Bauxite Việt Nam

WSJ

Cù Tuấn biên dịch

Tóm tắt: Trong một rạn nứt mới, Washington và Kyiv đưa ra các văn bản cạnh tranh, với châu Âu ủng hộ Ukraine, và Mỹ từ chối đổ lỗi cho Nga về cuộc chiến.

*

Rạn nứt ngoại giao giữa chính quyền Trump và Ukraine về cuộc xâm lược của Nga đã leo thang vào thứ Bảy sau khi Mỹ thúc đẩy hủy bỏ một nghị quyết của Liên Hợp Quốc mà Ukraine đã soạn thảo với sự hỗ trợ của châu Âu đánh dấu kỷ niệm ba năm chiến tranh. Thay vào đó, Mỹ đã đệ trình dự thảo nghị quyết của riêng mình.

Cuộc đụng độ này khiến Mỹ và Nga ở một bên chống lại Ukraine và châu Âu ở bên kia, trong màn thể hiện căng thẳng xuyên Đại Tây Dương kịch tính nhất trong nhiều năm.

Trong một lưu ý gửi đến các quốc gia châu Âu, được The Wall Street Journal xem được, các nhà ngoại giao Mỹ đã nói với các đối tác châu Âu vào ngày hôm qua rằng Washington sẽ phản đối nghị quyết của Ukraine nếu nó được tiến hành và gây sức ép với châu Âu để thuyết phục Kyiv rút lại văn bản của mình.

Hai nhà ngoại giao châu Âu cho biết cho đến tận vài ngày qua, Mỹ vẫn đang làm việc với châu Âu về dự thảo của Ukraine, đề xuất một số thay đổi nhỏ. Mặc dù Washington không muốn thúc đẩy nghị quyết, nhưng họ không đưa ra dấu hiệu nào cho thấy họ sẽ phản đối.

Các nhà ngoại giao cho biết Hoa Kỳ đã yêu cầu các quan chức Ukraine rút lại nghị quyết của họ vào thứ Sáu. Ukraine đã từ chối. Trong khi đó, các quan chức Anh và Pháp đã yêu cầu Washington sửa đổi dự thảo của mình. Các nhà ngoại giao cho biết Mỹ đã nói rằng họ sẽ không sửa nội dung.

Nghị quyết dài dòng của Ukraine thẳng thắn đổ lỗi cho Nga về cuộc xâm lược. Bản dự thảo gồm ba đoạn của Mỹ, được WSJ xem xét, kêu gọi "chấm dứt nhanh chóng" cuộc xung đột và thương tiếc "sự mất mát bi thảm về con người trong suốt cuộc xung đột Liên bang Nga-Ukraine".

Ngoại trưởng Marco Rubio trong một tuyên bố vào cuối ngày thứ Sáu đã xác nhận rằng Mỹ đã đưa ra nghị quyết của riêng mình. Rubio cho biết ưu tiên của Mỹ là chấm dứt chiến tranh.

"Chúng tôi kêu gọi tất cả các quốc gia thành viên Liên Hợp Quốc tham gia cùng Mỹ trong nỗ lực long trọng này", ông nói.

Rubio đã gọi điện cho Bộ trưởng Ngoại giao Ukraine Andrii Sybiha vào thứ Sáu, thúc giục ông ủng hộ những nỗ lực của Mỹ nhằm chấm dứt chiến tranh, "bao gồm cả thông qua hành động hiệu quả tại Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc", Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết vào thứ Bảy.

Vào thứ Bảy, Sybiha cho biết trên nền tảng truyền thông xã hội X rằng ông đã nói chuyện với người đồng cấp Anh của mình để phối hợp các nỗ lực trong "các tổ chức quốc tế".

"Tôi nhấn mạnh rằng không thể đặt trách nhiệm của Nga đối với cuộc chiến tranh này vào diện nghi vấn", ông viết.

Bộ Ngoại giao cũng đã sắp xếp một cuộc họp báo tóm tắt về ngoại giao của Liên Hợp Quốc vào thứ Sáu, nhưng sau đó đột ngột hủy bỏ.

Một trong những nhà ngoại giao cho biết nhận thức của các đồng nghiệp châu Âu là Mỹ đang đầu hàng Nga. Ông cho biết 110 quốc gia đã xếp hàng để ủng hộ nghị quyết của Ukraine tại Đại hội đồng, đây sẽ là đa số rõ ràng.

Một quan chức cấp cao của chính quyền Trump đã phủ nhận rằng nghị quyết của Mỹ nghiêng về phía Moscow, nói rằng mục tiêu của Mỹ là thúc đẩy một giải pháp hòa bình càng sớm càng tốt. "Nghị quyết của Mỹ là một con đường mới để tiến về phía trước", quan chức này cho biết. "Đề xuất của chúng tôi rất đơn giản và nói lên hiến chương ban đầu của Liên Hợp Quốc. Hòa bình là điều có thể. Đó phải là trọng tâm".

Mỹ, Nga, Anh, Pháp và Trung Quốc nắm giữ quyền phủ quyết tại Hội đồng Bảo an, cơ quan ra quyết định hàng đầu của Liên Hợp Quốc, vì vậy họ có thể ngăn chặn hành động tại đó. Đại hội đồng đại diện cho tất cả các quốc gia thành viên Liên Hợp Quốc và các nghị quyết của họ không thể bị phủ quyết nhưng không mang tính ràng buộc.

Trong ba năm qua, Nga đã chặn các nghị quyết được đề xuất của Hội đồng Bảo an ủng hộ Ukraine. Đại hội đồng đã chấp thuận áp đảo các nghị quyết lên án cuộc xâm lược Ukraine của Nga vào các ngày kỷ niệm trước đây kể từ khi bắt đầu chiến tranh.

Dự thảo của Mỹ có thể được Hội đồng Bảo an bỏ phiếu vào thứ Hai, ngày kỷ niệm ba năm chiến tranh. Các nhà ngoại giao cho biết cả các nghị quyết của Mỹ và Ukraine đều có thể được trình lên để bỏ phiếu tại Đại hội đồng LHQ.

Các đại sứ châu Âu tại Liên hợp quốc đã họp tại New York vào tối thứ Sáu để thảo luận về tình hình. Các quan chức cấp cao của EU và một số nhà lãnh đạo sẽ có mặt tại Kyiv vào thứ Hai cùng với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky để kỷ niệm ngày Nga xâm lược.

Dự thảo của Ukraine, lặp lại các nghị quyết được thông qua kể từ năm 2022, đổ lỗi cho Nga về nguyên nhân của cuộc chiến và kêu gọi một giải pháp hòa bình trong năm nay được xây dựng xung quanh việc Nga rút quân khỏi lãnh thổ Ukraine, theo một dự thảo mà WSJ đã xem. Nghị quyết của Mỹ không đề cập đến bên nào đã bắt đầu cuộc chiến và không đưa ra yêu cầu cụ thể nào đối với Điện Kremlin.

“Chúng tôi đã kêu gọi Ukraine rút lại dự thảo nghị quyết và thay vào đó tham gia cùng chúng tôi vào một nghị quyết có thể được thông qua bằng sự đồng thuận và hướng tới tương lai, tập trung vào một ý tưởng đơn giản: đó là chấm dứt chiến tranh”, theo đoạn lưu ý của Mỹ gửi đến các quốc gia châu Âu.

“Chúng tôi có kế hoạch bỏ phiếu chống lại dự thảo nghị quyết của Ukraine và chúng tôi đang theo đuổi một văn bản ngắn gọn đơn giản mà chúng tôi tin rằng TẤT CẢ các quốc gia thành viên, bao gồm Ukraine và Nga, đều có thể đồng ý. Chúng tôi yêu cầu các bạn tham gia cùng chúng tôi để thúc giục Ukraine rút lại nghị quyết của mình”, bản tuyên bố tiếp tục.

Cuộc chiến tập trung vào Liên Hợp Quốc diễn ra khi châu Âu và Ukraine đang quay cuồng vì những lời đề nghị của chính quyền Trump với Điện Kremlin, các cuộc tấn công của chính quyền này vào Zelensky và việc chính quyền này gạt châu Âu ra khỏi các cuộc đàm phán về việc chấm dứt chiến tranh.

Tại châu Âu, mâu thuẫn về Ukraine và các vấn đề khác đang làm dấy lên những nghi ngờ sâu sắc về tương lai của quan hệ xuyên Đại Tây Dương, liên minh Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương và cam kết của Mỹ sẽ bảo vệ lục địa này nếu bị tấn công. Sự việc diễn ra khi Mỹ và châu Âu cũng đang tranh cãi về việc Nhóm G7 nên nói gì để đánh dấu ngày kỷ niệm chiến tranh. 

Các nhà ngoại giao châu Âu cho biết hơn 100 quốc gia trong số 193 quốc gia tại Đại hội đồng đã khẳng định sẽ ủng hộ nghị quyết của Ukraine. Họ cũng cho biết Nga sẽ ủng hộ dự thảo của Mỹ mặc dù Moscow đã đệ trình một sửa đổi cho dự thảo này.

Nghị quyết của Ukraine, dài 21 đoạn, lên án những gì được mô tả là tác động "tàn khốc" của cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine và tác động có hại của nó đối với an ninh lương thực, năng lượng và hạt nhân. Nghị quyết này tìm cách giải trình về tội ác chiến tranh và ủng hộ chủ quyền của Ukraine.

Nga nên "rút toàn bộ lực lượng quân sự của mình ngay lập tức, hoàn toàn và vô điều kiện khỏi lãnh thổ Ukraine trong phạm vi biên giới được quốc tế công nhận", dự thảo nêu rõ.

Bản dự thảo của Mỹ, là một tuyên bố gồm ba đoạn, cho biết họ "cầu xin chấm dứt nhanh chóng" cuộc xung đột và thương tiếc "sự mất mát bi thảm về sinh mạng trong suốt cuộc xung đột Liên bang Nga-Ukraine". Nghị quyết này có một bên đồng bảo trợ: chính phủ Gruzia, nước có mối quan hệ gần đây với Moscow đã tan băng.

Một sửa đổi của Nga đối với văn bản cho thấy Mỹ thêm nội dung rằng giải pháp cho cuộc chiến nên bao gồm việc giải quyết "nguyên nhân gốc rễ" của cuộc xung đột, ngôn ngữ mà Nga sử dụng để ám chỉ sự mở rộng của NATO vào Đông Âu sau Chiến tranh Lạnh. Các nhà ngoại giao châu Âu cho biết sửa đổi này vẫn chưa được chấp nhận.

Các động thái ngoại giao của Washington đã tạo ra một thử thách lớn cho Anh và Pháp vì quyền phủ quyết của Hội đồng Bảo an của họ. Tuần tới, cả Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Thủ tướng Anh Keir Starmer đều sẽ có mặt tại Nhà Trắng để thảo luận về cuộc xung đột Ukraine và các vấn đề khác với Tổng thống Trump.

Cả hai đều có kế hoạch ủng hộ việc Mỹ tiếp tục hỗ trợ Ukraine, bao gồm một số hình thức hỗ trợ từ Washington nếu Pháp và Anh đưa quân vào Ukraine như một phần của thỏa thuận hòa bình.

Không có bình luận nào từ Paris hoặc London về tình hình này.

Trong những ngày gần đây, Trump đổ lỗi cho Ukraine đã bắt đầu cuộc chiến với Nga và các quan chức cấp cao của Mỹ đã gặp gỡ các đối tác Nga của họ tại Ả Rập Saudi vào đầu tuần này mà không có sự hiện diện của Ukraine.

Zelensky cáo buộc Trump sống trong "không gian thông tin sai lệch" về cuộc chiến và nói rằng ông sẽ không chấp nhận một thỏa thuận hòa bình do Washington và Moscow áp đặt lên ông. Cho đến nay, ông cũng đã từ chối ký vào một thỏa thuận do Mỹ thiết kế thúc đẩy Kyiv trao quyền khai thác khoáng sản trị giá hàng trăm tỷ đô la cho Mỹ để đổi lấy sự ủng hộ của Washington.

Nguồn bản dịch: FB Cù Tuấn