Justin Elliot
Phương Thảo dịch (VNTB)


Vào ngày 14 tháng 12 năm 2016, một tháng sau cuộc bầu cử, Tổng thống đắc cử Donald Trump đã có cuộc điện đàm với Thủ tướng Việt Nam. Vào thời điểm các chính phủ nước ngoài đang xôn xao liên lạc với Trump, cuộc đối thoại này là một chiến thắng cho Việt Nam. Đoạn phim quảng bá của truyền hình nhà nước đưa hình ảnh cuộc gọi với Thủ tướng cùng các quan chức mỉm cười bao quanh.

Nhưng bên trong Bộ Ngoại giao, các quan chức Hoa kỳ bối rối và lo lắng. Trong lịch sử, các cuộc gọi sau cuộc bầu cử cho người đứng đầu nhà nước là những công vụ dàn dựng. Sự cân nhắc cẩn thận về những ai tổng thống đắc cử điện đàm đầu tiên và các nhà ngoại giao nhà nghề sẽ đưa ra bối cảnh về các vấn đề được cần được nêu ra và cần tránh.

Các hoạt động chuyển tiếp của Trump đã bỏ qua những quy ước này. Việc liên lạc với Việt Nam không được Bộ Ngoại giao thiết lập. Thay vào đó, luật sư riêng của Trump, Marc Kasowitz, đã giúp sắp xếp cuộc điện đàm này.

Kasowitz có một thân chủ khác quan tâm đến Việt Nam: Philip Falcone, một nhà đầu tư người Mỹ có một sòng bạc lớn ngoài thành phố Hồ Chí Minh. Sau cuộc điện đàm với Trump, Kasowitz đã đến Việt Nam với Falcone. Họ đã gặp gỡ các quan chức Chính phủ như là một phần trong nỗ lực để thuyết phục Việt Nam dỡ bỏ lệnh cấm đánh bạc cho công dân Việt Nam. Sự thay đổi này sẽ mang lại nhiều con bạc hơn cho sòng bài của Falcone.

“Phil hỏi liệu Marc có thể sắp xếp một cuộc điện thoại giữa Tổng thống và Thủ tướng Việt Nam hay không”, một người biết về cuộc gọi nói. “Marc đã làm điều đó”.

Trong một cuộc phỏng vấn, Falcone phủ nhận việc yêu cầu cuộc gọi. Ông nói thêm rằng không có gì là không đúng khi sắp xếp một cuộc điện đàm như vậy. “Chỉ là giúp một tay khi người ta cần”, ông nói. Một phát ngôn viên của Kasowitz thừa nhận ông luật sư đã sắp xếp một “cuộc liên lạc qua điện thoại” cho Chính phủ Việt Nam với Trump.

Kasowitz đã đại diện cho Trump trong hơn 15 năm, kể cả trong các vụ án gian lận của Đại học Trump, vụ chống lại cáo buộc quấy rối tình dục, và gần đây nhất là trong cuộc điều tra của Nga.

Falcone, người đã bị cấm trong ngành chứng khoán vài năm trước sau khi thừa nhận sai phạm trong quản lý quỹ phòng hộ, đã cố gắng cứu vãn vụ cá cược trí giá hàng trăm triệu đô la trong ngành công nghiệp bài bạc ở Việt Nam. Cho đến nay, khoản đầu tư đó đã không được đền bù, phần lớn vì các quy tắc hạn chế sòng bạc đối với những con bạc nước ngoài.

Không rõ liệu Trump có đề cập đến sòng bạc đó trong cuộc gọi tháng 12 năm 2016 với Thủ tướng hay trong bất kỳ liên lạc nào khác với người Việt Nam hay không. Một phát ngôn viên của Nhà Trắng đã chuyển tất cả các câu hỏi cho Kasowitz. Đại sứ quán Việt Nam tại Hoa Kỳ đã không trả lời các yêu cầu bình luận.

Các quan chức Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Việt Nam đã biết về cuộc điện đàm trước từ công ty sòng bạc của Falcone, chứ không phải từ bộ phận chuyển giao của Trump. Và họ không bao giờ nhận được thông tin từ bộ phận chuyển giao của Trump về những gì đã được nói trong cuộc điện đàm; điều duy nhất họ được biết về những gì đã được thảo luận là từ các quan chức Việt Nam, một người thạo tin cho biết.

Cố vấn cấp cao về quá trình chuyển đổi của Barack Obama trong năm 2008-09, người đã tiếp tục trở thành cố vấn an ninh quốc gia Susan Rice cho biết: “Người ta muốn Bộ Ngoại giao thiết lập các cuộc điện đàm và công hàm. “Người ta muốn việc liên lạc được thực hiện theo cách có thể chịu trách nhiệm trước tổng thống đắc cử. Người ta muốn có được các cuộc họp giao ban với tổng thống đắc cử”.

Vào tháng 11 năm 2008, quá trình chuyển đổi của Obama đã cảnh báo rõ ràng những người ủng hộ chiến dịch quan trọng rằng “trong bất kỳ hoàn cảnh nào” cũng không nói chuyện với “bất kỳ quan chức nước ngoài hoặc đại sứ quán nào thay mặt cho quá trình chuyển đổi hoặc Tổng thống đắc cử Obama”.

Cuộc điện đàm Việt Nam chỉ là một ví dụ về cách chính quyền Trump đã xoá đi ranh giới giữa lợi ích kinh doanh tư nhân với lợi ích của quốc gia. Trump, người đã không thoái vốn ra khỏi đế chế bất động sản, đã tuyên bố nước Mỹ “mở cửa cho doanh nghiệp”. Nhiều người đã cố chấp nhận lời hứa của Trump. Các doanh nhân, những nhà vận động hành lang, bạn bè, và các chức sắc nước ngoài đều đã có quyền tiếp xúc Trump từ cuộc bầu cử, tin rằng điều đó có thể có nghĩa là các hợp đồng béo bở, giảm bớt các quy định, hoặc mang các đối tác tiềm năng gần với quyền lực và ảnh hưởng.

Falcone, người đã không quyên góp gì cho chiến dịch tranh cử của Trump, nói với ProPublica rằng sòng bạc của ông ta đã không thu được lợi gì từ cuộc điện đàm. “Về cơ bản, không có gì thay đổi kể từ khi có chính quyền mới”.

Mối quan tâm kinh doanh của Falcone tại Việt Nam đã có từ một thập kỷ qua. Theo Bloomberg, Quỹ Harbinger Capital của ông ta đã đổ hơn 450 triệu đô la vào một khu nghỉ mát- sòng bạc có tên The Grand Ho Tram Strip. Tọa lạc trên một bờ biển cách thành phố Hồ Chí Minh 150km, đây là khu phức hợp bao gồm một tòa tháp lấp lánh kiểu Vegas, một sân golf do huyền thoại Greg Norman thiết kế, và một sòng bài với 90 bàn cùng với một khu vực riêng cho các con bạc cá cược lớn là Phòng Trân Châu.

Nhưng do việc cấm công dân Việt Nam chơi cờ bạc đã tạo ra một trở ngại gần như không thể vượt qua. Trong một chuyến thăm gần đây, sòng bạc hào nhoáng gần như hoàn toàn trống không. Nhân viên đông hơn khách hàng. Một người quan sát trong ngành châm biếm, “người ta có thể lái xe tải đi xuyên qua sòng bạc và không đụng trúng ai”.

Để cứu dự án, Falcone đã dành nhiều năm vận động hành lang đối với Chính phủ Việt Nam nhằm cho phép các công dân Việt Nam được vào đánh bạc trong sòng bạc của ông ta.

Sòng bạc đã chứng minh đây không phải là sự phản hồi mà Falcone ắt đã hy vọng. Một cầu thủ khúc côn cầu của Harvard trở thành người quản lý quỹ phòng hộ cao cấp và lọt vào danh sách tỷ phú của Forbes đồng thời tích lũy một cổ phần lớn trong Công ty The New York Times, vận may của Falcone đã mất đi sau cuộc khủng hoảng tài chính nhiều năm. Trong một thỏa thuận năm 2013 với Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch, ông ta đã bị cấm hoạt động trong ngành chứng khoán năm năm và thừa nhận đã vay không đúng hơn 100 triệu đô la từ quỹ của mình. Falcone mất chỗ trong danh sách Forbes.

Hai tháng trước cuộc bầu cử năm 2016, nhóm của Falcone đã cố tăng cường sức mạnh chính trị cho dự án Hồ Tràm, bổ nhiệm một cặp thành viên hội đồng quản trị mới cho công ty sòng bạc: Tony Podesta, vận động hành lang kỳ cựu và anh trai của người quản lý vận động của Hillary Clinton; và Loretta Pickus, cựu phó chủ tịch về các vấn đề pháp lý tại Trump Entertainment Resorts, công ty sòng bạc hiện tại của Donald Trump.

Một tuần sau khi Trump thắng cuộc bầu cử, công ty sòng bạc đã gửi một thông cáo báo chí mới chào mừng việc bổ nhiệm Pickus. Trong đó đề cập đến vai trò đại diện của bà ta cho Ivanka Trump và đề cập xa gần đến nỗ lực của Hồ Tràm nhằm có được giấy phép cho con bạc Việt Nam.

“Với kinh nghiệm đáng kể của bà Pickus về tài sản Trump, bà hy vọng The Grand Hồ Tràm có thể tiếp tục được xem là một nhà vô địch trong quan hệ Mỹ-Việt cho chính quyền Trump sắp tới”, thông cáo cho biết, cho rằng việc bổ nhiệm bà “một cơ hội tuyệt vời để chia sẻ thực nghiệm tốt nhất của Hoa Kỳ khi Việt Nam xem xét cơ hội cải cách chế độ pháp lý cho ngành khách sạn và giải trí của Việt Nam". 

Một trong những nhiệm vụ của Pickus tại công ty của Trump là giám sát việc thực thi chống rửa tiền. Song bài Trump Mahal Mahal ở thành phố Atlantic liên tục gặp rắc rối với luật chống rửa tiền, và đóng nhiều tiền phạt do thiếu giám sát phùhợp. Pickus nói với ProPublica rằngbà ta có mối quan hệ lâu năm với Trump nhưng chưa liên lạc với ông hay chính quyền Trump kể từ sau cuộc bầu cử. Bà ta cũng cho rằng các chương trình chống rửa tiền của sòng bạc Trump là “tinh vi” và thích hợp.

Sau chiến thắng bầu cử bất ngờ của Trump, khách hàng lâu năm của Kasowitz đột nhiên trở thành tổng thống đắc cử. Một phát ngôn viên của luật sư thừa nhận vai trò của Kasowitz trong việc thiết lập cuộc điện đàm trong tháng 12 giữa Trump và Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc. “Theo yêu cầu của văn phòng Đại sứ Việt Nam tại Hoa Kỳ, ông Kasowitz đã cung cấp một số điện thoại liên lạc mà người Việt Nam sử dụng nhằm cố sắp xếp một cuộc điệm đàm chúc mừng Tổng thống đắc cử Trump”, người phát ngôn nói.

(Đây không phải là cuộc gọi bất thường duy nhấy của Trump trong thời gian chuyển giao. Tranh cãi nổ ra khi phát hiện cựu Thượng nghị sĩ Bob Dole, người vận động hành lang cho Đài Loan, đóng vai trò sắp xếp một cuộc điện đàm giữa Trump và chủ tịch Đài Loan.)

Chỉ vài tuần sau cuộc điện thoại giữa Trump và Phúc, Falcone đã đến Hà Nội để gặp Thủ tướng Việt Nam và thúc dục ông Phúc về dự án sòng bạc. Phương tiện truyền thông nhà nước đưa tin rằng Falcone “yêu cầu Chính phủ Việt Nam tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi cho các công ty Mỹ, bao gồm cả Harbinger, để kinh doanh lâu dài và ổn định ở Việt Nam”.

Falcone đã giữ lại một loạt Esquire Việt Nam, sắp xếp các cuộc họp thường xuyên giữa Falcone và các quan chức hàng đầu của Việt Nam, và tìm kiếm sự trợ giúp từ Đại sứ quán Hoa Kỳ.

Không rõ khi nào Kasowitz tham gia dự án Hồ Tràm lần đầu. Công ty luật của ông đã đại diện cho Falcone và các công ty liên quan ít nhất từ năm 2013. David Friedman, một đối tác tại công ty của Kasowitz cho đến khi Trump bổ nhiệm ông ta làm đại sứ Mỹ tại Israel, cũng đại diện cho quỹ của Falcone.

Năm 2017, Kasowitz đã đến Việt Nam với Falcone. Nhưng Kasowitz đã đi “không với danh nghĩa luật sư của tôi, mà chỉ cần tìm hiểu về cảnh quan, hiểu những gì đang xảy ra ở đó”, Falcone nói với ProPublica. Falcone cho biết Kasowitz đã tham dự một số cuộc họp của Falcone với các quan chức Việt Nam. Một phát ngôn viên của Kasowitz nói Kasowitz đến Việt Nam “để tư vấn cho ông Falcone về các vấn đề pháp lý” và từ chối bình luận thêm.

Cũng trong chuyến đi đó là Jerry Abbruzzese, một chuyên gia tư vấn của Falcone, người từng lợi dụng Chính phủ cho lợi ích kinh doanh. Ông được biết đến là nhân chứng chính trong các phiên tòa tham nhũng của cựu lãnh đạo Thượng viện bang New York, Joe Bruno. Vụ án xoáy vào việc Bruno nhận được một hợp đồng tư vấn lớn và trả công từ trường đua ngựa từ Abbruzzese. Bruno cuối cùng đã được tha bổng. Abbruzzese đã bị truy cứu trong vụ án này. Ông Abbruzzese từ chối bình luận về vai trò của mình tại Hồ Tràm.

Hai công ty có trụ sở tại Washington với các cựu nhà ngoại giao của chính quyền đảnh Dân chủ và đảng Cộng hòa, BowerGroupAsia và Tập đoàn châu Á, đã làm việc cho dự án sòng bạc của Falcone. Theo Falcone, Asia Group yêu cầu ong ta liên hệ với Kasowitz vì mối quan hệ chặt chẽ của luật sư với chính quyền Trump. Một phát ngôn viên của Asia Group cho biết: “Tập đoàn Asia không bình luận về thông tin bí mật của doanh nghiệp, bao gồm tên của khách hàng và các điều khoản hợp đồng của chúng tôi”.

Asia Group đã làm việc với Falcone để tổ chức một hội nghị các nhà đầu tư ở New York cho chuyến thăm của Thủ tướng Phúc đến Hoa Kỳ vào tháng 5 năm ngoái. Các nhân vật quan trọng bao gồm Tướng David Petraeus, hiện giờ làm việc tại KKR, đã tham dự.

Ngày hôm sau, Phúc đi đến Washington để gặp mặt trực tiếp với Tổng thống Trump tại Nhà Trắng. Hai nhà lãnh đạo đã thảo luận về thương mại và Bắc Triều Tiên. Khi Trump và Phúc đi đến Phòng Nội các cho một cuộc họp lớn, Marc Kasowitz đã ở đó, dường như đang chờ đợi, theo nguồn tin. Kasowitz chào Trump và bắt tay với Phúc.

Nhà Trắng và Đại sứ quán Việt Nam từ chối bình luận về cuộc gặp của Trump với Phúc. Không có bằng chứng Trump đã đề cao Hồ Tràm.

Phát ngôn viên của Kasowitz phủ nhận việc ông ta chờ đợi chào đón Thủ tướng: “Ông Kasowitz ở trong Nhà Trắng vào ngày 31 tháng 5 năm 2017. Ông không biết Thủ tướng Việt Nam có mặt ở đây vào ngày hôm đó, ông không chờ Thủ tướng bên ngoài phòng họp, đó là một sự trùng hợp ngẫu nhiên mà ông mà ông ta gặp Thủ tướng với Tổng thống và ông không có cuộc trò chuyện đáng kể với Thủ tướng”.

Người phát ngôn nói thêm, “Không ai kể cả ông Kasowitz lẫn bất cứ ai khác trong công ty sử dụng bất kỳ sự tiếp cận nào [qua Trump] để giúp khách hàng của công ty”.

Những nỗ lực của Falcone cho đến nay đã không thành công: sòng bạc Hồ Tràm vẫn chưa có được giấy phép cho người trong nước chơi cờ bạc. Một chuyên gia trong ngành cho rằng đó là do những bất đồng trong nội bộ Đảng Cộng sản cầm quyền Việt Nam.

J.E.
Nguồn: Talkingpointsmemo
VNTB gửi BVN.