Lưu
Nhi Dũ
Làm sao lấy lại được cảng Quy Nhơn sau khi được cổ phần hóa chớp nhoáng, bán cho tư nhân giá rẻ mạt - là câu hỏi đau đáu của người dân.
Tiến
hành cổ phần hóa và thoái toàn bộ phần vốn nhà nước
tại cảng
Quy Nhơn đã
diễn ra nhanh đến bất thường. Kết quả cuối cùng là
toàn bộ tài sản của cảng biển chiến lược ở miền
Trung rơi vào tay một doanh nghiệp với giá chỉ vài trăm
tỉ đồng.
Việc
cổ phần hóa diễn ra rất bất thường, đến nỗi người
dân Quy Nhơn - Bình Định cho rằng cảng Quy Nhơn đã bị
"đánh cắp" bởi một nhóm lợi ích mà nhiều
người ở thành phố biển này biết rất rõ họ là những
ai.
Cảng
Quy Nhơn trực thuộc Tổng Công ty Hàng hải Việt Nam
(Vinalines) - Bộ GTVT nhưng vì sao tháng 7-2015, khi đang giữ
chức Bí thư Tỉnh ủy Bình Định, ông Nguyễn Văn Thiện
lại có văn bản đề nghị Bộ GTVT khẩn trương bán phần
vốn còn lại cho "nhà đầu tư chiến lược" để
tạo nguồn vốn đầu tư, nâng cấp, mở rộng cảng (?).
Cũng
vì văn bản này mà ngày 25-5-2017, Ban Bí thư đã có quyết
định kỷ luật ông Nguyễn Văn Thiện với hình thức
Cảnh cáo vì đã ký văn bản không thông qua tập thể Ban
Thường vụ Tỉnh ủy.
Vì
sao việc cổ phần hóa cảng Quy Nhơn không thuộc trách
nhiệm của tỉnh Bình Định nhưng bí thư Thiện lại sốt
sắng đến vậy? Đó cũng là lý do vì sao Thanh tra Chính
phủ phải vào cuộc. Đó cũng là lý do vì sao cuối tháng
7-2017, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã chỉ đạo khẩn
trương thanh tra, kết luận rõ đúng sai trong việc cổ
phần hóa cảng Quy Nhơn.
Câu
hỏi này sẽ được làm sáng tỏ trong nay mai.
Tuy
nhiên, những gì đang diễn ra đã cho thấy có dấu hiệu
lợi ích nhóm trong việc bán cảng Quy Nhơn, khi mà "ai
đó" đã ép cán bộ - công nhân cảng Quy Nhơn phải
ký một lá đơn gửi Thủ tướng Chính phủ với nội
dung khẳng định việc cổ phần hóa, thoái vốn ở cảng
biển này là đúng pháp luật và rõ ràng!
Cảng
Quy Nhơn là cảng tổng hợp quốc gia, đầu mối khu vực
loại 1, có cơ sở hạ tầng rất quy mô. Theo nhiều chuyên
gia, riêng cầu tàu tiếp nhận được tàu 50.000 tấn vốn
xây dựng phải hơn 1.000 tỉ đồng. Cảng còn có 165
phương tiện, thiết bị chuyên dùng trị giá hàng trăm tỉ
đồng. Nếu tính riêng cần cẩu bờ di động sức nâng
100 tấn có giá trên 150 tỉ đồng. Đó là chưa kể kho
bãi, đất đai thuộc cảng rất lớn. Với khối tài sản
đồ sộ như vậy nhưng trước khi cổ phần hóa, cảng
Quy Nhơn chỉ được định giá hơn 404 tỉ đồng.
Tháng
9-2013, cảng Quy Nhơn tổ chức bán đấu giá thành công,
bán ra 10% vốn điều lệ cho cổ đông tự do, tương đương
4,04 triệu cổ phần. Ngoài ra, còn bán 4,04 triệu cổ phần
khác cho "nhà đầu tư chiến lược" là Công ty Cổ
phần Đầu tư và Khoáng sản Hợp Thành (Hà Nội). Sau
nhiều lần Vinalines chuyển nhượng, Hợp Thành nắm giữ
đến 86,23% cổ phần với tổng trị giá chỉ 440 tỉ
đồng.
Điều
đáng nói là trước khi chuyển nhượng toàn bộ cổ phần
cho Hợp Thành trong đợt 2 và đợt 3, giữa năm 2015, lãnh
đạo cảng Quy Nhơn có văn bản gửi Vinalines và Bộ GTVT
đề nghị giữ lại 51% phần vốn nhà nước nhưng không
được xem xét. Và tất nhiên, cảng Quy Nhơn ngay lập tức
bị nuốt trọn!
Vì
sao một cảng lớn như vậy, thoắt một cái đã trở
thành cảng của tư nhân với giá bèo đến thế? Vì sao
và ai phải chịu trách nhiệm cổ phần hóa cảng này
khuất tất, để tài sản của nhà nước chạy vào tay tư
nhân với giá như cho? Và còn rất nhiều câu hỏi khác…
Làm
sao lấy lại được cảng Quy Nhơn sau khi đã cổ phần
hóa là một câu hỏi đau đáu không chỉ với dân Bình
Định mà là của cả nước. "Cái gì của Caesar phải
trả về cho Caesar", tài sản của nhà nước phải trả
lại cho dân cho nước.
Nhưng
trước hết phải vạch mặt cho được nhóm lợi ích đã
tìm mọi cách "đánh cắp" cảng Quy Nhơn, lôi ra
ánh sáng...
L.N.D.
***
Cảng Quy Nhơn được bán như thế nào?
Quá
trình cổ phần hóa và thoái toàn bộ phần vốn nhà nước
tại cảng Quy Nhơn diễn ra nhanh đến bất thường. Kết
cục là khối tài sản đồ sộ của cảng này rơi vào
tay một doanh nghiệp với giá chỉ vài trăm tỉ đồng
Theo
chỉ đạo của Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ
Trương Hòa Bình, trong những ngày tới, đoàn công tác của
Thanh tra Chính phủ sẽ vào Bình Định để thanh tra toàn
diện việc cổ phần hóa (CPH) cảng Quy Nhơn. Kết quả
thanh tra báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước ngày
1-7-2017.
Tài
sản đồ sộ, định giá 404 tỉ đồng
Cảng
Quy Nhơn được hình thành năm 1976 do Cục Đường biển
(Bộ Giao thông Vận tải - GTVT) quản lý. Đến năm 1993,
Bộ GTVT quyết định thành lập doanh nghiệp nhà nước
(DNNN) Cảng Quy Nhơn. Năm 2009, cảng trực thuộc Tổng Công
ty Hàng hải Việt Nam (Vinalines), đổi tên là Công ty TNHH
MTV Cảng Quy Nhơn. Tháng 7-2013, Vinalines phê duyệt phương
án CPH, chuyển Công ty TNHH MTV Cảng Quy Nhơn thành Công ty
CP Cảng Quy Nhơn (QNP).
Trước
khi CPH, cảng Quy Nhơn là một trong những cảng tổng hợp
quốc gia, đầu mối khu vực loại 1 của nhóm cảng biển
Nam Trung Bộ với hệ thống 20.960 kho, 48.000 m2 bãi chứa
container. Cùng với đó, cảng có trụ sở làm việc 3 tầng
đồ sộ, hàng chục gian nhà ở và hơn 300.000 m2 đất các
loại ngay trong nội thành Quy Nhơn dưới hình thức thuê
đất 50 năm hoặc giao đất không thu tiền sử dụng đất.
Quá
trình cổ phần hóa cảng Quy Nhơn có nhiều bất thường
Ảnh: ANH TÚ
Ngoài
hạ tầng cơ sở và diện tích đất bạt ngàn, cảng Quy
Nhơn còn có 6 cầu tàu với tổng chiều dài 824 m, trong đó
lớn nhất là cầu tàu số 6 có thể tiếp nhận tàu tải
trọng 50.000 tấn giảm tải ra vào làm hàng. Theo nhiều
chuyên gia về cảng biển, để có thể tiếp nhận tàu có
tải trọng 50.000 tấn, mức đầu tư xây dựng cho riêng
cầu tàu này phải hơn 1.000 tỉ đồng.
Bên
cạnh đó, cảng sở hữu 165 phương tiện, thiết bị
chuyên dùng trị giá hàng trăm tỉ đồng, như cần cẩu
có sức nâng từ 7 đến 100 tấn, xe nâng, tàu lai, ô tô
tải, xe xúc, xe đào, trạm cân. Trong đó, riêng cần cẩu
bờ di động sức nâng 100 tấn có giá trên thị trường
khoảng 150 tỉ đồng.
Với
khối tài sản đồ sộ như vậy nhưng trước khi CPH, QNP
chỉ được định giá hơn 404 tỉ đồng (thời điểm này
QNP có lượng tiền mặt gần 53 tỉ đồng và chỉ nợ
ngắn hạn hơn 100 tỉ đồng). Đáng chú ý, nhiều tài
sản, thiết bị của QNP được định giá thấp hơn nhiều
so với giá trị thực tế. Điển hình như hàng chục cần
cẩu, xe cẩu, xe nâng, tàu lai chuyên dụng trị giá hàng
trăm tỉ đồng nhưng chỉ được định giá... hơn 1,9 tỉ
đồng.
“Nhà
đầu tư chiến lược” hưởng trọn
Theo
Quyết định số 336/QĐ-HHVN ngày 22-7-2013 của Vinalines,
quá trình CPH và thoái vốn nhà nước tại QNP được chia
làm 2 giai đoạn. Theo đó, giai đoạn 1 phát hành lần đầu
40.409.950 cổ phần (CP), trong đó nhà nước chiếm 75% vốn
điều lệ; người lao động và tổ chức công đoàn 5%;
nhà đầu tư chiến lược 10% và phát hành ra bên ngoài
10%. Giai đoạn 2, nhà nước giảm tỉ lệ CP nắm giữ
xuống còn 49%, thực hiện trong khoảng thời gian 2014-2015.
Trên
cơ sở đó, tháng 9-2013, QNP tổ chức bán đấu giá thành
công, bán ra 10% vốn điều lệ cho cổ đông tự do, tương
đương 4,04 triệu CP với mức giá bình quân 12.792 đồng/CP.
Ngoài ra, QNP cũng bán 4,04 triệu CP khác cho “nhà đầu tư
chiến lược” là Công ty CP Đầu tư và Khoáng sản Hợp
Thành (gọi tắt: Công ty Hợp Thành; trụ sở ở TP Hà
Nội).
Theo
Đề án tái cấu trúc Vinalines giai đoạn 2012-2015 và Quyết
định số 37/2014/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về
ban hành tiêu chí, danh mục phân loại DNNN, QNP nằm trong
diện nhà nước (Vinalines đại diện phần vốn) phải nắm
giữ 75% vốn điều lệ. Thế nhưng, tháng 6-2015, Vinalines
bất ngờ chuyển nhượng đợt 2 với 10,5 triệu CP, tương
đương 26,01% tỉ lệ sở hữu QNP cho Công ty Hợp Thành.
Chỉ 3 tháng sau, tháng 9-2015, Vinalines tiếp tục bán toàn
bộ phần vốn còn lại trong QNP (19,8 triệu CP với tỉ lệ
49%) cho Công ty Hợp Thành, giúp DN này tăng tỉ lệ nắm
giữ QNP lên 86,23% với tổng trị giá chỉ 440 tỉ đồng.
Đáng
nói là trước khi chuyển nhượng toàn bộ CP cho Công ty
Hợp Thành trong đợt 2 và đợt 3, giữa năm 2015, lãnh đạo
QNP có văn bản gửi Vinalines và Bộ GTVT, đề nghị giữ
lại 51% phần vốn nhà nước nhưng không được xem xét.
Trong khi đó, tháng 7-2015, khi đang giữ chức Bí thư Tỉnh
ủy Bình Định, ông Nguyễn Văn Thiện (nay đã nghỉ hưu)
lại có văn bản đề nghị Bộ GTVT khẩn trương bán phần
vốn còn lại cho “nhà đầu tư chiến lược” để tạo
nguồn vốn đầu tư, nâng cấp, mở rộng cảng Quy Nhơn
(?).
Từng
được đề nghị mua 2.000 tỉ đồng
Tiến
sĩ Võ Ngọc Anh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển
kinh tế - xã hội tỉnh Bình Định, cho rằng cảng Quy
Nhơn có vị trí hết sức đắc địa mà nếu không dựa
vào nó để phát triển kinh tế thì thất sách. “Tôi cảm
thấy rất tiếc khi nhà nước đã bán toàn bộ phần vốn
tại cảng Quy Nhơn cho tư nhân. Một khi tư nhân nắm quyền
thì họ chỉ tập trung vào thu hồi vốn còn chuyện khác
tính sau” - ông Anh bày tỏ.
Còn
theo ông Nguyễn Hữu Phúc, nguyên Tổng Giám đốc và là
thành viên Ban Chỉ đạo CPH QNP, cảng Quy Nhơn có ý nghĩa
đặc biệt quan trọng đối với an ninh quốc phòng. Vì lý
do này, khi còn đương chức, ông đề nghị giữ lại 51%
phần vốn nhà nước chứ không bán hết 100% cho nhà đầu
tư.
Nhiều
cựu cán bộ QNP cho biết thêm trong quá trình CPH, một số
DN đến đặt vấn đề mua toàn bộ QNP với giá khoảng
2.000 tỉ đồng nhưng không được. Thay vào đó, chỉ
trong 2 năm (2013-2015), Công ty Hợp Thành ôm trọn 86,23% CP
của QNP chỉ với giá 440 tỉ đồng.
Ông
chủ Công ty Hợp Thành là ai?
Theo
tìm hiểu, người đang nắm giữ chức Chủ tịch HĐQT
Công ty Hợp Thành là ông Lê Hồng Thái, SN 1974, hiện ngụ
tại TP Hà Nội. Trong tỉ lệ 86,23% CP của QNP mà Công ty
Hợp Thành sở hữu, ông Thái nắm giữ 45%; số còn lại
đều do vợ, con ông đứng tên, lần lượt là 36% và 19%.
Từ năm 2015, sau khi mua phần lớn CP của QNP, ông Thái
tiếp tục giữ chức Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc
QNP.
Trước
khi mua CP của QNP, Công ty Hợp Thành là DN chuyên sản xuất
vật liệu xây dựng, khai thác khoáng sản và kinh doanh bất
động sản, chưa có kinh nghiệm trong việc điều hành
cảng biển. Vậy nhưng, chẳng hiểu vì lý do gì, Vinalines
lại chọn Công ty Hợp Thành là “nhà đầu tư chiến
lược” để rồi nhanh chóng bán toàn bộ phần vốn nhà
nước tại QNP cho DN này. Vì sao có sự ưu ái bất thường
này?
Theo
điều tra của chúng tôi, ông Lê Hồng Thái từng là thành
viên HĐQT Tổng Công ty CP Xây lắp Dầu khí Việt Nam
(PVC), cùng thời điểm Trịnh Xuân Thanh là chủ tịch
HĐQT. Ngoài ra, ông Thái còn là Chủ tịch HĐQT Công ty CP
Đầu tư Xây lắp Dầu khí Imico (PVC- IMICO), công ty con của
PVC. Thời điểm này, không chỉ PVC mà PVC-IMICO cũng thua
lỗ nghiêm trọng. Tuy nhiên, năm 2013, khi đang thi công cho
dự án Nhà máy Nhiệt điện Thái Bình 2 do PVC làm chủ
đầu tư, PVC-IMICO được PVC ưu ái ứng vượt khối lượng
trong hợp đồng gần 77 tỉ đồng. Sau đó, PVC-IMICO không
chuyển trả lại phần vốn ứng, bị PVC “liệt” vào
dạng “nợ khó đòi”.
NHÓM
PHÓNG VIÊN
Nguồn:
http://nld.com.vn/thoi-su-trong-nuoc/cang-quy-nhon-duoc-ban-nhu-the-nao-20170327222000659.htm