28/01/2018

Chung quanh vấn đề Biển Đông




BIỂN ĐÔNG: PARIS LÊN ÁN CHÍNH SÁCH “CHUYỆN ĐÃ RỒI” CỦA BẮC KINH



Thủ tướng Shinzo Abe ( giữa) nói chuyện với bộ trưởng Quân Lực Pháp Florence Parly ( trái ) và Ngoại trưởng Pháp Jean-Yves Le Drian tại Tokyo ngày 26/01/2018. REUTERS/Frank Robichon/Pool

Trong bài phỏng vấn dành cho báo Nikkei trước khi lên đường sang Tokyo ngày 26/01/2018, bà Florence Parly, Bộ trưởng Bộ Quân lực Pháp lên án hành động lấn chiếm của Trung Quốc tại Biển Đông và cho biết Pháp và Nhật sẽ nâng cấp các cuộc tập trận chung.

Trong bài phỏng vấn, Bộ trưởng Quân lực Pháp cho biết chính phủ Pháp đã sẵn sàng «phát triển các cuộc tập trận chung» Pháp-Nhật trong vùng Ấn Độ-Thái Bình Dương, để chứng tỏ sự hiện diện của quân đội hai nước, đặc biệt là đối với Trung Quốc. Mục tiêu cụ thể là trong năm nay là «hải quân hai nước tổ chức các cuộc tập trận chung, song phương cũng như đa phương, kể cả tập đổ bộ tại nhiều nơi trong khu vực». Theo Nikkei, Pháp-Nhật nhiều lần tập trận chung, nhưng cuộc tập trận đa phương đầu tiên với quy mô lớn chỉ mới được tiến hành năm 2017 với hải quân Mỹ và Anh Quốc. Từ nay, hai nước sẽ hợp tác nhiều hơn.

Bộ trưởng Florence Parly cho rằng Pháp-Nhật cần biểu lộ quyết tâm bảo vệ an ninh và quyền tự do hàng hải tại Biển Đông và sẵn sàng can thiệp chung khi tình thế đòi hỏi. Lên án chiến lược của Trung Quốc đặt quốc tế trước «chuyện đã rồi», nữ bộ trưởng Pháp cảnh cáo: Không phải cứ cắm cờ ở nơi nào đó, thì nơi đó đổi chủ.

Cũng theo đối sách của Mỹ, Bộ trưởng Quân lực Pháp cho biết thêm là trong năm nay, hải quân Pháp sẽ đi xuyên qua biển Đông nhiều lần để thực thi quyền tự do lưu thông. Trung bình mỗi năm, tàu chiến Pháp qua lại khu vực Trung Quốc tranh chấp với Đông Nam Á từ ba đến bốn lần, nhất là gần quần đảo Trường Sa.

T.A.

***

ẤN ĐỘ TĂNG CƯỜNG HỢP TÁC VỚI ASEAN ĐỂ NGĂN CHẶN ẢNH HƯỞNG TRUNG QUỐC



Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi (phải) và phó tổng thống Venkaiah Naidu (giữa ) với các lãnh đạo ASEAN tại phủ tổng thống Ấn Độ ngày 26/01/2018. REUTERS/Adnan Abidi

Chính sách Hành động hướng Đông (Act East Policy), mà thủ tướng Ấn Độ khởi xướng từ năm 2014, vừa có thêm một bước tiến cụ thể, với việc Ấn Độ cùng 10 quốc gia thành viên ASEAN họp thượng đỉnh tại thủ đô New Delhi trong hai ngày qua. Tuy quan hệ kinh tế giữa Ấn Độ và ASEAN không thấm tháp gì so với quan hệ của Trung Quốc với khối này, nhưng New Delhi có những thế mạnh riêng. Bên cạnh việc thống nhất một quan điểm chung về Biển Đông, Ấn Độ và các nước ASEAN dự kiến triển khai nhiều hợp tác, đặc biệt phải kể đến các hợp tác trong lĩnh vực an ninh hàng hải, chống khủng bố và phát triển hệ thống giao thông đường bộ.

Việc Ấn Độ mời cùng lúc lãnh đạo 10 quốc gia ASEAN tham dự Ngày Cộng Hòa Ấn Độ lần thứ 69, 26 tháng Giêng (khác hẳn với thông lệ một khách mời danh dự hàng năm), vào đúng dịp hai bên kỷ niệm 25 năm thiết lập quan hệ, có một ý nghĩa biểu tượng cao. Cho dù cái tên Trung Quốc không hề được nêu ra trong bản Tuyên cáo chung giữa New Delhi và khối ASEAN, nhưng gần như ai cũng hiểu rằng mục tiêu ẩn đằng sau nỗ lực gia tăng hợp tác giữa Ấn Độ và ASEAN là nhằm để đối trọng lại đà lấn tới ngày càng mạnh mẽ của Trung Quốc tại châu Á, về kinh tế, quân sự, cũng như chính trị.

Tờ Financial Times hôm 24/01 có bài «Ấn Độ tranh thủ các nước Đông Nam Á để ngăn chặn Trung Quốc» dẫn nhận định của một chuyên gia về chính trị châu Á Dhruva Jaishankar, thuộc viện nghiên cứu Brookings India, có trụ sở tại New Delhi. Theo ông, «New Delhi không muốn có một châu Á nằm dưới sự thống trị của Bắc Kinh», mà «một trong những địa bàn quyết định» tương lai của châu Á chính là khu vực Đông Nam Á. Theo Financial Times, «quyết tâm của Ấn Độ đã thu hút các nước ASEAN».

Theo chuyên gia Alyssa Ayres, thuộc cơ quan tư vấn độc lập Hoa Kỳ Council on Foreign Relations, được Financial Times trích lời, trong lĩnh vực an ninh hàng hải, đặc biệt tại Biển Đông, có được sự ủng hộ của Ấn Độ là điều rất quan trọng đối với nhiều quốc gia Đông Nam Á, trong bối cảnh Trung Quốc gia tăng bồi đắp đảo nhân tạo, xây dựng cơ sở quân sự, bố trí nhiều vũ khí tối tân tại các đảo tranh chấp, bất chấp phán quyết của tòa án quốc tế, bất chấp kêu gọi của các nước trong vùng và cộng đồng quốc tế.

Tuyên bố chung Delhi giữa ASEAN và Ấn Độ, thông qua ngày hôm qua, một lần nữa khẳng định Ấn Độ đứng về phía «trật tự quốc tế dựa trên luật pháp». Nhà nghiên cứu cơ quan tư vấn Mỹ Council on Foreign Relations nhấn mạnh là, với Ấn Độ, các nước ASEAN như Việt Nam và Philippines, đã tìm được một đồng minh «khổng lồ», và nhờ thế có thể vững tin hơn trong việc bảo vệ quyền lợi của mình trước Trung Quốc.

So với Trung Quốc, quan hệ kinh tế Ấn Độ - ASEAN có quy mô nhỏ hơn nhiều. Trao đổi thương mại giữa Ấn Độ và các nước ASEAN năm 2015 tương đương khoảng 75 tỉ đô la, thấp hơn cả tổng trao đổi mậu dịch giữa ASEAN với Đài Loan và vùng lãnh thổ Hồng Kông của Trung Quốc. Trao đổi thương mại Trung Quốc - ASEAN dự kiến sẽ còn tăng lên tới 1.000 tỉ đô la ở ngưỡng cửa 2020.

Nhà cựu ngoại giao Ấn Độ Vishnu Prakas thừa nhận Ấn Độ không có được các nguồn lực kinh tế như Trung Quốc, và cũng không có ý định ganh đua với Trung Quốc, với tư cách đối thủ đồng cân, đồng hạng trong lĩnh vực này. Thế nhưng Ấn Độ đã và đang tiếp tục hợp tác về an ninh trên biển với nhiều nước Đông Nam Á chủ chốt, các hợp tác «mang tính biểu tượng», vốn đã trở thành truyền thống như đào tạo phi công chiến đấu, hay thủy thủ tàu ngầm. New Delhi cũng vừa đạt một thỏa thuận về hải quân với Singapore, dự trù tăng cường hợp tác về kỹ thuật và hải quân Ấn Độ sẽ tham gia tuần tiễu tại khu vực phía đông eo biển Malacca. Các hợp tác an ninh hàng hải và chống khủng bố tiếp tục được tái khẳng định trong Tuyên bố chung Delhi.

Về hợp tác phát triển hệ thống giao thông đường bộ, Tuyên bố chung Delhi cũng chính thức khẳng định sẽ mở rộng dự án hợp tác đường sắt cao tốc ba quốc gia Ấn Độ-Miến Điện-Thái Lan, sang ba nước còn lại của lục địa Đông Nam Á là Lào, Cam Bốt và Việt Nam.

Trong bối cảnh cục diện địa chính trị châu Á đang biến động mạnh, với chính sách chưa rõ ràng của Hoa Kỳ tại khu vực này, «Chính sách Hành động hướng Đông», tích cực siết chặt quan hệ với ASEAN của Ấn Độ rất được trông đợi như là một bảo đảm cho thế cân bằng địa chiến lược khu vực, đang đe dọa bị đảo lộn với đà lấn tới của Trung Quốc. Tuy nhiên, một số chuyên gia cũng cảnh báo là New Delhi cần nỗ lực thực sự mới có thể biến các mục tiêu tốt đẹp thành hành động cụ thể.

T.T.

vào lúc