Bauxite Việt Nam

Nguyễn Đình Cống

Trong những ngày vừa qua tôi đã đọc nhiều bài của ông Tuấn có nội dung khoa học và thực tiễn đáng quan tâm về chống đại dịch covid. Tôi kính phục tinh thần và kiến thức của ông. Nhưng bài “Suy đoán số ca nhiễm ở TP HCM qua tỷ lệ tử vong” của ông đăng trên Boxitvn.online ngày 7 tháng 9 làm tôi hơi nghi ngờ về cách ông dùng số liệu để tính toán.

Ông nêu ra chỉ số đã tính được của TP HCM là CRF = D/n = 3,56% (D - số người chết, n - số ca dương tính). Ông nhận xét 3,56 % là quá cao (vì đã bỏ sót nhiều người trong số các ca dương tính).

Ông đề nghị dùng chỉ số IFR = D/N, với N là số ca nhiễm trong cộng đồng. Ở VN và hình như các nước có điều kiện y tế tương tự chưa có số IRF này nên ông Tuấn ‘tạm dùng’ số liệu của các nước Âu Mỹ với giá trị trung bình là IFR = 0,26%. Dùng số liệu đó ông suy đoán ra được con số ca lây nhiễm của TP HCM là trên 4 triệu người (dao động trong khoảng 1,7 đến 5,2 triệu với IRF dưới 1%).

Tôi cho rằng ông Tuấn đã dùng đúng phương pháp nhưng dùng sai số liệu để tính toán. Khi ta chưa có số liệu thì có thể dùng tạm số liệu của người khác ở nơi khác với một ràng buộc là điều kiện hai nơi đó phải gần giống nhau. Điều kiện y tế và đặc biệt điều kiện xã hội trong chống dịch của Âu Mỹ Và TP HCM khác nhau quá xa. Hình như tại Âu Mỹ người nào bị chết là vì không thể nào cứu chữa được. Còn ở TP HCM có nhiều người bị chết oan do nhiều nguyên nhân (mà ở Âu Mỹ không có) như là bị cách ly tập trung mà không được chăm sóc cần thiết, bình thường có thể qua khỏi, nhưng vì điều kiện vật chất quá kém, tinh thần bệnh nhân suy sụp nên nhiều người bị chết oan.

Đưa ra CRF = D/n = 3,56%, một con số quá cao, ông cho rằng tại vì đã dùng số n bé hơn con số của thực tế. Tôi xin bổ sung còn tại vì con số D của TP HCM quá lớn vì trong đó ngoài số người bị chết do sức đề kháng quá yếu thì còn nhiều người bị chết oan vì những nguyên nhân khác.

Tôi đề nghị chính quyền và ngành y tế quan tâm, phân tích kỹ các trường hợp chết oan, tìm mọi cách hạn chế. Đó là một trong những cách hữu hiệu giảm số ca tử vong.

N.Đ.C.

Tác giả gửi BVN