Bauxite Việt Nam

Phương Thảo dịch

Giới chóp bu của Đảng Cộng sản đang bất hoà về những cuộc biểu tình lớn khi chính trị phe phái hai bên thân và chống Trung Quốc căng thẳng

Quyền biểu tình cũng như các quyền về tự do hội họp, hiệp hội, lời nói và báo chí đã có trong Hiến pháp của Việt Nam. Quyền biểu tình được công nhận trong Hiến pháp năm 1980, sau khi thống nhất đất nước sau chiến thắng của cộng sản tại Việt Nam.

Ba mươi tám năm sau, Chính phủ do Đảng Cộng sản lãnh đạo đã không thể thông qua luật để bảo vệ những quyền đó. Nhà cầm quyền gần đây đã tung ra một cuộc đàn áp gay gắt khác lên giới bất đồng chính kiến, tập trung vào những người tham gia các cuộc biểu tình lớn trên toàn quốc chống lại một dự thảo luật đặc khu, luật an ninh mạng và, quan trọng là ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc ở Việt nam.

Luật biểu tình từng được Quốc hội đề cập đến năm 2011 nhưng đã không có được sự chấp thuận, Bộ Công an cũng đã dự định trình dự luật biểu tình cho Thủ tướng đương nhiệm bấy giờ là Nguyễn Tấn Dũng nhưng sau đó lại yêu cầu rút lại do sự nhạy cảm và phức tạp.

Ông Chủ tịch nước Trần Đại Quang và TBT Nguyễn Phú Trọng bất hòa qua vụ Tuổi trẻ Online bị đình bản? Ảnh: Twitter

Dự luật có thể sẽ lại được bàn đến nếu đa số đại biểu Quốc hội yêu cầu nhưng có lẽ điều này sẽ còn lâu mới diễn ra khi mà Chính phủ rõ ràng nhìn nhận đó là mối đe doạ an ninh quốc gia và trật tự công cộng. Các cuộc biểu tình ở Việt nam thường khởi đầu từ một lý do đặc biệt và nhanh chóng biến thành các cuộc tranh chấp chống Chính phủ, kể cả các cuộc biểu tình yêu nước phản đối việc Đảng quá coi trọng Trung Quốc.

Tuy nhiên qua các cuộc xung đột đường phố gần đây với hàng trăm ngàn người biểu tình ở các thành phố khác nhau trong tháng 6 và tháng 7, cũng đã tiết lộ sự chia rẽ của giới chóp bu của Đảng Cộng sản, cụ thể là giữa Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Chủ tịch Trần Đại Quang.

Điều đó đã được thể hiện theo cách thức không thể tránh khỏi kiểu Việt Nam: thông qua các phương tiện truyền thông nhà nước do Đảng kiểm soát, nhưng được đánh giá cao. Vào ngày 16 tháng 7, Báo Tuổi trẻ Trực tuyến, một tờ báo nổi tiếng trong nước, đã bị Bộ Thông tin và Truyền thông yêu cầu đình bản trong ba tháng vì một bài báo đăng ngày 19 tháng 6 trong đó cho biết ông Quang đã đồng ý rằng cần phải có luật biểu tình .

Việc này đã làm dấy lên các lời chỉ trích các thành viên Bộ Chính trị bị cáo buộc tham nhũng, cướp đất, lạm dụng ngân sách và các quan chức công an an ninh tổ chức các hoạt động cờ bạc bất hợp pháp. Bộ TTTT cho biết thông tin trong bài báo là không đúng sự thật và đã gây ra một tác động tiêu cực nghiêm trọng cho Đảng và Chính phủ.

Trên thực tế, Tuổi trẻ được lệnh ngay lập tức thay đổi tiêu đề của bài báo sau khi đăng lần đầu từ “Chủ tịch nước: "Cần Luật biểu tình, sẽ báo cáo Quốc hội ban hành” thành “Chủ tịch nước: Vụ việc tại Bình Thuận, TP.HCM là do bị kích động”. Tất cả các nội dung liên quan đến tuyên bố của ông Quang và các đề xuất cử tri về sự cần thiết của một luật trình diễn đã được loại ra khỏi bài báo được sửa đổi.

Theo một bản sao nguyên bản chưa được sửa đổi của bài viết này, ông Quang cho biết tại một cuộc họp với cử tri tại Thành phố Hồ Chí Minh vào ngày 19 tháng 6, là một thành viên của Quốc hội, ông ủng hộ kiến nghị của một cử tri về luật biểu tình. Bài báo nói ông hứa sẽ báo cáo với Quốc hội về việc này.

Một cử tri trích dẫn trong bài báo ban đầu nói rằng "Quốc hội nên chủ động nghiên cứu và soạn thảo một luật biểu tình hơn là chờ đợi Chính phủ, các bộ ban ngành liên quan xây dựng luật, sau đó Quốc hội chỉ thông qua. Đây không phải là bản chất của ngành lập pháp”.

Một cử tri khác trong bài báo nói: “Quốc hội cần có luật biểu tình càng sớm càng tốt để người dân thực thi các quyền Hiến pháp một cách hợp pháp, tham gia bảo vệ an ninh và trật tự công cộng”.

Tuy nhiên, một người khác nói, “Chúng ta không nên yêu cầu Bộ Công an dự thảo luật biểu tình vì họ đã khá bận rộn đối phó với các cuộc biểu tình và khôi phục trật tự công cộng. Hơn nữa, họ cũng là cơ quan thực thi pháp luật”.

Bốn ngày sau đó, cơ quan báo chí của Bộ cũng áp dụng mức phạt 50 triệu đồng (2.200 đô la Mỹ) với một tờ báo trực tuyến khác, VietnamNet, vì đã đăng một bài báo được cho là "sai" tương tự, dưới tiêu đề "Chủ tịch nước sẽ báo cáo với Quốc hội về Luật biểu tình".

Khó có khả năng cả hai báo cáo Tuổi trẻ Online và VietnamNet đều đặt cùng những từ "sai" vào miệng của Chủ tịch nước vào cùng một thời điểm. Nếu báo đăng sai, Chủ tịch nước hay văn phòng của ông sẽ phải ra lệnh cho các tờ báo nhà nước đính chính. Nhiều nhân chứng tại cuộc họp cử tri với ông Quang cho biết có các bản ghi âm hình ảnh và âm thanh cuộc họp.

Quan trọng hơn, những gì Quang nói về luật biểu tình mâu thuẫn với thông điệp của Tổng Bí thư Trọng trong hai ngày trước đó vào ngày 17 tháng 6, khi ông [Trọng] nói: “Bản chất xấu (của các cuộc biểu tình chống lại dự Luật Đặc khu) là bóp méo sự thật. lòng yêu nước đích thực của người dân. Có những phần tử phá hoại. Chúng ta không loại trừ có yếu tố nước ngoài”.

Tất cả 800 tờ báo, mạng lưới truyền hình và đài phát thanh dưới sự kiểm soát chặt chẽ của Chính phủ đều bị cấm tường thuật về các cuộc biểu tình lớn, nhiều cuộc biểu tình trong số đó đã phát đi những thông điệp chống Trung Quốc mạnh mẽ. Tuy nhiên, các toà soạn phát ngôn giống nhau được tự do thông báo rằng Thiết quân luật và lệnh giới nghiêm mới sẽ có hiệu lực trên toàn quốc vào ngày 1 tháng 1 năm 2019 để đáp trả lại các cuộc biểu tình.

Trong cơ cấu chính trị một đảng không được bầu cử của Việt Nam, Bộ Chính trị và Tổng Bí thư Đảng Cộng sản có quyền lực đối với Chủ tịch nước. Trong hệ thống phân cấp đó, ông Trọng là người duy nhất có thẩm quyền hoàn toàn kiểm duyệt Chủ tịch nước.

Không biết ông Quang có thể phản ứng như thế nào về việc Tuổi trẻ Online và VietnamNet cắt bỏ những lời của ông, mặc dù đây là lần đầu tiên ông Quang bị kiểm duyệt trên phương tiện truyền thông trong nước kể từ khi trở thành Chủ tịch nước vào tháng 1 năm 2016.

Nhưng sự việc này được cho là châm thêm dầu vào cuộc xung đột cá nhân âm ỉ giữa hai nhà lãnh đạo hàng đầu của Việt nam. Ông Quang vẫn im lặng cho đến khi các cuộc biểu tình nổi tiếng gần đây đã bị đàn áp và bị ngăn chặn. Và ông vẫn im lặng một lần nữa sau khi sự ủng hộ của ông cho một luật biểu tình đã bị đàn áp trên truyền thông, có lẽ là theo lệnh của ông Trọng.

Trong những ngày gần đây, Trọng đã nhiều lần đề cập đến "kẻ thù nội bộ" đã nhúng tay vào các cuộc biểu tình rộng rãi, mà có thể hiểu là ông Quang và phe cánh của ông ngầm ngầm ủng hộ tình trạng bất ổn chống Trung Quốc.

Người dân Việt nam biểu tình phản đối luật đặc khu, tháng 06.2018. Ảnh: Twitter

Trong khi không thể hiện công khai trong công chúng, quyền lực chính trị rõ ràng là đang diễn ra. Là Bộ trưởng Công an an ninh của cựu Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng (2006-2016) – một đối thủ chính trị của ông Trọng, người mà ông Trọng đã loại ra tại Đại hội Đảng Cộng sản năm 2016 – ông Quang phản đối mạnh mẽ việc thông qua luật biểu tình. Sau đó, ông đã triển khai nhiều lý do khác nhau để trì hoãn trình dự luật.

Tại sao ông thay đổi gần như đột ngột về sự cần thiết của luật biểu tình như vậy là không rõ ràng. Điều rõ ràng là cuộc tranh luận sẽ không diễn ra nữa trên báo chí trong nước. Sau khi bị kiểm duyệt gần đây, một số nhà phân tích hiện nay nhìn nhận Tuổi trẻ Online và VietnamNet ủng hộ ông Quang.

Báo Thanh niên, một tờ báo có ảnh hưởng khác, được cho là dựa theo hướng tương tự. Các ấn phẩm được xem là nhạy cảm hơn với các sự kiện phổ biến của xã hội so với các phương tiện truyền thông có khuynh hướng nhại lại vị thế cứng rắn bảo thủ của ông Trọng.

Trong khi ông Quang, một cựu Bộ trưởng Công an đáng sợ, thì không tự do, nhiều người nhận thấy ông ta ít bị coi trọng hơn với Trung Quốc và ông Trọng với hệ tư tưởng Đảng Cộng sản giáo điều đã thăng tiến từ lâu và kiên định.

Bộ Chính trị được xếp chồng lên nhau với các nhân vật quân sự và an ninh công cộng tại Đại hội Đảng năm 2016, có nghĩa là bất kỳ hành động mới nào về luật trình diễn sẽ có khả năng hạn chế hơn là bảo vệ quyền phản đối của người dân.

Một số người Việt Nam cảm thấy tốt hơn là không có luật nào và tiếp tục tồn tại trong một chân không hợp pháp – mặc dù đó không phải là quan điểm của những người bị giam giữ mà trong số đó nhiều người bị đánh đập dã man sau khi bị đánh đập gần đây.

Nhưng câu hỏi đặt ra về Việt Nam hiện nay là nếu ông Trọng quyết liệt chống lại ông Quang hơn, liệu những người tin rằng ông Trọng và phe cánh của ông sẽ thể hiện cách cởi mở hơn, ít ủng hộ Trung Quốc hơn sẽ xuống đường biểu tình?

Bản gốc: Atimes

P.T.

VNTB gửi BVN