Bauxite Việt Nam

Luật sư Hà Huy Sơn

Mục A “Các tội phạm về tham nhũng” thuộc chương XXI “Các tội phạm về chức vụ” cúa Bộ luật hình sự năm 1999, sửa đổi, bổ sung 2009 từ điều 278 đến điều 284 đã quy định các hành vi của người có chức vụ, quyền hạn đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn đó vì vụ lợi để tham nhũng. Hay nói cách khác, Bộ luật hình sự năm 1999, sửa đổi, bổ sung 2009 đã xác định khái niệm tham nhũng ở mức độ phải chịu trách nhiệm hình sự, tham nhũng dưới mức độ tội phạm thì thuộc lĩnh vực xử phạt hành chính. Khoản 2, điều 1 của Luật phòng chống tham nhũng ngày 29/11/2005 chỉ tổng hợp lại khái niệm: “Tham nhũng là hành vi của người có chức vụ, quyền hạn đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn đó vì vụ lợi” ở mức độ từ xử phạt hành chính đến phải chịu trách nhiệm hình sự.

Như vậy, về luật nội dung và luật hình thức để quy định và chế tài đối với “hành vi tham nhũng” đã được quy định tại Bộ luật hình sự năm 1999, sửa đổi, bổ sung năm 2009, Bộ luật tố tụng hình sự năm 2003 và Pháp lệnh về việc xử phạt hành chính năm 2002, sửa đổi, bổ sung 2007, 2008. Việc ban hành Luật phòng chống tham nhũng năm 2005 không bổ sung hay loại bỏ các luật nội dung và luật hình thức nêu trên. Chức năng, nhiệm vụ của cơ quan lập pháp, hành pháp, tư pháp của nhà nước đối việc thực thi các luật nội dung, luật hình thức đã được quy định tại các luật cụ thể trong hệ thống pháp luật hiện hành.

Ngay tại khoản 1, điều 1 “Phạm vi điều chỉnh” của Luật phòng chống tham nhũng năm 2005, quy định: “Luật này quy định về phòng ngừa, phát hiện, xử lý người có hành vi tham nhũng và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân trong phòng, chống tham nhũng”. “Phạm vi điều chỉnh” này đã nằm trong phạm vi điều chỉnh của các luật nêu trên. Hơn nữa, điều 2 “Cơ sở của trách nhiệm hình sự” Bộ luật hình sự năm 1999, sửa đổi, bổ sung năm 2009, đã quy định: “Chỉ người nào phạm một tội đã được Bộ luật hình sự quy định mới phải chịu trách nhiệm hình sự”. Nên Luật phòng chống tham nhũng năm 2005 vì thế mà có cơ sở để đề ra “tội mới” ngoài quy định của Bộ luật hình sự. Về thủ tục tố tụng và thủ tục xử phạt hành chính đã được quy định ở Bộ luật tố tụng hình sự năm 2003 và Pháp lệnh về việc xử phạt hành chính năm 2002, sửa đổi, bổ sung 2007, 2008. Còn trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân thì đã có luật quy định về bản thân nó nên không thể vì có Luật phòng chống tham nhũng năm 2005 mà sinh thêm chức năng, nhiệm vụ hay trách nhiệm của nhóm chủ thể này. Ngược lại, chính việc ban hành Luật phòng chống tham nhũng năm 2005 đã sinh ra sự chồng chéo chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan lập pháp, hành pháp, tư pháp và làm hạn chế khả năng phòng chống tham nhũng của nhà nước và xã hội.

Hà Nội, ngày 19/09/2012

H.H.S.

Tác giả gửi trực tiếp cho BVN