Bauxite Việt Nam

Hà Đình Sơn

Sự kiện ngày 05/01/2012, UBND huyện Tiên Lãng sử dụng lực lượng vũ trang cưỡng chế, thu hồi đất của ông Đoàn Văn Vươn và bị anh em nhà ông Vươn chống lại. Xã hội lên tiếng mạnh mẽ yêu cầu các cơ quan nhà nước và những người có trách nhiệm phải thực thi công lý kịp thời và đúng đắn.

Sau hơn một tháng, ngày 07/02/2012 Bí thư Thành ủy Hải Phòng đã họp báo, thông báo ra một số quyết định và biện pháp chỉ đạo giải quyết vụ việc. Ngày 10/02/2012, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng làm việc tại Hà Nội với chính quyền thành phố Hải Phòng và ra kết luận, chỉ đạo giải quyết vụ việc, nội dung có: khẳng định UBND huyện Tiên Lãng làm sai pháp luật và chỉ đạo Toà án Nhân dân thành phố Hải Phòng và Toà án Nhân dân huyện Tiên Lãng nghiêm túc kiểm điểm việc xét xử đối với vụ việc này. Ngày 17/02/2012, tại Câu lạc bộ Bạch Đằng, Hải Phòng Bí thư Thành ủy Nguyễn Văn Thành đã có ý kiến ngược với kết luận của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng ngày 10/02/2012. Việc ở Tiên Lãng cho đến nay không thấy Tổng Bí thư, Bộ Chính trị, Ban Bí thư có ý kiến công khai về vụ này thể hiện trách nhiệm của Đảng Trung ương trong vai trò lãnh đạo Nhà nước.

Có thể bình luận về hiện tượng này như sau:

Thứ nhất: Theo nguyên tắc của nhà nước pháp quyền thì kết luận một hành vi của cá nhân, tổ chức là đúng pháp luật hay sai pháp luật là do tòa án. Vì vậy, Thủ tướng chỉ có quyền chỉ đạo theo thẩm quyền chứ không có tư cách gì để kết luận UBND huyện Tiên Lãng đã làm đúng hay sai với pháp luật.

Thứ hai: Căn cứ điều 4 Hiến pháp năm 1992, sửa đổi, bổ sung năm 2001, quy định: “Đảng cộng sản Việt Nam, …, là lực lượng lãnh đạo Nhà nước và xã hội. Mọi tổ chức của Đảng hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật.” thì Bí thư Thành ủy Hải Phòng là người lãnh đạo bộ máy nhà nước địa phương ở Hải Phòng. Hiến pháp không có quy định Thành ủy Hải Phòng chịu sự lãnh đạo như thế nào với Chính phủ hay Thủ tướng. Điều lệ của Đảng cũng tuyệt nhiên không có một chữ nào nói đến quan hệ giữa Bí thư thành ủy và Chính phủ hay Thủ tướng. Vì vậy, ý kiến của Bí thư Thành ủy Nguyễn Văn Thành về vụ Tiên Lãng không bị ràng buộc nào với kết luận của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng.

Xét về tổ chức Nhà nước và mối quan hệ giữa Nhà nước và Đảng theo quy định của Hiến pháp hiện nay.

Điều 83 của Hiến pháp nêu trên, quy định: “Quốc hội là cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân, cơ quan quyền lực Nhà nước cao nhất của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.” Tức là về mặt nhà nước, Quốc hội là cao nhất. Nhưng điều 4 của Hiến pháp nêu trên lại quy định Đảng là lãnh đạo Nhà nước.

Điều 101 của Hiến pháp nêu trên, quy định: “Chủ tịch nước là người đứng đầu Nhà nước”

Điều 102 của Hiến pháp nêu trên, quy định: “Chủ tịch nước chịu trách nhiệm và báo cáo công tác trước Quốc hội.”

Điều của 109 của Hiến pháp nêu trên, quy định: “Chính phủ chịu trách nhiệm trước Quốc hội”

Điều của 110 của Hiến pháp nêu trên, quy định: “Thủ tướng Chính phủ chịu trách nhiệm trước Quốc hội”

Điều của 135 của Hiến pháp nêu trên, quy định: “Chánh án Toà án Nhân dân Tối cao chịu trách nhiệm và báo cáo công tác trước Quốc hội; trong thời gian Quốc hội không họp thì chịu trách nhiệm và báo cáo công tác trước Uỷ ban Thường vụ Quốc hội và Chủ tịch nước.”

Điều của 139 của Hiến pháp nêu trên, quy định: “Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao chịu trách nhiệm và báo cáo công tác trước Quốc hội; trong thời gian Quốc hội không họp thì chịu trách nhiệm và báo cáo công tác trước Uỷ ban Thường vụ Quốc hội và Chủ tịch nước.”

Hiến pháp quy định Quốc hội là cơ quan quyền lực Nhà nước cao nhất, Đảng lại lãnh đạo Nhà nước, mọi tổ chức của Đảng hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật; Chủ tịch nước, Thủ tướng, Chánh án, Viện trưởng viện Kiểm sát chịu trách nhiệm trước Quốc hội nhưng Chủ tịch Quốc hội không phải là người đứng đầu Nhà nước mà Chủ tịch nước là người đứng đầu Nhà nước. Hiến pháp quy định Đảng lãnh đạo Nhà nước nhưng Hiến pháp không quy định quyền hạn và trách nhiệm của Tổng Bí thư Đảng trong quan hệ với các cơ quan Nhà nước như thế nào.

Chi phí nuôi bộ máy Nhà nước và Đảng (k1, Đ46, Điều lệ Đảng CSVN ngày 19/01/2011) thì đều từ nguồn thuế của nhân dân lao động. Qua sự việc đang diễn ra ở Tiên Lãng, Hải Phòng đã cho thấy đất nước không có người đứng đầu và không có người chịu trách nhiệm cao nhất. Nên cần thiết phải thống nhất Đảng và Nhà nước làm một để xác lập người đứng đầu đất nước và là người chịu trách nhiệm cao nhất trước nhân dân.

Hà Nội, ngày 23/02/2012

H. Đ. S.

Tác giả gửi trực tiếp cho BVN.