Bauxite Việt Nam

Lê Dung

Chỉ mới vài bao xút rò rỉ mà bao nhiêu hồ cá ở Tân Rai đã nhiễm độc, cá chết lềnh phềnh khiến người dân nuôi cá thua thiệt hàng trăm triệu đồng. Cây cối cũng vậy, hễ tưới nước từ các hồ chứa nước vào vào là chết héo, không cách nào hồi sinh được nữa. Đấy là chỉ mới sơ sơ một chút đã làm chết bao nhiêu cá và cây. Nhưng còn tính mạng con người, liệu cái hồ chứa bùn đỏ khổng lồ của khu công nghiệp khai thác Bauxit ở Tây Nguyển có bảo đảm an toàn tính mạng cho đông đảo người dân ở Tân Rai và Nhân Cơ, và rộng hơn nữa, cho hàng trăm nghìn người cả một vùng hạ lưu sông Đồng Nai và Đồng bằng sông Cửu Long hay không? Xin bạn đọc cứ bình tâm suy nghĩ khắc biết. Ấy thế mà ông Phạm Khôi Nguyên, Bộ trưởng bộ TN – MT khi cần một lời hứa thì nói trơn tru một lèo như cách chính ông mới nắm được mọi bí quyết để cho hồ bùn đỏ không bao giờ “sinh sự” (xin xem: lời hứa của ông Nguyên vào ngày 2-11-2010: dantri.com.vn). Nhưng điều còn đáng buồn hơn là ông Thứ trưởng Lê Dương Quang, chỉ mới đầu tháng Tư năm 2009, khi bản Kiến nghị của hàng trăm trí thức gửi lên Nhà nước xin xem xét lại dự án ẩn chứa rất nhiều rủi ro này sắp được khởi động, ông đã lên tiếng lăng mạ những người ký kiến nghị với những lời lẽ đao to búa lớn và điệu bộ hung hăng không ai ngờ được (“Sáng 28/4/09 tại cuộc giao ban báo chí ở trụ sở Bộ Thông tin ,truyền thông, ông Lê Dương Quang với thái độ hỗn xược tay đút túi quần đi lên bục diễn đàn và ông ta đã phát biểu rất hung hăng, có thái độ lăng mạ, đe doạ báo chí và giới trí thức cả nước dám tuyên bố những kiến nghị của giới trí thức VN về vấn đề khai thác Bauxite ở Tây nguyên là không có cơ sở và hoàn toàn bịa đặt!? Ông Quang là cấp Thứ trưởng mà cách ăn nói hỗn hào, hồ đồ lại mang tính đe dọa giới trí thức VN và báo giới như vậy thì có phải là tuyên ngôn chính thức của Bộ trưởng Bộ Công thương hay không? Mà văn bản lại đóng dấu treo, không có ai ký ở dưới khi gưỉ tới báo chí! Nếu Bộ Công thương công nhận lời phát ngôn của ông Quang là phát ngôn của Bộ thì đây là sự thóa mạ báo chí và giới trí thức, đồng thời chính Bộ Công thương đã xuyên tạc sự thật, xuyên tạc đường lối của Đảng. Vậy Ông Bộ trưởng chính là người phải chịu trách nhiệm, nếu đây chỉ là lời nói của ông Quang thì chúng ta phải cho ông Quag một bài học đích đáng về lễ độ, và phải cách chức ông ta ngay, chính ông Quang mới là tên phản động nhất, lợi dụng thông báo của Bộ Chính trị và xuyên tạc chủ trương đường lối của Đảng , chính ông Quang là người chia rẽ tầng lớp trí thức với Đảng.Việc này phải làm cho ra nhẽ” – Xin xem hoangquang.wordpress.com), khiến cho từ trí thức đến nhân dân đều đều rát mày rát mặt. Ông vu vạ cho người ký kiến nghị là ăn phải bả luận điệu thù địch nước ngoài, dám ngăn cản các ông tự tung tự tác trên một đất nước mà có lẽ ông nghĩ, đã leo đến cái ghế như ông thì muốn làm gì thì làm. Thưa ông Lê Dương Quang, mọi sự đâu còn có đó. Chúng tôi chỉ sợ đến cái ngày ông xách dép bưng tai mà chạy vẫn không kịp trước những câu hỏi nhẹ nhàng của toàn thể dân chúng Việt Nam bủa vây ông khắp nơi thôi. Bauxite Việt Nam

TT - Ngày 21-9, ông Trần Dương Lễ - Phó giám đốc Ban quản lý dự án tổ hợp bôxit nhôm Lâm Đồng - thừa nhận: “Có việc để lượng xút tàn dư từ công trình bôxit Tân Rai chảy ra môi trường, đây là một sơ suất. Hiện đã khắc phục được vấn đề này”.

Nước nhiễm hóa chất từ dự án bôxit Tân Rai chảy ra môi trường với bọt trắng xóa - Ảnh: LÊ DUNG

Nước nhiễm xút từ công trình bôxit Tân Rai chảy ra môi trường - Ảnh: LÊ DUNG

Tuy nhiên, đến nay người dân ở khu vực quanh công trình bôxit Tân Rai thuộc khu 6, thị trấn Lộc Thắng, huyện Bảo Lâm, Lâm Đồng vẫn không dám sử dụng nước giếng để sinh hoạt cũng như nước ao hồ để tưới trà và cà phê...

Dân kêu

Ông Bùi Công Liên, Phó giám đốc Công ty TNHH trà giống Cao Nguyên (khu 6, thị trấn Lộc Thắng), cho biết: “Cuối tháng 7, nguồn nước từ nhà máy alumin chảy ra có mùi hắc, sủi bọt và có độ nhờn. Nguồn nước này đổ vào hồ nước rộng khoảng 20ha của công ty, khiến cá chết nổi trắng hồ và không thể dùng nước để tưới cho hơn 100ha trà và cà phê. Công ty đã kiến nghị việc này với lãnh đạo huyện Bảo Lâm, Ban quản lý dự án bôxit nhôm nhưng đến nay vẫn chưa thấy giải quyết. Hiện mỗi ngày Công ty Cao Nguyên phải dùng xe máy cày chở nước máy để tưới và phun xịt thuốc cho trà. Mùa khô sắp tới, nếu nguồn nước hồ không được khắc phục sẽ ảnh hưởng và gây thiệt hại lớn cho sản xuất của công ty”.

Có khoảng mười hồ nuôi cá của các hộ dân xung quanh nhà máy bôxit cũng gặp tình trạng tương tự. Bà Nguyễn Thị Việt (khu 6, thị trấn Lộc Thắng), phản ảnh: “Cá trắm tôi nuôi ở cả ba hồ đều chết hết, phần lớn cá nặng trên 2kg. Vớt cá lên đem bán cũng chẳng ai dám mua. Bơm nước hồ để tưới chanh dây và rau thơm, cây chết hết. Ba hồ này mỗi năm gia đình tôi thu được khoảng 60 triệu đồng từ tiền bán cá và bơm nước tưới vườn cà phê cho các hộ dân vào mùa khô. Gia đình tôi hiện cũng chẳng dám sử dụng nước giếng mà phải mua nước bình về dùng”.

Người dân trong khu vực đang rất lo ngại, không biết mức độ ô nhiễm của nguồn nước đến đâu và có ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe.

Cẩu thả

Ông Nguyễn Hoài Anh, trưởng Phòng TN-MT huyện Bảo Lâm, cho biết: “Ước tính có khoảng 200ha đất trồng cà phê, trà và ao nuôi cá của người dân bị ảnh hưởng. Khi nhận được tin báo của người dân, chúng tôi đã đến kiểm tra. Lần theo nguồn nước thì xác định được nước chảy ra từ cửa xả nước của đường cống ngầm khu vực nhà máy. Qua kiểm tra bước đầu, độ pH trong mẫu nước lấy tại miệng cống cao vượt tiêu chuẩn cho phép (pH=12,6 so với quy chuẩn Việt Nam là từ 6-9). Cũng may nhiều ngày qua trên địa bàn luôn có mưa nên nguồn nước nhiễm độc đã được pha loãng đáng kể”.

Sau khi nhận được thông tin về sự cố môi trường xung quanh nhà máy alumin, thanh tra của Sở TN-MT tỉnh Lâm Đồng vào cuộc ngay. Kết luận của thanh tra cho thấy mẫu nước thử nghiệm có độ pH vượt ngưỡng cho phép (pH=10,53). Cơ quan này chỉ ra nguyên nhân là do nơi để các bao chứa hóa chất (xút) không được che chắn kỹ, khiến nước mưa tạt vào làm tan chảy và thẩm thấu xuống đất.

Các bao bì chứa xút sau khi pha trộn (từ rắn sang lỏng) chưa được thu gom vào nơi quy định mà vứt ngoài trời. Lượng xút còn dính trong bao theo nước mưa thẩm thấu vào đất và một phần theo dòng nước chảy ra môi trường bên ngoài. Hiện tại, bể pha trộn xút có một số vị trí bị hư hỏng. Hành vi không thu gom, không che phủ và bảo quản rác thải của Ban quản lý dự án bôxit nhôm Lâm Đồng không đúng với báo cáo đánh giá tác động môi trường đã được phê duyệt.

Ông Trần Dương Lễ thừa nhận những kết luận này là đúng. Ông cho biết thêm: “Đây là một sự cố nhỏ nhưng là bài học lớn trong công tác quản lý, đảm bảo vấn đề môi trường. Để chuẩn bị cho nhà máy đi vào hoạt động, chúng tôi đang tiến hành hòa tan xút rắn dạng bột thành xút lỏng”.

Cần bồi thường cho dân

Sở TN-MT tỉnh Lâm Đồng đã yêu cầu Ban quản lý dự án bôxit nhôm Lâm Đồng khắc phục sự cố, đồng thời nghiêm cấm không để sự việc trên tái diễn. Sở cũng đang tiến hành lập thủ tục xử phạt hành chính về hành vi vi phạm trong lĩnh vực bảo vệ môi trường đối với Ban quản lý dự án tổ hợp bôxit nhôm Lâm Đồng.

Ông Vương Khả Kim, Phó chủ tịch UBND huyện Bảo Lâm, cho biết: “Huyện đang xem xét để yêu cầu Ban quản lý dự án tổ hợp bôxit nhôm Lâm Đồng bồi thường thiệt hại cho người dân”. Về phía Ban quản lý dự án tổ hợp bôxit nhôm Lâm Đồng, ông Lễ cho rằng: “Hiện ban chưa nhận được đơn phản ảnh của người dân về những thiệt hại do sự cố gây ra. Tuy nhiên, thời gian tới Ban cùng với cơ quan chức năng của địa phương xác định những thiệt hại của dân. Chúng tôi sẵn sàng hỗ trợ để giảm bớt thiệt hại cho dân. Chúng tôi cũng sẽ phối hợp với cơ quan chuyên môn để kiểm tra lại nguồn nước giếng sinh hoạt của các hộ dân tại khu vực này”.

Tiếng ồn do nhà máy chạy thử tải Giải thích về tiếng ồn đinh tai nhức óc mấy ngày gần đây tại khu vực nhà máy alumin khiến nhiều người dân ta thán, ông Trần Dương Lễ cho rằng do “nhà máy đang chạy thử không tải nên mới phát ra tiếng ồn, khi hoạt động chính thức tiếng ồn này sẽ không còn”.

L. D.

Nguồn: tuoitre.vn