Bauxite Việt Nam

Nguyễn Ngọc Chu

Đề xuất của Mekolor – Great USA: tự bỏ tiền toàn bộ dự án, tự chịu toàn bộ rủi ro tài chính, tự chịu chi phí giải phóng mặt bằng, chỉ khai thác 49 năm, miễn phí 100% vé trong 6 tháng đầu tiên khai thác. Đây là đề xuất an toàn và có lợi cho Việt Nam mà các đề xuất khác không thể so sánh. Vấn đề nằm ở kiểm tra TÍNH KHẢ THI trong đề xuất của Mekolor – Great USA.

Việc Liên danh Mekolor (Việt Nam) – Great USA (Mỹ) không có mặt trong cuộc họp ngày 27/11/2025 của Chính phủ với các đối tác đề xuất xây dựng đường sắt cao tốc Bắc - Nam (ĐSCTBN) có thể ví như trường hợp “con voi chui lọt lỗ kim” chăng? Trong 6 đối tác mà Chính phủ mời thì có 5 đối tác đến dự, riêng Mekolor – Great USA không xuất hiện vì “Chính phủ cũng đã liên hệ mà không tìm ra địa chỉ” [1].

Ở chiều ngược lại, sáng ngày 29/11/2025, đại diện của Mekolor – Great USA là ông Vũ Xuân Trường tuyên bố:

“Với thông tin này, chúng tôi sốc và lấy làm tiếc. Bởi đến hiện tại, chúng tôi chưa nhận được bất kỳ thư mời nào để tham dự cuộc họp; trong khi thông tin điện thoại, văn phòng, địa chỉ đại diện của chúng tôi tại Việt Nam vẫn đang tồn tại và hoạt động bình thường" [2].

Ông Trường nói đã gửi kiến nghị khẩn việc không được mời họp dự án Đường sắt cao tốc Bắc – Nam và đề nghị làm việc trực tiếp để giải trình đề xuất đầu tư [2].

2. 

Với dự án ĐSCTBN hiện có 3 đề xuất chính:

1) Liên danh Mekolor (Việt Nam) – Great USA (Mỹ)

• Đề xuất đầu tư 100 tỷ USD để xây dựng tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam.

• Toàn bộ vốn là vốn tự có, không yêu cầu hỗ trợ tài chính, không yêu cầu bảo lãnh.

• Hoàn thành trong 5 năm kể từ khi có mặt bằng sạch.

• Thời gian khai thác: 49 năm.

• Tự thu xếp 10 tỷ USD cho bồi thường – tái định cư.

• Miễn phí 100% vé trong 6 tháng đầu khai thác.

2) VinSpeed (Vingroup) [2]

• Đề xuất đầu tư trực tiếp 61,35 tỷ USD.

• Không gồm chi phí giải phóng mặt bằng.

• Tự thu xếp 20% vốn (12,27 tỷ USD).

• 80% vốn (khoảng 49,08 tỷ USD) vay của Nhà nước, lãi suất 0% trong vòng 30 năm.

• Thời gian thi công dự kiến 5 năm.

• Thời gian khai thác 99 năm.

3) THACO [2]

• Đầu tư trực tiếp 61,35 tỷ USD.

• Không gồm chi phí giải phóng mặt bằng.

• Góp 20% vốn chủ sở hữu (12,27 tỷ USD).

• 80% vốn (khoảng 49,08 tỷ USD) do Chính phủ bảo lãnh vay và hỗ trợ lãi vay trong 30 năm.

• Hoàn thành dự kiến 7 năm.

• Thời gian khai thác 70 năm.

3. 

a/ Vay 49,08 tỷ USD sau 30 năm mới trả vốn cùng lãi sẽ là bao nhiêu tiền?

- Với lãi suất 3.0%/năm: Tổng số tiền khoảng 119,13 tỷ USD.

- Với lãi suất 5.0%/năm: Tổng số tiền khoảng 212,12 tỷ USD.

b/ Lạm phát trung bình trong 2 năm 2023 - 2024 của Việt Nam, các nước phát triển và thế giới như sau:

- Việt Nam: 3,25% (2023), 3,54% (2024), trung bình cả 2 năm là 3,4%/năm.

- Mỹ: 4,1% (2023), 3,1% (2024).

- Eurozone: 3,4% (2023), 2,9% (2024).

- Nhật: 3,2% (2023), 2,6% (2024).

- Thế giới: 6,8% (2023), 5,8% (2024), trung bình cả 2 năm là 6,3%/năm.

c/ Sau 30 năm, do mất giá, 49,08 tỷ USD sẽ còn lại bao nhiêu?

• Với lạm phát 3,0%/năm, giá trị thực còn khoảng 20,22 tỷ USD.

• Với lạm phát 4,0%/năm, giá trị thực còn khoảng 15,13 tỷ USD.

d/ Nếu Nhà nước cho vay 49,08 tỷ USD sau 30 năm không có lãi, Nhà nước thực chất đã mất đi từ 28,86 - 33,95 tỷ USD do mất giá và khoảng 70,05 - 163,04 tỷ USD do trả lãi. Nghĩa là Nhà nước mất đi khoảng 100 - 200 tỷ USD.

4.

Chỉ xét riêng về đề xuất thì Liên danh Mekolor – Great USA đã đưa ra đề xuất có lợi nhất mà Chính phủ Việt Nam không thể bỏ qua. 

Đề xuất của Mekolor – Great USA: tự bỏ tiền toàn bộ dự án, tự chịu toàn bộ rủi ro tài chính, tự chịu chi phí giải phóng mặt bằng, chỉ khai thác 49 năm, miễn phí 100% vé trong 6 tháng đầu tiên khai thác. Đây là đề xuất an toàn và có lợi cho Việt Nam mà các đề xuất khác không thể so sánh. Vấn đề nằm ở kiểm tra TÍNH KHẢ THI trong đề xuất của Mekolor – Great USA.

5. 

Với các chuyên gia tài chính Việt Nam, việc xác định năng lực tài chính của Liên danh Mekolor – Great USA và TÍNH KHẢ THI trong đề xuất của Mekolor – Great USA là hoàn toàn không khó. 

Khi Liên danh Mekolor – Great USA có đủ năng lực tài chính và mong muốn đầu tư ĐSCTBN như đã tự đề xuất, thì cũng không khó đưa ra điều kiện và quy trình kiểm soát để đảm bảo dự án đầu tư thành công. Trường hợp Mekolor - Great USA không đáp ứng được yêu cầu, đề xuất không được chấp nhận - như thế sẽ thỏa đáng cho cả hai phía là đã xem xét công bằng, sòng phẳng.

Một đề xuất quan trọng như vậy cho ĐSCTBN mà Chính phủ không liên lạc được với đối tác thì thật kỳ lạ. Nhất là trong điều kiện “cơ quan điều tra Việt Nam thuộc diện giỏi nhất thế giới” như một vị Phó chủ nhiệm UB Tư pháp QH đã khẳng định [3], thì lại càng khó xảy ra hơn.

Người phương Tây thường nói: “No excuses” (không được viện cớ). Không bỏ lỡ cơ hội nào cả. Không thiên vị cho ai cả. Liên danh Mekolor – Great USA phải có cơ hội được trình bày với Chính phủ ngang bằng như các đối tác khác. 

TÀI LIỆU DẪN

[1] https://plo.vn/pho-thu-tuong-khong-lien-lac-duoc-doanh...

[2] https://cafef.vn/cong-ty-tuyen-bo-co-san-100-ty-usd-lam...

[3] https://vietnamnet.vn/co-quan-dieu-tra-vn-thuoc-dien-gioi...

N.N.C.

Tác giả gửi BVN