Bauxite Việt Nam

Hà Sĩ Phu

Chả là 3 ngày trước (9/9/2012), trang BASAM có kỷ niệm 5 năm ra đời, khách vào thăm đông 2 ngày chưa hết. Có bạn đọc yêu mến thấy cái tên “Sàm, sàm” nghe không thuận tai muốn chủ Blog thay cái tên khác cho nghiêm chỉnh, cho đẹp. Tôi vốn chả được học hành gì về môn Mỹ học, nên cứ nhìn cái đẹp bằng con mắt đời thường của một anh “ngoại đạo”, chẳng biết có gì ngang trái, cứ xin mạnh dạn bàn về cái đẹp đôi lời.

*

Anh Ba này tuổi mới lên Năm, nhưng trong làng báo, Sàm đã vươn thành một “anh lớn” xứng đáng, vượt xa những cây đa cây đề nhà nước về tầm bao quát và độ tin cậy. Tấm gương “tuổi nhỏ anh hùng” ấy khiến ta không khỏi nghĩ tới cậu Gióng ngày xưa.

Cậu Gióng 3 tuổi thì vươn mình đứng dậy như biểu tượng một dân tộc nhỏ bé nhưng tự cường, nhổ tre dẹp tan được bọn giặc ngoại xâm phương Bắc. Anh Ba Sàm 5 tuổi ngày nay cùng với dân tộc đứng trước khó khăn hơn nhiều, phải làm sao“phá cả 2 vòng nô lệ” ngoại xâm và nội xâm (chúng có lực lượng và mưu mẹo gấp vạn lần giặc Ân ngày trước), trong công cuộc lớn lao ấy của toàn dân, anh Ba góp phần không nhỏ, mỗi lần sinh nhật là thiên hạ nườm nượp tới thăm. Giá như có máu “kiêu ngạo cộng sản” chắc anh Ba đã sa vào vết xe đổ của anh chàng nào đó mà vểnh râu tự so mình với các bậc thánh thần thuở trước:

Cũng tai cũng mắt cũng anh hùng,

Tôi bác cùng nhau cũng kiếm cung”

Nhưng không, anh chỉ tự giễu mình bằng cái tên rất chi là… Ba Sàm!

Vì yêu quý, nhiều bậc lão niên muốn anh đổi cái tên cho đẹp, ai lại… Sàm, lại… Vỉa hè! Nghe nó “tự ty” quá đi, như một kẻ gian, kẻ xấu vậy?

Thưa các cụ, các cụ khuyên thế là chí tình nhưng xét ra cái sự nghĩ ấy còn cạn.

Cuộc phù du nhân thế khác chi một tấn tuồng.Trong tấn tuồng đời ngày nay, bọn lưu manh đã giành đóng hết các vai đạo đức, nào là quên hết tình riêng để lo việc nước, nào là anh hùng dũng sĩ, nào là học trò xuất sắc của thánh nhân, nào được lịch sử giao phó, nào là… vân vân, thì trong “bảng phân vai” chỉ còn lại toàn những vai phụ, vai “xấu xí” không ai chịu đóng, thậm chí là vai trộm cướp, gây rối trật tự công cộng, vai giấu bao cao su, nhận tiền của địch… gọi chung là các vai phản diện (phản diện nghe cũng na ná như phản động!). Chỉ còn toàn các vai xấu, vai đểu thôi. Một là anh không chịu đóng thì “ông bầu” chuyên chính cũng kiếm cớ để gô cổ anh vào, bắt anh phải nhận (chống lại là chống người thi hành… đạo diễn), hai nữa nếu không đóng các vai có tên xấu xí ấy thì mời anh ra khỏi tấn tuồng… đời, ra khỏi cuộc chơi, mà thế có nghĩa là sống cũng như chết. Muốn còn là con người đang sống thì phải tự nguyện đóng một vai thôi. Mà xin thưa: sống vô cảm, vô tri vô trách như cuộc sống thực vật cũng là một vai tuồng đấy chứ không thoát đâu.

Vậy thì cứ nhận hết những thứ tên xấu xí bất khả kháng ấy đi, đừng sợ. Vì khi những kẻ lưu manh đã nhận hết những cái tên Đạo đức, nếu anh cũng thích mang cái tên ấy hóa ra anh là cùng hội cùng thuyền, hay cùng nhóm… lợi ích à? Vậy đừng sợ những cái tên có nghĩa bên ngoài rất “phản diện”, tên chỉ như một ký hiệu thôi mà. Có lần Huy Đức đã đùa BaSam rằng “báo chính thống thì đưa tin ba sàm, báo ba sàm lại đưa tin chính thống” là diễn tả cái tấn tuồng tráo chữ nghĩa ấy, nghĩa của chữ đã lộn ngược rồi. Tên là báo Nhân dân mà chỉ có “tính Đảng” thì về tính nhân dân sao đọ được với Ba Sàm?

Vậy nay anh “Ba” đã lên 5, nhân sinh nhật, xin có mấy câu nôm na nhắn gửi người chủ Blog Basam nổi tiếng:

SÀM CHẲNG ĐỔI TÊN

SÀM này chỉ chuộng lời chân thực

Sàm quý dân lành, quý tổ tiên

Cần chi hùng, dũng, hay sang, trọng… (*)

Thương lắm SÀM ơi, chớ đổi tên!

--------------------------------------------------------------

(*) Ví dụ về mấy cái tên đẹp thường thấy ở nam giới

H.S.P.

Tác giả gửi trực tiếp cho BVN