Bauxite Việt Nam

Đoàn Hưng Quốc

Mao Trạch Đông thống nhất Hoa Lục, Đặng Tiểu Bình mở cánh cửa Đổi Mới đưa Trung Quốc tiến lên cường quốc hàng thứ nhì trên thế giới. Cả hai đều có công và tội – riêng họ Đặng đã quyết định đem quân tấn công Việt Nam vào năm 1979; nhưng đối với với nhiều người dân Trung Quốc, họ là những nhà lãnh đạo lỗi lạc, hiểu thời mẫn thế và dám có những quyết định vô cùng can đảm.

Điểm đáng nói là cả hai đều đặt quyền lợi của đất nước Trung Hoa lên trên hết: khi bị Liên bang Xô viết chèn ép thì họ không ngần ngại vất bỏ những ràng buộc ý thức hệ giữa hai đảng cộng sản láng giềng mà bắt tay với Hoa Kỳ, tạo ra thế chân vạc thoát khỏi gọng kềm của đàn anh phương Bắc.

Liệu Mao và Đặng có biết là Mỹ dụng tâm chia rẽ Nga - Trung để làm ngư ông hưởng lợi hay không? Chắc chắn là họ không ngây thơ! Liệu Bắc Kinh lúc đó có tự hào hống hách vì đã đẩy quân đội Đồng Minh lùi xuống vĩ tuyến 38 trong chiến tranh Triều Tiên mà không thắt chặt quan hệ với Mỹ hay không? Họ không thể để những tỵ hiềm nhỏ nhặt chi phối vào các quyết định quan trọng cho tương lai Trung Quốc.

Chúng ta cần nhìn lại bài học lịch sử năm 1972 lúc Tổng thống Hoa Kỳ Richard Nixon lần đầu tiên viếng thăm Hoa Lục. Chuyến công du này chỉ có thể xảy ra một khi Chủ tịch Đảng Cộng sản Trung Quốc Mao Trạch Đông đã dứt khoát và công khai vứt bỏ quan hệ với Đảng Cộng sản Liên Xô. Một khi Bắc Kinh không còn áp dụng chính sách ngoại giao hai hàng thì Mỹ - Hoa dù không là đồng minh nhưng vẫn trở thành đối tác chiến lược vì cùng chung một đối thủ.

Bài học thứ nhì là khi Đặng Tiểu Bình sang viếng Hoa Kỳ năm 1979 hai tuần trước khi xua quân vào biên giới Bắc Việt Nam, nhằm đánh hỏa mù khiến Mạc Tư Khoa đắn đo không biết nếu Nga tấn công trả đũa thì liệu Mỹ có sẽ nhảy vào can thiệp hay không. Kết quả là Liên Xô không dám phản ứng nên họ Đặng mới chế nhạo rằng sờ đuôi cọp mới biết cọp giấy!

***

Bài viết này không nhằm đề cao các quyết định vốn đã khiến biết bao dân chúng hai miền Nam - Bắc trả giá bằng xương máu, nhưng để nhắc nhở giới tướng lãnh Việt Nam rằng quyền lợi đất nước cao hơn rất nhiều so với điều mà Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Nguyễn Chí Vịnh đã gọi là “di sản quý báu hàng đầu mà Việt Nam và Trung Quốc có được chính là sự tương đồng ý thức hệ”.

Điều này không có nghĩa là hai quốc gia Mỹ - Việt sẽ trở thành đồng minh, vì giống như Mỹ - Trung trước đây, giữa hai xã hội và thể chế chính trị còn quá nhiều dị biệt; dù vậy lãnh đạo đôi bên vẫn có thể tin tưởng lẫn nhau vì cùng chia sẻ ý chí và quan điểm chiến lược.

Việt Nam không thể một mặt vận động quốc tế hỗ trợ chống bành trướng phương Bắc mà mặt khác thì tiếp tục tâng bốc 16 chữ vàng “Láng giềng hữu nghị, hợp tác toàn diện, ổn định lâu dài, hướng tới tương lai”. Việt Nam không thể tìm ra đối tác chiến lược để vừa giải toả áp lực quân sự trên Biển Đông nhưng đồng thời vẫn tỏ lòng mang ơn Giải phóng quân Trung Quốc! Việt Nam không thể tập trung sức mạnh của nhân dân khi cấm cản biểu tình thể hiện lòng yêu nước. Dân chúng trong nước còn hoang mang bức xúc với lập trường của giới cầm quyền thì làm sao nước ngoài có thể tin tưởng được?

Nước Nga vốn là cái nôi của ý thức hệ cộng sản và đã đỡ đầu cho Hoa Lục trong cuộc cách mạng 1949 cùng chiến tranh Triều Tiên 1950. Nhưng Mao Trạch Đông - Đặng Tiểu Bình đã không sợ vứt bỏ mối quan hệ bất bình đẳng giữa hai đảng Cộng sản sẽ đưa Trung Quốc vào thế bị bỏ rơi, vì họ tiên liệu tranh chấp xảy ra thì chính Liên Xô mới bị quốc tế cô lập. Quyết định can đảm này đã cứu Đảng Cộng sản Trung Quốc tồn tại cho đến ngày nay; giới lãnh đạo Bắc Kinh có đủ tự tin và viễn kiến để trước hết bảo tồn, sau đó canh tân đất nước, nhờ thế mới duy trì được quyền lực mà không lệ thuộc ngoại bang.

***

Trong hoàn cảnh bị đe dọa từ phương Bắc thì Việt Nam tuy đã mở rộng bang giao với quốc tế nhưng phải tìm ra đối tác chiến lược, nếu không sẽ giống như một người dù nhiều bạn nhưng không có bạn thân, đến khi hoạn nạn chẳng ai ra mặt giúp đỡ. Hiện thời cường quốc duy nhất có thể đối trọng với Trung Quốc là Hoa Kỳ, và dàn dựng như vậy thì mới hợp tác thêm được với Ấn – Úc – Phi – Nhật,…

Muốn tạo sự tin tưởng Việt - Mỹ thì Việt Nam phải chứng tỏ độc lập với Bắc Kinh, mà rõ rệt nhất là cho tàu chiến Hoa Kỳ luân chuyển vào Cam Ranh đồng thời thả tù nhân lương tâm để dân chúng tự do thể hiện lòng yêu nước. Khi đó Mỹ có lý do để nâng tầm quan hệ chiến lược như bán vũ khí sát thương và hợp tác chặt chẽ hơn về quân sự.

Trung Quốc dùng hạm đội tàu đánh cá và hải giám khiêu khích giăng bẫy cho Việt - Phi bắn phát đạn đầu tiên để có cớ trả đũa bằng quân sự; còn không phản ứng tức là chấp nhận hiện trạng (status-quo). Bắc Kinh đang chờ cơ hội để lập lại bài học của Georgia khi bị Nga tấn công năm 2008 mà các nước Tây phương không có phản ứng nào cụ thể. Chiến thuật của Phi là cho tàu chiến Hoa Kỳ ra vào hải phận trong phạm vi hiệp ước an ninh chung năm 1951. Hiện Phi còn quá yếu, nhưng có tàu Mỹ ra vào thì Bắc Kinh dù muốn leo thang cũng phải đắn đo về nguy cơ chiến tranh mở rộng. Như vậy Phi dùng kế sách của Đặng Tiểu Bình năm 1979 lấy Mỹ để hù dọa Nga trước khi xâm lấn Việt Nam.

Phải có gan sờ đuôi cọp mới biết cọp giấy – Việt Nam tuy mạnh hơn Phi về quân sự nhưng đã chuẩn bị đầy đủ về ngoại giao và có được đối tác chiến lược hay chưa?

Đ. H. Q.

Tác giả gửi trực tiếp cho BVN