Bauxite Việt Nam

Nick McKenzie và Richard Baker, The Age

Nguyễn Hùng và Trần Hoài Nam dịch

Một viên chức cao cấp của Tòa Đại sứ Úc tại Việt Nam đã từng có liên hệ tình cảm với một Đại tá ngành tình báo của Việt Nam, người bị tố giác nghi đã nhận tiền hối lộ lên đến 20 triệu đô la Úc từ một công ty con của Ngân hàng Quốc gia Úc (RBA).

Tùy viên cao cấp Elizabeth Masamune, người đã từng nắm giữ hồ sơ an ninh tối mật của Úc, gặp Đại tá Lương Ngọc Anh, một viên chức cấp cao của hệ thống tình báo Việt Nam, vào đầu năm những năm 2000 khi bà ta công tác tại Hà Nội.

Vào thời gian đó, Đại tá Lương Ngọc Anh đã tiến hành bàn thảo với Securency, công ty con của Ngân hàng Quốc gia Úc, đề được thắng thầu in tiền polymer với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam. Năm ngoái công tố viên và cảnh sát Liên bang Úc đã cáo giác Đại tá Lương Ngọc Anh đã từng nhận số tiển hối lộ lên đến 20 triệu $ đô la Úc từ công ty Securency.

Các nguồn tin ngoại giao đã xác nhận rằng trong khi bà Masamune khuyến khích lãnh đạo công ty Securency chi trả tiền cho Đại tá Lương Ngọc Anh để được ông này giúp thắng thầu in tiền giấy, bà ta cũng đã gian díu tình cảm với ông Đại tá này.

Bà đã không khai báo những chi tiết về mối quan hệ tình cảm giữa bà với Đại tá Lương Ngọc Anh cho Bộ Ngoại giao và thương mại Úc hay các cơ quan tình báo Úc trong khi bà được bổ nhiệm công tác tại nước cộng sản Việt Nam.

Là một viên chức phụ trách thương mại cao cấp nhất của Úc tại Việt Nam, bà Masamune chắc chắn đã thường xuyên nhận các tài liệu mật của chính phủ Úc.

Nguồn tin ngoại giao cao cấp cho hay Đại tá Lương Ngọc Anh được các cơ quan tình báo Úc liệt kê là một Đại tá của cơ quan tình báo thuộc Bộ Công An Việt Nam.

Ông này được biết là một thành viên của nhóm rất thân cận của Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Tấn Dũng và là “người giữ hầu bao” cho những quan chức cao cấp của Việt Nam.

Được biết rằng khi các lãnh đạo của công ty Securency phàn nàn về số tiến quá lớn đã phải chi trả cho Đại tá Lương Ngọc Anh, bà Masamune nói với họ là đó là cái giá để được làm ăn tại Việt Nam.

Sự tiết lộ vụ đổ bể này sẽ tạo áp lực buộc Thủ tướng Julia Gillard phải đồng ý thành lập một Ủy ban điều tra về mức độ mà các viên chức cao cấp của Phòng Thương mại Úc (Austrade) và Ngân hàng Quốc gia Úc (RBA) đã hỗ trợ hay bao che tham nhũng và tham gia vào các hành động sai trái khác.

Hôm qua Phó Chủ tịch đảng đối lập, bà Julie Bishop, đã nói bà sẽ đòi Bộ trưởng Thương Mại, ông Emerson, phải trả lời ông ta biết được những vụ việc liên hệ đến bà Masamune khi nào và ông đã chuyển vụ này đến cảnh sát liên bang hay các cơ quan an ninh hay chưa. “Căn cứ vào tính rất hệ trọng của những cáo buộc về vụ hối lộ này, chính phủ cần phải bạch hóa toàn bộ những thông tin mà họ có”, bà nói.

Bà Masamune là một trong số quan chức Úc đã trực tiếp hay gián tiếp dàn xếp những mối làm ăn bị nghi là sai trái của Securency, mà các công tố viên tố cáo là đã liên quan đến việc chi trả nhiều triệu đô la tiền hối lộ tại Việt Nam, Malaysia, Indonesia. Phòng Thương mại Úc đã giúp hai công ty Securency và Note Printing Australia (Công ty in tiền Úc), một công ty con khác của RBA, tại 49 quốc gia giữa những năm 1996 và 2009.

Công ty in tiền Úc (NPA) bị cáo giác là đã hối lộ các quan chức của Malaysia, Indonesia và Nepal. Giữa những năm 1999 và 2009 Công ty Securency đã thuê không những một viên Đại tá tình báo Việt Nam mà còn một người buôn bán vũ khí và một tay tội phạm người Nam Phi – mà cơ quan Austrade biết rõ và đôi khi còn trực tiếp giúp đỡ nữa. Những người này đã hành động như là đại diện tại nước ngoài của các công ty con của RBA trong chương trình mà cảnh sát cáo giác chỉ là bình phong để chi trả tiền hối lộ.

Tháng Mười Hai năm ngoài, dựa vào các tài liệu thu thập nhờ luật về quyền tự do truy tầm thông tin, báo The Age lần đầu tiên tường trình làm thế nào bà Masmune, bây giờ là Tổng Giám đốc của Phòng Thương mại Úc (Austrade) tại chi nhánh Sydney, phụ trách các thị trường đang phát triển trong khu vực Đông Á, biết về những trao đổi tài chánh giữa công ty Securency và Đại tá Lương Ngọc Anh.

Những hồ sơ nội bộ của Austrade cho thấy các viên chức cao cấp của Phòng Thương mại Úc đã biết rỏ những mối liên hệ của Đại tá Lương Ngọc Anh với Bộ Công an Việt Nam ngay từ năm 1998. Mặc dầu vào năm 1999 Úc đã ban hành bộ luật ngăn cấm việc hối lộ các viên chức nước ngoài, không lãnh đạo nào của Phòng Thương mại Úc cảnh báo công ty Securency rằng họ có thể có hành động vi phạm pháp luật khi đưa tiền hối lộ cho Đại tá Lương Ngọc Anh.

Vào tháng Giêng 2001, bà Masemne nói với công ty Securency rằng bà ta cần “ tiếp tục liên lạc với Anh (Đại tá Lương Ngọc Anh) và theo dõi những bức thư mà ông ta cần viết cho các ông liên hệ đến những vấn đề tài chánh khác”.

Hai tháng sau, Securency gửi một email đến bà Masemune viết: “Trong trường hợp của Việt Nam, chúng tôi đang làm nhiều hơn so với bất cứ nước nào khác, đặc biệt với những cam kết về tài chánh, mà chúng tôi xem như là một vụ đầu tư.”

Bà cũng đã sao chép lại email này vào những email trong đó phác thảo lịch trình cho chuyến đi Úc của Đại tá Lương Ngọc Anh về “bàn luận và ký bản tu chỉnh liên hệ” những khoản tiền chi trả mà ông ta nhận tử Securency.

Bà cũng báo với Securency rằng bà sẽ vận động Bộ Di Trú để cấp visa “siêu nhanh” cho Đại tá Lương Ngọc Anh. Bà cũng đã dàn xếp để Securency chi trả chi phí cho chuyến đi Mỹ của ông ta và các viên chức Việt Nam khác.

Thủ tưóng Gillard và Bộ trưởng Ngân khố Wayne Swan đã liên tục chống lại những đòi hỏi thành lập một Ủy ban điều tra vụ xì-căng-đan tham nhũng này.

Cuộc điều tra của cảnh sát liên bang về vụ xì-căng-đan được khởi động do những công bố trên báo The Age vào năm 2009, nhưng nó chỉ giới hạn trong công tác điều tra và truy tố về tội tham nhũng đối với ban lãnh đạo hai công ty Securency và Note Printing Australia.

Các phiên điều trần về những cáo giác đến tám cựu lãnh đạo của công ty Securency và NPA phạm tội hối lộ bắt đầu vào hôm nay (13/08/2012) tại thành phố Melbourne. Cảnh sát Liên Bang chưa điều tra vai trò của các cơ quan chính phủ liên quan đến vụ xì-căng-đan này, mặc dầu có nhiều bằng chứng cho thấy các viên chức chính phủ đã biết rõ hay đã tham gia vào một số những hành vi hối lộ của công ty Securency và Note Printing Australia.

Khi được báo The Age liên lạc, bà Masmenune đã không đưa ra lời bình luận nào.

N. M. – R. B.

Các dịch giả gửi trực tiếp cho BVN.