Bauxite Việt Nam

RFI

Các nhà dân chủ Hồng Kông tưởng niệm Lưu Hiểu Ba, trước Văn Phòng Liên Lạc của Trung Quốc. Ảnh ngày 13/07/2017. Reuters

Bị giam tù từ năm 2009, sau đó được trả tự do có điều kiện vào cuối tháng 06/2017 vì lý do sức khỏe, nhà ly khai Trung Quốc Lưu Hiểu Ba đã qua đời hôm nay, 13/07/2017, tại một bệnh viện ở Trầm Dương (Shenyang), tỉnh Liêu Ninh (Liaoning), do bị ung thư gan.

Kể từ khi tham gia vào việc soạn thảo dự án cải cách Hiến pháp Trung Quốc, giải Nobel Hòa Bình 2010 đã trở thành nhà ly khai đáng thù ghét nhất trong con mắt của Bắc Kinh.

Tên tuổi Lưu Hiểu Ba không xuất hiện trên báo chí Trung Quốc kể từ ngày 08/10/2010. Tất cả các phương tiện truyền thông chính thức Trung Quốc không hề nhắc đến tên ông. Đối với Bắc Kinh, thì tại Trung Quốc không có giới ly khai, chỉ có những kẻ phạm tội hình sự. Hồi mùa thu năm 2010, thông báo trao giải Nobel Hòa Bình cho Lưu Hiểu Ba bị Bắc Kinh đánh giá là «xấu xa».

Lật đổ chính quyền Nhà nước

Từng tham gia phong trào đấu tranh cho dân chủ ở Thiên An Môn, bị đưa đi trại cải tạo trong thời gian 1996 – 1999, rồi bị sa thải khỏi trường đại học, nhà văn Lưu Hiểu Ba đã tiếp tục xuất bản các tác phẩm của mình thông qua ngả Hồng Kông, cho dù vẫn bị các nhân viên công an theo dõi chặt chẽ. Vào tháng 12/2008, Lưu Hiểu Ba bị bắt và bị tống giam tại một nhà tù ở phía bắc Trung Quốc với lý do «kích động lật đổ chính quyền Nhà nước». Tội của ông là đã dám đòi áp dụng Hiến pháp Trung Quốc và các quyền ghi trong Hiến pháp, và các đòi hỏi này được ghi trong một tài liệu dựa theo khuôn mẫu «Hiến Chương 77» của nhà ly khai Tiệp Khắc Vaclav Havel.

Quả thực là Lưu Hiểu Ba đã tham gia vào việc soạn thảo «Hiến Chương 08», ban đầu có tới 303 trí thức ký tên, sau đó có rất nhiều người khác tham gia.

Bình thường ra, người Trung Quốc coi số 8 là số mang lại niềm may mắn. Thế nhưng, Bắc Kinh đã nổi đóa với «Hiến Chương 08» nhưng không làm nhụt chí nhà ly khai. Là người đấu tranh không mệt mỏi cho dân chủ, cực kỳ lạc quan, Lưu Hiểu Ba, lúc còn sức lực, vẫn tiếp tục chạy mỗi ngày một giờ ở trong tù, người thân của ông cho biết như vậy.

«Giết gà dọa khỉ»

Cái chết của Lưu Hiểu Ba ngày hôm nay 13/07, đánh dấu sự chấm dứt một «mùa xuân» đối với các nhà tranh đấu cho dân chủ tại Trung Quốc. Được đăng tải nhân dịp một trăm năm Hiến pháp Trung Quốc và kỷ niệm 60 năm bản Tuyên bố phổ quát về nhân quyền, bản «Hiến Chương 08» đã gây tiếng vang trong một thời gian dài. Ví dụ như vào thời điểm Thế Vận Hội Olympic Bắc Kinh, giới trí thức Trung Quốc đã nuôi hy vọng có cải cách. Thế nhưng sau đó đã có nhiều đợt trấn áp trong xã hội dân sự. Hàng chục ngàn luật sư và nhà tranh đấu cho nhân quyền đã bị bắt hoặc bị bắt buộc phải im lặng.

Trung Quốc có ngạn ngữ: «Giết gà dọa khỉ». Trong nhiều năm trời, các luật sư của Lưu Hiểu Ba đã đòi trả tự do cho ông vì lý do sức khỏe và trị bệnh. Ngược với Đạt Lai Lạt Ma, một kẻ thù khác của Bắc Kinh, Lưu Hiểu Ba chưa bao giờ lên tiếng từ trong tù.

Nhà ly khai có cùng triết lý về bất bạo động với lãnh đạo tinh thần Tây Tạng, sống lưu vong tại Dharamsala, Ấn Độ. Trong phiên tòa xét xử ông năm 2009, Lưu Hiểu Ba tuyên bố: «Tôi muốn nhắc lại với cái chế độ đã tước quyền tự do của tôi là tôi không có kẻ thù, tôi không thù oán».

Bị truy đuổi, trấn áp và bỏ tù, Lưu Hiểu Ba đã kết hôn nhưng không có con. Vợ ông, bà Lưu Hạ, bị quản thúc tại gia, kể từ khi chồng bà được trao giải Nobel Hòa Bình.

Nguồn: http://vi.rfi.fr/phap/20170713-trung-quoc-giai-nobel-hoa-binh-luu-hieu-ba-qua-doi

***

THẾ GIỚI PHẢN ỨNG SAU CÁI CHẾT CỦA LƯU HIỂU BA

Người dân Hồng Kông biểu tình trước Văn phòng Liên lạc Trung Quốc tại Hồng Kông, bày tỏ lòng thương tiếc nhà tranh đấu Trung Quốc Lưu Hiểu Ba qua đời, ngày 13/7/2017.

Ngoại trưởng Hoa Kỳ Rex Tillerson hôm thứ Năm 13/7 lên tiếng về cái chết của nhà tranh đấu cho nhân quyền Trung Quốc Lưu Hiểu Ba.

“Hôm nay tôi cùng với người dân ở Trung Quốc và trên khắp thế giới để tang Khôi nguyên giải Nobel hòa bình năm 2000 Lưu Hiểu Ba. Ông qua đời trong khi đang thọ án tù lâu năm chỉ vì đã lên tiếng thúc đẩy cải cách dân chủ một cách ôn hòa. Ông Lưu đã cống hiến trọn đời mình ra tranh đấu để đất nước và nhân loại được tốt đẹp hơn, theo đuổi công lý và tự do”.

Ngoại Trưởng Tillerson nói thêm:

“Tôi xin gửi lời chia buồn sâu sắc đến bà Lưu Hà, vợ ông Lưu Hiểu Ba, và tất cả những người thân yêu của ông. Tôi kêu gọi nhà nước Trung Quốc hãy phóng thích bà Lưu Hà khỏi tình trạng bị quản thúc tại gia, và cho phép bà ra nước ngoài, theo nguyện vọng.

Người đứng đầu Ủy ban Nobel ở Na Uy nói chính quyền Trung Quốc phải “chịu trách nhiệm nặng nề” về cái chết của khôi nguyên Giải Nobel Hòa Bình Lưu Hiểu Ba.

Bà Berit Reiss-Anderssen nói:

"Chúng tôi quan ngại sâu sắc về việc ông Lưu Hiểu Ba không được thuyên chuyển đến một cơ sở y tế nơi ông có thể được điều trị đúng mức trước khi căn bệnh trở nặng không cứu chữa được. Chính phủ Trung Quốc phải chịu trách nhiệm nặng nề về cái chết quá sớm của ông Lưu".

Ông Lưu, một học giả Trung Quốc sau này trở thành một nhà bất đồng chính kiến, tranh đấu cho dân chủ, qua đời ở tuổi 61, vì bệnh ung thư gan.

Các nhóm bênh vực nhân quyền nhanh chóng lên tiếng ca ngợi những thành tựu và di sản của ông Lưu trong khi kêu gọi cộng đồng quốc tế điều tra cái chết của các nhà hoạt động dân chủ trong thời gian bị cầm tù, và kêu gọi Trung Quốc ngưng đàn áp các nhà hoạt động.

Bà Sophie Richardson, Giám đốc đặc trách Trung Quốc của Tổ chức Human Rights Watch nói:

"Ngay giữa lúc căn bệnh của Lưu Hiểu Ba trở nặng, chính phủ Trung Quốc vẫn tiếp tục cách ly ông với gia đình, đồng thời không cho ông được tự do chọn cách điều trị. Sự kiêu ngạo, sự độc ác, và sự cố chấp của nhà nước Trung Quốc thật sự gây sốc, nhưng sự nghiệp tranh đấu của ông Lưu cho một nước Trung Quốc tôn trọng nhân quyền và dân chủ sẽ tiếp tục".

Người đứng đầu Tổ chức Nhân quyền LHQ, Hoàng Thân Zeid bin Ra’ad Zeid al-Hussein, bày tỏ "nỗi đau buồn sâu sắc" trước cái chết của ông Lưu Hiểu Ba, nói rằng phong trào nhân quyền đã mất đi một "nhà vô địch kiên định".

Ông Salil Shetty, Tổng thư ký của Tổ chức Ân xá Quốc tế nói ông Lưu Hiểu Ba đã để lại một di sản vô tận cho Trung Quốc và cho cả thế giới.

Nguồn: https://www.voatiengviet.com/a/the-gioi-phan-ung-sau-cai-chet-cua-luu-hieu-ba/3942869.html