Bauxite Việt Nam

Jack Dorsey

Trần Ngọc Cư dịch

Vấn đề kể cũng nan giải đấy chứ. Đứng về lý về tình thì ai cũng thấy cái việc vị Tổng thống thua cuộc Donald Trump cứ lên Twitter tweet những lời phẫn nộ về “bầu cử gian lận” lặp đi lặp lại hàng trăm nghìn lượt trong suốt hơn 2 tháng trời kể từ sau ngày bầu cử 3/11/2020, bất chấp 60 đơn kiện của ông ta ở các tiểu bang “tranh chấp” đều đã được phân xử minh bạch, là việc không có gì hay, nó là nguyên nhân sâu xa dẫn đến cuộc bạo loạn trên đồi Capitol hôm 6/1 làm cho cả nước Mỹ nín thở lo lắng cho nền dân chủ của mình, và lãnh đạo cũng như nhân dân nhiều nước dân chủ trên thế giới cũng đã lên tiếng phản đối. Ấy thế nhưng khi ông chủ Twitter cùng các tập đoàn truyền thông Facebook, Youtube, Parler… ngăn chặn tài khoản của Trump trên phương tiện truyền thông của họ nhằm ngăn ngừa nguy cơ tiếp tục sinh bạo loạn cho nước Mỹ thì lại gặp phải sự phản đối không kém gay gắt của công luận, thậm chí ngay cả vị Thủ tướng của nước Đức vốn hiểu rất rõ tính khí của ông Trump cũng không đồng tình.

Vì sao? Ấy là bởi việc làm cấp thời có tính cách cần thiết của các tập đoàn tư nhân này vô hình trung đã xâm phạm vào một quyền thiêng liêng mà nhân loại tiến bộ sau nhiều thế kỷ đấu tranh gian khổ mới giành được kể từ Tuyên ngôn Cách mạng Pháp, đặc biệt được cụ thể hóa trong Tuyên ngôn quốc tế nhân quyền của Liên hợp quốc năm 1948: quyền tự do ngôn luận. Mặt khác, quyết định ngừng cung cấp dịch vụ không để ông Trump cứ tiếp tục lộng ngôn trên các mạng truyền thông này cũng sẽ đẻ ra cái tiền lệ xấu: xã hội mặc nhiên trao cho tư nhân (hoặc một tập hợp tư nhân cùng ngành nghề) những quyền lực để tự tung tự tác đối với quyền và lợi ích của người khác mà không dựa trên một căn bản pháp lý nào cả. Điều này sẽ gây nguy hiểm trong rất nhiều nguyên tắc hành xử hoặc kiện tụng về sau.

Quả là điều đáng lo, và cũng thật là trớ trêu khi “ngăn chặn cái ác này” lại hóa ra có thể dẫn đến những hệ quả “cái ác khác nẩy sinh” cần kịp thời ngăn chặn.

Vậy phải làm thế nào để cân bằng được giữa hai mục tiêu cùng cấp thiết nói trên, khi mà trên lý thuyết, ai cũng dễ dàng thống nhất với nhau, rằng phạm trù “tự do” không bao giờ là một phạm trù tuyệt đối, nói như lời nhà văn Pháp nổi tiếng Victor Hugo (1802-1885): “Tất cả những gì làm tăng thêm tự do đều làm tăng thêm trách nhiệm” (Tout ce qui augmente la liberté augmente la responsabilité), hay gần gũi với ta hơn, như lời nhà văn, nhà phát thanh, ca sĩ, người kể chuyện, người dẫn chương trình và nhà sản xuất truyền hình Pháp Pierre Bellemare (1929-2018): ”Tự do của những người này được cho phép trong giới hạn mà nó không cản trở tự do của những người khác” (La liberté des uns étant admise dans les limites où elle ne gêne pas celle des autres).

Dưới đây là lời giãi bày của ông chủ Twitter Jack Dorsey sau khi nhận được nhiều phản ứng về việc đã xóa tài khoản của TT Donald Trump trên mạng của mình, do dịch giả Trần Ngọc Cư dịch và gửi đến BVN.

Bauxite Việt Nam 

Các mạng xã hội quan trọng như Twitter, Facebook vĩnh viễn đóng tài khoản của nhà lãnh đạo một siêu cường và các diễn đàn như YouTube, Parler hạn chế sân chơi của Tổng thống Donald Trump, đã khiến ông gần như im hơi lặng tiếng sau cuộc bạo loạn do ông kích động tấn công vào Quốc Hội Mỹ. Đặc biệt trong chiến dịch tranh cử 2016 và 4 năm nhiệm kỳ Tổng thống, Trump đã sử dụng Twitter như chiếc loa của mình, thậm chí đến cả việc thông báo sa thải một số nhân vật đầu ngành hay bộ trưởng trong chính quyền. Đây là sự kiện cho thấy chúng ta đang sống trong một trật tự thế giới mới mà các mạng xã hội đã chứng tỏ sức mạnh nuôi dưỡng hoặc phế bỏ một thế lực chính trị như thế nào. Dorsey đưa ra ý kiến qua các “thread” trên Twitter, chúng tôi xin chép lại và dịch từng phần sau đây.

Tôi không hân hoan hay cảm thấy tự hào về việc chúng tôi phải đóng tài khoản Twitter của @realDonaldTrump, hoặc bằng lòng với cung cách chúng tôi đi đến quyết định này. Sau khi đưa ra cảnh báo rõ ràng rằng chúng tôi sẽ thực hiện hành động này, chúng tôi đã hạ quyết tâm với thông tin tối ưu mà chúng tôi có được trong tay, dựa trên các mối đe dọa đối với an toàn của con người và các cơ sở vật chất cả trên và ngoài Twitter. Quyết định này có đúng không?

Tôi tin rằng đây là quyết định đúng đắn đối với Twitter. Chúng tôi phải đối mặt với một tình huống lạ lùng và rất bấp bênh, buộc chúng tôi phải tập trung tất cả các hành động của mình vào việc duy trì an toàn công cộng. Tác hại ngoài đời do phát ngôn trên mạng là điều có thật rõ ràng và điều đó đã thúc đẩy việc thực thi chính sách của chúng tôi hơn bất cứ điều gì khác.

Dù vậy, việc phải đóng vĩnh viễn một tài khoản có những di lụy thực sự và đáng kể. Mặc dù có những ngoại lệ mà ai cũng thấy, tôi cảm thấy lệnh cấm này là một thất bại của chúng tôi trong mục đích tối hậu là thúc đẩy một cuộc thảo luận lành mạnh. Và thời điểm này cũng là lúc chúng tôi phải suy ngẫm về các hoạt động của chúng tôi và môi trường xung quanh chúng tôi.

Việc phải thực hiện những hành động này đang phân tán cuộc thảo luận công khai. Chúng chia rẽ chúng ta. Chúng hạn chế tiềm năng gợn đục khơi trong, minh oan và học hỏi. Và đặt ra một tiền lệ mà tôi cảm thấy là nguy hiểm: sức mạnh của một cá nhân hoặc một tập đoàn đối với một bộ phận nào đó của cuộc thảo luận công khai trên toàn cầu.

Việc kiểm tra và chịu trách nhiệm về quyền lực này luôn luôn là một thực tế cho thấy rằng một dịch vụ như Twitter là một phần nhỏ của cuộc thảo luận công khai rộng lớn hơn đang diễn ra trên internet. Nếu một số người nào đó không đồng ý với các quy tắc của chúng tôi và việc chúng tôi thực thi chúng, họ có thể chỉ cần chuyển sang một dịch vụ internet khác.