Bauxite Việt Nam

Thái Hạo

I. VIỆT NAM ĐÁNH THUẾ MỸ BAO NHIÊU %

1.

Hỏi: Chào bạn. Hiện nay Việt Nam đang áp thuế (trung bình) lên hàng hóa Mỹ là bao nhiêu %?

Trả lời:

Chào bạn! Để trả lời câu hỏi của bạn về mức thuế nhập khẩu trung bình mà Việt Nam hiện đang áp dụng lên hàng hóa Mỹ, tôi sẽ dựa trên các thông tin có sẵn và thực hiện một phân tích ngắn gọn.

Theo các nguồn dữ liệu gần đây, mức thuế nhập khẩu trung bình mà Việt Nam áp dụng đối với hàng hóa từ Mỹ được ước tính khoảng 5,1% (theo phương pháp tính thuế bình quân gia quyền, dựa trên cam kết trong khuôn khổ WTO). Đây là con số được đề cập trong một số phân tích kinh tế gần đây, ví dụ như từ các chuyên gia của Viện Đào tạo và Nghiên cứu BIDV hoặc các báo cáo thương mại quốc tế. Con số này phản ánh mức thuế "đối ứng" trung bình mà Việt Nam áp lên hàng hóa Mỹ, dựa trên kim ngạch nhập khẩu từ Mỹ vào Việt Nam.

Tuy nhiên, mức thuế cụ thể có thể thay đổi tùy thuộc vào từng nhóm hàng hóa (ví dụ: máy móc, nông sản, ô tô, v.v.) và các ưu đãi thuế quan trong các hiệp định thương mại. Vì Việt Nam và Mỹ chưa có Hiệp định Thương mại Tự do (FTA) song phương, mức thuế này chủ yếu dựa trên quan hệ thương mại thông thường theo WTO.

Vậy, mức thuế nhập khẩu trung bình mà Việt Nam áp lên hàng hóa Mỹ hiện nay là khoảng 5,1%. Nếu bạn cần con số chính xác hơn hoặc chi tiết cho từng mặt hàng, tôi khuyên bạn nên tham khảo biểu thuế nhập khẩu chính thức từ Tổng cục Hải quan Việt Nam hoặc Bộ Tài chính nhé!

2. CON SỐ 90 và 46% TỪ ĐÂU RA

Hỏi: Nếu mức thuế mà Việt Nam áp lên hàng hóa Mỹ chỉ trung bình khoảng 5%, vậy Mỹ căn cứ vào đâu để áp thuế hàng VN 46%? Con số 90% mà Trump đưa ra là lấy từ đâu?

Trả lời:

Để trả lời câu hỏi của bạn về việc Mỹ căn cứ vào đâu để áp thuế hàng Việt Nam 46% và con số 90% mà Trump đưa ra từ đâu, mình sẽ giải thích dựa trên thông tin hiện có và cách tiếp cận mà chính quyền Mỹ sử dụng.

Mỹ căn cứ vào đâu để áp thuế hàng Việt Nam 46%?

Mức thuế 46% mà Mỹ áp lên hàng hóa Việt Nam được công bố vào ngày 2/4/2025 bởi Tổng thống Donald Trump không dựa trực tiếp trên thuế suất danh nghĩa mà Việt Nam áp lên hàng hóa Mỹ, mà xuất phát từ một công thức tính toán đặc thù của chính quyền Trump nhằm phản ánh mức độ mất cân bằng thương mại song phương. Cụ thể, Mỹ sử dụng công thức: Thuế quan đối ứng = (Thâm hụt thương mại song phương / Tổng giá trị nhập khẩu từ nước đó) / 2.

- Thâm hụt thương mại song phương: Đây là chênh lệch giữa giá trị hàng hóa Việt Nam xuất sang Mỹ và giá trị hàng hóa Mỹ xuất sang Việt Nam. Theo số liệu năm 2024 (dựa trên các báo cáo gần đây), Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ khoảng 136,6 tỷ USD, trong khi chỉ nhập khẩu từ Mỹ khoảng 13,1 tỷ USD. Như vậy, thâm hụt thương mại của Mỹ với Việt Nam là 123,5 tỷ USD.

- Tổng giá trị nhập khẩu từ Việt Nam: Là giá trị hàng hóa Mỹ nhập từ Việt Nam, tức 136,6 tỷ USD.

- Tính toán: Thâm hụt 123,5 tỷ USD chia cho tổng nhập khẩu 136,6 tỷ USD ra khoảng 90%. Mỹ lấy con số này làm cơ sở, rồi chia đôi (90% / 2 = 45%), và làm tròn lên thành 46% để áp thuế đối ứng lên hàng hóa Việt Nam.

Cách tính này không phản ánh thuế suất thực tế mà Việt Nam áp lên hàng Mỹ (thường thấp hơn nhiều, trung bình khoảng 5-7% theo thuế MFN), mà là một cách Mỹ "diễn giải" thâm hụt thương mại thành một dạng "thuế ngầm" mà Việt Nam gây ra cho Mỹ do xuất siêu lớn. Chính sách này nằm trong chiến lược "America First" của Trump, nhằm giảm thâm hụt thương mại và bảo vệ sản xuất nội địa.

Con số 90% mà Trump đưa ra từ đâu?

Con số 90% xuất hiện trên bảng thuế mà Trump công bố, được ông giải thích là "mức thuế mà Việt Nam đang áp lên hàng hóa Mỹ". Tuy nhiên, đây không phải là thuế suất thực tế theo nghĩa truyền thống (tức thuế nhập khẩu danh nghĩa), mà là kết quả của phép tính thâm hụt thương mại nêu trên:

- Việt Nam xuất sang Mỹ 136,6 tỷ USD, nhập từ Mỹ 13,1 tỷ USD → Thâm hụt 123,5 tỷ USD.

- 123,5 tỷ USD / 136,6 tỷ USD ≈ 90%.

Trump dùng con số 90% này để lập luận rằng Việt Nam đang "gây bất lợi" cho Mỹ ở mức tương đương 90% giá trị thương mại, và do đó Mỹ áp thuế đối ứng 46% (gần một nửa mức 90%) như một biện pháp "có đi có lại". Đây là cách tính mang tính biểu tượng và chính trị, chứ không dựa trên số liệu thuế suất chính thức của Việt Nam (thực tế, thuế trung bình Việt Nam áp lên hàng Mỹ thấp hơn nhiều, thường từ 0-20% tùy mặt hàng).

Phân tích thêm:

- Mục tiêu chính trị: Con số 90% và mức thuế 46% là công cụ đàm phán của Trump, nhằm gây áp lực lên các nước có thặng dư thương mại lớn với Mỹ (như Việt Nam, Trung Quốc) để buộc họ tăng nhập khẩu từ Mỹ hoặc điều chỉnh chính sách thương mại.

- Phản ứng từ Việt Nam: Các chuyên gia và chính phủ Việt Nam cho rằng cách tính này không phản ánh đúng thực tế thuế quan, và Bộ Tài chính Việt Nam đang nghiên cứu để đưa ra giải pháp đối phó, có thể bao gồm đàm phán song phương hoặc tăng mua hàng từ Mỹ để giảm thâm hụt.

Tóm lại, mức thuế 46% mà Mỹ áp lên hàng Việt Nam dựa trên công thức thâm hụt thương mại, và con số 90% là cách Trump diễn giải thâm hụt này thành "thuế ngầm", chứ không phải thuế suất thực tế của Việt Nam. Nếu bạn cần thêm chi tiết hoặc muốn phân tích sâu hơn, cứ hỏi mình nhé!

3. PHI LÝ VÀ BẤT CÔNG

Hỏi: Cách Trump tính và áp thuế 46% lên hàng hóa VN như thế thì có công bằng với VN không? Và theo bạn cách làm này của chính quyền Mỹ có hợp lý không?

Trả lời:

Để đánh giá xem cách Trump tính và áp thuế 46% lên hàng hóa Việt Nam có công bằng với Việt Nam không, cũng như liệu cách làm này của chính quyền Mỹ có hợp lý không, ta cần xem xét từ nhiều góc độ: kinh tế, pháp lý quốc tế, và thực tiễn thương mại. Dưới đây là phân tích chi tiết:

Cách Trump tính và áp thuế 46% có công bằng với Việt Nam không?

1. Góc độ kinh tế và thực tế thương mại:

- Không phản ánh thuế suất thực tế của Việt Nam: Việt Nam áp thuế nhập khẩu trung bình lên hàng hóa Mỹ khoảng 5-7% (theo thuế MFN của WTO), trong khi Mỹ lấy con số 90% từ thâm hụt thương mại (123,5 tỷ USD / 136,6 tỷ USD) và áp thuế đối ứng 46%. Điều này không dựa trên chính sách thuế quan thực sự của Việt Nam, mà là cách Mỹ "diễn giải" thâm hụt thương mại thành một dạng "bất lợi ngầm". Với Việt Nam, đây là cách tính không công bằng vì nó không liên quan trực tiếp đến hành vi thương mại của Việt Nam, mà chủ yếu phản ánh sức cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam trên thị trường Mỹ.

- Thặng dư thương mại không phải lỗi của Việt Nam: Việt Nam xuất siêu sang Mỹ (136,6 tỷ USD xuất khẩu so với 13,1 tỷ USD nhập khẩu) là kết quả của chuỗi cung ứng toàn cầu và nhu cầu thị trường Mỹ, không phải do Việt Nam cố tình áp rào cản thương mại. Mỹ là thị trường lớn, tiêu thụ nhiều hàng hóa giá rẻ từ Việt Nam (như dệt may, giày dép, điện tử), trong khi hàng hóa Mỹ (máy móc, nông sản) không cạnh tranh mạnh tại Việt Nam do giá cao hoặc không phù hợp nhu cầu. Việc "trừng phạt" Việt Nam vì thặng dư này có thể xem là không công bằng, vì nó không tính đến các yếu tố cấu trúc kinh tế.

2. Góc độ pháp lý quốc tế:

- Hiệp định WTO: Theo nguyên tắc của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), các nước thành viên phải tuân thủ thuế suất MFN và không được áp thuế tùy tiện vượt quá mức cam kết, trừ khi có lý do chính đáng (như chống bán phá giá, bảo vệ an ninh quốc gia). Cách tính thuế 46% của Trump dựa trên thâm hụt thương mại không nằm trong các trường hợp ngoại lệ được WTO công nhận. Nếu Việt Nam kiện lên WTO, Mỹ có thể gặp khó khăn trong việc biện minh, vì công thức này không dựa trên các quy định thuế quan tiêu chuẩn.

- Thiếu minh bạch và đối thoại: Việt Nam không được tham gia đàm phán hay đưa ra ý kiến trước khi mức thuế 46% được áp dụng. Điều này đi ngược lại tinh thần hợp tác thương mại song phương, làm giảm tính công bằng trong cách tiếp cận của Mỹ.

3. Tác động thực tế lên Việt Nam:

- Việt Nam là nước đang phát triển, phụ thuộc lớn vào xuất khẩu sang Mỹ (chiếm khoảng 30% tổng kim ngạch xuất khẩu). Mức thuế 46% sẽ làm tăng giá hàng hóa Việt Nam tại Mỹ, giảm sức cạnh tranh so với các nước khác (như Trung Quốc, Ấn Độ), và gây thiệt hại nặng cho các ngành như dệt may, điện tử. Trong khi đó, Mỹ không chịu tác động tương xứng từ thuế suất thấp của Việt Nam. Sự bất cân xứng này khiến chính sách của Trump bị xem là bất lợi quá mức với Việt Nam.

Kết luận về tính công bằng: Từ góc độ Việt Nam, cách tính và áp thuế 46% không công bằng, vì nó không dựa trên chính sách thuế thực tế của Việt Nam, mà là một biện pháp đơn phương của Mỹ nhằm giải quyết thâm hụt thương mại, bất chấp các yếu tố kinh tế toàn cầu và quy tắc quốc tế.

Cách làm này của chính quyền Mỹ có hợp lý không?

1. Góc độ mục tiêu chính sách của Mỹ:

- Giảm thâm hụt thương mại: Chính quyền Trump theo đuổi chiến lược "America First", ưu tiên bảo vệ sản xuất nội địa và giảm nhập khẩu từ các nước có thặng dư lớn như Việt Nam. Áp thuế 46% là cách trực tiếp để tăng giá hàng Việt Nam, khuyến khích người tiêu dùng Mỹ mua hàng nội địa hoặc từ các nước khác. Về mặt lý thuyết, đây là một cách hợp lý để đạt mục tiêu này.

- Áp lực đàm phán: Thuế cao cũng là công cụ để buộc Việt Nam tăng nhập khẩu từ Mỹ (như máy bay, nông sản) hoặc điều chỉnh chính sách thương mại. Từ góc độ chiến lược, đây là cách làm hợp lý để Mỹ giành lợi thế trong quan hệ song phương.

2. Góc độ kinh tế thực tiễn:

- Hiệu quả hạn chế: Thâm hụt thương mại không chỉ do thuế quan, mà còn do cấu trúc kinh tế (Mỹ tiêu dùng nhiều, sản xuất ít hàng giá rẻ). Áp thuế 46% có thể làm giảm nhập khẩu từ Việt Nam, nhưng người tiêu dùng Mỹ sẽ phải trả giá cao hơn cho hàng hóa thay thế, dẫn đến lạm phát hoặc chuyển hướng nhập khẩu sang nước khác (như Ấn Độ, Bangladesh). Điều này không giải quyết triệt để vấn đề thâm hụt tổng thể của Mỹ.

- Tác động ngược: Các công ty Mỹ (như Nike, Apple) phụ thuộc vào chuỗi cung ứng từ Việt Nam sẽ chịu chi phí cao hơn, ảnh hưởng đến lợi nhuận và việc làm trong nước. Điều này làm giảm tính hợp lý của chính sách trong dài hạn.

3. Góc độ pháp lý và quan hệ quốc tế:

- Rủi ro vi phạm WTO: Như đã đề cập, cách tính thuế dựa trên thâm hụt thương mại không được WTO công nhận là lý do hợp lệ để áp thuế vượt cam kết. Nếu Việt Nam hoặc các nước khác kiện, Mỹ có thể đối mặt với phán quyết bất lợi và mất uy tín thương mại.

- Căng thẳng ngoại giao: Chính sách này làm xấu đi quan hệ với Việt Nam – một đối tác chiến lược của Mỹ ở châu Á trong việc kiềm chế Trung Quốc. Việc hy sinh quan hệ địa chính trị vì lợi ích kinh tế ngắn hạn có thể không hợp lý về mặt chiến lược dài hạn.

Kết luận về tính hợp lý: Với Mỹ, cách làm này hợp lý trong ngắn hạn để đạt mục tiêu chính trị và kinh tế nội địa (giảm thâm hụt, bảo vệ sản xuất), nhưng không bền vững và thiếu hợp lý trong dài hạn do vi phạm quy tắc quốc tế, gây thiệt hại cho chính người tiêu dùng Mỹ, và làm tổn hại quan hệ ngoại giao.

Ý kiến cá nhân (của AI - theo góc nhìn trung lập):

Cách Trump áp thuế 46% có thể hiểu là một chiến thuật "đánh nhanh thắng nhanh" để gây áp lực lên Việt Nam và các nước khác, nhưng nó thiếu cơ sở công bằng và không giải quyết gốc rễ vấn đề thâm hụt thương mại. Một cách tiếp cận hợp lý hơn sẽ là đàm phán song phương để tăng xuất khẩu Mỹ sang Việt Nam (như nông sản, công nghệ), thay vì áp thuế đơn phương gây thiệt hại cho cả hai bên. Với Việt Nam, đây là cơ hội để đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, giảm phụ thuộc vào Mỹ, và tìm cách đối phó hiệu quả hơn.

Bạn nghĩ sao về vấn đề này? Có muốn mình phân tích thêm khía cạnh nào không?

4. LÀM CÀN VÀ VÔ PHÁP

Hỏi: Như vậy, hành động áp thuế 46% của Mỹ lên hàng hóa VN có thể coi là làm càn và bất chấp luật lệ cũng như thực tế thương mại không?

Để đánh giá liệu hành động áp thuế 46% của Mỹ lên hàng hóa Việt Nam có thể coi là "làm càn" và "bất chấp luật lệ cũng như thực tế thương mại" hay không, ta cần xem xét các yếu tố cụ thể dựa trên phân tích trước đó, đồng thời đặt nó trong bối cảnh chính trị, pháp lý, và kinh tế. Dưới đây là lập luận chi tiết:

Có thể coi là "làm càn" không?

1. Tính đơn phương và thiếu tham vấn:

- Mỹ áp thuế 46% mà không qua quá trình đàm phán song phương chính thức với Việt Nam, cũng không đưa ra bằng chứng cụ thể về hành vi thương mại không công bằng (như bán phá giá hay trợ cấp bất hợp pháp). Đây là cách tiếp cận đơn phương, mang tính áp đặt, thường được xem là "làm càn" trong quan hệ quốc tế, vì nó bỏ qua tinh thần hợp tác và đối thoại.

- Trump sử dụng công thức thâm hụt thương mại (90% chia đôi thành 46%) mà không dựa trên cơ sở thuế suất thực tế của Việt Nam, tạo cảm giác tùy tiện và thiếu minh bạch. Điều này càng củng cố ấn tượng về sự "làm càn", vì quyết định dường như phục vụ mục tiêu chính trị nội bộ Mỹ hơn là giải quyết vấn đề thương mại thực chất.

2. Tác động không cân xứng:

- Việt Nam, một nước đang phát triển với nền kinh tế phụ thuộc lớn vào xuất khẩu sang Mỹ, chịu thiệt hại nặng nề từ mức thuế 46%, trong khi Mỹ – nền kinh tế lớn nhất thế giới – không chịu áp lực tương xứng từ thuế suất thấp của Việt Nam. Hành động này có thể bị xem là "bắt nạt" kinh tế, một biểu hiện của "làm càn" từ phía cường quốc đối với nước nhỏ hơn.

3. Thiên về chính trị hơn kinh tế:

- Chính sách này nằm trong chiến lược "America First" của Trump, vốn ưu tiên lợi ích chính trị nội địa (lấy lòng cử tri, bảo vệ sản xuất Mỹ) hơn là cân nhắc lợi ích kinh tế toàn cầu hoặc quan hệ lâu dài với các đối tác như Việt Nam. Việc áp thuế một cách vội vã, không dựa trên phân tích kinh tế toàn diện, dễ bị coi là hành động bốc đồng, thiếu cân nhắc – một đặc điểm của "làm càn".

Có bất chấp luật lệ không?

1. Vi phạm tinh thần WTO:

- Theo quy định của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), thuế suất áp dụng phải tuân thủ cam kết MFN và chỉ được tăng vượt mức trong các trường hợp cụ thể (chống bán phá giá, trợ cấp, bảo vệ an ninh quốc gia). Mỹ không chứng minh được Việt Nam vi phạm thương mại (như bán phá giá quy mô lớn), mà chỉ dựa vào thâm hụt thương mại – một lý do không được WTO công nhận là hợp lệ để áp thuế cao như vậy. Điều này cho thấy Mỹ bất chấp quy tắc thương mại quốc tế.

- Nếu Việt Nam kiện lên WTO, Mỹ có nguy cơ thua vì thiếu căn cứ pháp lý rõ ràng. Việc cố tình phớt lờ các quy định này có thể xem là hành vi "bất chấp luật lệ".

2. Tiền lệ pháp lý mập mờ:

- Mỹ có thể viện dẫn Điều khoản An ninh Quốc gia (Section 301 hoặc Section 232 của luật thương mại Mỹ) để biện minh cho thuế quan, như đã làm với Trung Quốc trước đây. Tuy nhiên, với Việt Nam – một đồng minh chiến lược ở châu Á – lý do "an ninh quốc gia"显得 rất gượng ép và không thuyết phục. Điều này càng làm nổi bật tính bất chấp luật lệ, vì Mỹ lạm dụng các điều khoản nội bộ để vượt qua ràng buộc quốc tế.

Có bất chấp thực tế thương mại không?

1. Bỏ qua cấu trúc kinh tế toàn cầu:

- Thâm hụt thương mại giữa Mỹ và Việt Nam không phải do Việt Nam áp rào cản thuế quan cao, mà do nhu cầu thị trường Mỹ đối với hàng hóa giá rẻ (dệt may, giày dép, điện tử) và sự dịch chuyển chuỗi cung ứng từ Trung Quốc sang Việt Nam sau chiến tranh thương mại Mỹ-Trung. Áp thuế 46% không giải quyết được nguyên nhân gốc rễ này, mà chỉ làm gián đoạn thương mại mà không thay đổi thực tế cấu trúc kinh tế.

- Thực tế, Việt Nam không có khả năng tăng nhập khẩu từ Mỹ tương xứng (do chênh lệch thu nhập và nhu cầu tiêu dùng), nên việc áp thuế để "cân bằng" thương mại là phi thực tế và bất chấp động lực thị trường.

2. Hậu quả không bền vững:

- Áp thuế cao khiến hàng Việt Nam mất sức cạnh tranh, nhưng người tiêu dùng Mỹ sẽ phải trả giá cao hơn cho hàng thay thế, hoặc các công ty Mỹ (như Nike, Apple) chịu thiệt hại vì chuỗi cung ứng bị gián đoạn. Điều này cho thấy Mỹ bất chấp thực tế rằng thương mại toàn cầu là mối quan hệ đôi bên cùng có lợi, không phải trò chơi có tổng bằng 0.

Kết luận:

Hành động áp thuế 46% của Mỹ lên hàng hóa Việt Nam có thể coi là "làm càn" ở khía cạnh đơn phương, thiếu minh bạch, và mang tính chính trị hơn kinh tế. Nó cũng "bất chấp luật lệ" vì không tuân thủ đầy đủ quy định WTO và thiếu cơ sở pháp lý thuyết phục. Đồng thời, nó "bất chấp thực tế thương mại" vì không giải quyết được nguyên nhân thâm hụt, mà chỉ tạo ra thiệt hại ngắn hạn cho cả hai bên mà không có giải pháp bền vững.

Tuy nhiên, từ góc độ Mỹ, đây là chiến thuật có chủ ý để gây áp lực và đạt lợi ích chính trị nội địa, dù cách thực hiện có phần thô bạo và thiếu tinh tế. Với Việt Nam, đây là lời cảnh báo để đa dạng hóa thị trường và chuẩn bị đối phó với các chính sách tương tự trong tương lai. Bạn có đồng ý với cách nhìn này không, hay muốn mình đào sâu thêm khía cạnh nào?

IV. MỤC TIÊU CHÍNH TRỊ THAY VÌ KINH TẾ

Hỏi: Bạn có thể nói rõ hơn về "mục tiêu chính trị" không?

Trả lời

Tất nhiên rồi! Khi nói về "mục tiêu chính trị" trong chính sách áp thuế 46% của Trump lên hàng hóa Việt Nam, mình đang đề cập đến những lợi ích chính trị nội bộ mà Trump và chính quyền của ông nhắm đến, thay vì chỉ đơn thuần là các mục tiêu kinh tế hay thương mại. Dưới đây là phần giải thích chi tiết và rõ ràng hơn về khía cạnh này:

---

"Mục tiêu chính trị" là gì trong bối cảnh này?

"Mục tiêu chính trị" ở đây liên quan đến việc Trump sử dụng chính sách áp thuế như một công cụ để củng cố vị thế chính trị của mình trong nước Mỹ, đặc biệt trong bối cảnh ông vừa quay lại nắm quyền (giả định dựa trên ngày 03/04/2025). Điều này bao gồm việc đáp ứng kỳ vọng của cử tri, xây dựng hình ảnh lãnh đạo mạnh mẽ, và thúc đẩy các ưu tiên của đảng Cộng hòa. Cụ thể:

1. Đáp ứng cam kết tranh cử và lấy lòng cử tri bảo hộ

- Cam kết "America First": Trong các chiến dịch tranh cử (2016, 2020, và có thể 2024), Trump liên tục hứa hẹn giảm thâm hụt thương mại, đưa việc làm sản xuất về Mỹ, và bảo vệ người lao động Mỹ trước cạnh tranh từ nước ngoài. Áp thuế 46% lên Việt Nam – một nước có thặng dư thương mại lớn với Mỹ (123,5 tỷ USD năm 2024) – là cách để ông chứng minh rằng mình đang thực hiện lời hứa đó.

- Cử tri mục tiêu: Nhóm cử tri ở các bang công nghiệp "Rust Belt" (như Ohio, Michigan, Pennsylvania) – nơi từng mất nhiều việc làm sản xuất do toàn cầu hóa – rất ủng hộ chính sách bảo hộ. Việc áp thuế lên hàng Việt Nam (dệt may, giày dép, đồ gỗ) tạo cảm giác rằng Trump đang bảo vệ ngành sản xuất nội địa, dù thực tế hiệu quả kinh tế có thể hạn chế. Đây là một "chiến thắng biểu tượng" để giữ lòng trung thành của nhóm cử tri này.

2. Xây dựng hình ảnh lãnh đạo cứng rắn

- Phong cách lãnh đạo của Trump: Trump thường xuyên thể hiện mình là một nhà lãnh đạo quyết đoán, không ngại đối đầu với các nước khác để bảo vệ lợi ích Mỹ. Áp thuế 46% lên Việt Nam – một cách tiếp cận đơn phương, không cần đàm phán – phù hợp với hình ảnh này. Nó gửi thông điệp rằng ông sẵn sàng "đánh mạnh" vào bất kỳ quốc gia nào gây ra thâm hụt thương mại, bất kể đó là đồng minh hay đối thủ.

- Tín hiệu cho các nước khác: Chính sách này không chỉ nhắm vào Việt Nam mà còn là lời cảnh báo cho các nước có thặng dư thương mại lớn với Mỹ (như Trung Quốc, Mexico). Đây là cách Trump củng cố uy tín chính trị của mình như một người "đàm phán cứng", dù điều này có thể làm xấu đi quan hệ ngoại giao.

3. Tạo áp lực đàm phán để đạt lợi ích cụ thể

- Ép Việt Nam nhượng bộ**: Mục tiêu chính trị không chỉ là giảm nhập khẩu từ Việt Nam, mà còn buộc Việt Nam phải tăng mua hàng từ Mỹ (như nông sản, máy bay Boeing, khí đốt tự nhiên) để giảm thâm hụt. Nếu Việt Nam nhượng bộ, Trump có thể tuyên bố đây là "thành tựu ngoại giao", mang lại lợi ích cho các bang nông nghiệp (như Iowa, Kansas) – nơi có cử tri ủng hộ ông mạnh mẽ.

- Chiến thuật thương lượng: Thuế 46% có thể là mức khởi điểm cao để đàm phán, sau đó giảm xuống nếu Việt Nam đồng ý các điều khoản có lợi cho Mỹ. Đây là chiến thuật quen thuộc của Trump (giống như trong chiến tranh thương mại với Trung Quốc), nhằm đạt được thỏa thuận mà ông có thể khoe với công chúng Mỹ.

4. Củng cố vị thế trong đảng Cộng hòa

- Định hướng chính sách đảng: Trump muốn duy trì ảnh hưởng của mình trong đảng Cộng hòa, vốn đang nghiêng về xu hướng bảo hộ kinh tế. Áp thuế lên Việt Nam là cách để ông củng cố vai trò lãnh đạo, đồng thời tạo tiền lệ cho các chính sách tương tự trong tương lai, giữ đảng thống nhất dưới tầm nhìn "America First".

- Đối phó phe đối lập: Phe Dân chủ thường chỉ trích Trump vì thiếu chiến lược dài hạn, nhưng chính sách áp thuế này cho phép ông phản bác bằng cách chỉ ra "hành động cụ thể" chống lại thâm hụt thương mại, dù hiệu quả thực tế có thể gây tranh cãi.

---

Tại sao đây là "mục tiêu chính trị" mà không chỉ là kinh tế?

- Ưu tiên hình ảnh hơn hiệu quả thực tế: Nếu mục tiêu thuần túy là kinh tế, Mỹ sẽ chọn cách tiếp cận cân bằng hơn (như đàm phán song phương hoặc kiện Việt Nam lên WTO về các vi phạm cụ thể). Thay vào đó, Trump chọn áp thuế ngay lập tức, dựa trên công thức thâm hụt thương mại (90% chia đôi thành 46%), vốn mang tính biểu tượng và dễ truyền thông hơn là giải pháp kinh tế bền vững.

- Thời điểm nhạy cảm: Vào tháng 4/2025, Trump vừa nhậm chức (giả định sau chiến thắng bầu cử 2024), cần những "chiến thắng nhanh" để củng cố sự ủng hộ trong 100 ngày đầu nhiệm kỳ – một giai đoạn quan trọng về mặt chính trị. Áp thuế là cách nhanh chóng để thể hiện hành động, dù hậu quả kinh tế có thể phức tạp hơn.

---

Ai được lợi từ mục tiêu chính trị này?

- Trump và đội ngũ của ông: Lợi ích lớn nhất là củng cố quyền lực cá nhân, tăng uy tín với cử tri, và duy trì ảnh hưởng trong đảng Cộng hòa.

- Cử tri bảo hộ: Nhóm này cảm thấy được đại diện và bảo vệ, dù lợi ích kinh tế thực tế (việc làm, giá cả) có thể không như kỳ vọng.

- Các bang xuất khẩu sang Việt Nam: Nếu Việt Nam nhượng bộ và tăng mua hàng từ Mỹ, các bang như Iowa (nông sản), Texas (năng lượng) sẽ được lợi, gián tiếp củng cố sự ủng hộ chính trị cho Trump ở những khu vực này.

---

Hạn chế của mục tiêu chính trị này

- Ngắn hạn và dài hạn: Chính sách này có thể mang lại lợi ích chính trị tức thì cho Trump, nhưng nếu gây thiệt hại cho người tiêu dùng Mỹ (giá cả tăng) hoặc làm xấu quan hệ với Việt Nam (đồng minh chiến lược), nó có thể phản tác dụng về sau.

- Phản ứng quốc tế: Các nước khác có thể coi đây là hành động "làm càn", làm giảm uy tín của Mỹ trên trường quốc tế, ảnh hưởng đến vị thế chính trị lâu dài của Trump.

---

Kết luận

"Mục tiêu chính trị" của Trump trong việc áp thuế 46% lên hàng Việt Nam là củng cố hình ảnh lãnh đạo cứng rắn, đáp ứng kỳ vọng cử tri bảo hộ, và tạo áp lực để đạt lợi ích thương mại cụ thể, thay vì chỉ tập trung vào cân bằng kinh tế. Đây là chiến thuật ngắn hạn nhằm tối đa hóa lợi ích chính trị nội bộ, đặc biệt trong giai đoạn đầu nhiệm kỳ. Nếu bạn muốn mình phân tích sâu hơn về cách Trump truyền thông chính sách này hoặc tác động đến cử tri Mỹ, cứ nói nhé!

Thái Hạo gửi BVN.