Bauxite Việt Nam

Lang Anh

Bài viết này xuất hiện trên mạng ngày 30-4-2016. Có lẽ các cố vấn tỉnh táo của những người đứng đầu nhà nước đã để mắt tới, hoặc cũng có thể ngẫu nhiên trùng hợp, chưa biết đằng nào đúng, nhưng một phần kiến nghị trong bài đã được quan chức các cấp từ tỉnh đến trung ương cho thực hiện ngay trong ngày 1-5: Cứu trợ khẩn cấp tiền gạo cho ngư dân trên dọc duyên hải Bắc miền Trung. Tuy vậy, phần còn lại thì chưa thấy có chút dấu hiệu nào chứng tỏ “bộ máy” đã biết lắng nghe, đã tiếp nhận và đang “rục rịch chuyển động”. Mà phần ấy lại chính là những ý tưởng căn cốt, tâm huyết nhất trong bài. Riêng chúng tôi, tuy rất đồng tình với tác giả Lang Anh, song thực tế trải nghiệm nhiều năm nay khiến chúng tôi đã không còn dồi dào niềm tin như tác giả. Chúng tôi chỉ linh cảm rằng một bước ngoặt lịch sử đã bắt đầu hé lộ, qua tâm thế và hành vi của cả hai phía: phía người cai trị và phía dân chúng, kể từ sự cố cá chết tại Vũng Áng Hà Tĩnh cách đây gần một tháng cho đến khi nổ ra cuộc xuống đường rầm rộ khắp từ Hà Nội đến Sài Gòn trong ngày 1-5. Xin được đăng bài viết này lên BVN với hy vọng lan truyền được tiếng nói bộc trực mà chân thành của một người viết có trách nhiệm đến nhiều tấm lòng “yêu nước thương nòi” Việt Nam vốn cũng đang ấp ủ những giải pháp tích cực trước vấn nạn tày trời chưa thấy lối thoát của cả dân tộc. Bauxite Việt Nam

Có lẽ chưa bao giờ một Tổng bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam nào được chứng kiến một đất nước mà người dân thất vọng sâu sắc như hiện nay đối với sự cai trị của chế độ. Dù có muốn tô hồng hiện thực đến mức nào đi nữa, tôi nghĩ rằng những người đứng đầu Đảng Cộng sản đều hiểu rằng một cuộc khủng hoảng toàn diện về kinh tế xã hội và cả tư tưởng đang diễn ra ở Việt Nam.

Bản thân nội bộ Đảng Cộng sản cũng bị chia rẽ sâu sắc. Có lẽ các ông hiểu rõ hơn tôi và hơn bất cứ người dân Việt Nam nào khác về việc các ông đã có một kỳ đại hội đảng căng thẳng hơn bất kỳ đại hội nào trong quá khứ như đại hội đảng 12 vừa mới diễn ra. Đã có một phe thắng và một phe thua, nhưng xét về toàn cục, toàn bộ Đảng của các ông đều đã thua, vì các ông thất bại trong điều hành quốc gia, cũng thất bại nốt trong việc xây dựng một lý tưởng dẫn đường cho Đảng của các ông và thất bại thê thảm trong việc duy trì niềm tin của người dân với chế độ này.

Tôi sẽ không tranh luận. Tôi tin là các ông đều hiểu rõ hơn tôi về những thất bại của chính các ông:

(1) Thất bại trong phát triển kinh tế. Dù có nhiều nguồn lực, nhưng chúng đều được các ông sử dụng phung phí và bị thất thoát rất nhiều trong ma trận tham nhũng và lợi ích nhóm, dẫn đến hiệu suất của nền kinh tế ngày càng giảm. Mô hình tăng trưởng dựa trên vay nợ đã đi đến giới hạn. Đảng hiện tại thiếu hoàn toàn chiến lược cho một mô hình mới.

(2) Thất bại trong củng cố bộ máy cai trị. Không thể phủ nhận là Đảng có rất nhiều súng. Các ông vẫn tăng đều đặn biên chế ngành công an và phong thêm nhiều tướng mới mỗi năm. Chưa bao giờ Việt Nam nhiều tướng như thời kỳ gần đây [gấp đôi số tướng của một nước đông dân gấp 15 lần như Trung Quốc – BVN]. Sự thất bại trong cai trị khiến các ông bất an và muốn dựa vào súng ống để duy trì sức mạnh. Khi một chế độ phải dựa vào súng để đảm bảo sự cai trị của mình trong thời bình, thay vì chính nghĩa, thay vì sự ủng hộ của người dân, các ông đều hiểu điều đó có nghĩa gì: Nó chỉ dẫn tới sự diệt vong, và ở cuối con đường đó, đất nước này sẽ bị thiêu cháy cùng với chính các ông. Tôi muốn tránh điều đó và tôi tin chắc các ông cũng muốn tránh điều đó.

(3) Thất bại trong việc duy trì tính trong sạch của bộ máy. Bất chấp các ông có thừa nhận hay không, tôi tin chắc những người lãnh đạo hàng đầu của Đảng Cộng sản Việt Nam đều hiểu một cách sâu sắc rằng hệ thống của các ông đã hỏng. Nó không còn lý tưởng dẫn đường, nó không còn giám sát được quyền lực nội bộ và nó xây dựng trên một nền tảng đãi ngộ dẫn tới sự tham nhũng một cách tất yếu. Tôi không tranh luận, vì các ông cứ nhìn vào bảng lương của chính mình. Các ông hoàn toàn thất bại trong việc cải thiện tình hình, vì các ông không thể giảm bộ máy do sợ mình yếu đi và nhiều lý do khác. Và do đó các ông thất bại trong việc xây dựng một thang bậc đãi ngộ khiến các viên chức cấp thấp không ăn cắp nữa, và sự vô đạo đức cùng các đặc quyền khiến chẳng ai kiểm soát được cấp cao. Chế độ cai trị này hiện gồm toàn tội phạm. Hiệu năng của nó ngày càng yếu đi. Tôi biết rõ là những người đứng đầu ĐCS cảm nhận một cách sâu sắc sự bất tuân và hiệu lực kém của chính bộ máy này đối với các mệnh lệnh của các ông.

(4) Các ông đang thất bại trong đấu tranh duy trì chủ quyền. Các ông biết rất rõ là quyền kiểm soát vùng biển chủ quyền của Việt Nam đang ngày càng yếu đi trên thực tế. Sự yếu kém về kinh tế và sự ràng buộc về mô hình chính trị độc tài khiến các ông thất bại trong việc tận dụng các sức mạnh tổng hợp cả trong nước và quốc tế để bảo vệ chủ quyền. Các ông vẫn đang loay hoay không tìm thấy lối ra.

(5) Và người dân, họ đang ngày càng thất vọng, họ đang ngày càng bất mãn, họ đang ngày càng bức bối với những thực trạng diễn ra cả ở miền Bắc, miền Trung hay miền Nam. Là những người từng đoạt được quyền lực dựa vào một đám đông phẫn nộ, tôi nghĩ các ông hiểu hơn ai hết là cái gì sẽ chờ đợi mình. Những điểm yếu đã ăn vào bản chất khiến các ông chắc chắn không thể làm giảm được sự phẫn nộ của người dân. Đừng ảo tưởng rằng bằng các thủ đoạn mị dân hay các khẩu hiệu sặc mùi tuyên truyền sẽ giúp các ông kiểm soát được tình hình. Có một ví dụ về lòng dân mà có lẽ các ông không thích nhìn, nhưng tôi vẫn phải đề cập đến để các ông hiểu tình thế đang ở đâu: Có một thỉnh nguyện thư được một người Việt soạn thảo đề nghị chính phủ Mỹ giúp đỡ trong thảm họa biển miền Trung. Hiện nay thì nó nhận được tới 140 nghìn chữ ký của người Việt, chỉ sau có hai ngày. Số chữ ký sẽ còn tăng. Người dân đang phải tìm chỗ bấu víu vào những sự giúp đỡ xa xôi thay vì trông đợi vào chính quyền của các ông. Tôi nghĩ, việc đó đủ để các ông cảm nhận được lòng tin của người dân đang ở đâu và sự thất bại sâu sắc của mình.

Tôi không muốn thấy đất nước này hỗn loạn, vì tôi sợ chết và tôi không muốn có bất cứ ai phải chết trong loạn lạc ở cái đất nước đã quá nhiều bi thương này. Tôi biết các ông còn sợ chết hơn tôi, vì các ông đều giàu và rất giàu. Mọi người giàu đều sợ chết. Có thể một số trong các ông sẽ nghĩ rằng có thể chạy trốn được ra thế giới với mớ của cải gom góp được và mặc kệ nạn hồng thủy trên đất nước nếu nó diễn ra. Có thể một số viên chức cấp thấp hay cấp trung sẽ có cơ hội đó. Nhưng với những đảng viên cao cấp, các ông sẽ không có cơ hội đó. Hãy cứ hình dung xem, liệu có một cựu Tổng bí thư ĐCS hay bất cứ một quan chức cỡ bự nào và con cháu có thể sống bình yên ở một nước châu Âu. Nơi có quá nhiều người Việt phẫn uất với quá khứ và cả những người mới đến phẫn uất với thực tại. Không có một tay độc tài cỡ bự nào đã có thể sống yên ổn trong thế giới văn minh sau khi quê hương mình biến thành địa ngục. Hãy nhìn Iraq, Sirya, Lybia ...

Vì chúng ta đều sợ chết, nên hãy ngồi lại và nói chuyện ôn hoà với nhau, bởi nếu cứ nghĩ tới việc bắt bớ và khủng bố mãi, các ông chỉ thúc đẩy cho sự diệt vong đến nhanh hơn mà thôi.

Tôi muốn nói rằng, đã đến lúc Đảng Cộng sản phải thay đổi. Sự thay đổi ấy phải được xây dựng trên ba nền tảng lớn:

(1) Phải nhượng bớt quyền lực. Quyền lực độc tài không khiến các ông mạnh hơn. Trái lại, thực tiễn đã chứng minh rõ và tôi tin là các ông đều hiểu, nó chính là thứ thuốc độc đã ăn mòn chính bộ máy và con người của các ông và khiến các ông ngày càng suy yếu so với quá khứ. Thay vì chiếm 100% cổ phần trong một quốc gia chỉ có GDP chưa đến 200 tỷ USD và đứng bên rìa phá sản, các ông hãy bán bớt quyền sở hữu quyền lực cho nhân dân. Có đủ người có tài trong 90 triệu dân để gánh vác đất nước này miễn là các ông chịu nhượng quyền và cho họ cơ hội cống hiến. Hãy hình dung là các ông sở hữu 25 % cổ phần trong một quốc gia có GDP 1000 tỷ USD, và tồn tại vững mạnh. Cổ quyền của các ông về quyền lực giảm đi, nhưng giá trị tài sản ròng thì tăng lên rất nhiều. Vì thế hãy nghĩ tới việc nhượng quyền và cho đất nước này cơ hội, hãy cho chính các ông cơ hội.

(2) Hãy thành thật hợp tác và xây dựng lại lý tưởng quốc gia. Tôi không muốn lật đổ ai nên người dân và đất nước này sẽ rất may mắn nếu các ông có tinh thần hợp tác, thay vì bắt bớ và khủng bố. Các ông cũng giống vô số đảng phái chính trị trên thế giới, đảng nào cũng có rất nhiều khẩu hiệu đẹp và các ông biết rõ phần lớn chỉ là ảo tưởng. Thay vì thế hãy nghĩ đến những điểm chung dễ thống nhất với nhau: Cùng hành động để phụng sự quốc gia và vì sự giàu mạnh của đất nước. Lịch sử chỉ cần đến thế thôi và hãy vất mớ lý thuyết lỗi thời của các ông vào sọt rác, hoặc các ông cứ giữ lại chủ nghĩa Mác Lê cho riêng mình và đừng bắt buộc người khác phải nghe theo nó. Sự thành thật hợp tác sẽ khiến các ông vượt qua được chính mình, chấp nhận người khác và người dân cũng do đó chấp nhận được sự tồn tại về lâu dài của các ông. Như thế tất cả đều sẽ có chỗ đứng ở đất nước này, thay vì phải bước lên xác của nhau.

(3) Hãy học tập thế giới. Đừng nhìn quá xa, tới những nền văn minh đã đi nhanh hơn các ông quá xa, như Mỹ và Tây Âu hoặc các nền dân chủ Bắc Âu. Chúng tôi và các ông đều thua xa họ nên hãy nhìn gần thôi. Hãy nhìn sang Myanmar, ở đó có một cách thức phù hợp nhất để giúp các ông và chính người dân đất nước này vượt qua sự khủng hoảng sẽ dẫn tới sụp đổ hiện tại. Tôi biết rất rõ là các nhà nghiên cứu lý luận hàng đầu của Đảng cũng đang nghiên cứu rất kỹ Myanmar. Các ông cũng có thể đóng vai trò lịch sử như Thanswe, ông ấy cũng đâu phải là người có tầm nhìn xuất sắc vượt trội gì về thế giới? Nhưng ông ấy hiểu vấn đề và có tấm lòng, chắc chắn thế.

Để khởi đầu cho sự đối thoại và chấp nhận sự thật, cũng là để giải quyết cuộc khủng hoảng sâu sắc đang diễn ta ở miền Trung, tôi đề nghị sự đối thoại. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc hãy phát biểu trên truyền hình và họp báo công khai, đưa ra các cam kết điều tra thủ phạm gây ô nhiễm miền Trung và hãy công bố một chương trình cứu trợ khẩn cấp. Tôi cũng mong các ông sẽ thật tâm điều tra và dũng cảm cắt bỏ kể cả những dự án hoành tráng nhất nếu nó là nguy cơ gây ra thảm hoạ. Các ông có đủ công cụ pháp lý trong tay vì thế giới này không ở đâu còn ủng hộ phát triển mà gây ô nhiễm nữa. Tôi nghĩ các ông thừa hiểu nếu không giải quyết được cái gốc thì khi các đại dự án đi vào hoạt động, mức tàn phá của nó với môi trường và người dân sẽ còn lớn hơn nhiều. Sự phẫn nộ lúc đó sẽ lớn tới mức các ông không còn cơ hội sửa sai nữa đâu.

Với TBT Nguyễn Phú Trọng, ông có học hàm Giáo sư và tôi tin là ông có tầm nhìn đủ xa để thấy tất cả những điều tôi đang thấy. Đất nước này sẽ rất may mắn và cả các ông nữa, nếu ông xuất hiện trên truyền hình với thông điệp: "Đã đến lúc chúng ta nói tới bầu cử tự do và các nguyên tắc của nền dân chủ".

Cuối cùng thì đất nước này sẽ đạt tới điều đó thôi. Vậy thì hãy chủ động xây dựng nó và tìm một chỗ đứng trong tương lai thay vì cản đường và để tăm tối ngự trị.

Trân trọng!

30-4-2016

L.A.

(*) Đầu đề của tác giả, BVN có bổ sung.

Nguồn: https://www.facebook.com/Langlanhtu/posts/10204772149103624