Bauxite Việt Nam

“300 Years Of Russia ‘Protecting The People’ As Pretext For Invasion And Genocide”, Kyiv Insider, 24 May 2025

Hnb Tran biên dịch

Cho dù nhân danh Chính thống Giáo, chủ nghĩa xã hội hay dân tộc, Điện Kremlin đã nhiều lần dán nhãn đế chế của mình thành mục đích “nhân đạo” để XÂM LƯỢC.

Câu chuyện này, được đóng gói lại qua nhiều thế kỷ, đã đóng vai trò như một bức bình phong ngoại giao cho cuộc chinh phạt, chiếm đóng và cưỡng ép. Lời lẽ này đơn giản nhưng hiệu quả — đóng khung các cuộc xâm lược như một biện pháp phòng thủ, gói gọn tham vọng của đế quốc trong ngôn ngữ nhân đạo và dán nhãn nạn nhân là kẻ xâm lược. 

Bài viết này theo dõi mô hình đó qua các thời điểm quan trọng trong lịch sử Nga và Liên Xô, được chứng minh bằng các trích dẫn từ các nhà lãnh đạo Nga và các tài liệu chính thức.

- 1774: Hiệp ước Küçük Kaynarca và Đế chế Ottoman

Nga tuyên bố bảo vệ những người theo Chính thống Giáo bên ngoài biên giới của mình bắt đầu từ Hiệp ước Küçük Kaynarca năm 1774. Được ký kết sau chiến thắng của Nga trước Đế Chế Ottoman, hiệp ước này trao cho Nga quyền xây dựng một nhà thờ Chính thống Giáo ở Constantinople và đóng vai trò là "người bảo vệ những người theo Chính thống Giáo" trên đất Ottoman.

Catherine Đại đế mô tả đây là một nghĩa vụ đạo đức: “Nga phải là thanh kiếm và lá chắn của Chính thống Giáo ở bất cứ nơi nào bị đe dọa”.

Mặc dù nguồn trích dẫn chính xác này vẫn chưa được tìm thấy, nhưng các chính sách và bài viết của Catherine luôn nhấn mạnh vai trò của bà là người bảo vệ những người theo Chính thống Giáo, phù hợp với tình cảm này.

- Thế kỷ 19: Xung đột Balkan

Trong suốt thế kỷ 19, Nga đã nhiều lần can thiệp vào Balkan, viện dẫn lý do bảo vệ người Slav và Chính thống Giáo. Trong Chiến tranh Nga-Thổ Nhĩ Kỳ 1877-1878, Sa hoàng Alexander II tuyên bố: “Chúng ta tham chiến không phải để chinh phục mà là để giúp đỡ những người anh em Slavic đang đau khổ của chúng ta”. 

Tuyên bố này phản ánh luận điệu phổ biến của Nga vào thời điểm đó, mặc dù không dễ dàng có được trích dẫn trực tiếp.

- 1914-1915: Chiếm đóng Đông Galicia

Trong Thế chiến thứ Nhất, quân đội Nga đã chiếm đóng Đông Galicia, một phần của Đế chế Áo-Hung. Sa hoàng Nicholas II tuyên bố: “Chúng ta đến không phải với tư cách là những kẻ chinh phục mà là những người giải phóng những người anh em Nga của chúng ta”.

Điều này phù hợp với những tuyên bố rộng hơn của Nicholas II về việc bảo vệ người Slavic, như được ghi lại trong Wikiquote.

Tuy nhiên, giải phóng có nghĩa là Nga hóa cưỡng bức: các trường học tiếng Ukraina đã bị đóng cửa và hơn 30.000 "kẻ phản bội" bị nghi ngờ đã bị trục xuất hoặc bị cầm tù. Giáo hội Chính thống Giáo thay thế Giáo hội Công giáo Hy Lạp và bản sắc Nga đã bị áp đặt một cách cưỡng bức.

- 1939: Liên Xô xâm lược Ba Lan

Vào ngày 17 tháng 9 năm 1939, Liên Xô xâm lược miền đông Ba Lan, 2 tuần sau khi Đức Quốc xã xâm lược từ phía tây. Điện Kremlin tuyên bố chiến dịch là cần thiết để bảo vệ người Belarus và người Ukraine đã bị nhà nước Ba Lan "bỏ rơi". Trích từ tuyên bố chính thức của Liên Xô: "Chính phủ Liên Xô không thể thờ ơ với hoàn cảnh khốn khổ của những người anh em Ukraine và Belarus của chúng ta".

Lý do biện minh này được nêu chi tiết trong các phân tích lịch sử về cuộc xâm lược Ba Lan của Liên Xô.

Trên thực tế, đây là một phần của Hiệp ước Molotov-Ribbentrop. Hơn 1 triệu công dân Ba Lan đã bị trục xuất đến Siberia và NKVD [Bộ Dân uỷ Nội vụ Liên Xô – BVN chú thích] đã tiến hành các cuộc hành quyết hàng loạt như vụ thảm sát Katyn. 

Hiệp ước Molotov - Rebentrop Đức - Xô phân chia châu Âu 

Vyacheslav Molotov ký hiệp ước Đức-Xô. Chính trị gia phát xít Đức Ribbentrop và nhà độc tài Liên Xô Stalin đứng phía sau ông.

Thật đáng buồn cho Stalin, Hitler đã phản bội ông ta bằng cách phát động Chiến dịch Barbarossa vào ngày 22 tháng 6 năm 1941. Cuộc xâm lược nhắm vào phạm vi ảnh hưởng của Liên Xô, vốn đã được thỏa thuận trong Hiệp ước Molotov-Ribbentrop.

Cuộc tấn công bất ngờ này đánh dấu một bước ngoặt lớn trong Thế chiến II, kéo Liên Xô vào cuộc chiến với Đức Quốc xã.

- 1940: Các quốc gia vùng Baltic

Vào tháng 6 năm 1940, Liên Xô xâm lược Estonia, Latvia và Litva, viện dẫn lý do bảo vệ trật tự xã hội chủ nghĩa và quyền của nhóm thiểu số. Đại sứ Liên Xô tại Estonia, Ivan Lebedev, cho biết: "Sự hiện diện của chúng tôi đảm bảo sự ổn định cho người Nga và người lao động ở mọi quốc gia". Mặc dù không dễ dàng có được nguồn trực tiếp cho câu trích dẫn này, nhưng nó phản ánh lý do được nêu của Liên Xô cho cuộc chiếm đóng.

Cuộc chiếm đóng này đã dẫn đến các cuộc bầu cử giả mạo, sáp nhập và trục xuất hơn 130.000 người Baltic chỉ trong năm đầu tiên. Nga vẫn từ chối công nhận đây là một cuộc xâm lược.

- 1945-1953: Yêu cầu của Stalin đối với Thổ Nhĩ Kỳ

Sau Thế chiến II, Stalin yêu cầu Thổ Nhĩ Kỳ nhượng lại các tỉnh Kars và Ardahan, tuyên bố rằng về mặt lịch sử, chúng thuộc về Nga và "an ninh của người dân chúng tôi và quyền của người Armenia và người Gruzia" phải được đảm bảo. Năm 1946, Bộ Ngoại giao Liên Xô tuyên bố rằng: “Nga không thể thờ ơ với số phận của các vùng lãnh thổ lịch sử của mình và những người nói ngôn ngữ của mình và chia sẻ nền văn hóa của mình”.

Những tuyên bố này phù hợp với các tài liệu chính sách đối ngoại của Liên Xô thời đó, mặc dù các trích dẫn cụ thể bị hạn chế.

Những yêu cầu hung hăng này đã bị bác bỏ và sau đó Thổ Nhĩ Kỳ đã gia nhập NATO vào năm 1952.

- 1968: Tiệp Khắc và Học thuyết Brezhnev

Cuộc xâm lược Tiệp Khắc do Liên Xô lãnh đạo năm 1968 để đàn áp Mùa Xuân Praha không phải là về những người nói tiếng Nga, mà tuân theo cùng một logic. Leonid Brezhnev tuyên bố: “Khi các thế lực thù địch với chủ nghĩa xã hội cố gắng chuyển sự phát triển của một số quốc gia xã hội chủ nghĩa theo hướng tư bản chủ nghĩa… nó không chỉ trở thành vấn đề của quốc gia liên quan mà còn là vấn đề chung của tất cả các quốc gia xã hội chủ nghĩa”. (UPI). Do đó, ngay cả hệ tư tưởng cũng trở thành đại diện cho sự can thiệp dựa trên bản sắc.

- 1992: Transnistria

Sau khi Moldova giành được độc lập, xung đột nổ ra ở vùng ly khai Transnistria, nơi có nhiều người nói tiếng Nga sinh sống. Nga ủng hộ những người ly khai về mặt quân sự. Tướng Nga Alexander Lebed đã nói: “Nếu chúng ta không bảo vệ người Nga ở đây, chúng ta sẽ mất chính nước Nga”. Cho đến ngày nay, quân đội Nga vẫn ở Transnistria với lý do gìn giữ hòa bình, nhưng trên thực tế, đó là một cuộc chiếm đóng.

Vào tháng 6 năm 2018, Moldova đã đệ trình một nghị quyết lên Đại hội đồng Liên Hợp Quốc kêu gọi "rút quân hoàn toàn và vô điều kiện khỏi lãnh thổ của Cộng hòa Moldova, bao gồm cả Transnistria".

Vào tháng 3 năm 2022, Đại hội đồng Nghị viện của Hội đồng Châu Âu đã thông qua một nghị quyết định nghĩa Transnistria là lãnh thổ Moldova do Nga chiếm đóng.

- 1994-1999: Chechnya và sự biện minh nội bộ

Ngay cả trong phạm vi biên giới của mình, Điện Kremlin đã biện minh cho các hành động quân sự tàn bạo thông qua lăng kính bảo vệ bản sắc của Nga. Trong Chiến tranh Chechnya lần thứ nhất và lần thứ hai, các quan chức Nga tuyên bố rằng những kẻ ly khai cực đoan đang gây nguy hiểm cho thường dân nói tiếng Nga ở Bắc Kavkaz. Bộ trưởng Nội vụ Sergei Stepashin tuyên bố vào năm 1999: “Chúng tôi không tiến hành chiến tranh chống lại người Chechnya. Chúng tôi đang bảo vệ công dân của mình khỏi chủ nghĩa khủng bố và chủ nghĩa cực đoan ly khai đe dọa sự thống nhất của Nga”.

Mặc dù được coi là một chiến dịch chống khủng bố, các cuộc chiến tranh này lại chứa đầy ngôn ngữ bảo vệ nền văn minh.

- 2008: Cuộc xâm lược Georgia

Nga đã xâm lược Georgia sau các cuộc đụng độ ở Nam Ossetia và Abkhazia. Điện Kremlin đã cấp hộ chiếu Nga cho cư dân, sau đó tuyên bố rằng họ phải bảo vệ công dân của mình. 

Tổng thống Dmitry Medvedev tuyên bố vào ngày 26 tháng 8 năm 2008: "Nga luôn là và sẽ luôn là người bảo đảm sự an toàn cho người dân Kavkaz. Chúng tôi sẽ không cho phép bất kỳ ai giết hại công dân của chúng tôi mà không bị trừng phạt".

Nga hiện vẫn chiếm 20% lãnh thổ Gruzia.

- 2014: Sáp nhập Crimea

Sau cuộc cách mạng Euromaidan của Ukraine, Nga đã sáp nhập Crimea. Vladimir Putin đã biện minh cho động thái này trong một bài phát biểu trên truyền hình vào ngày 18 tháng 3 năm 2014: "Hàng triệu người Nga, công dân nói tiếng Nga, thấy mình phải sống bên ngoài Liên bang Nga chỉ sau một đêm... Chúng ta phải bảo vệ họ".

“Sự bảo vệ” này bao gồm một hoạt động quân sự bí mật, cuộc trưng cầu dân ý gian lận và trục xuất lực lượng Ukraine khỏi bán đảo.

- 2014 - Hiện tại: Chiến tranh Donbas

Ở miền Đông Ukraine, Nga đã hỗ trợ các phong trào ly khai ở Donetsk và Luhansk. Lý do biện minh cũng giống nhau.

Vào tháng 4 năm 2014, Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergey Lavrov tuyên bố: “Chúng tôi sẽ bảo vệ vững chắc quyền của người Nga và công dân nói tiếng Nga tại Ukraine bằng mọi biện pháp có thể”.

Sự hỗ trợ này bao gồm vũ khí, máy bay chiến đấu và tài trợ cho các chế độ bù nhìn. Hơn 14.000 người đã thiệt mạng trước năm 2022.

- 2022: Cuộc xâm lược toàn diện vào Ukraine

Vào ngày 24 tháng 2 năm 2022, Nga đã phát động một cuộc xâm lược toàn diện vào Ukraine. Bài phát biểu của Putin vào sáng hôm đó đã nêu rõ lý do:

“Mục đích của hoạt động này là bảo vệ những người đã phải chịu sự sỉ nhục và diệt chủng do chế độ Kyiv gây ra trong 8 năm qua”.

Các cuộc điều tra quốc tế không tìm thấy bằng chứng về tội diệt chủng nhưng Nga vẫn xâm lược.

Trong hàng trăm năm, các nhà lãnh đạo Nga và Liên Xô đã sử dụng các biến thể của cùng một cụm từ: “Chúng ta phải bảo vệ người dân của mình” để biện minh cho hành động xâm lược.

Cho dù nhân danh Chính thống Giáo, chủ nghĩa xã hội hay dân tộc, Điện Kremlin đã nhiều lần dán nhãn đế chế của mình thành mục đích “nhân đạo” để XÂM LƯỢC.

Ghi chú: Hình minh họa có tham khảo nguồn khác 

Nguồn bản dịch: FB Phuc Lai GB