỳ
- Trung Quốc bành trướng
- Trung Quốc cướp đảo
- Trung Quốc đuổi theo Mỹ
- Trung quốc thao túng
- Trung Quốc và dự án Vành đai và Con đường
- Trung Quốc và Đông Nam Á
- Trung Quốc và phần còn lại của thế giới
- Trung Quốc xâm chiếm Gạc Ma
- Trung Quốc xâm nhập biên giới
- Trung Quốc xâm nhập trái phép
- trung với Đảng
- Truy nguồn virus Vũ Hán
- Truyện chưởng
- truyền hình
- Truyện Kiều
- truyền thông
- Truyền thông bẩn
- Truyền thông cộng sản
- Truyền thông CS
- Truyền thông định hướng
- truyền thông mạng
- Truyền thông nhà nước
- Truyền thông ở Việt Nam
- Truyền thông quốc gia và sự trục lợi
- Truyền thông số
- Truyền thông về cứu trợ bão lụt
- Truyên truyền CS
- Trực cảm chính nghĩa
- Trưng cầu dân ý
- Trưng cầu dân ý sáp nhập lãnh thổ Ukraine vào Nga
- Trừng phạt kinh tế
- Trương Duy Nhất
- Trường hợp Thụy Điển
- Trương Mỹ Lan
- Trường Sa
- Trương Tấn Sang
- Trương Thị Mai
- Trương Tuần
- Trương Văn Dũng
- Trường viết văn Nguyễn Du
- Trương Vĩnh Ký
- TS Nguyễn Văn Tuấn
- TT Biden
- Tu hành
- Tù ngục và tự do
- Tù nhân lương tâm
- tù nhân chính trị
- tù nhân lương tâm
- Tù nhân lương tâm dưới chế độ Cộng sản
- Tù nhân tâm thần
- Tù nhân trong đại dịch
- Tu thật tu giả
- Tu thật và tu giả
- Tuấn Khanh
- Tuệ Sỹ
- Tuổi trẻ
- Tuổi trẻ thức tỉnh
- Tuổi trẻ Việt Nam
- Tuyên bố
- Tuyên bố chung Hoa Kỳ - Phillippines
- Tuyến cáp biển
- Tuyên giáo
- Tuyên ngôn cộng sản
- Tuyên ngôn Quốc tế Nhân quyền
- Tuyên truyền
- Tuyên truyền Cộng sản
- Tuyên truyền xã hội chủ nghĩa
- Tuyệt chủng
- Tuyệt thực
- Tự do ngôn luận
- Tự tử
- tư bản đỏ
- Tư bản thân hữu
- Tự bào chữa
- Tư cách lãnh đạo
- từ chức
- Từ chức và cách chức
- Tự do
- Tự do báo chí
- Tự do cá nhân
- Tự do chính kiến
- Tự do dân chủ
- Tự do học thuật
- Tự do lập hội
- tự do ngôn luận
- Tự do sáng tác
- Tự do sáng tạo
- tự do thông tin
- Tự do tín ngưỡng
- tự do tôn giáo
- Tự do tư tưởng
- Tự do và giới hạn
- Tự do và nô lệ
- Tự do và phản biện
- Tự do yêu nước
- Tư duy CS
- Tư duy quan chức
- Tử Đinh Hương
- Tự giải cứu bằng xe máy và đi bộ
- Tự hào
- Tư liệu
- Tự lực văn đoàn
- Tư pháp
- Tư pháp CS
- Tự sát ở đồn công an
- Từ thiện
- Từ Thức
- tự tôn dân tộc
- Tứ trụ
- Tứ trụ phát ngôn
- Tử tù
- Tử tù Đặng Văn Hién
- Tử tù Hồ Duy Hải
- Tử tù Lê Văn Mạnh
- Tự tử
- Tư tưởng cộng sản
- Tư tưởng Phan Châu Trinh
- Tự ứng cử
- Tử vong vì covid-19
- Tường An
- Tường biên giới
- Tượng đài
- Tượng đài Trần Hưng đạo
- Tượng Đức thánh Trần Hưng Đạo
- Tương lai dân tộc
- Tướng lĩnh CS
- Tưởng niệm
- Tương quan chiến lược Mỹ - Trung
- Tương quan so sánh Ukraine - Việt Nam
- Tượng Trần Hưng Đạo
- Tỵ nạn giáo dục
- Tỷ phú Charles ‘Chuck’ Feeney
- Úc
- Úc Châu
- Úc-Trung Quốc
- Ukraine
- Ukraine - EU
- Ukraine - Hoa Kỳ
- Ukraine - NATO
- Ukraine chống Nga xâm lược
- Ukraine chống tham nhũng
- Ukraine chống xâm lược
- Ukraine chống xâm lược Nga
- Ukraine và Biển Đông
- Umeda Kunio
- UNCLOS
- Ủng hộ Putin
- Ủng hộ Ukraine
- Ủng hộ Ukraine chống Putin cướp nước diệt chủng
- UNWGAD
- usvietnam.uoregon.edu
- Ủy ban Âu châu
- Uỷ ban Bảo vệ Ký giả
- Ứng cử vào Hội đồng Bao an LHQ
- Ứng xử
- Ước vọng năm mới
- Vaccine chống coronavirus
- Vaccine chống Covid-19
- Vaccine chống Covid-19 của Trung Cộng
- Vaccine chống covid-19 của Trung Quốc
- Vaccine chống Covid-19 của Việt Nam
- Vaccine chống Virus Vũ Hán
- Vaccine chống virus Vũ Hán của VN
- Vaccine chống virus Vũ Hán đến VN
- Vaccine chống virus Vũ Hán ở VN
- Vaccine chống Vrus Vũ Hán
- Vaccine Tàu Cộng
- Vaccine Trung Cộng
- Vaccine Trung Quốc
- Vaccine Trung Quốc chống virus Vũ Hán
- Vaccine Trung Quốc ở Việt Nam
- Vaccine Việt Nam
- Vai trò cá nhân trong lịch sử
- Vai trò của Mỹ với thế giới
- Vai trò của Mỹ hậu Trump
- Vai trò Hoa Kỳ ở Châu Á Thái Bình Dương
- Vai trò người đứng đầu nhà nước trong đại dịch
- Vai trò nhà nước đối phó đại dịch covid-19
- Vai trò trí thức trong thể chế
- Vãn hóa
- Van Nguyen
- Vạn Thịnh Phát
- Vàng trong nền kinh tế
- Vành đai và Con đường
- Vào đời
- VASFCESR
- văn chương "cách mạng"
- Văn chương miền Nam Việt Nam
- Văn chương và quyền lực
- Văn đoàn độc lập
- Văn Giang
- văn hoá
- Văn hóa
- Văn hóa bạo lực
- Văn hóa công chức
- Văn hóa cộng sản
- Văn hoá của quan chức Việt Nam
- Văn hoá đọc
- Văn hóa Hán
- Văn hóa lối sống
- Văn hóa miền Nam
- Văn hóa Phật giáo
- Văn hóa quan chức
- Văn hóa súng
- Văn hoá suy mạt
- Văn hoá tâm linh
- Văn hóa tên đường
- Văn hóa ứng xử
- Văn hoá và chính trị
- Văn hoá xã hội
- Văn hóa xã hội
- Văn học
- Văn học đương đại Trung Quốc
- Văn học hải ngoại
- Văn học miền Nam 1954-1975
- Văn học nghệ thuật
- Văn học nghệ thuật bao cấp
- Văn học nghệ thuật Chủ nhật
- Văn học nghệ thuật XHCN
- Văn học nữ giới
- Văn học phản tỉnh
- Văn học thời đổi mới
- Văn học và hiện thực
- văn học Việt Nam
- Văn kiện Đảng
- văn minh sông Hồng
- Văn nghệ
- Văn nghệ phục vụ chính trị
- Văn nghệ sĩ miền Bắc
- Văn nghệ sĩ miền Nam trước 1975
- Văn nghệ XHCN
- Văn Việt
- Vận chuyển hàng hoá quốc tế
- Vấn đề nhập cư
- vân đồn
- Vận mệnh Đảng Cộng sản Việt Nam
- Vận mệnh tương đồng
- Vấn nạn giáo dục khó gỡ
- Vấn nạn TPHCM
- Vấn nạn tượng đài
- Vận nước
- Vân Phạm
- Vật lý học
- Vedan
- Venezuela
- Về nước đầu tư
- VFA
- vì dân
- Vị trí của Hoa Kỳ trong thế giới tự do dân chủ hiện nay
- Vị trí Hoa Kỳ
- Vị trí xã hội
- Vị Xuyên
- Vietbao
- Vietnam Weekly
- viettel
- Viettimes
- Việc làm
- Viên chức
- Viên Đăng Huy
- Viện Khổng Tử
- Viện NA
- Viện trợ An ninh Chính thức OSA
- Viện trợ Ukraine
- Viếng tang
- Việt - Mỹ
- Việt - Mỹ dưới thời Biden
- Việt - Trung
- Việt - Trung - Đài
- Việt - Trung: Môi hở răng lạnh
- Việt Á
- Việt Cộng và Trung Cộng
- Việt Khang
- Việt kiều
- Việt Kiều về xây dựng đất nước
- Việt Minh
- Việt Nam
- Việt Nam - EU
- Việt Nam - Hoa Kỳ
- Việt Nam - Liên Xô
- Việt Nam - Ukraine
- Việt Nam - Vatican
- Việt Nam 2018
- Việt Nam 2019
- Việt Nam 2023
- Việt Nam bắt cóc người tại Đức
- Việt Nam chống dịch covid-19
- Việt Nam Cộng hòa
- Việt Nam Đổi mới sáng tạo
- Việt Nam là bãi rác của thế giới
- Việt Nam năm Quý Mão
- Việt Nam Quốc dân đảng
- Việt Nam thời báo
- Việt Nam trên bàn cờ thế giới hiện tại
- Việt Nam trong ASEAN
- Việt Nam trong Liên Hợp Quốc
- Việt Nam trong quan hệ chiến lược của Mỹ và Anh
- Việt Nam trong thế đối đầu Trung - Mỹ
- Việt Nam và 3 cường quốc
- Việt Nam và AUKUS
- Việt Nam và Virus Covid-19
- Việt Nam xã hội hóa mua vaccine
- Việt Phương
- Viết sử
- Viktor Orban
- Vin group
- Vinashin
- Vinfast
- Vingroup
- Virus Vũ Hán
- virus nhân tạo
- Virus Tàu Cộng
- Virus Trung Quốc
- Virus Trung Quốc và CS Việt Nam
- Virus Trung Quốc và người nghèo
- Virus Trung Quốc và Việt Nam
- Virus Vũ Hán
- Virus Vũ Hán và ĐCSTQ
- Virus Vũ Hán và Việt Nam
- VN cấm lãnh đạo tổ chức nhân quyền nhập cảnh
- VN chống dịch Virus Vũ Hán
- VN chống Virus Vũ Hán
- VN trong quan hệ đại cường
- VN và ASEAN giữa đại dịch và Biển Đông
- VN-Ukraine
- VNexpress
- VNTB
- Võ An Đôn
- Võ Duy Nghi
- Võ Hồng Phúc
- Võ Kim Cự
- Võ Nguyên Giáp
- Võ Thị Hải Minh
- Võ Tòng Xuân
- Võ Văn Kiệt
- Võ Văn Quản
- Võ Văn Tạo
- Võ Văn Thưởng
- Võ Xuân Sơn
- VOA
- Volodymyr Zelenskiy
- Volodymyr Zelenskyi
- Vô danh
- Vốn hỗ trợ doanh nghiệp
- vỡ nợ
- Vỡ nợ nước ngoài
- Vỡ trận Covid
- Vụ án "xét lại chống đảng"
- Vụ án Chất độc Da cam
- Vụ án Chuyến bay giải cứu
- Vụ án cô Lê Thi Dung
- Vụ án Đồng Tâm
- Vụ án Hàn Đức Long
- Vụ án Hồ Duy Hải
- Vụ án Lê Thị Dung
- Vụ án Lưu Bình Nhưỡng
- Vụ án Năm Cam
- Vụ án Nguyễn Văn Chưởng
- Vụ án Vạn Thịnh Phát
- Vụ án xét lại chống đảng
- Vụ AVG
- Vũ Cao Đàm
- Vu cáo học thuật
- Vũ Đình Huỳnh
- Vũ Đức Đam
- Vũ Đức Khanh
- Vũ Huy Hoàng
- vũ khí
- vũ khí hạt nhân
- Vũ khí sinh học
- Vũ Khoan
- Vu khống chữ nghĩa
- Vụ kiện chất độc da cam
- Vụ kiện chất độc da cam tại Pháp
- Vụ kiện Formosa
- Vụ kiện Trung Quốc về Biển Đông của Philippines lên Tòa án quốc tế
- Vũ Kim Hạnh
- Vũ Ngọc Bảo
- Vũ Ngọc Chi
- Vũ Ngọc Hoàng
- Vũ Ngọc Tiến
- Vũ Quốc Thúc
- Vũ Thành An
- Vụ Thiền Am
- Vũ Thư Hiên
- Vụ Trịnh Xuân Thanh
- Vũ Tường
- Vụ Việt Á
- Vua cờ Kasparov
- Vua Lê Chúa Trịnh
- Vũng Áng
- Vùng cấm bay
- Vùng đặc quyền kinh tế (EEZ)
- Vùng EEZ
- Vùng miền
- Vườn quốc gia Cát Tiên
- Vườn rau Lộc Hưng
- Vương Trí Nhàn
- Vượt biên
- Vượt biên tìm đường sống
- Vượt biên trái phép
- Vượt biên trái phép sang VN
- Wall Street Journal
- Walter Russell Mead
- Wang Jisi
- War On The Rocks
- WHO
- Will Nguyễn
- William Pesek
- William Winberg
- WJP
- World Bank
- World cup
- WTO
- Xã hội dân sự
- Xã Hội
- Xã hội chủ nghĩa
- Xã hội công dân
- Xã hội cộng sản
- Xã hội dân chủ
- xã hội dân sự
- Xã hội dân sự đang lớn mạnh
- Xã hội đen
- Xã hội Mỹ
- Xã hội tha hóa
- Xã hội toàn trị
- Xã hội Trung Quốc
- Xã hội tự do
- Xả lũ
- Xăng dầu
- Xâm lược kinh tế
- Xâm lược mềm
- Xâm lược mềm của Tàu Cộng
- Xâm phạm quyền riêng tư
- Xây dựng Chủ nghĩa xã hội
- Xây cầu
- xây dựng
- Xây dựng luật
- Xe tự lái
- Xét nghiệm covid-19
- Xét nghiệm đại trà
- XHCN
- XHDS
- Xoay trục sang châu Á
- Xô viết
- Xu hướng thoát Trung
- Xuân Duy
- Xuất bản sách
- Xuất khẩu
- Xuất khẩu chính ngạch sang TQ
- Xuất khẩu cửa khẩu phía Bắc
- Xuất khẩu gạo
- Xuất khẩu lao động
- Xuất khẩu nông sản sang TQ
- xung đột
- Xung đột ở dải Gaza
- Xung đột Trung Đông
- Xung đột Ukraine
- Xử án
- Xử lý môi trường
- Xưng hô
- Ý dân
- Y đức
- Ý kiến
- Y tế
- Y tế chống đại dịch virus Vũ Hán
- Y tế Nhà tù
- Y tế Việt Nam
- Ý thức hệ
- Ý thức pháp luật
- Yeltsin
- Yến Năng
- Yêu cầu Tập Cận Bình từ chức
- yêu nước
- Yêu sách
- Yêu sách 8 điểm năm 2019
- Yêu Trump và ghét Trump
- Zachary Abuza
- Zack Cooper
- Zaluzhnyi
- Zelenska
- Zelenskiy
- Zelenskyi
- Zero-Covid
- Zhao Jianwei
- ���Giáo Dục�
- ���Pháp Luật�
- ���Sử Liệu�