Cống đập chặn mặn gây rối loạn hệ sinh thái và những cái giá phải trả
Tô Văn Trường
Cùng bạn đọc, Một cái Tết không mấy vui buồn đã qua, Bauxite Việt Nam trở lại làm việc nhằm tiếp tục phục vụ các bạn xa gần. Bài viết đầu tiên của năm Mậu Tuất lại là một bài mang tính phản biện, khá dài, lại có vẻ khô khan vì nêu một số luận chứng khoa học, nhiều số liệu…
Tuy vậy, chúng tôi vẫn thấy khá hấp dẫn vì trong bài có những quan sát, kết luận rút ra từ trực quan sinh động của chính tác giả, nhiều dẫn liệu mô tả đời sống sinh học phong phú của sông nước đồng bằng sông Cửu Long… Tin rằng bạn đọc sẽ vui lòng đọc bài viết với tinh thần khỏe khoắn, thanh sảng. Và đây chính là dấu hiệu mở đầu cho một năm mà giới xã hội dân sự chúng ta sẽ dốc hết tâm sức phản biện mạnh mẽ các vấn đề bức xúc đang chất chồng ngổn ngang trong xã hội Việt Nam, không phải chỉ giới hạn trong mấy ngày trước Tết âm lịch.
Bauxite Việt Nam
Lời đề dẫn bài của BS Ngô Thế Vinh mà lần trước kỹ thuật viên đã sơ suất không in kèm, nay xin in vào đây để quý độc giả biết quan điểm của chúng tôi trên vấn đề cải tạo đê đập đồng bằng sông Cửu Long vì sao mãi đến nay vẫn cứ chầy chật. Kể ra thì nhiều lý do để những người “Bên thắng cuộc” khi vào tiếp quản ĐBSCL đã đụng đâu hỏng đấy làm đảo lộn mọi quy trình kỹ thuật, khiến cho cái vựa lúa lớn nhất nước ta rơi vào nguy cơ sút giảm: nào dốt nát thất học mà lại mang bệnh kiêu ngạo CS quá nặng; nào thiếu kinh nghiệm đối xử với một vùng biển có môi trường sinh thái đặc thù mà cả đời họ chưa hề tiếp xúc; nào máy móc áp dụng những bài học đê đập ở miền Bắc vốn rất xa lạ với điều kiện thủy triều, bùn lắng... trong Nam...
Nhưng tính từ năm 1975 đến nay đã đúng 42 năm, gần tròn nửa thế kỷ, hai thế hệ đã trôi qua rồi. Với những người nông dân thất học, trong vòng nửa thế kỷ được điều đến canh tác ở một môi trường hoàn toàn xa lạ họ cũng đã trở thành những lão nông giỏi giang bậc nhất, quen thung thổ vùng đất mới như nhìn nó trong lòng bàn tay. Vậy mà đây lại là một đám cán bộ ít ra cũng có chút học hành như loại ông Cao Đức Phát (chứ không lẽ ông ta chỉ trình độ i tờ mà lên làm Bộ trưởng?). Vậy thì cái lý do khiến ĐBSCL vẫn bị áp đặt bởi một cách làm cực kỳ tốn kém mà chỉ có ngày càng hư hỏng là gì? Xin thưa: TÍNH ĐẢNG CỘNG SẢN.
Bauxite Việt Nam
Cùng bạn đọc, Một cái Tết không mấy vui buồn đã qua, Bauxite Việt Nam trở lại làm việc nhằm tiếp tục phục vụ các bạn xa gần. Bài viết đầu tiên của năm Mậu Tuất lại là một bài mang tính phản biện, khá dài, lại có vẻ khô khan vì nêu một số luận chứng khoa học, nhiều số liệu…
Tuy vậy, chúng tôi vẫn thấy khá hấp dẫn vì trong bài có những quan sát, kết luận rút ra từ trực quan sinh động của chính tác giả, nhiều dẫn liệu mô tả đời sống sinh học phong phú của sông nước đồng bằng sông Cửu Long… Tin rằng bạn đọc sẽ vui lòng đọc bài viết với tinh thần khỏe khoắn, thanh sảng. Và đây chính là dấu hiệu mở đầu cho một năm mà giới xã hội dân sự chúng ta sẽ dốc hết tâm sức phản biện mạnh mẽ các vấn đề bức xúc đang chất chồng ngổn ngang trong xã hội Việt Nam, không phải chỉ giới hạn trong mấy ngày trước Tết âm lịch.
Bauxite Việt Nam
Lời đề dẫn bài của BS Ngô Thế Vinh mà lần trước kỹ thuật viên đã sơ suất không in kèm, nay xin in vào đây để quý độc giả biết quan điểm của chúng tôi trên vấn đề cải tạo đê đập đồng bằng sông Cửu Long vì sao mãi đến nay vẫn cứ chầy chật. Kể ra thì nhiều lý do để những người “Bên thắng cuộc” khi vào tiếp quản ĐBSCL đã đụng đâu hỏng đấy làm đảo lộn mọi quy trình kỹ thuật, khiến cho cái vựa lúa lớn nhất nước ta rơi vào nguy cơ sút giảm: nào dốt nát thất học mà lại mang bệnh kiêu ngạo CS quá nặng; nào thiếu kinh nghiệm đối xử với một vùng biển có môi trường sinh thái đặc thù mà cả đời họ chưa hề tiếp xúc; nào máy móc áp dụng những bài học đê đập ở miền Bắc vốn rất xa lạ với điều kiện thủy triều, bùn lắng... trong Nam...
Nhưng tính từ năm 1975 đến nay đã đúng 42 năm, gần tròn nửa thế kỷ, hai thế hệ đã trôi qua rồi. Với những người nông dân thất học, trong vòng nửa thế kỷ được điều đến canh tác ở một môi trường hoàn toàn xa lạ họ cũng đã trở thành những lão nông giỏi giang bậc nhất, quen thung thổ vùng đất mới như nhìn nó trong lòng bàn tay. Vậy mà đây lại là một đám cán bộ ít ra cũng có chút học hành như loại ông Cao Đức Phát (chứ không lẽ ông ta chỉ trình độ i tờ mà lên làm Bộ trưởng?). Vậy thì cái lý do khiến ĐBSCL vẫn bị áp đặt bởi một cách làm cực kỳ tốn kém mà chỉ có ngày càng hư hỏng là gì? Xin thưa: TÍNH ĐẢNG CỘNG SẢN.
Bauxite Việt Nam
Water,
water, every where,
Nor
any drop to drink.
Samuel
Taylor Coleridge [1772-1834]
Thế
kỷ 21 của tỵ nạn môi sinh, đã có 2 triệu người
phải
rời bỏ quê hương ĐBSCL ra đi tìm kế sinh nhai
Ngô
Thế Vinh
Gửi
Nhóm bạn Cửu Long
Hình
1: Hình ảnh một dòng sông đang chết dần; cũng
để hiểu tại sao đã có 2 triệu người phải rời bỏ
quê hương ĐBSCL đi tìm kế sinh nhai; từ phải: TS Lê Anh
Tuấn, Th.S Nguyễn Hữu Thiện. [photo by Ngô Thế Vinh]
Xứ
sở cây thốt nốt và người Khmer hiền hoà
Tới
An Giang, tới hai quận Tịnh Biên và Tri Tôn không thể
không thấy hàng cây thốt nốt nổi bật trên những cánh
đồng lúa xanh. Cây thốt nốt thuộc họ cau, tên khoa học
Borassus flabellifer, có nhiều ở các nước Đông Nam Á. Cây
thốt nốt sống cả trăm năm dài hơn tuổi thọ một đời
người. Thân cây thẳng và cao tới 30 mét. Cây đực không
trái, cây cái cho tới 60 trái mỗi cây. Trái thốt nốt có
vỏ xanh đen, nhỏ hơn trái dừa bên trong có những múi
trắng mềm, ngọt và mát. Hoa cây thốt nốt cho nước
ngọt có vị thơm, có thể nấu thành đường, ngon hơn
đường mía. Nếu Quảng Ngãi, quê Hương Nghiêu Đề bạn
tôi, từng nổi tiếng về đường phổi, đường phèn thì
An Giang, vùng Tịnh Biên Tri Tôn nổi tiếng với đường
thốt nốt. Chè đậu xanh nấu với đường thốt nốt
ngọt dịu và rất thơm ngon. Hình như tất cả mọi thành
phần cây thốt nốt đều có công dụng: thân làm cột
nhà, lá dùng lợp mái. Trong nền văn hóa cổ Khmer, các
Chùa chiền còn lưu giữ được những văn bản viết trên
lá cây thốt nốt. Cây thốt nốt cũng được xem như biểu
tượng của xứ Chùa Tháp [Hình 2].
Hình
2: Hàng cây thốt nốt đứng soi bóng bên hồ nơi
khu đền đài Angkor;
cây
thốt nốt được xem như biểu tượng của xứ Chùa Tháp
[Tư liệu Ngô Thế Vinh].
Khắp
xứ Chùa Tháp xuống tới Đồng bằng sông Cửu Long, đi
đâu cũng chỉ gặp những người dân Khmer hiền hòa, và
rồi không thể nào hiểu được những gì đã xảy ra
giữa họ và những người Việt trong quá khứ. Chỉ có
thể giải thích họ là một đám đông nạn nhân của
những khích động thù hận mà động cơ là những mưu đồ
chánh trị đen tối.
Trong
y khoa, khi khảo sát não trạng vô thức của đám đông,
qua nghiên cứu hành vi/ behavior của loài cá, khoa học gia
Đức đã làm một thử nghiệm: thả một con cá bị huỷ
não bộ vào một hồ cá, không có gì ngạc nhiên là con
cá ấy mất định hướng bơi tán loạn, nhưng điều kỳ
lạ là đàn cá lành mạnh thì lại ngoan ngoãn bơi theo con
cá mất não ấy. Phải chăng "thử nghiệm hành vi"
của nhà khoa học Đức, đã phần nào giải thích hiện
tượng cả một dân tộc Đức văn minh đã có một thời
kỳ nhất loạt tuân theo một lãnh tụ như Hitler xô đẩy
cả thế giới vào lò lửa của cuộc Thế chiến thứ
Hai.
Hình
3: trên trái, hàng cây
thốt nốt huyện Tri Tôn tỉnh An Giang; hình thứ nhì, bà Ngoại
ngồi chặt đống trái cây thốt nốt; hình thứ ba, con
gái Ngoại thì đang gỡ những múi thốt
nốt trắng mềm để
mời khách, đây là quán
Thốt Nốt Võng
cho khách đường xa ghé uống ly nước thốt nốt mát và
tạm ngả lưng; từ phải, TS Lê Anh Tuấn, TS Dương Văn
Ni, TS Lê Phát Quới, Th.S Nguyễn Hữu Thiện, KS Phạm Phan
Long; trên mặt bàn là hộp đường thỏi thốt nốt [Photo
by Ngô Thế Vinh & Phạm Phan Long].
Hình
4: trên, được ăn những
chiếc bắp nóng trên đường đi, phải, vựa dứa thơm
ngon nổi tiếng quận Châu Thành, tỉnh Sóc Trăng, từ
dưới: TS Dương Văn Ni, Ngô Thế Vinh, TS Lê Phát Quới
[Photo by Ngô Thế Vinh, Nguyễn Văn Hưng].
Hình
5: trên, những giề lục
bình phủ kín kinh rạch do nước tù đọng; dưới, cảnh
khói đồng do nông dân đốt rạ và dùng tro than như phân
bón thiên nhiên.
Hình
6: hình giữa, cùng bác nông
dân với bài học đập lúa đầu tiên trên ĐBSCL, kết
quả người viết bị đánh rớt / disqualified ngay, vì đập
không hết hạt và lúa thì vương vãi ra tứ tung, học làm
nông dân khổ và khó lắm [Photo by Nguyễn Văn Hưng].
Hình
7: trên,
từ ruộng hành xã Vĩnh
Hải huyện Vĩnh Châu, tỉnh Sóc Trăng những thố hành tím
được chất thành ngọn lên xe tải để phân phối tới
các chợ; dưới: TS Lê Anh Tuấn đứng bên túi trữ nước
ngọt lấy từ giếng bơm, anh Lê Anh Tuấn cũng cho biết:
100% nước tưới ruộng hành được lấy từ các giếng
bơm [Photo by Ngô Thế Vinh].
Có
một nền văn hoá nước lợ
Trên
đường dọc theo Sông Hậu, xe dừng lại Hộ Phòng là một
phường của thị xã Giá Rai, tỉnh Bạc Liêu. Xuống xe đi
bộ lên chiếc cầu xi măng có tên Hộ Phòng 2, bắc qua
con kênh lớn Gành Hào [được xây từ
năm 2011 do quỹ ODA/ Official Development Assistance của Nhật].
Bấy
lâu, các chuyên gia Bộ Nông nghiệp từ ngoài Bắc vào vẫn
có cái nhìn rất giản đơn về hệ sinh thái sông nước
Cửu Long: họ chỉ thấy có triều cường và triều kiệt.
Rồi đề xuất kế hoạch làm những cống đập chặn
triều cường để ngăn mặn giữ ngọt. Từ suy nghĩ giản
đơn ấy, họ đã và đang gây ra bao nhiêu hệ luỵ cho hệ
sinh thái ĐBSCL như hiện nay.
Đoàn
đứng trên cầu phía hướng ra Biển Đông, nơi có
cống đập ngăn mặn. Ngoài mặn trong ngọt. Anh Dương Văn
Ni sinh ra và lớn lên từ vùng sông nước Miền Tây, khi
nói về nhịp đập của hệ sinh thái ĐBSCL, anh Ni thông
thuộc như với đường chỉ tay của chính mình; với một
giọng thuần Nam Bộ trầm tĩnh bắt đầu một bài giảng:
"ĐBSCL
chỉ nói riêng phía Biển Đông, không đơn giản chỉ có
triều cường và triều kiệt. Hỏi người nông dân thì
họ biết rất rõ. Thuỷ triều từ Biển Đông là bán
nhật triều, sáng và chiều hai lần trong ngày; hai lần
nước lớn tiếp theo hai lần nước ròng, mực nước lên
xuống bốn lần trong một ngày. Trong tháng, người nông
dân biết chừng nào thì "nước rong" vào ngày
rằm, khi nào "nước kém" vào cuối tháng âm lịch.
Trong năm, thì họ có mùa "nước nổi" và mùa
"nước hạn".
Từ
mấy trăm năm, trải qua bao thế hệ, người nông dân Miền
Tây đã quen chung sống với nhịp đập thiên nhiên ấy
của những dòng sông: trong ngày, trong tháng, trong năm và
đã hình thành một nền "văn minh sông nước."
Họ đã quen chung sống với cả ba tình huống: nước
ngọt, nước lợ và nước mặn. Lãnh đạo bộ Nông
nghiệp đa số mang theo họ một nền văn hoá từ châu thổ
sông Hồng, biết rất ít về hệ sinh thái ĐBSL vốn rất
đặc thù. Với đầu óc duy lý giản đơn, với những con
số thống kê, nhưng họ có biết đâu rằng chuỗi những
con số đó chính là những tín hiệu đã nằm ngay trong
nền "văn hoá sông nước" mà người nông
dân từ đời này sang đời nọ vẫn đọc được. Người
nông dân bấy lâu đã biết nương theo sức mạnh của
thiên nhiên để chung sống. Văn hoá sông nước thực ra
gồm bốn phần tương tác Sông-Biển-Châu thổ-Con người
cùng hoà nhập nhau theo từng nhịp đập.
Một
ví dụ, chỉ riêng chuyện di chuyển ghe thuyền trên sông,
người nông dân biết tính trước khi nào thì cho ghe xuôi
theo con "nước ròng", khi nào thì ghe ngược
theo con "nước lớn", và cũng để thấy cấu
trúc của lòng ghe bấy lâu là làm sao dùng sức đẩy tối
ưu của dòng chảy.
Và
rồi trong tháng họ biết lúc nào thì cho nước vào ruộng,
khi nào thì xả, khi nào thì thả con giống cá tôm... mà
không cần tốn nhiều công sức, để phải dùng gầu tát
nước hay phải dùng tới máy bơm.
Chính
nhịp đập của "mẹ thiên nhiên / natural pulse"
là bạn đồng hành thân thiết bấy lâu của họ. Và nay
thì bị phá vỡ và cắt đứt một cách thô bạo.
Cũng
từ bao trăm năm, nông dân ĐBSCL biết rất rõ là sông
rạch nối liền với biển, có thuỷ triều lên nên mới
có được con nước lớn, và thuỷ triều xuống mới có
con nước ròng, và cũng nhờ đó mà sông rạch được làm
sạch, có cá tôm và đã hình thành cả một nền văn hóa
sông nước.
Chúng
tôi cùng hiểu rằng: với cống đập kia, con sông bị cắt
làm hai: chỉ còn một bên ngọt, một bên mặn, mất hẳn
một vùng nước lợ / blackish. Bên trong không còn nước
lớn, nước ròng mà sông biến thành hồ tù đọng, tích
luỹ đủ mọi loại ô nhiễm, và không còn cá tôm. Bên
ngoài, hệ sinh thái ven biển cũng bị nghèo đi và nông
ngư dân cho biết, từ ngày có cống đập không còn đâu
nguồn tôm cá phong phú của cả một vùng nước lợ. Đó
là chưa nói tới tình trạng gián đoạn giao thông trên
sông.
Rồi
anh Ni đưa ra một ví dụ rất tượng hình: "Cũng
giống như khai quật được một kho tàng cổ sử, người
không chuyên môn thì chỉ thấy được đó là những mảnh
đá mảnh sành, cùng lắm là thấy thêm được mấy nét
vẽ ngoằn ngoèo vô nghĩa trên đó, nhưng với con mắt của
nhà khảo cổ thì khác, đó là dấu vết và tín hiệu của
cả một nền văn minh".
Và
tôi cũng hiểu rằng, bấy lâu với các chuyên gia nông
nghiệp từ ngoài Bắc vào, chưa từng chung sống và chết
với nền văn minh sông nước ấy, họ đã có những chánh
sách can thiệp thô bạo chống lại mẹ thiên nhiên để
phải trả giá rất đắt và nạn nhân không ai khác hơn
là chính ngót 20 triệu cư dân phải ngày đêm sống với
những bất cập ấy như hiện nay.
Hình
8: trên, Cầu Hộ Phòng
II là cây cầu mới trên khúc đường vòng/ detour, (do quỹ
ODA / Official Development Assistance của Nhật xây 2011, còn Hộ
Phòng I là cây cầu cũ thì nằm trên đường thẳng của
Quốc lộ). Hình thứ nhì: Đứng trên hướng ra Biển Đông
TS Dương Văn Ni đang
giảng về "có một
nền văn hoá nước lợ";
từ trái: TS Dương văn Ni, KS Phạm Phan Long, TS Lê Anh Tuấn,
TS Lê Phát Quới, hình thứ 3: cống đập chặn mặn
không xa biển trên con kênh Gành Hào, với bên ngọt bên
mặn và một mai không còn đâu nét văn hoá của
một vùng nước lợ / blackish; hình cuối: cống đập
chặn mặn chặt đứt hệ sinh thái biển và sông và cũng
làm nghẽn mạch vận chuyển đường sông, kể cả với
những chiếc ghe nhỏ đuôi tôm [Photo by Ngô Thế Vinh].
Công
trình cống đập ba lai: một hối tiếc
Hai
mươi Năm qua 1997-2017, lãnh đạo Bộ Nông nghiệp, qua
nhiệm kỳ của 3 Bộ trưởng:
1/
Lê Huy Ngọ, nhiệm kỳ 7 năm, 1997-2004
2/
Cao Đức Phát, nhiệm kỳ 12 năm, 2004-2016
3/
Nguyễn Xuân Cường, nhiệm kỳ 2016 đương nhiệm
Họ
đến từ miền Bắc đã và đang có những quyết định
phải nói là sinh tử với hệ sinh thái ĐBSCL, một vùng
thổ nhưỡng phải nói là rất xa lạ với họ.
Chỉ
thấy đơn giản nơi ĐBSCL có triều cường triều kiệt,
coi nước mặn là kẻ thù nên đã có một chiến lược ồ
ạt xây những đại công trình mà người ta gọi là Cống
Đập Ngăn Mặn, mà
Cống đập Ba Lai
là một điển hình.
Được
khởi công ngày 27.02.2000, dự án công trình cống đập Ba
Lai chắn ngang cửa sông Ba Lai từ xã Thạnh Trị kéo sang
xã Tân Xuân (Ba Tri). Kinh phí ban đầu lên tới hơn 66 tỷ
đồng VN. Con đập dài 544 m gồm 10 cửa với khẩu độ
84 m được vận hành bằng một hệ thống van tự động
hai chiều. Quy hoạch trên lý thuyết, thì cống đập Ba
Lai có chức năng: ngăn mặn, giữ ngọt phục vụ cho
115,000 hecta đất trong đó có 88,500 hecta là đất canh tác,
cấp nước ngọt sinh hoạt cho hơn 600 ngàn dân cư Thành
phố Bến Tre và các huyện Ba Tri, Giồng Trôm, Bình Đại,
Châu Thành; cùng kết hợp với phát triển giao thông thuỷ
bộ và cải tạo môi trường sinh thái vùng dự án [sic].
Hai
năm sau, từ ngày 30.04.2002 cống đập Ba Lai được đưa
vào hoạt động, được vinh danh là một công trình thuỷ
lợi lớn nhất của ĐBSCL. Và từ đây, cửa sông Ba Lai,
một trong 9 cửa của Cửu Long chính thức bị ngăn lại.
Hình
9: từ ngày có cống đập Ba Lai, cửa sông Ba Lai
nhánh thứ 8 bị chính con người đóng lại. Cửa Ba Thắc
đã bị bồi lấp từ cả trăm năm nay, và hiện giờ Cửu
Long Giang nay chỉ còn 7 nhánh: Thất Long [Photo by Lê Quỳnh,
báo Người đô thị].
Tính
cho tới nay, cống đập Ba Lai đã vận hành được 16 năm
[2002-2018], hiệu quả công trình Cống đập Ba Lai ấy ra
sao? Chỉ có những lời ta thán.
Hàng
trăm cống ngăn mặn không đạt mục đích vì còn chằng
chịt những cửa sông kinh rạch
không có cống ngăn mặn đã tập hậu nước mặn vào bên
sau hệ thống cống đập đã xây.
Hình
10: Bến Tre nước ngọt khan hiếm, phải dùng cả
xe máy kéo để chở nước, có nơi dân phải mua 100,000
đồng / mét khối nước [Photo by
Bình Đại, Zing VN 20.02.2016]. Bệnh viện lớn
nhất tỉnh Bến Tre thiếu nước ngọt. mỗi ngày được
xe tải cung cấp 10 mét khối nước ngọt, chỉ đủ cho
các khoa phòng chia nhau từng lít nước [Photo by Mậu
Trường, TTO 14.03.2016].
Sông
Ba Lai ngừng chảy. Thay vì biến sông Ba Lai thành một
hồ nước ngọt thì cư dân Bến Tre phải sống với nước
sông Ba Lai mặn hơn trước kia nhất là vào mùa khô. Hậu
quả là tỉnh Bến Tre thiếu nước ngọt, đưa tới tình
cảnh bệnh viện lớn nhất Bến Tre mỗi ngày được xe
tải cung cấp 10 mét khối nước ngọt chỉ đủ cho các
khoa phòng chia nhau từng lít nước, còn người dân thì
sống trong tình trạng thiếu nước ngọt kinh niên, phải
mua nước ngọt có khi phải trả tới 100,000 đồng VN/ mét
khối. [Tuổi trẻ online 22.02.2016].
Giải
thích của nhà nước về "hiệu quả ngược" của
công trình cống đập Ba Lai như hiện nay là: do thiếu vốn
để làm tiếp nhiều công trình khác tiếp theo, trong đó
có hai hạng mục quan trọng, đó là phải xây thêm cống
đập và cả âu thuyền* trên hai con sông Giao Hoà và Chẹt
Sậy vẫn tiếp tục đem nước mặn từ sông Cửa Đại
đổ vào "hồ nước ngọt Ba Lai".
*Âu
thuyền / canal lock: là một từ tương đối mới,
chỉ một công trình chắn ngang sông hoặc kênh, có cửa
hai đầu để tăng hoặc giảm mực nước, giúp cho thuyền
hay tàu đi qua nơi có mực nước chênh lệch nhiều.
Theo
phóng viên TTXVN Phan Văn Trí, trích dẫn: "Ông
Cao Văn Trọng, Chủ tịch UBND tỉnh cho biết để thi công
hai hạng mục đập và âu thuyền và một số hạng mục
khác cần nguồn vốn khoảng 200 triệu USD. Vì vậy, tỉnh
đã kiến nghị Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Phát triển
Nông thôn tranh thủ nguồn vốn ODA của Chính phủ Nhật
Bản. Ông Trọng cũng cho biết tổ chức JICA (Nhật Bản)
đã đến Bến Tre khảo sát địa điểm xây dựng đập
và âu thuyền. Tuy nhiên,
việc khởi công có thể còn phải chờ đến… năm 2020.
Dù gì thì hình ảnh những chiếc xe máy cày hay xe bò kéo
chở nước đem đổi cho người dân, với giá từ 70,000
đồng đến 100.000 đồng/m3, chắc chắn vẫn còn diễn ra
trong những mùa khô cho tới 2020. Điều đáng nói là nước
đó được lấy từ những chiếc giếng đào trên giồng
cát, chưa qua xử lý…" [2]
Cửu
Long Chín Cửa Hai Dòng nay chỉ
còn có 7 cửa. Nam Thất Nữ
Cửu, như hình ảnh một ĐBSCL
bị triệt sản. Bởi thế dân gian tỉnh Bến Tre mới có
câu:
Ba
Lai là cái cửa mình
Trung
ương đem lấp dân tình ngẩn ngơ
Một
câu hỏi được đặt ra: với những tác hại do cống đập
Ba Lai gây ra, ai - Bộ Nông
nghiệp & Phát triển Nông thôn, hay Bộ Tài Nguyên Môi
trường hay chánh phủ trung ương sẽ nhận trách nhiệm
với phong cách "đem
con bỏ chợ" như hiện
nay, phải chờ cho tới 2020 cho đến khi ODA của Nhật chịu
rót vốn vào?
Từ
bài học thất bại của đại công trình cống đập Ba
Lai, nhiều nhà khoa học và giới hoạt động môi sinh như
một "think tank"
đã không ngừng lên tiếng cảnh giác rằng: nếu không có
một đánh giá môi sinh chiến lược cho toàn ĐBSCL mà chỉ
đơn giản nhắm giải quyết tình hình hạn mặn, rồi lập
ngay quy hoạch xây dựng xây một loạt hệ thống cống
đập chỉ để ngăn mặn nơi các cửa sông lớn là phá
vỡ cả một hệ sinh thái và hậu quả sẽ khôn lường.
Khảo
sát của nhóm IUCN / International Union for Conservation of
Nature Liên minh Quốc tế Bảo tồn Thiên nhiên tại VN đưa
ra nhận định là do hệ thống cống đập khiến hai bên
bờ sông Ba Lai đang khép lại dần.
TS
Lê Anh Tuấn, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Biến đổi
Khí hận, ĐH Cần Thơ đã dùng một cụm từ rất gợi
hình để chỉ hệ thống cống đập Ba Lai khi ông gọi đó
là "dòng sông bị cưỡng
bức". Sông nay biến thành
hồ chứa, ô nhiễm thì tích luỹ nước đổi màu do rong
tảo sinh sôi phía trong cống đập.
Th.S
Nguyễn Hữu Thiện, chuyên gia về nước ngập/ Wetlands cho
rằng hàng năm vào mùa mưa do lượng nước mùa lũ đổ
về, toàn thể phù sa trong lượng nước đó sẽ lắng
xuống đáy sông Ba Lai - nay trở thành hồ và với thời
gian sông Ba Lai sẽ chết hẳn do bị bồi lấp [1].
Khi
đưa ra cái nhìn toàn cảnh hiện trạng và tương lai
ĐBSCL, các anh trong đoàn đưa ra
một cái nhìn tổng quan không mấy lạc quan:
Đất
bị mất do sạt lở bờ sông bờ biển, trong
những năm gần đây, đất
bị lún với tốc độ
10 lần nhanh
hơn so với nước biển
dâng, và đất đai còn lại thì bị vắt kiệt. Sông ngòi
ô nhiễm đủ thứ, từ nước thải sinh hoạt, công
nghiệp, thủy sản đổ thẳng vào sông, cũng như lượng
lớn phân bón, thuốc trừ sâu từ nông nghiệp do 3 vụ
thâm canh.
Theo
một nghiên cứu
về lịch sử đất lún do
nhà khoa học Minderhoud và
một nhóm chuyên gia Hà Lan, Hoa
Kỳ và Việt Nam
thực hiện công bố năm 2017 trên Environmental
Research Letters,
độ lún và vận tốc lún tại châu thổ ĐBSCL đã xuống
sâu 25 cm và thậm chí đến 50 cm theo biểu đồ KS Phạm
Phan Long trích dẫn chú thích và cung cấp sau đây
[Hình 10].
Trong
những thập niên tới, biển dâng được dự đoán với
vận tốc 0.5 cm/năm, như vậy mặt đất thấp sẽ thấp dần
dưới mặt biển có thể đến 1 m trong vòng 100 năm nữa.
Trước tác động kép do sinh hoạt con người và do biến
đổi khí hậu, ĐBSCL sẽ rơi vào tình huống xấu nhất
toàn cầu. Một
đối sách có tên “ASR, aquifer storage and reuse” đang được
Viet Ecology Foundation đề bạt thảo luận là lọc và trữ
nước ở những túi rỗng ngầm, vừa ngăn mặn tập kích
vào thềm lục địa, vừa có nước ngọt sinh hoạt canh
tác và tránh cho mặt đất tiếp tục lún xuống.
Hình
11: Biểu
đồ độ lún và vận tốc đất lún trong 25 năm tại Đồng
Bằng
Sông
Cửu Long. [nguồn: Environ.Res.Lett. 12 (2017) với ghi chú của
KS Phạm Phan Long, Viet Ecology Foundation]. Hiện
nay, rất nhiều giếng tầng nông và bơm bằng tay đều bị
nhiễm mặn nhiễm phèn, nước giếng không còn dùng được,
và nay người nông dân phải khoan sâu 400-500m để tìm
được nguồn nước ngọt, mặt bằng ĐBSCL đang bị sụt
lún nhanh chóng vì các tầng nước ngầm đang bị tận
cùng khai thác.
Đã
thế nhiều sông ngòi, bị kế hoạch cống đập đã biến
sông rạch thành hồ tù đọng, tích lũy ô nhiễm. Nước
sông ngòi không còn dùng được phải chuyển sang xài toàn
nước ngầm nên tầng nước ngầm cũng cạn kiệt nhanh và
đất lún.
Còn
có hiện tượng "tỵ nạn
môi sinh/ ecological refugees"
của người dân ĐBSCL rời bỏ quê hương đi tới vùng
đất khác, tha phương cầu thực. Con số gần 2 triệu
người đã đi khỏi vùng đất này trong hai thập niên qua
thì phải có những lý do như môi trường sống bị suy
thoái, nguồn tài nguyên ngày càng cạn kiệt.
Thủy
điện thượng nguồn từ Vân Nam Trung Quốc rồi Lào làm
mất ngót 90% nguồn phù sa, không có gì thay thế; biến
đổi khí hậu với nước biển dâng có thể phần nào
thích ứng nhưng còn vấn đề
phát triển tự huỷ / destructive development do tự mình gây
ra đang là một nan đề lớn do chính sách "duy lý và
thiếu tầm nhìn chiến lược" đến từ trung ương đã
gây nhiều tổn thương cho ĐBSCL, gây trở ngại cho phát
triển.
Từ
cống đập Ba Lai tới sông Cái Lớn - sông Cái Bé
Bài
học thất bại của công trình thuỷ lợi Ba Lai vẫn còn
đó, vậy mà, nguyên Bộ trưởng Bộ Nông Nghiệp &
Phát triển Nông thôn Cao Đức Phát, một người sinh quán
Nam Định từ châu thổ Sông Hồng, vẫn bất chấp mọi
lời cảnh báo của giới chuyên gia, vẫn kiêu căng tuyên
bố sẽ tập trung đầu tư xây dựng các công trình cống
đập lớn đến năm 2020, từ hoàn thiện hệ thống cống
đập Ba Lai, và xây dựng thêm các hệ thống cống đập
Sông Cái Lớn, Sông Cái Bé [SCL-SCB] tỉnh Kiên Giang, được
quảng bá như một công trình của Thế kỷ, với ngân
khoản lên tới 3,300 tỷ đồng (150 triệu USD) với hậu
quả hay thảm hoạ trên toàn hệ sinh thái ĐBSCL không biết
sẽ trầm trọng tới đâu.
Rõ
ràng có những khoảng chống của Dự án Cống đập
SCL-SCB và các câu hỏỉ:
1/
Chỉ nghe nói, bản nghiên cứu đánh
giá tác động môi trường [ĐTM/ EIA] về Dự án Cống đập
SCL-SCB là do Viện Kỹ thuật
Biển thuộc Viện Khoa học Thủy lợi miền Nam thực
hiện, nhưng không thấy công bố ở đâu hết, với
sự không minh bạch / transparency như vậy thì làm sao có
được sự góp ý của giới chuyên gia.
2/
Dự án SCL-SCB bao giờ khởi công và tình hình tới đâu
chỉ diễn ra sau những cánh cửa Bộ NN & PTNT ngoài ra
không có ai được biết tới để có thể theo dõi.
3/
Và cũng là điều vô cùng ngạc nhiên là với gần 2
triệu người di cư ra khỏi ĐBSCL trong hai chục năm qua,
nhưng vẫn chưa hề có cuộc điều tra cơ bản nghiên
cứu về những nguyên nhân ra đi của họ.
Hình
12: Sơ đồ dự án hệ
thống cống đập chắn mặn trên Sông Cái Lớn-Sông Cái
Bé, sẽ tác động trên 1/4 diện tích toàn ĐBSCL và ảnh
hưởng tới đời sống hơn một triệu cư dân trong vùng.
(6) [nguồn: Ánh sáng và Cuộc
sống]
Rõ
ràng Dự án cống đập Sông SCL-SCB đã thiếu hẳn một
đánh giá chiến lược tác động môi trường [ĐTM/ EIA/
Environmental Impact Assessment] toàn diện và khách quan, bị
ảnh hưởng bởi quan điểm của
chủ đầu tư/ nhóm lợi ích chỉ để nhằm biện minh cho
sự cấp thiết của dự án,
trong khi mà ai cũng biết là dự án sẽ tác động tới
toàn hệ sinh thái của cả một vùng rộng lớn chiếm 1/4
tổng diện tích của ĐBSCL [hơn 1 triệu hecta], ảnh hưởng
trực tiếp trên đời sống sản xuất sinh kế của hàng
triệu cư dân trong vùng quy hoạch, trong khi còn bao nhiêu
vấn đề kỹ thuật chưa có giải pháp rốt ráo. Và khi
đã gây huỷ hoại trên hệ sinh thái thường rất khó đảo
nghịch.
TS
Lê Anh Tuấn, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Biến đổi
Khí hậu ĐH Cần Thơ [Viện DRAGON] nhận định: cắt đứt
trao đổi nước giữa sông và biển chắc chắn sẽ ảnh
hưởng trực tiếp tới canh tác sản xuất của nông dân
quen sống theo nhịp thuỷ triều, giảm nguồn thuỷ sản
bên trên và bên ngoài cống đập, và do nước tù đọng
sẽ tích luỹ mọi ô nhiễm.
Một
chuyên gia Khoa Môi trường và Tài nguyên Thiên nhiên ĐH
Cần Thơ, nhận định về sự khác biệt của hai chế độ
thuỷ triều phía Biển Đông và Biển Tây. Phía Biển Đông
là bán nhật triều: nước lên xuống ngày 4 lần, trong
khi Biển Tây là chế độ nhật triều, nước lên xuống
ngày hai lần. Riêng vùng Tây Nam Sông Hậu chế độ thuỷ
văn phúc tạp hơn nhiều, chịu ảnh hưởng của cả hai
chế độ nhật triều và bán nhật triều khác nhau. Trong
khi các cống đập hiện nay chỉ vận hành theo một mô
hình thô thiển: đóng cổng đập khi triều cường, mở
cổng đập khi triều kiệt. Hệ thống cống đập trên
SCL-SCB sẽ gây rối loạn cho chế độ thuỷ văn vùng này,
làm "mất lực hút-đẩy" của chế độ thuỷ văn
thiên nhiên [sic] nước sẽ tù đọng tích luỹ ô nhiễm
từ các chất thải nông ngư nghiệp, kỹ nghệ và cả
nước thải không được xử lý đổ xuống từ các khu
gia cư.
Nhân
dân tỉnh Long An đã một lần nói không
TS
Lê Phát Quới, người Long An, giảng dạy tại Khoa Tài
nguyên & Môi Trường ĐH Quốc gia TP HCM, anh có giọng
nói lớn, có nét trực tính của người dân Nam Bộ, anh
nói: "Sau công trình cống
đập Ba Lai, trung ương có kế hoạch xây thêm hệ thống
cống đập trên cửa con sông Vàm Cỏ là kết nối của
hai con sông Vàm Cỏ Đông và Vàm Cỏ Tây thuộc tỉnh Long
An. Anh Lê Phát Quới thuật lại: "Trong một cuộc họp
với trung ương và cấp lãnh đạo tỉnh cùng với các nhà
khoa học – trong
đó có thằng Quới, anh tự gọi mình là thằng, cuộc họp
có cả ông Sáu Dân tức Thủ tướng Võ Văn Kiệt lúc đó.
Khi tỉnh Long An được hỏi ý kiến, thì lãnh đạo tỉnh
đã có câu trả lời: sau khi phái đoàn tỉnh đi thăm cống
đập Ba Lai trở về, sau khi tham khảo ý kiến nhân dân,
thì toàn thể nhân dân
Long An có câu trả lời là không.
Lưu ý các anh, là câu trả lời không phải từ Tỉnh uỷ
hay Uỷ ban nhân dân mà là toàn dân tỉnh Long An nói không.
Nếu nói là Tỉnh uỷ hay Uỷ ban nhân dân, thì trung ương
có thể dùng quyền lực đảng hay quyền lực trung ương
để áp đặt, nhưng là tiếng nói của toàn thể nhân dân
Long An thì khác. Và rồi sau đó, kế hoạch bị gác lại".
Anh
Lê Phát Quới đi tới kết luận: "nếu
cứ để thực hiện hệ thống cống đập trên con Sông
Vàm Cỏ thì không biết tai họa cho toàn hệ sinh thái tỉnh
Long An sẽ khủng khiếp như thế nào". Và
anh Quới không giấu được nét hãnh diện về tiếng nói
ngăn chặn kịp thời của nhân dân tỉnh hạt mình.
Hình
13: TS Lê Phát Quới, Khoa
Tài nguyên Môi trường ĐH Quốc gia TP HCM [Photo by Ngô Thế
Vinh].
Uỷ
hội Mekong VN, vẫn mãi một địa chỉ nghịch lý
Từ
sau 1975, đất nước này nói chung trong đó có ĐBSCL đang
được điều hành với những "đầu óc nghịch lý".
Đứng
từ trên một chiếc phà đi ngang nhánh sông Trần Đề để
qua Cù lao Dung, trong ráng chiều chập choạng của hoàng
hôn, tôi qua sang hỏi một anh trong đoàn: "Hỏi thật
lòng anh, là hiện nay người dân ĐBSCL có cảm thấy hạnh
phúc hơn không so với trước 1975". Chỉ có một
câu trả lời khẳng định, nếu có thì là các gia đình
không còn bị ly tán và đất nước không còn chiến
tranh.
Tôi
đã không hỏi anh thêm nữa vì thực sự không có được
câu trả lời đơn giản. Riêng tôi thì vẫn cứ bị ám
ảnh với con số đã có 2 triệu người phải từ bỏ quê
hương ĐBSCL đi tìm kế sinh nhai. Cách biện minh là với 2
triệu người bỏ đi nhưng cũng có 700 ngàn người mới
tới, không phải là một câu trả lời rốt ráo.
Hình
14: Vẫn một địa chỉ nghịch lý: Uỷ hội Quốc
gia Sông Mekong Việt Nam, vẫn từ bao năm, vẫn toạ ngự
tại địa chỉ 23 phố Hàng Tre Hà Nội, nơi châu thổ
Sông Hồng cách xa ĐBSCL hơn 1,600 km, thay vì là Viện
Nghiên cứu Biến đổi Khí hậu, ĐH Cần Thơ [Tư liệu
Ngô Thế Vinh, photo by LN Hà].
Từ
hơn hai thập niên, người viết đã không ngừng lên tiếng
về mối nguy cơ của những con đập khổng lồ Vân Nam
của Trung Quốc rồi tới chuỗi 9 đập thuỷ điện dòng
chính của Lào, rồi tới 2 dự án đập của Cambodia:
ngoài những hậu quả rối loạn về dòng chảy, mất nước
nơi các hồ chứa và nhất là mất nguồn cát nguồn phù
sa, dẫn tới nguy cơ của một tiến trình đảo ngược
khiến một ĐBSCL đang dần dần tan rã.
Những
mối nguy cơ từ thượng nguồn, gần như không làm gì
được. Nhưng quá trình phát triển tự huỷ / destructive
development ngay nơi ĐBSCL trong mấy thập niên qua cũng phải
kể là những hệ luỵ tích luỹ tác hại nghiêm trọng
trên sự sống còn của cả một vùng châu thổ. Có thể
kể, từ sau 1975:
-
Xây đê đắp đập chắn lũ mở rộng khu gia cư để làm
lúa ba vụ làm mất 2 túi nước thiên nhiên Tứ Giác Long
Xuyên và Đồng Tháp Mười.
-
Xây hệ thống cống đập chắn mặn phá vỡ nhịp đập
thiên nhiên của hệ sinh thái ĐBSCL biến sông rạch thành
một hệ thống hồ ao tù đọng.
-
Xây dựng 14 nhà máy nhiệt điện than nơi ĐBSCL gây ô
nhiễm đất, nước, không khí trên toàn vùng.
Phát
triển với những bước không bền vững / unsustainable
development như trên đã làm tổn thương trên toàn hệ sinh
thái ĐBSCL và các nguồn tài nguyên thì cứ nghèo dần đi.
Để
thay kết luận, người viết gửi tới ông Bộ trưởng NN
& PTNT Nguyễn Xuân Cường, người thay thế Bộ trưởng
Cao Đức Phát sau 12 năm tại nhiệm, câu trích dẫn và
cũng là bài học đầu tiên của một sinh viên vào học Y
khoa: Primum Non Nocere / First do
no harm / trước hết là không gây hại.
Mọi kế hoạch vội vã, thiếu thời gian cho một lượng
giá chiến lược ảnh hưởng môi trường [ĐTM] khách
quan, với tổn phí hàng ngàn tỉ đồng mà còn gây hại
cho toàn hệ sinh thái vốn đã quá mong manh/ fragile của
một vùng châu thổ mà trước đây đã từng được đánh
giá là phong phú và giàu có nhất trên hành tinh này.
Qua
kinh nghiệm 16 năm vận hành của hệ thống cống đập Ba
Lai, để thấy rằng dù tốn hàng bao nhiêu tỷ đồng, cứ
với quyết tâm làm đê ngăn mặn
nhưng nước sông rạch bên trong vẫn không thể dùng được
cho sinh hoạt, những công trình như thế còn khiến nước
bên trong bị ô nhiễm nghiêm trọng vì dòng chảy không
lưu thông, tù đọng. Xây dựng cống đập Ba Lai đã rất
tốn kém, nhưng khi phát hiện sai lầm –
nếu có thiện chí sửa sai, thì
việc phá bỏ, làm sạch môi trường và chuyển đổi sinh
hoạt của cư dân cũng sẽ rất tốn kém và không thể
mau chóng và không phải là dễ dàng.
Tiếp
tục biện pháp xây dựng công trình cống đập ngăn mặn
rất tốn kém sẽ cắt đứt thô bạo mối liên hệ cân
bằng hệ sinh thái sông - biển - đồng bằng, qua công
trình cống đập Ba lai đã chứng minh là không tạo được
lợi ích và giải quyết được chuyện gì cho cư dân
ĐBSCL mà còn đảo lộn điều kiện thiên nhiên, phá vỡ
hệ sinh thái của cả một vùng châu thổ.
Như
một nhắc nhở và nhấn mạnh, người viết ghi nhận lại
nơi đây một đề nghị cụ thể với Thủ tướng Chánh
phủ kiến tạo Nguyễn Xuân Phúc: hãy
cho hoãn ngay Dự án xây hệ thống cống đập Sông Cái
Lớn - Sông Cái Bé một thời gian/ time frame ít nhất là 5
năm, trích 5% ngân sách 3,300 tỷ
dự trù cho dự án để thành lập ngay một nhóm nghiên
cứu ĐTM độc lập [có thể bao gồm cả các chuyên gia
Hoà Lan, họ đã có kinh nghiệm và có công lớn thực hiện
một số chương trình khảo sát cơ bản cho ĐBSCL], và bảo
đảm rằng Đánh giá Tác động Môi trường được thực
hiện một cách công tâm, thận trọng bởi những người
không có liên hệ gì tới chủ
đầu tư hay nhóm lợi ích, để
sau thời gian 5 năm đó, nhà nước sẽ có
được một bản tường trình lượng giá ảnh hưởng môi
trường đầy đủ khách quan và minh bạch,
với tất cả mọi tình huống pros
& cons để từ đó mới có
quyết định "nên hay không
nên" triển khai dự án
được mệnh danh là công trình của Thế kỷ ấy. Cũng
trong bản tường trình ấy, cũng không thể thiếu phần
điều tra cơ bản về nguyên nhân nào đã khiến 2 triệu
cư dân ĐBSCL phải rời bỏ quê hương ra đi tìm
kế sinh nhai. Được như thế thì sẽ phù hợp với
tinh thần Nghị quyết 120 về ĐBSCL [17/11/2017] trong đó
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã nhấn mạnh nguyên
tắc: “thuận thiên, tôn trọng quy luật tự
nhiên, tránh can thiệp thô bạo vào thiên nhiên”.
N.T.V.
ĐBSCL
12.2017 - 02.2018
Tham
Khảo:
1/
Có còn con sông nước lớn, nước ròng? Lê Quỳnh. Báo
Người đô thị online Thứ
hai, 20/06/2016
http://nguoidothi.net.vn/co-con-con-song-nuoc-lon-nuoc-rong-4042.html
2/
Thiếu vốn, dự án ngọt hóa sông
Ba Lai trở thành ... mặn quá. Phạm Văn Tri, TTXVN 06.08.2016
https://baomoi.com/thieu-von-du-an-ngot-hoa-song-ba-lai-tro-thanh-man-qua/c/20027474.epi
3/
Chuyên gia đề nghị tạm dừng dự án thuỷ lợi 3,300 tỷ
đồng ở Miền Tây. Huỳnh Xây, Dân Việt, 03.06.2017
http://danviet.vn/nha-nong/chuyen-gia-de-nghi-tam-dung-du-an-thuy-loi-3300-ty-dong-o-mien-tay-775724.html
4/
Phát triển ĐBSCL: Tốn tiền tỷ mà trái quy luật thì trả
giá đắt. Nguyễn Hữu Thiện; VietnamNet 27.11.2017
http://vietnamnet.vn/vn/thoi-su/moi-truong/phat-trien-dbscl-ton-tien-ti-ma-trai-quy-luat-thi-tra-gia-dat-413188.html
5/
Ngăn đập sông Cái Lớn - Cái Bé:
ĐBSCL sẽ bị ảnh hưởng không nhỏ. Phạm Anh; Tiền
phong 02.06.2017
https://www.tienphong.vn/xa-hoi/ngan-dap-song-cai-lon-cai-be-dbscl-se-bi-anh-huong-khong-nho-1154506.tpo
6/
Băn khoăn xây cống Cái Lớn – Cái Bé, Sáu Nghệ; Ánh
Sáng và Cuộc Sống; 26.06.2017
http://anhsangvacuocsong.vn/ban-khoan-xay-cong-cai-lon-cai/
Tác
giả gửi BVN
Sáng lập:
Nguyễn Huệ Chi - Phạm Toàn - Nguyễn Thế Hùng
Điều hành:
Nguyễn Huệ Chi [trước] - Phạm Xuân Yêm [nay]
Liên lạc: bauxitevn@gmail.com
boxitvn.net
boxitvn.blogspot.com
FB Bauxite Việt Nam

Bài đăng phổ biến
- Nhiệm vụ đích thực của quân Trung Quốc ở miền Bắc Việt Nam trong chiến tranh Việt Nam
- 6 gương mặt ngoài đảng tự ứng cử đại biểu Quốc hội
- Bạn trẻ “bắt trend” giỏi quá
- Nhân - Quả cay đắng (1)
- Quốc hội ta... nó thế (đêk) nào ấy...
- Một nén nhang kính viếng Tổng thư ký Hội Trí thức Yêu nước Thành phố Hồ Chí Minh Huỳnh Kim Báu
- Liên quan việc ứng cử ĐBQH của GS Nguyễn Đình Cống – Các mức thắng lợi
- Bắc Kinh lúng túng sau phát ngôn của người đứng đầu WHO
- Phan Châu Trinh - Nhà Cách mạng vĩ đại nhất của VN hiện đại

Được tạo bởi Blogger.

Nhãn
- Giáo Dục
- Sử Liệu
- chính phủ
- Pháp Luật
- Nhân quyền
- "Cuồng Trump" tại Mỹ
- "Dịch hạch"
- "phản động"
- 10 năm Bauxite Việt Nam
- 1000 năm
- 14/3
- 2638349
- 30/04/1975
- 30/4
- 30/4/1975
- 30/4/1975. Bên thắng cuộc
- 39 người chết ở Anh
- 40 năm Chiến tranh biên giới
- 90 năm
- 99 năm
- ADIZ
- Ải Nam Quan
- Albert Camus
- Alexandre de Rhodes
- Algerie
- an ninh
- An ninh CS
- an ninh mạng
- an ninh quốc phòng
- An ninh tiền tệ
- án oan
- án tử hình
- Án văn tự
- An Viên
- André Menras
- Anh hùng
- Anh hùng Lê Mã Lương
- Ảo vọng trí thức
- ASEAN
- AVG
- Ăn cắp công nghệ
- Âm mưu Tàu Cộng
- Âm mưu phá hoại kinh tế của Trung Quốc
- Âm mưu Tàu Cộng
- Âm mưu Tàu Cộng
- Âm mưu Tàu cộng biến các nước đang phát triển thành con nợ
- Âm mưu Tàu Cộng. Đảng CSTQ
- Âm mưu Trung Cộng
- Âm mưu Trung Quốc
- Ấn độ
- Ấn Độ Dương
- Âu châu
- ấu dâm
- Ba Lan
- Bà Nà
- Bá quyền nước lớn
- Bá quyền Trung Cộng
- Ba Sàm
- Ba Sàm Nguyễn Hữu Vinh
- Bạch Long Vĩ
- bachkhoadanang.net
- Bãi Ba Đầu
- bài Trung
- Bãi Tư Chính
- Bản chất thâm hiểm của Đại Hán
- Bản chất thể chế
- Ban Công lý và Hoà Bình GP Vinh
- Bàn cờ thế giới
- bản đồ
- Bản đồ đường lưỡi bò
- bán nước
- Ban Tổ chức trung ương
- Ban tuyên giáo
- bành trướng
- báo cáo
- Bao cấp
- Bao cấp quyền lực
- Báo chí
- Báo chí đảng
- Báo chí độc tài
- Báo chi lề phải
- Báo chí quốc doanh
- Báo chí thời đổi mới
- Báo chí tự do
- Báo chí xuất bản tự do
- bạo động
- Bạo hành trong lứa tuổi họ trò
- Bảo hiểm xã hội
- bạo loạn
- bạo lực
- Bạo lực CS
- Bạo lực cướp đất
- Bạo lực và chuyên chính
- Báo Tuổi Trẻ
- Báo Tuổi trẻ bị đình bản
- Báo Văn nghệ thời Đổi mới
- Bảo vệ đảng
- Bảo vệ nhân quyền
- Bảo vệ rừng
- Barack Obama
- Bauxite
- Bauxite Tây Nguyên
- Bắc Hàn
- Bắc Mỹ
- bắc vân phong
- Bằng câp quan chức
- bằng giả
- Bắt bớ giam cầm
- Bắt cóc
- Bắt dân
- Bần cùng hóa
- Bần cùng hóa trong thể chế cộng sản
- bất công
- Bất đồng chính kiến
- Bất động sản
- Bầu cử
- bầu cử Mỹ
- Bầu cử Mỹ 2020
- Bầu cử Quốc hội
- bầu cử Tổng thống Mỹ
- Bẫy nợ
- Bẫy nợ Trung Quốc
- BBC
- bè phái
- Bên thua cuộc
- bệnh thành tích
- Bệnh viện Bạch Mai
- Bí mật thông tin
- Biden
- Biden và chiến lược mới với Tàu Cộng
- Biden và chiến lược toàn cầu
- Biến chủng virus
- Biến đổi khí hậu
- biển Đông
- Biên giới
- biểu tình
- Bình đẳng cộng sản
- bình ổn
- Blog
- bóng đá
- Bóng đá và lòng dân
- BOT
- BOT bẩn
- Boudarel
- bộ chính trị
- Bộ luật hình sự
- Bộ máy chính quyền
- Bộ máy chính quyền CS
- bộ máy công an
- Bộ máy CS
- Bộ máy quan chức
- Bộ máy thi hành luật
- Bộ mặt thạt quan chức cộng sản
- Bộ mặt thật của quan chức cộng sản
- Bộ Quốc phòng và nhiệm vụ quốc phòng
- Bộ Tứ
- Bô Xít
- bồi thường
- Brexit
- BRI
- BS Lý Văn Lượng
- BS Nguyễn Đan Quế
- Bùi Minh Quốc
- Bùi Thị Nối
- Bùi Tín
- Bùi Viết Hiểu
- Buôn người
- buồn vui Chủ nhật
- Bức tranh thế giới
- Bước đường cùng của nông dân Việt
- CA bắt cóc
- Cà Mau
- Ca sĩ Thủy Tiên
- Cạc Ma
- Các tổ chức chân rết của đảng
- cách mạng
- Cách mạng 4.0
- Cách mạng dân chủ
- Cách mạng tháng Tám
- Cách mạng tháng Tám Con đường dân chủ hóa đất nước
- Cách mạng thàng Tám và bước lùi của lịch sử
- Cái ác
- cải cách
- Cải cách chính trị
- Cải cách tư pháp
- Cái chết cụ Kình
- Cái chết của quan chức Cộng sản
- cải tổ
- Cam kết nhân quyền
- Campuchia
- Canada
- Cảnh báo đỏ
- Cảnh giác Tàu Cộng
- cánh tay của đảng
- Cánh tay nối dài của đảng
- canh tân
- Cao Bằng
- cáo buộc chống nhà nước
- Cáo phó
- Cao tốc Bắc - Nam
- Cao tốc Bắc Nam
- Cắt điện
- Cầm nhầm thương hiệu
- cấm nhập cảnh
- cấm vận
- Cận huyết chính trị
- Cận huyết khoa học
- Cấn thị Thêu
- Câu đối Tết
- Cháy rừng
- Chân lý nước Tàu
- Chân Phương
- Chân vạc Mỹ - Nga - Trung
- Châu Á
- Cheonan
- chế độ
- chế độ công an trị
- Chế độ cộng sản
- Chế độ Cộng sản TQ
- Chế độ CSVN
- Chế độ dân chủ
- Chế độ Việt Nam Cộng hòa
- Chế độ VNCH
- Chết dưới tay Trung Quốc
- Chia buồn
- Chiếc ghế Hội đồng nhân quyền
- Chiến dịch "đốt lò" của Nguyễn Phú Trọng
- Chiến lang của Tàu Cộng
- Chiến lược bành trướng
- Chiến lược mềm thôn tính các nước của Tàu cộng
- Chiến lược ngoại giao
- Chiến lược toàn cầu
- Chiến lược Trung Quốc
- Chiến thuật vùng xám
- chiến tranh
- Chiến tranh biên giới
- Chiến tranh lai
- Chiến tranh lạnh mới
- chiến tranh nguyên tử
- Chiến tranh sinh học
- chiến tranh thương mại
- Chiến tranh thương mại Mỹ Trung
- Chiến tranh Việt Nam 1959-1975
- chiến tranh Việt Trung
- Chinalco
- Chinanazi
- Chinazi
- Chính khách Dân chủ & Độc tài
- chính phủ
- Chính phủ Tràn Trọng Kim
- Chính phủ Trần Trọng Kim
- Chính Quyền
- Chính quyền Cộng sản
- chính sách
- Chính sách 4 không
- Chính sách ba không
- Chính sách đối ngại của J. Biden
- Chính sách đối ngoại của chính quyền Biden
- Chính sách đối ngoại Joe Biden
- Chính sách Joe Biden
- Chính sách thuế
- Chính sách xoay trục 2.0 của Mỹ
- Chính trị
- Chính trị Mỹ
- Chính trị thế giới
- Chính trị thống soái
- Chính trị Xã hội VN
- Cho thuê rừng
- Chống diễn biến tư tưởng
- Chống tham nhũng
- Chống tham nhũng & Phe phái trong đảng
- chống Trung Quốc xâm lược
- Chống Trung Quốc xâm lược mềm
- Chu Ân Lai
- Chu Hảo
- Chu Hảo Tuyên bố
- Chủ nghĩa bành trướng Đại Hán
- Chủ nghĩa bầy đàn
- Chủ nghĩa cộng sản
- Chủ nghĩa Dân túy
- chủ nghĩa Đại Hán
- chủ nghĩa Mác
- Chủ nghĩa Mác và chủ nghĩa nhân văn
- Chủ nghĩa Mác-Lê
- Chủ nghĩa thân hữu
- Chủ nghĩa Trump
- Chủ nghĩa Trump và CNCS Trung Quốc
- Chủ nghĩa tư bản thám sát (surveillance capitalism)
- Chủ nghĩa Tư bản Thân hữu
- Chủ nghĩa vô sản quốc tế
- chủ nghĩa xã hội
- Chủ quyền
- Chủ quyền biển đảo
- Chủ quyền Biển Đông
- Chủ quyền lãnh thổ
- Chú Tễu
- Chùa chiền và Phật giáo Cộng sản
- Chúc mừng năm mới
- Chúc Tết
- Chuyên chính
- Chuyên chính trong thể chế Cộng sản
- Chữ quốc ngữ
- Chức năng của quân đội và công an dưới thể chế đảng trị
- Chức năng quân đội
- Chương trình "Thách đố & Cộng hưởng"
- Climate Central
- coi thường luật pháp
- Con cái quan chức
- Con đường dài hạn của kinh tế Mỹ
- Con đường dân chủ hóa
- Con đường đổi mới
- Con đường lây lan Covid-19
- Con đường ngầm của giới doanh nhân Việt
- Con đường phát triển
- Con đường quyền lực
- Con đường Việt Nam
- Con người mới hôm nay
- Con số người chết dịch Coronavirus ở Trung Quốc
- Corona
- Coronavirus
- COVID 19 ở VN
- COVID-19
- COVID-19 ở VN
- Cộng sản cướp đất
- Công an
- công an đánh dân
- Công an trị
- Công an và văn hóa nhân văn
- Công an Việt Nam trong chế độ độc tài
- công đoàn
- Công đoàn CS
- Công đoàn độc lập
- Cộng đồng người Việt ở nước ngoài
- Công đồng người Việt tị nạn
- Công giáo
- Công giáo hôm nay
- Công giáo và CS
- Công hàm Phạm Văn Đồng
- Công lý
- Công lý cộng sản
- Công nghệ giáo dục
- Công nghệ hóa và vấn đề quyền con người
- Công nghệ xe ô tô
- công nhân
- Công pháp quốc tế
- Cộng sản
- Cộng sản & mê tín
- Cộng sản đối thoại với dân
- Cộng sản phản tỉnh
- Cộng sản sụp đổ
- Cộng sản tha hóa
- Cộng sản Trung Quốc
- Cộng sản Trung Quốc và sự áp chế dân chúng
- Cộng sản và chủ quyền đất nước
- Cộng sản và đảng viên phản tỉnh
- Cộng sản và Luật sư
- Cộng sản và trí thức
- Cộng sản và tự do ngôn luận
- Cộng sản và vấn đề bán nước
- Cộng sản và Xã hội dân sự
- Cộng sản vàvấn nạn cải thiện đời sống nhân dân
- Cộng sản Việt Nam và luật pháp quốc tế
- Công ty làm giả cho ngành giáo dục
- Công ước Liên hợp quốc 1982
- Công ước quốc tế
- Cơ chế và tham nhũng
- Cờ tổ quốc
- Cờ vàng ba sọc
- cởi truồng
- CPJ
- CPTPP
- Crimea
- Crưm
- CS ám sát
- CS suy vong
- Cù Huy Hà Vũ
- Cuba
- Cuba tỉnh giấc
- Cùng chung ý thức hệ
- cung đình
- Cùng ý thức hệ
- Cuộc chiến giữ đất
- Cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung
- Cuộc chiến thương mại Mỹ Trung
- Cuốc chiến trang thương mại Mỹ Trung
- Cuộc xâm lược mềm của Đại Hán
- Cuồng chống Trump
- Cuồng Trump
- Cưỡng chế
- Cưỡng chế đất đai
- cướp bóc
- Cướp đất
- cướp đất của dân
- Cướp đất của dân
- cựu binh
- Cứu đói
- Cứu trợ
- Cứu trợ bão lũ
- Danh dự nhà khoa học
- Danh nhân văn hóa
- Davos
- Dân chủ
- Dân chủ & Độc tài
- Dân chủ Cộng hòa
- Dân chủ của đảng
- dân chủ giả hiệu
- Dân chủ hóa
- Dân chủ Hoa Kỳ
- Dân chủ kiểu cộng sản
- Dân chủ Mỹ
- Dân chủ ở Việt Nam
- Dân khí
- dân nghèo
- Dân oan
- dân quyền
- Dân sinh
- dấn thân
- dân tộc
- Dân tộc dân chủ
- Dân tộc Uighur
- Dân tộc Việt
- Dân trí
- dân túy
- Dân vận
- Dân Việt ở Campuchia
- Dấu ấn một năm
- Dầu mỏ
- Di chúc Hồ Chí Minh
- Di dân
- di sản cuộc chiến
- di tích
- dịch thuật
- Diệt chủng
- Diệt chủng Tân Cương
- Dìm giá
- doanh nghiệp nhà nước
- Doanh nghiệp TQ và đút lót
- Donald Trump
- Dộc tài Trung Cộng với bầu cử tự do
- du lịch 0 đồng
- dùng tiền TQ trên đất VN
- Duy Ngô Nhĩ
- dự án
- Dự án đường cao tốc Bắc Nam
- Dự án kinh tế
- dự án từ Trung quốc
- Dư luận viên
- Dư luận viên của Đảng
- Dự luật đặc khu kinh tế
- Dự ngôn
- Dư Thị Thành
- Dương Danh Dy
- Dương Thu Hương
- Dương Trung Quốc
- Dương Tường
- Đa dạng sinh học
- Đa đảng
- Đà Lạt
- Đà Nẵng
- Đa nguyên
- đại án
- Đại án Đồng Tâm
- Đại án Thủ Thiêm
- đại biểu hội đồng nhân dân
- Đại biểu quốc hội
- Đại dịch Corona
- Đại dịch Coronavirus
- Đại dịch Covid-19
- Đại dịch Covid-19 và Việt Nam
- Đại dịch Trung Quốc
- Đại dịch virus Trung Quốc
- Đại dịch virus Trung Quốc và người nghèo
- Đại dịch Vũ Hán
- Đại dịch Vũ Hán và Việt Nam
- Đại Hán
- Đại học
- Đại hội 13
- Đại hội Đảng
- Đại hội Đảng XIII
- Đại hội ĐCSVN XIII
- Đại hội XIII
- Đại hội XIII & các mục tiêu
- Đài Loan
- đại lộ Đông-Tây
- Đàm phán biên giới
- đàn áp
- Đàn áp báo chí
- Đàn áp biểu tình
- Đàn áp dân chống BOT bẩn
- Đàn áp dân chủ
- Đàn áp dân quyền
- Đàn áp người biểu tình
- đàn áp người hoạt động nhân quyền
- Đàn áp nhà báo tự do
- Đàn áp nhân quyền
- Đàn áp tôn giáo
- Đàn áp xã hội dân sự
- Đàn áp XHDS
- đàn bầu
- đảng cầm quyền
- Đảng Cộng sản
- Đảng Cộng sản Trung Quốc
- Đảng Cộng sản và vấn đề cán bộ
- Đảng Cộng sản Việt Nam
- Đảng CS Việt Nam
- Đảng CSTQ
- Đảng CSVN
- Đảng CSVN và mục tiêu giành độc lập
- Đảng hóa
- Đảng lãnh đạo
- Đảng phái
- Đảng sợ dân
- Đảng và Dân
- Đảng với dân
- Đảo chính
- Đảo chính Myanmar
- Đảo chính quân sự
- Đạo đức
- Đạo đức cộng sản
- Đạo đức ngành y
- Đạo đức nghề giáo
- Đạo đức suy đồi
- Đạo đức xã hội
- Đạo luật Magnitsky
- Đào tạo cán bộ cộng sản
- Đạo văn
- đặc khu
- Đặc khu kinh tế
- đặc xá
- Đặng Quốc Bảo
- Đặng Tiểu Bình
- Đặng Văn Hiến
- Đặt tên đường
- đâm chìm tàu cá
- Đập thủy điện Mekong. Đập thủy điện Lan Thương
- Đất đai
- đất hiếm
- Đấu đá nội bộ
- Đấu tranh dân chủ
- đầu tư
- Đầu tư Dự án Hải cảng Khu kinh tế
- Đầu tư Trung Quốc & Nguy cơ xâm lược mềm
- ĐCS & Dân chủ hóa
- ĐCSTQ
- ĐCSVN
- ĐCSVN và việc làm trong sạch đảng viên
- ĐCSVN với Trung Cộng
- Đê điều và sông ngòi Hà Nội
- Địa-chính trị Việt Nam
- Điềm gở
- Điện
- Điện ảnh Việt Nam
- Điện ảnh Việt Nam tại Pháp
- Điện hạt nhân
- điện lực Việt Nam
- Điện mặt trời
- Điện Việt Nam
- Điều lệ Đảng
- Đình bản báo
- Định chế quốc gia
- Đình chỉ báo Tuổi trẻ
- đình công
- Định hướng xã hội chủ nghĩa
- Đinh Quang Anh Thái
- Đoàn kết
- Đoan Trang
- Đoàn Văn Vươn
- Đoàn viên
- Đọc sách thời đại loạn thông tin
- Đón thời cơ
- Đóng cửa
- Đỗ Minh Tuấn
- Đỗ Mười
- Đỗ Ngọc Bích
- Đỗ Nguyễn Mai Khôi
- độc tài
- độc đảng
- Độc lập dân tộc
- độc quyền
- độc tài
- Độc tài cộng sản
- Độc tài Cộng sản Trung Quốc
- Độc tài cộng sản và khoa học kỹ thuật
- Độc tài Trung Cộng
- Độc tài tư bản và độc tài cộng sản
- Độc tài và kỳ thị
- Đổi mới
- Đổi mới tư duy
- đội ngũ
- Đội quân chân rết
- đối thoại
- đối thoại giữa nhà cầm quyền và người hoạt động nhân quyền
- Đồng bằng sông Cửu Long
- đồng hoa
- đồng hóa
- Đồng hóa sắc tộc
- Đông Nam Á
- Đông Ngàn
- Đồng Sĩ Nguyên
- Đồng Tâm
- Đốt lò
- Đốt rừng
- Đời sống
- đơn từ
- Đường cao tốc Bắc Nam
- Đường lối đảng
- Đường lối thoát hiểm
- Đường lưỡi bò
- Đường sắt cao tốc
- Đường sắt Cát Linh
- Đường sắt Cát Linh - Hà Đông
- Đường sắt liên vận VN - Trung Quốc
- Đường về nô lệ
- EVFTA
- EVFTA và thể chế
- EVIPA
- EVN
- ExsonMobil
- ExxonMobil
- Facebook điều trần
- Facebook và Luật AN mạng
- Facebook và luật an ninh mạng
- Fake news
- FDI
- FOIP
- Formosa
- Francisco de Pina
- Frank Fenner
- G20
- Gạc Ma
- gạo
- Gắn bó ý thức hệ
- GDP
- Ghét Tàu yêu Mỹ
- giả dạng thương binh
- Giá xăng phi mã
- Giải ảo siêu cường Trung Quốc
- Giai cấp lãnh đạo
- Giải giới hạt nhân Triều Tiên
- Giải Nobel
- giải pháp
- Giải phóng
- Giải thưởng Phan Chu Trinh
- Giải trừ hạt nhân
- Giải trừ vũ khí hạt nhân Bắc Hàn
- Giam cầm kiểu CS
- Giám đốc thẩm
- Giám đốc thẩm vụ án Hồ Duy Hải
- Giám mục Nguyễn Thái Hợp
- gián điệp
- giàn khoan TQ
- gian lận
- Gian lận thi cử
- Gian lận thương mại
- Giáng Sinh
- Giáo
- Giáo Dục
- Giáo dục CS
- Giáo dục và chính trị
- Giáo dục Việt Nam
- Giáo dục Việt Nam trong tương quan Hàn quốc
- Giao Thông
- Giàu nghèo
- giấc mộng siêu cường
- Giấc mộng Trung Quốc
- Giấc mơ cộng sản
- Giấy tờ công văn
- giết chóc
- giết người
- Giống và khác giữa Triều Tiên và Việt Nam
- Góp ý
- Gốc rễ hư hỏng của quan chức Cộng sản
- Gương mặt trí thức Việt
- H. Kissinger
- Hạ Đình Nguyên
- Hà Đình Sơn
- Hà Giang
- Hà Nội
- Hà Sĩ Phu
- Hà Thị Nhung
- Hà Văn Thịnh
- Hải chiến Hoàng Sa
- Hải Phòng
- Hải quân
- Hạn hán
- hạn mặn
- Hàn quốc
- Hàng giả
- Hàng không Việt Nam
- Hàng không VN
- Hàng rong
- hành chính
- Hành hung
- Hạt giống đỏ
- hấm điểm công dân Nguyễn Anh Tuấn
- Hậu bầu cử Mỹ 2020
- Hệ lụy Đồng Tâm
- hiểm hoạ
- Hiến pháp
- Hiện tại và quá khứ
- Hiện tượng của năm
- Hiệp định thương mại
- Hiệp định TPP
- Hiệp địnnh CPTPP
- Hiệp ước EVFTA
- hòa giải
- Hòa hợp dân tộc
- Hoà hợp hoà giải
- Hòa hợp hòa giải
- Hoa Kỳ
- Hoạ mất nước
- Hoàng Cầm
- Hoàng Công Lương
- Hoàng Hưng
- Hoàng Ngọc Hiến
- Hoàng Sa
- Hoàng Tụy
- Hoàng Xuân Tuyền
- Hoạt động của Việt kiều Úc
- học tập cải tạo
- Hong Kong
- HongKong
- Hồ Cẩm Đào
- Hồ Chí Minh
- Hồ Duy Hải
- Hồ Ngọc Đại
- Hỗ trợ xã hội
- Hội chứng Việt Nam
- Hội đoàn Cộng sản
- Hội đồng Bảo an LHQ
- Hội đồng Lý luận
- hồi ký
- Hối lộ
- Hội nghị TU đảng
- Hội Nhà báo Độc lập Việt Nam
- Hội Nhà văn Việt Nam
- Hồng Kông
- Hồng và chuyên
- Hợp nhất Tổng bí thư và Chủ tịch nước
- Hợp tác
- Hợp tác năng lượng
- Huawei
- hủy bỏ
- Huy Cận
- Huy động tiền dân
- Huy Đức
- Huỳnh Thục Vy
- Hữu nghị Cộng sản
- Hữu nghị Việt - Trung
- ICOR
- IDS
- IJVN
- Internet
- IPA
- Italia và Tàu Cộng
- J. Biden
- Jeo Biden
- Joe Biden
- John McCain
- John Steinbeck
- Junin 2
- Kẻ thù truyền kiếp
- Kênh đào Suez
- Kêu gọi
- khai dân trí
- Khai thác
- Khát vọng thoát Trung của người Việt
- Khắc phục án tử
- khiếu kiện
- Khoa học
- Khủng bố
- Khủng hoảng
- Khủng hoảng giáo dục
- khủng hoảng kinh tế
- khủng hoảng thể chế
- Khủng hoảng xã hội
- Kịch bản thú tội
- Kiểm duyệt
- Kiểm soát quyền lực
- Kiến nghị
- Kiện Trung Quốc
- Kiều hối
- Kim Dung
- Kim Jong Un
- Kình chống
- Kinh Tế
- Kinh tế cạn kiệt
- Kinh tế Mỹ
- Kinh tế ngầm
- Kinh tế thế giới
- Kinh tế Trung Quốc
- Kinh tế trung ương và kinh tế địa phương
- Kinh tế tư nhân
- Kỷ luật Đảng
- Kỳ thị
- kỳ thị chủng tộc
- Kỳ thị Mỹ
- Kỳ thị trí thức
- Kyal Sin
- lạc hậu
- Lách luật
- Làm chủ
- lạm phát
- Lãng phí
- Lạng Sơn
- Làng ung thư
- lãnh đạo
- Lãnh đạo cộng sản
- Lào
- Lao động
- Lao động nhập cư
- Lao động Việt
- Lao động xuất khẩu
- Lâm tặc
- lập hội
- Lấy dân làm gốc
- Lê Anh Hùng
- Lê Công Phụng
- Lê Duẩn
- Lê Đăng Doanh
- Lê Đình Kình
- Lê Đình Lượng
- Lê Đức Anh
- Lê Hiếu Đằng
- Lê Mã Lương
- Lê Quốc Trinh
- Lễ tang Nguyễn Trọng Vĩnh
- Lê Thanh Hải
- Lê Thị Thu Hà
- Lê Xuân Khoa
- Lên tiếng
- Lệnh không nổ súng trước quân xâm lược Trung Quốc
- Lịch sử
- Liêm khiết
- Liêm sỉ
- Liên Hiệp Quốc
- Liên Hợp Quốc
- Liên minh
- Liên minh chống Chinazi
- Liên minh quân sự Nga - Trung
- Liên Xô
- Linh mục Đặng Hữu Nam
- Lính thợ Việt Nam tại Pháp trong các cuộc Thế chiến
- LivenGuide
- lòng dân
- Lỗ hổng pháp luật Việt Nam
- Lỗ hổng trong Pháp Luật Việt Nam
- Lộc Hưng
- Lời hứa
- lợi ích
- Lợi ích nhóm
- Lời kêu gọi
- Lời Vĩnh biệt
- Lũ lujt miền Trung
- lũ lụt
- Lũ lụt miền Trung
- Luận tội tổng thống
- Luật An ninh mạng
- Luật biển
- luật biểu tình
- Luật dẫn độ
- Luật dẫn độ Hồng Kông
- Luật Đặc khu
- luật đất đai
- Luật điều ước quốc tế
- Luật Hải cảnh
- Luật Hộ tịch
- Luật lao động
- Luật lập hội
- Luật Magnisky
- Luật pháp
- Luật pháp cộng sản
- Luật pháp Việt Nam
- Luật quốc phòng Mỹ
- Luật sư
- Luật sư và Tòa án CS
- Lực cơ bản
- Lực lượng 47
- lương hưu
- Lưu hành đồng Nguyên Trung Quốc
- Lưu Quang Vũ
- Lý Đông A
- Lý Sơn
- Lý tưởng tự do bình đẳng
- Mã Lai
- Mahathir Mohamad
- Mai Thái Lĩnh
- Mai Triệu Quang
- mạng xã hội
- Mao Trạch Đông và ĐCSTQ
- Marx hết vai trò trong các nước tư bản đỏ
- máy bay rớt
- mặt thật Cộng sản
- Mặt thật cộng sản
- Mặt thật CS
- Mặt thật của CSVN
- Mặt thật của những kẻ thèm khát EVFTA
- Mặt thật quan chức
- Mặt thật Tàu Cộng
- Mắt thật Tập Cận Bình
- Mặt thật Trung Cộng
- Mặt thật Trung Cộng
- Mặt thật Trung Quốc
- Mặt thật xã hội
- Mặt thật XHCN
- Mặt trận Tổ quốc Việt Nam
- Mặt Trận TQVN
- Mầm non
- Mẹ Nấm
- Mekong
- Mẹo Cộng sản
- Miến Điện
- miền Tây Nam Bộ
- miễn thị thực
- Mike Pompeo
- Mikhail Gorbachev
- Mỏ Cá Voi Xanh
- Mobifone
- Món nợ khổng lồ từ ODA
- Mồ mả lăng tẩm
- Môi sinh
- Môi trường
- Môi trường đồng bằng sông Cửu Long
- Môi trường sinh thái
- Môi trường Thủ đô
- Mộng bá chủ của Trung Cộng
- Một vành đai một con đường
- Một vành đai một con đường đang dần lộ tẩy
- mua dâm
- Mua quan bán chức
- Mua quan bán tước
- Mưu đồ bành trướng của Trung Cộng
- Mưu Tàu Cộng
- Mỹ
- Mỹ - Đài - Trung
- Mỹ - Trung
- Mỹ cấm vận Iran
- Mỹ và thế giới hậu Trump
- Mỹ và Việt Nam hậu Trump
- Mỹ-Trung
- Mỹ-Việt
- Myanmar
- Nam Trân
- nạn buôn người
- Nạn ô nhiễm môi trường
- National Geographic Society
- Năng lượng
- năng lượng điện
- nâng cao dân trí
- nâng điểm
- Nền dân chủ Mỹ
- Nền kinh tế XHCN
- Nga
- Ngày nhân quyền
- ngày nói dối
- Ngày phụ nữ
- Ngày Phụ nữ quốc tế
- Ngày Quốc khánh và lòng dân
- Ngăn sông cấm chợ
- ngân hàng VN
- ngân sách
- Ngân sách nhà nước CS
- Ngân sách quốc gia
- ngập úng
- Nghệ sĩ thứ thiệt
- Nghệ sĩ và thể chế
- Nghệ sĩ và tự do
- Nghị định 15/2020/NĐ-CP
- Nghị định và lòng dân
- Nghị quyết Đảng
- Nghiệp đoàn
- nghiệp đoàn độc lập
- Ngoại Giao
- Ngoại giao chiến lang
- ngoại lai
- Ngoại ngữ
- Ngón nghề mật vụ
- Ngô Bảo Châu
- Ngô Đình Diệm
- Ngô Vĩnh Long
- ngu dân
- Ngủ gật tronng phiên họp Liên hợp quốc
- Nguồn gốc dân tộc Việt
- ngụy biện
- Ngụy biện cộng sản
- Nguy cơ Trung Quốc
- Ngụy Hữu Tâm
- Ngụy Kinh Sinh
- nguỵ quân nguỵ quyền
- Nguyễn Đức Kiên
- Nguyễn Trường Tô
- Nguyễn Bắc Son
- Nguyễn Biên Cương
- Nguyễn Du
- Nguyễn Duy Trinh
- Nguyễn Đình Cống
- Nguyễn Đức Chung
- Nguyễn Hải Long
- Nguyễn Hòa Bình
- Nguyễn Huệ Chi
- Nguyễn Huy Hoàn
- Nguyễn Huy Thiệp
- Nguyễn Hữu Đang
- Nguyễn Khắc Mai
- Nguyên Ngọc
- Nguyễn Ngọc Ân
- Nguyễn Ngọc Như Quỳnh
- nguyễn phú trọng
- Nguyễn Quang A
- Nguyễn Quang A & Viện IDS
- Nguyễn Tấn Dũng
- Nguyễn Thanh Giang
- Nguyễn Thế Hùng
- Nguyễn Thị Kim Ngân
- Nguyễn Thiện Nhân
- Nguyễn Thúy Hạnh
- Nguyễn Thượng Long
- Nguyễn Trần Bạt
- Nguyễn Trọng Tạo
- Nguyễn Trọng Vĩnh
- Nguyễn Trung
- Nguyễn Trung Trực
- Nguyễn Trường Tô
- Nguyễn Tường Thụy
- Nguyễn Văn Bình
- Nguyễn Văn Bông
- Nguyễn Văn Thanh
- Nguyễn Văn Thể
- Nguyễn Văn Vĩnh
- Nguyện vọng hòa bình của họ nhà Kim
- Nguyễn Xuân Diện
- Nguyễn Xuân Phúc
- ngư dân
- Ngừng cáp visa cho Việt Nam
- Người Bảo vệ Nhân quyền
- Người Cộng sản
- Người Đông Nam Á tị nạn tại Hoa Kỳ
- Người lính VNCH
- Người Trung Quốc
- Người Việt
- Người Việt "cuồng Trump" và "chống Trump"
- Người Việt anh hùng
- Người Việt bỏ nước
- Người Việt bốn phương
- người Việt hải ngoại
- Người Việt ở nước ngoài
- Người Việt tị nạn tại Hoa Kỳ
- Người Việt và bầu cử Mỹ
- Người Việt và khuynh hướng chống Trung Cộng
- Ngyên Ngọc
- Nhà báo
- nhà máy alumin nhân cơ
- nhà máy nhiệt điện
- nhà nước
- Nhà nước kiến tạo
- Nhà nước Liên bang Trung Quốc Mới
- nhà nước Việt Nam
- Nhà nước Việt Nam và hội nhập quốc tế
- Nhà nước Việt Nam và việc chi tiêu ODA
- Nhà nước XHCN
- Nhà thầu Trung Cộng
- Nhà thờ Bùi Chu
- Nhà tù CS
- Nhà văn Liên Xô phản kháng
- Nhà xuất bản Tự do
- nhạc vàng
- Nhân cách quan chức cộng sản
- Nhân cơ
- nhân dân
- Nhân dân thức tỉnh
- Nhân quyền
- Nhân quyền Việt Nam
- Nhân sự Cộng sản
- Nhân sự của Đảng
- Nhân sự Đại hội Đảng
- Nhân sự đảng
- Nhân sự thể chế
- Nhân sự trong guồng máy đảng hiện nay
- Nhân tài
- Nhân tài Việt Nam
- Nhận tội
- Nhật - Việt
- Nhật Bản
- Nhật ký trong tù
- Nhất thể hóa
- Nhậtt Bản trong khu vực
- Nhiệm kỳ Donald Trump
- Nhiệt điện
- nhiệt điện ô nhiễm
- Nhiệt điện than
- Nhiệt điện Vĩnh Tân
- Nho giáo
- Nhóm lợi ích
- Nhu cầu tự do dân chủ
- Những bức ảnh biết nói
- Những cái chết bí ẩn của lãnh đạo Việt Nam
- Những gương mặt thân Tàu
- niềm tin
- Nịnh hót và thể chế
- Nọc Nạn
- Notre Dame de Paris
- NoUFC
- Novaland
- Nỗi buồn chiến tranh
- Nội tình đảng CSVN
- nội xâm
- nông dân
- Nông dân và bần cùng hóa
- Nông dân Việt Nam và sự bần cùng hóa
- Nông dân VN và sự bần cùng hóa
- Nông Đức Mạnh
- nông nghiệp
- Nông thôn
- nợ
- Nợ nần
- Nợ nước ngoài
- Nợ Trung Quốc
- nợ xấu
- Nước biển dâng
- nước lạ
- nước mắm truyền thống
- Nước Mỹ
- Nước Mỹ hậu Trump
- Nước Mỹ thời Biden
- Nước Mỹ trong đại dịch
- Nước Nga hậu Xô Viết
- Nước Pháp
- nước sạch
- Obama
- ODA
- Ô nhiễm
- Ô nhiễm không khí
- ổn định
- ổn định xã hội
- Paris
- PCI
- phá hoại môi trường
- phá rừng
- Phạm Bình Minh
- Phạm Chí Dũng
- Phạm Chi Lan
- Phạm Đoan Trang
- Phạm Nhật Vũ
- Phạm Nhật Vượng
- Phạm Quyết Thắng
- Phạm Thanh Nghiên
- Phạm Toàn
- Phạm Văn Nhận
- Phạm Viết Đào
- Phạm Xuân Nguyên
- Phản biện
- Phản biện của báo chí
- Phan Châu Trinh
- Phan Châu Trinh
- Phan Chu Trinh
- Phan Đình Diệu
- Phản đối
- Phan Ngọc
- phản quốc
- Phản ứng của Việt Nam
- Pháp chế Cộng sản
- Pháp lệnh
- Pháp Luân Công
- Pháp Luật
- Pháp luật Việt Nam
- Pháp lý
- Pháp quyền XHCN
- Phạt giao thông
- Phát ngôn
- Phát ngôn người cầm cân nẩy mực
- phát ngôn quan chức
- phát triển
- Phát triển đất nước
- Phát triển kinh tế
- Phát xít
- phẩm chất cộng sản
- phẩm chất dân tộc
- Phẩm chất người cầm quyền
- Phân ưu
- Phật giáo dưới chế độ cộng sản
- Phật giáo và Nhóm lợi ích
- Phật giáo và tư bản đỏ
- Phe nhóm
- Phe phái & công cuột "đốt lò"
- Phe thân Tàu
- Philippines
- Phim ảnh
- Phòng ngự Biển Đông
- Phòng thí nghiệm virus ở Vũ Hán
- phong thủy
- Phong thủy Thăng Long
- Phong trào Áo Vàng
- phong trào dân chủ
- Phong trào dân chủ châu Á
- Phong trào đấu tranh dân chủ
- Phổ biến kiến thức
- phố cổ
- Phú Mỹ Hưng
- Phụ nữ
- phú quốc
- Phùng Liên Đoàn
- Putin
- quan chức
- Quan chức cộng sản
- Quan chức cộng sản hưu trí trước nhu cầu thức tỉnh
- Quan chức cộng sản thời nay
- Quan chức Cộng sản vào lò
- Quan chức CS
- Quan chức đảng
- Quan chức nói
- Quan chứcCS
- Quan hệ Châu Âu - Trung Cộng
- Quan hệ chiến lược Hoa Kỳ-Trung Quốc
- Quan hệ chiến lược Mỹ - Trung
- Quan hệ Czech - Việt Nam
- Quan hệ EU - Hoa Kỳ
- Quan hệ EU - Hoa Kỳ - Trung Quốc
- Quan hệ EU - Trung Quốc
- Quan hệ hai đảng
- quan hệ môi răng
- Quan hệ Mỹ - Đài Loan - Trung
- Quan hệ Mỹ - EU - Trung Quốc
- Quan hê Mỹ - Trung
- Quan hệ Mỹ - Trung
- Quan hệ Mỹ - Úc
- Quan hệ Mỹ - Việt
- Quan hệ Mỹ & đồng minh - Trung Quốc
- Quan hệ Mỹ Trung
- Quan hệ Mỹ-Trung
- Quan hệ Nga - Trung
- Quan hệ ngoại thương Trung Quốc - thế giới
- Quan hệ quốc tế
- Quan hệ Trung - Mỹ
- Quan hệ Trung - Việt
- Quan hệ Trung Quốc - EU
- Quan hệ Trung Quốc - Thế giới tự do
- Quan hệ Úc - Trung
- Quan hệ Việt - Mỹ
- Quan hệ Việt - Trung
- Quan hệ Việt - Trung - Mỹ
- quan hệ Việt Đức
- Quan hệ Việt Mỹ
- quản lý
- Quản lý công nghệ
- Quản lý hàng không
- Quản lý nhà nước
- Quản trị quốc gia
- Quân Đội
- Quân phiệt
- quân sự
- Quốc gia
- Quốc hoa
- Quốc Hội
- Quốc hội châu Âu
- Quốc khánh trong nỗi sợ
- Quốc khánh trong nỗi sợ lòng dân
- Quốc khánh Trung Cộng
- Quốc phòng Việt Nam
- Quốc tang
- Quốc Tế
- Quỹ 50K
- Quỹ đất Hà Nội
- quy định 214
- quy hoạch
- Quy hoạch cán bộ
- Quy hoạch nhân sự
- Quy luật thị trường
- Quyền con người
- Quyền công dân
- quyền hạn
- Quyền lợi
- Quyền lực
- Quyền lực đảng
- Quyền lực và tha hóa
- Quyền riêng tư
- Quyền tự do dân chủ
- Quyền tự do thông tin
- RFI
- Rọ mõm
- RSF
- Rửa tiền
- Rừng
- Sách giáo khoa
- Sách trắng Quốc phòng
- Sài Gòn
- sai lầm
- Samsung
- Sáp nhập tiền tệ
- Sarkozy
- Sáu Dân
- Sáu Tường
- Sầm Đức Xương
- Sân bay Long Thành
- Sân bay Tân Sơn Nhất
- SEARAC
- Shangri-la
- sòng bạc
- Song Chi
- Số hóa
- sổ hộ khẩu
- Số phận Chinazi
- Số phận người bất đồng chính kiến
- Số phận nông dân
- sông Hồng
- Sông Mekong
- Sông Mékong
- Sống nhân văn
- Sở hữu đất đai
- Sở hữu đất đai & Thu hồi đất đai
- Sở hữu đất đai và Thu hồi đất đai
- Sở hữu toàn dân
- Sở hữu toàn dân và tình trạng và cướp đất
- sri lanka
- Stalin
- Stasi
- Sun Group
- Sùng bái cá nhân
- Suy nghĩ
- Suy thoái kinh tế
- suy tư
- Sử Liệu
- Sức sống dân tộc
- Sức sống XHDS
- Tạ Phong Tần
- tái cấu trúc
- Tài nguyên
- Tam Đảo
- Tam quyền phân lập
- Tàn dư phe XHCN hiện nay
- tản mạn
- Tản mạn chính trị
- tàn phá
- Tang lễ Nguyễn Trọng Vĩnh
- Tàu cá Trung Quốc
- Tàu Cộng
- Tăng giá điện
- tăng thuế
- tăng trưởng
- Tâm linh
- Tâm lý thời đại
- Tầm nhìn của Đảng Cộng sản
- Tân Cương
- Tân Rai
- Tập Cận Bình
- Tập Cận Bình Chiến lược Vành đai và con đường
- Tập đoàn xe Grab biểu tình
- Tập quyền
- Tập quyền tham nhũng
- tập thể
- Tập trận RIMPAC
- Tẩy chay Trung Quốc
- Tây Nguyên
- Tây sơn
- Tây tạng
- Tedros Adhanom Ghebreyesus
- Tệ nạn
- tên lạ
- Tết
- Tết Trồng cây
- Tha hóa xã hội
- Thả thơ Rằm tháng Giêng
- Thái Anh Văn
- Thái Lan
- Tham
- Thảm họa Cộng sản
- Thảm họa môi trường
- Tham nhũng
- Tham nhũng chính sách
- Tham nhũng nhiệm kỳ
- Tham nhũng quyền lực
- Thảm sát Gạc Ma
- Tham vọng quyền lực
- thanh lọc
- Thành thật
- thành tích dổm
- Thanh toán Nhân dân tệ
- thanh trừng
- Thành ủy Hà Nội
- Thành viên Liên hợp quốc
- thao túng chính trị
- Thao túng tiền tệ
- Thặng dư thương mại
- Thăng Long
- Thân phận dân tộc Việt Nam dưới thời Cộng sản
- Thân phận dân Việt
- Thân phận người Việt
- Thất nghiệp
- thầy giáo
- Thẻ đảng
- thể chế
- Thể chế cận huyết
- Thể chế chính trị
- Thể chế chính trị Việt Nam
- Thể chế Cộng sản
- Thể chế cộng sản bế tắc
- Thể chế dân chủ
- Thể chế độc tài
- Thế chế trong buổi mạt vận
- Thể chế và đồng tiền
- Thể chế và lòng dân
- Thể chế và lối thoát
- Thể chế và pháp luật
- Thể chế và phát triển
- Thế chiến thứ Ba
- Thế giới cảnh giác Trung Cộng
- Thế giới chống Trung Quốc
- Thế giới tẩy chay Trung Quốc
- Thế gới quan tâm tù nhân lương tâm ở Việt Nam
- thế hệ trẻ
- Thế lực thù địch
- Thềm lục địa
- thi đua
- thị trường chứng khoán
- Thị Vải
- Thích Quảng Độ
- Thích Trí Quang
- Thiên An Môn
- thiên nhiên
- Thiên tai
- thiết chế xã hội
- Thiểu số thức tỉnh
- thiếu văn hóa
- thoả ước Thành Đô
- thòa ước Thành Đô
- Thoái Đảng
- Thoái hóa đoàn thể cánh tay của CS
- Thoát Cộng
- Thoát Trung
- Thống nhất đất nước
- Thông tin giả
- Thông tư 19
- thơ ca
- Thơ văn Lý - Trần
- Thời cơ
- Thời đại
- Thủ đoạn Tàu Cộng
- thu hồi đất
- Thủ Thiêm
- Thủ tướng
- thuế
- thùng nhân
- Thuốc giả
- thủy điện
- Thủy điện Lan Thương
- Thủy điện Lancang (TQ)
- Thủy điện Luang Prabang
- Thủy điện Mekong
- Thủy điện Mékong
- Thủy điện thượng nguồn Mékong
- Thủy điện và môi trường
- Thủy hải sản
- Thủy lợi
- Thủy Tiên
- thuyền nhân
- Thuyết âm mưu
- thư bạn đọc
- Thư giãn
- Thư giãn Chủ nhật
- Thư giãn CN
- thư giãn cuối tuần
- thư gửi bạn đọc
- Thư ngỏ
- Thực chất quan hệ Trung - Việt
- Thực hành dân chủ
- Thức tỉnh ý thức dân chủ trong dân chúng
- thực trạng đất nước
- Thương chiến Mỹ - Trung
- Thương chiến Nỹ - Trung
- Thượng đỉnh Trump - Kim
- Thương hiệu
- thương mại quốc tế
- Thương mại Việt - Mỹ
- Thương mại Việt Mỹ
- tiềm lực
- tiến sĩ
- Tiền TQ
- Tiếng dân
- Tiếng nói của Tuổi trẻ
- Tiếng nói của xã hội dân sự
- Tiếng nói trí thức Việt Kiều góp phần xây dựng đất nước
- Tiết kiệm
- tiêu tiền TQ trên đất VN
- tin giả
- Tin tặc
- tin tặc tấn công
- Tin tức
- Tính chính danh của nhà nước cộng sản
- tính đảng
- Tình hữu nghị vô sản
- Tình người Cộng sản
- Tinh thần công dân
- Titan
- TKV
- tòa án
- Tòa trọng tài Quốc tế
- toàn cầu hóa
- tố
- Tố Cáo
- Tổ chức nhà nước
- Tổ chức quần chúng của đảng
- Tô Hải
- Tô Huy Rứa
- Tội ác Đồng Tâm
- Tội ác Đồng Tâm
- Tội phạm tham nhũng
- Tôi phạm VN tại Czech
- tôn giáo
- Tôn Quốc Tường
- Tổng liên đoàn lao động Việt Nam
- TP Hồ Chí Minh
- TQ bị tẩy chay
- TQ che dấu dịch bệnh
- Trả nợ nước ngoài
- tra tấn
- Tra tấn và nhục hình
- trách nhiệm Trung Quốc
- Trái đất
- Trang Bauxite Việt Nam
- tranh chấp ruộng đất
- Tranh cử Tổng thốn Mỹ
- tráo trở Tàu Cộng
- Trấn áp bất đồng
- Trấn áp công luận
- Trần Đại Quang
- Trần Độ
- Trần Đức Thạch
- Trần Hồng Hà
- Trần Huỳnh Duy Thức
- Trần Khải Thanh Thủy
- Trần Ngọc Ninh
- Trần Nhương
- Trần Thị Nga
- Trần Thị Trường
- Trần Trọng Kim
- Trần Vũ Hải
- Trật tự thế giới trong Toàn cầu hóa
- Trẻ em
- Trí thức
- Trí thức bỏ đảng
- Trí thức dấn thân
- Trí thức miền Nam
- Trí thức miền Nam sau 1975
- Trí thức theo đảng
- Trí thức tinh hoa
- Trí thức và hiện tình đất nước
- Trí thức Việt Nam
- Trí thức yêu nước
- Trí tuệ nhân tạo trong công nghệ truyền thông
- Triều Tiên
- Trịnh Bá Phương
- Trịnh Vĩnh Bình
- Trịnh Xuân Thanh
- trò hề bầu cử
- Trọng dụng người tài
- trốn chạy cộng sản
- Trồng cần sa xứ người
- Trumpism
- Trung - Mỹ
- Trung Cộng & mưu mô bành trướng
- Trung Cộng phát triển thần kỳ
- Trung Quốc
- Trung Quốc bành trướng
- Trung Quốc cướp đảo
- Trung quốc thao túng
- Trung Quốc và Đông Nam Á
- Trung Quốc xâm chiếm Gạc Ma
- Trung Quốc xâm nhập biên giới
- Trung Quốc xâm nhập trái phép
- trung với Đảng
- Truyện chưởng
- truyền hình
- truyền thông
- Truyền thông cộng sản
- truyền thông mạng
- Truyền thông ở Việt Nam
- Truyền thông quốc gia và sự trục lợi
- Truyền thông về cứu trợ bão lụt
- Truyên truyền CS
- Trương Duy Nhất
- Trường Sa
- Trương Tấn Sang
- Trương Tuần
- Trường viết văn Nguyễn Du
- Trương Vĩnh Ký
- TS Nguyễn Văn Tuấn
- Tù ngục và tự do
- tù nhân chính trị
- tù nhân lương tâm
- Tù nhân lương tâm dưới chế độ Cộng sản
- Tù nhân tâm thần
- Tù nhân trong đại dịch
- Tuổi trẻ
- Tuổi trẻ thức tỉnh
- Tuổi trẻ Việt Nam
- Tuyên bố
- Tuyên bố chung Hoa Kỳ - Phillippines
- Tuyên truyền
- Tuyên truyền Cộng sản
- Tuyên truyền xã hội chủ nghĩa
- Tuyệt thực
- Tự tử
- tư bản đỏ
- Tư bản thân hữu
- Tự bào chữa
- từ chức
- Tự do
- Tự do báo chí
- Tự do dân chủ
- Tự do lập hội
- tự do ngôn luận
- tự do thông tin
- tự do tôn giáo
- Tự do tư tưởng
- Tự do và giới hạn
- Tự do và nô lệ
- Tư duy quan chức
- Tư liệu
- Tư pháp
- Tư pháp CS
- Tự sát ở đồn công an
- tự tôn dân tộc
- Tứ trụ phát ngôn
- Tử tù Đặng Văn Hién
- Tử tù Hồ Duy Hải
- Tự tử
- Tự ứng cử
- Tường biên giới
- Tượng đài
- Tương lai dân tộc
- Tướng lĩnh CS
- Tưởng niệm
- Úc
- Úc Châu
- Úc-Trung Quốc
- Ukraine
- Ủy ban Âu châu
- Ứng cử vào Hội đồng Bao an LHQ
- Vai trò cá nhân trong lịch sử
- Vai trò của Mỹ hậu Trump
- Vai trò trí thức trong thể chế
- Vãn hóa
- Vành đai và Con đường
- VASFCESR
- văn chương "cách mạng"
- Văn Giang
- văn hoá
- Văn hóa
- Văn hóa bạo lực
- Văn hóa công chức
- Văn hóa tên đường
- Văn học nghệ thuật bao cấp
- Văn học nghệ thuật Chủ nhật
- Văn học nghệ thuật XHCN
- Văn học thời đổi mới
- văn học Việt Nam
- Văn kiện Đảng
- văn minh sông Hồng
- Văn nghệ XHCN
- Văn Việt
- vân đồn
- Vận mệnh Đảng Cộng sản Việt Nam
- Vấn nạn giáo dục khó gỡ
- Vấn nạn TPHCM
- Vật lý học
- Vedan
- Venezuela
- vì dân
- Vị Xuyên
- viettel
- Viện Khổng Tử
- Viện NA
- Viếng tang
- Việt - Mỹ
- Việt - Trung
- Việt Kiều về xây dựng đất nước
- Việt Nam
- Việt Nam - Hoa Kỳ
- Việt Nam 2018
- Việt Nam 2019
- Việt Nam bắt cóc người tại Đức
- Việt Nam Cộng hòa
- Việt Nam là bãi rác của thế giới
- Việt Nam trên bàn cờ thế giới hiện tại
- Việt Nam trong ASEAN
- Việt Nam trong Liên Hợp Quốc
- Vinashin
- Vingroup
- virus nhân tạo
- Virus Trung Quốc
- Virus Trung Quốc và CS Việt Nam
- Virus Trung Quốc và người nghèo
- Virus Trung Quốc và Việt Nam
- Virus Vũ Hán
- Virus Vũ Hán và ĐCSTQ
- Virus Vũ Hán và Việt Nam
- VN cấm lãnh đạo tổ chức nhân quyền nhập cảnh
- Võ An Đôn
- Võ Nguyên Giáp
- Võ Tòng Xuân
- Võ Văn Kiệt
- vỡ nợ
- Vụ án Chất độc Da cam
- Vụ án Đồng Tâm
- Vụ án Hồ Duy Hải
- Vụ AVG
- Vũ Cao Đàm
- Vu cáo học thuật
- Vũ Đình Huỳnh
- Vũ Huy Hoàng
- vũ khí
- vũ khí hạt nhân
- Vu khống chữ nghĩa
- Vụ kiện Trung Quốc về Biển Đông của Philippines lên Tòa án quốc tế
- Vũ Ngọc Hoàng
- Vũ Ngọc Tiến
- Vũ Thư Hiên
- Vụ Trịnh Xuân Thanh
- Vũng Áng
- Vùng EEZ
- Vườn rau Lộc Hưng
- Vượt biên
- Vượt biên trái phép
- WHO
- Will Nguyễn
- World Bank
- World cup
- Xã Hội
- Xã hội công dân
- Xã hội cộng sản
- Xã hội dân chủ
- xã hội dân sự
- Xã hội dân sự đang lớn mạnh
- Xã hội Mỹ
- Xã hội tha hóa
- Xã hội Trung Quốc
- Xâm lược kinh tế
- Xâm lược mềm
- Xâm lược mềm của Tàu Cộng
- Xâm phạm quyền riêng tư
- xây dựng
- XHDS
- Xô viết
- Xu hướng thoát Trung
- Xuất khẩu
- Xuất khẩu chính ngạch sang TQ
- Xuất khẩu gạo
- Xuất khẩu lao động
- xung đột
- Ý dân
- Y đức
- Ý kiến
- Y tế
- Y tế Việt Nam
- Yêu cầu Tập Cận Bình từ chức
- yêu nước
- Yêu sách
- Yêu sách 8 điểm năm 2019
- Yêu Trump và ghét Trump
- ���Giáo Dục�
- ���Pháp Luật�
- ���Sử Liệu�
