Bauxite Việt Nam

Robert Greenall và George Wright  

BBC News - 20 tháng 3 2025

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã có một cuộc điện đàm kéo dài một giờ mà ông mô tả là "rất tốt" với người đồng cấp Ukraine, Volodymyr Zelenskyi, một ngày sau khi nói chuyện với Tổng thống Nga Vladimir Putin. 

Sau cuộc gọi, Tổng thống Zelenskyi nói ông tin rằng "hòa bình lâu dài có thể đạt được trong năm nay" dưới sự lãnh đạo của ông Trump. 

Nhà Trắng cho biết hai nhà lãnh đạo cũng đã thảo luận về khả năng Mỹ sở hữu các nhà máy điện hạt nhân của Ukraine. 

Tuy nhiên, ông Zelenskyi sau đó tuyên bố điều này chỉ liên quan đến cơ sở Zaporizhzhia do Nga kiểm soát. 

Không khí của cuộc gọi dường như trái ngược với chuyến thăm của ông Zelenskyi tới Nhà Trắng hồi tháng trước, khi hai nhà lãnh đạo – cùng với Phó Tổng thống Mỹ JD Vance – đã có một cuộc trao đổi căng thẳng.

Thứ Tư (19/3) đánh dấu lần đầu tiên hai nhà lãnh đạo nói chuyện với nhau kể từ cuộc họp trong Phòng Bầu dục – mặc dù kể từ đó, các nhóm đại diện của họ đã gặp nhau ở Ả Rập Xê Út và thương lượng một lệnh ngừng bắn kéo dài 30 ngày. 

Trong khi đề xuất này được Ukraine và Mỹ ủng hộ, ông Putin đã bác bỏ đề xuất tạm dừng xung đột rộng rãi trong cuộc điện đàm với Tổng thống Mỹ hôm thứ Ba. 

Trong cuộc trò chuyện với ông Trump, ông Zelenskyi cho biết sẵn sàng cân nhắc một lệnh ngừng bắn một phần liên quan đến việc ngừng tấn công vào cơ sở hạ tầng năng lượng, đường sắt và cảng mà có thể được thiết lập nhanh chóng. Nhưng Tổng thống Ukraine cảnh báo rằng đất nước ông sẽ phản công nếu Moscow vi phạm các điều khoản của thỏa thuận ngừng bắn. 

"Tôi hiểu rằng cho đến khi chúng tôi đồng ý [với Nga], cho đến khi có một tài liệu liên quan đến lệnh ngừng bắn dù chỉ một phần, tôi nghĩ rằng mọi thứ sẽ vẫn tiếp diễn" – ông nói, ám chỉ đến các máy bay không người lái và tên lửa. 

Viết trên nền tảng mạng xã hội Truth Social của mình, ông Trump nói rằng cuộc gọi nhằm mục đích liên kết Ukraine và Nga "về các yêu cầu và nhu cầu của họ", đồng thời nói thêm rằng các nỗ lực ngừng bắn đang được thực hiện. 

Sau đó, trong một tuyên bố chi tiết hơn, Ngoại trưởng Marco Rubio nói rằng ông Trump đã đồng ý giúp Ukraine tìm thêm các hệ thống phòng không, đặc biệt là ở châu Âu. 

Hai nhà lãnh đạo "đã đồng ý chia sẻ thông tin chặt chẽ giữa các ban tham mưu quốc phòng của họ trong khi diễn biến chiến sự diễn ra", ông Rubio nói. 

Thông báo của ông Rubio cũng cho biết ông Trump và ông Zelenskyi đã thảo luận về "cung cấp điện cho Ukraine và các nhà máy điện hạt nhân", ông Trump nói rằng "Mỹ có thể rất hữu ích trong việc vận hành các nhà máy đó bằng chuyên môn về điện và ngành tiện ích công cộng của mình".

"Việc Mỹ sở hữu các nhà máy đó sẽ là sự bảo vệ tốt nhất cho hạ tầng đó và hỗ trợ cho hạ tầng năng lượng của Ukraine", ông Rubio nói thêm. 

Tổng thống Zelenskyi nói rằng vấn đề về các nhà máy điện đã được đưa ra trong cuộc gọi, nhưng họ chỉ đề cập đến cơ sở Zaporizhzhia. 

Nhà máy điện hạt nhân này đã nằm dưới sự kiểm soát của quân đội và quan chức Nga kể từ năm 2022 khi chiến tranh Ukraine xảy ra. Tính đến cuối năm 2024, nhà máy này đã không sản xuất điện trong hơn hai năm và cả sáu lò phản ứng đã ở trạng thái ngừng hoạt động hoàn toàn kể từ tháng 4/2024.

Những diễn biến trên sẽ là một sự nhẹ nhõm cho ông Zelenskyi, người đã mô tả cuộc trò chuyện với Trump là "tích cực", "thẳng thắn" và "rất mang tính xây dựng" trong một cuộc họp báo trực tuyến với các nhà báo vào thứ Tư 19/3. 

"Chúng tôi tin rằng cùng với nước Mỹ, với Tổng thống Trump, và dưới sự lãnh đạo của Mỹ, hòa bình lâu dài có thể đạt được trong năm nay", ông viết trên nền tảng X. 

Trong cuộc họp video với các phóng viên, ông Zelenskyi nói ông tin rằng ông Putin sẽ không đồng ý với một lệnh ngừng bắn toàn diện khi quân đội Ukraine vẫn ở vùng Kursk thuộc miền tây nước Nga, sau khi Kyiv phát động một cuộc tấn công bất ngờ vào khu vực này vào tháng 8 năm ngoái. 

Mặc dù cả ông Zelenskyi và ông Putin đã nói rằng họ sẽ đồng ý ngừng tấn công vào hạ tầng năng lượng, tuy nhiên, cả hai bên sau đó đã cáo buộc nhau về việc tiếp tục tấn công. 

Ông Trump cho biết cuộc gọi hôm thứ Tư với ông Zelenskyi kéo dài khoảng một giờ. 

"Hầu hết cuộc thảo luận xoay quanh cuộc gọi được thực hiện vào ngày hôm qua với Tổng thống Putin nhằm mục đích liên kết cả Nga và Ukraine về các yêu cầu và nhu cầu của họ", ông viết trên Truth Social.

Các nhóm kỹ thuật từ Ukraine và Mỹ dự kiến ​​sẽ gặp nhau tại Ả Rập Xê Út trong những ngày tới. 

Tại Nhà Trắng tháng trước, ông Trump nói với Zelenskyi rằng ông Zelenskyi không đủ biết ơn sự hỗ trợ quân sự và chính trị của Mỹ, và rằng ông đang "đánh cược với Thế chiến thứ Ba".

Mỹ sau đó đã tạm thời đình chỉ viện trợ quân sự và chia sẻ tình báo với Ukraine, nhưng các nhà ngoại giao đã cải thiện quan hệ và vào ngày 11/3, hai bên đã đồng ý về một lệnh ngừng bắn. 

Trong cuộc gọi hôm thứ Ba 18/3 với ông Trump, ông Putin đã đồng ý ngừng các cuộc tấn công vào hạ tầng năng lượng của Ukraine. Nhưng ông nói rằng một lệnh ngừng bắn toàn diện sẽ chỉ diễn ra nếu những bên ủng hộ Ukraine ngừng hỗ trợ quân sự – một điều kiện mà các đồng minh châu Âu của Kyiv đã từ chối trước đây. 

Nhiều giờ sau đó, cả Ukraine và Nga đã tiến hành các cuộc tấn công - Kyiv nói rằng các bệnh viện đã bị nhắm mục tiêu. 

Các quan chức ở khu vực Krasnodar miền nam nước Nga nói rằng một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của Ukraine đã gây ra một đám cháy nhỏ tại một kho dầu. 

Bất chấp các cuộc tấn công, Kyiv và Moscow đã thực hiện một cuộc trao đổi tù nhân vào thứ Tư. Mỗi bên thả 175 tù nhân chiến tranh. 

Ông Zelenskyi mô tả cuộc trao đổi là "một trong những [cuộc trao đổi] lớn nhất" với Nga và nói thêm rằng trong số họ có 22 binh sĩ "bị thương nặng".

R.G. - G.W.

Nguồn: BBC.com