Bauxite Việt Nam

Trần Hữu 

Có lần, trên trang này, tui đã nói đến tang lễ, mong muốn tổ chức đám tang thì nên giản dị, gọn nhẹ, xây mồ mả thì nghĩ đến người sau mà làm nho nhỏ, giản đơn. 

Nhớ ông Nam Cao có câu, đại ý chết là xong, có ai gọi là “cụ lớn mả” đâu. Nhà nghèo thì không cần chạy theo hủ tục đến kiệt quệ mà khổ con cháu, kẻ dư quyền, dư tiền, dư thời gian thì cũng nên nêu gương mà làm bớt phô trương. 

Ở đời mấy ai được tài giỏi như cụ Tam Nguyên Yên Đỗ (3 lần đứng đầu thi hương, thi hội, thi đình) Nguyễn Khuyến, một kỳ tài kỳ đức trong thiên hạ, sống thanh cao, chết thanh bần. Tui có trích mấy câu thơ ông dặn con sau khi mình chết:

“Việc tống táng lăng nhăng qua quýt

Cúng cho thầy một ít rượu hoa

Đề lên mấy chữ trong bia

Rằng “quan nhà Nguyễn cáo về đã lâu”.

Nhân có sự kiện vừa qua mà cõi phây bàn mạnh về quốc tang, tui tò mò hỏi “em” AI ChatGPT quan niệm thế nào là một “quốc tang” ý nghĩa. Dưới đây là nguyên văn trả lời rất trí tuệ, rất nhân văn của em ấy, bà con chịu khó đọc nhé: 

“Một nguyên thủ quốc gia qua đời là sự kiện lớn.

Nhưng cách một đất nước để tang lại cho thấy tầm vóc của nền văn hóa chính trị.

Có nơi, quốc tang kéo dài nhiều ngày, nghi lễ dày đặc, chi phí hàng triệu đô.

Có nơi, chỉ một ngày treo cờ rủ, vài phút mặc niệm, và lời cảm ơn sâu sắc từ công chúng.

Nhưng điều quan trọng nhất không nằm ở độ dài nghi lễ, mức độ trang nghiêm, hay danh sách những điều bị cấm.

Nó nằm ở trí tuệ tổ chức quốc tang:

– Không để tang lễ thành sân khấu phô trương quyền lực.

– Không biến nỗi buồn quốc gia thành gánh nặng ngân sách.

– Không dùng nghi lễ để kéo dài ký ức, mà để lắng lại sự kính trọng chân thành.

Một quốc tang giản dị không làm vơi đi tôn kính.

Trái lại, nó cho thấy bản lĩnh của một thể chế biết lặng lẽ cúi đầu, nhưng không cúi mình trước hình thức.

Bởi vì quốc tang, xét cho cùng, không dành cho người đã mất.

Nó là tấm gương văn hóa cho người đang sống.

Khi một quốc gia biết trân trọng sự ra đi bằng sự tỉnh táo, thì đó cũng là lúc nó cho thấy mình biết sống có giới hạn và có ý nghĩa.

Không phải người mất cần nghi lễ lớn, mà là người sống cần một cách tự nhắc mình về giá trị của sự giản dị, của sự chính danh, và của sự tử tế đến phút cuối cùng.

Và có lẽ, quốc tang giản dị nhất – lại là quốc tang giàu trí tuệ nhất.

Chúng ta không đưa tiễn bằng tiếng kèn mà bằng ký ức.

Mộ đại văn hào Nga (theo tui là của cả nhân loại) Liep Tônxtôi chỉ là một vuông cỏ xanh rì.

Ảnh do AI tạo: một đám tang nguyên thủ.

T.H. 

Nguồn: FB Huynh Tran Huu