Bauxite Việt Nam

BBC

Khi thông tin 68 cá nhân, tổ chức bị công ty Vingroup của tỷ phú Phạm Nhật Vượng khởi kiện, hàng loạt các tài khoản liên quan đã gỡ các bài đăng, xin lỗi. Nhưng cũng có những người sẵn sàng hầu tòa. 

Nguồn hình ảnh: GETTY IMAGES/BBC

Bà Phuong Ngo, một nhà báo tự do và nhà hoạt động xã hội, chủ trang Facebook có 141.000 người theo dõi hiện sinh sống tại Canada, là một trong số đó.

"Tính đến thời điểm hiện tại (11/9/2025), tôi chưa nhận được thông báo kiện tụng chính thức nào từ Vingroup hoặc cơ quan chức năng tại Canada hay Việt Nam. Tuy nhiên, dựa trên thông tin từ nhiều nguồn thông tin báo chí, tôi hiểu rằng Vingroup cáo buộc tôi liên quan đến 'xuyên tạc, thông tin sai sự thật'," bà trả lời BBC News Tiếng Việt. 

Vingroup xác nhận với BBC News Tiếng Việt vào ngày 11/9 rằng tài khoản Phuong Ngo "chắc chắn có trong danh sách" khởi kiện của họ, vì là một người "thường xuyên vu khống, bịa đặt về chúng tôi".

Tập đoàn tư nhân lớn nhất Việt Nam đã thông báo khởi kiện 68 tổ chức và cá nhân trong và ngoài nước, truyền thông trong nước đồng loạt đưa tin hôm 9/9.

Theo ông Nguyễn Việt Quang, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc Vingroup, những cá nhân, tổ chức này bị cáo buộc "xuyên tạc và lan truyền thông tin sai sự thật" về Vingroup, và lãnh đạo công ty này là ông Phạm Nhật Vượng và các lãnh đạo cấp cao khác trên các nền tảng mạng xã hội như TikTok, Facebook và YouTube.

Công ty của tỷ phú Phạm Nhật Vượng cho biết doanh nghiệp này đã thu thập bằng chứng pháp lý và tiến hành khởi kiện dân sự, trình báo cơ quan chức năng tại Việt Nam, đồng thời "thông báo đến các đại sứ quán nước ngoài tại Việt Nam, đại sứ quán Việt Nam và tòa án tại các nước có công dân là chủ tài khoản vi phạm đang cư trú".

Công ty cho biết việc gửi công văn tới các cơ quan chức năng là nhằm mục đích "có cơ sở tiến hành điều tra và thực hiện các biện pháp ngăn chặn các hành vi này".

Việc trình báo các cơ quan chức năng của Việt Nam được nhiều người liên hệ tới khả năng không chỉ khởi kiện dân sự mà chuyển sang hình sự, theo Điều 331 của Bộ Luật hình sự về hành vi "lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, công dân".

Tập đoàn này cũng cho biết họ đang làm việc với các luật sư quốc tế để khởi kiện tại các quốc gia liên quan. 

"Nội dung sai lệch" được cho là tập trung vào bốn chủ đề, gồm tình hình tài chính của tập đoàn, các cáo buộc xe điện của VinFast là hàng Trung Quốc "đội lốt" hàng Việt, thông tin lan truyền về việc nhân viên Vingroup đồng loạt xin nghỉ việc và cuối cùng là tin đồn liên quan đến vấn đề chính trị và chính sách của nhà nước.

Vingroup bác bỏ tất cả cáo buộc và tin đồn trên, khẳng định những hành động pháp lý này là cần thiết để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp, "đồng thời bảo vệ lợi ích xã hội và sự tôn nghiêm của pháp luật". 

Theo Vingroup, việc này còn nhằm ngăn chặn các hành vi vi phạm Luật An ninh mạng và Bộ Luật Hình sự.

Bên bị kiện nói gì?

Phương Ngo cho biết bà hiện đang sống tại Vancouver (Canada), và dù chưa nhận được thông báo chính thức, nhưng bà "tự tin vào tính chính xác của các bài viết điều tra của mình, vốn được thực hiện với mục tiêu minh bạch và trách nhiệm xã hội".

"Nếu Vingroup tiến hành kiện tụng, tôi sẽ tham gia đầy đủ vào quy trình pháp lý tại Canada, nơi tôi đang sinh sống. Tôi dự định tự đại diện (self-represented litigant) tại tòa, dựa trên kiến thức và niềm tin vào sự thật. Tôi cũng sẽ đồng thời tiếp tục lan tỏa thông tin để công chúng hiểu rõ hơn về các vấn đề liên quan," bà khẳng định với BBC News Tiếng Việt.

Vingroup không trả lời cụ thể tên của các cá nhân, tổ chức mà họ khởi kiện, giải thích là do các cơ quan chức năng, tòa án thụ lý hồ sơ, và "đơn kiện sẽ thông báo tới người liên quan theo quy định pháp luật".

Tuy vậy, trong email trả lời BBC News Tiếng Việt vào ngày 11/9, Vingroup xác nhận ngoài tài khoản Phuong Ngo, một người khác nữa trong danh sách bị kiện là Hoàng Dũng, một người có tài khoản Facebook với 248.000 người theo dõi.

"Là một cá nhân chắc chắn có trong danh sách 68, tôi rất hào hứng chờ đợi bước đi tiếp theo của Vingroup và Phạm Nhật Vượng. Rất mong không chơi trò đánh trống bỏ dùi, hô cho cố rồi thôi," ông Dũng viết trên trang của mình sau khi biết tin.

Trong khi đó, trang Facebook được cho là của ông Lê Trung Khoa - sáng lập trang tin Thoibao.de ở Đức - với hơn 280.000 người theo dõi, thông báo rằng công ty đã bị Vingroup khởi kiện và "chúng tôi sẵn sàng".

"Vậy là bắt đầu chuẩn bị cho một vụ kiện xuyên quốc gia với một tập đoàn có người đứng đầu là ông P.N Vượng đang tìm cách thao túng cả nền kinh tế, điều khiển chính trị và bịt miệng người dân Việt Nam", ông Khoa viết trên Facebook. 

Tại Việt Nam, sau khi đưa thông tin Vingroup khởi kiện, báo chí đồng loạt đăng tin đã có 65 kênh và trang mạng xã hội trên các nền tảng Facebook, Tiktok và YouTube "chủ động gỡ nội dung bịa đặt, xuyên tạc, vu khống Vingroup".

Một số, trong đó có các tài khoản được cho là thuộc nhóm bị Vingroup khởi kiện, đã gỡ các video, đồng thời đăng tải nội dung xin lỗi và đính chính công khai trên kênh/trang của cá nhân, một số khác "gửi thư xin lỗi đến Vingroup và các cơ quan chức năng".

Chẳng hạn, kênh YouTube BLV Đoàn Chình BDS với hơn 74.000 người theo dõi, đã đăng tải video với nội dung đính chính và lời xin lỗi về chuyện đã đăng tải 15 video liên quan đến Vingroup.

Hàng loạt tờ báo tại Việt Nam cùng đưa tin vào tối 10/9 rằng Vingroup đã nộp hồ sơ khởi kiện Phil Dong lên Tòa án cấp cao Toronto, Canada và hồ sơ này đã được tiếp nhận.

Ông Phil Dong – trước đây cư trú tại Abbotsford, British Columbia, Canada – là một YouTuber thường làm video bằng tiếng Việt hướng tới cộng đồng người Việt hải ngoại, từng bị tòa án tuyên phạt 350.000 đô la Canada trong một vụ kiện mà nguyên đơn có tên là Vương Phạm cách đây mấy năm.

Phil Dong, trong một video mới đây đăng trên kênh YouTube của mình, nói rằng ông đã rời Canada và chuyển đến Alaska, Mỹ.

Vì sao Vingroup kiện?

"68 cá nhân, tổ chức bị khởi kiện là chủ tài khoản của các trang thông tin và trang cá nhân có hành vi xuyên tạc, thông tin sai sự thật về Vingroup; bịa đặt về Chủ tịch tập đoàn - ông Phạm Nhật Vượng và một số lãnh đạo cao cấp khác của tập đoàn trên các nền tảng mạng xã hội như Tiktok, Facebook, YouTube… cư trú trong và ngoài nước", đại diện Vingroup trả lời BBC News Tiếng Việt qua email. 

Vì sao Vingroup lại khởi kiện đồng loạt vào thời điểm này?

Đại diện tập đoàn này cho biết họ "buộc phải hành động quyết liệt vì những thông tin mà họ cho là bịa đặt, vu khống không còn dừng ở những lời đồn thổi lẻ tẻ".

"Đó là sự tấn công có hệ thống, được tổ chức bài bản, tần suất dày đặc và lan truyền xuyên biên giới, gây tổn hại nghiêm trọng không chỉ cho Vingroup (và lãnh đạo cấp cao của tập đoàn), đối tác, khách hàng mà còn làm xói mòn niềm tin thị trường và nhiễu loạn xã hội."

Mục đích của việc khởi kiện, theo Vingroup là nhằm "đấu tranh với tin giả, tin sai sự thật để làm trong sạch môi trường mạng xã hội". 

Vingroup khẳng định động thái này nhằm khuyến khích các cá nhân và tổ chức khác cùng lên tiếng khi trở thành nạn nhân của tin giả, đồng thời kêu gọi người dân nâng cao cảnh giác trước những thông tin chưa được kiểm chứng, góp phần xây dựng một môi trường kinh doanh lành mạnh, minh bạch và tuân thủ pháp luật.

Phản ứng từ cộng đồng

Khi đưa tin về động thái khởi kiện, trình báo, báo chí Việt Nam dường như nhất loạt đăng bài theo thông tin mà Vingroup thông báo theo hướng gán cho 68 tổ chức, cá nhân bị kiện là "bịa đặt", "vu khống".

Loạt bài tiếp theo ghi nhận các ý kiến của giới chuyên gia, độc giả, bày tỏ sự đồng tình với việc khởi kiện của doanh nghiệp này, gọi đó là một "hành động văn minh".

Chẳng hạn, ngày 10/9, báo Tuổi Trẻ đăng tải bài viết cho rằng động thái của Vingroup là "hành động văn minh".

Bài viết dẫn lời các chuyên gia ủng hộ quyết định của tập đoàn tư nhân lớn nhất Việt Nam, đưa ra ví dụ về việc các hãng xe điện Tesla (Mỹ) hay BYD (Trung Quốc) cũng từng có hành động kiện tương tự. 

Tờ Vietnamnet đăng bài viết Vingroup khởi kiện: Tuyên chiến với kẻ tung tin bôi nhọ, không đối đầu quan điểm khác biệt, dẫn lời Luật sư Hà Huy Phong, Giám đốc điều hành Công ty Luật TNHH Inteco, rằng sự phát triển của Vingroup là "tiền đề quan trọng để phát triển dân sinh, nâng cao dân trí của Việt Nam".

Ông Phong đánh giá rằng động thái của Vingroup "không chỉ là hành động tự vệ chính đáng, mà còn là lời tuyên chiến cần thiết để bảo vệ nền tảng pháp quyền, bảo vệ môi trường thông tin minh bạch và những giá trị của nền kinh tế".

Về phía cơ quan chức năng, Cục trưởng Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử Lê Quang Tự Do đã lên tiếng ủng hộ, đồng thời cho biết cơ quan quản lý nhà nước "đang làm việc với các nền tảng xuyên biên giới như: Meta, YouTube, TikTok… để xử lý những nội dung vi phạm pháp luật".

Tuy vậy, một số chuyên gia cho rằng việc thông báo khởi kiện mới chỉ là động thái pháp lý từ phía Vingroup, do một doanh nghiệp thông tin.

Việc khởi kiện là bước đầu tiên trong một vụ kiện dân sự trong một chuỗi các bước như tiếp nhận đơn, thụ lý vụ án, thu thập bằng chứng, xét xử và phân định đúng sai. Quá trình đó có thể mất nhiều thời gian, và hiện tại chưa thể biết ai đúng, ai sai, nên không thể "kết luận" rằng 68 trường hợp bị kiện là "xuyên tạc", "bịa đặt"..., như cách báo chí đưa tin.

Vingroup, VinFast và ông Phạm Nhật Vượng

Một trong những điều mà Vingroup cho là "nội dung sai lệch" là tin đồn về tình hình tài chính của Vingroup cho rằng công ty sắp phá sản với khoản nợ 800.000 tỷ đồng.

Sở dĩ có thông tin này là vì trong báo cáo tài chính hợp nhất giữa niên độ (kết thúc vào ngày 30/6/2025), khoản nợ phải trả là 799.543.551 triệu đồng, trong đó hơn 512.000 tỷ đồng là nợ ngắn hạn.

Con số này được đăng trên website của tập đoàn này, và do công ty kiểm toán Ernst & Young Việt Nam thực hiện. 

Vingroup khẳng định rằng tổng nợ vay thực tế là 283.000 tỷ đồng, hệ số nợ vay trên vốn chủ sở hữu khoảng 1,8 lần, một chỉ số an toàn đối với các doanh nghiệp theo thông lệ quốc tế và Việt Nam.

Trên bảng cân đối kế toán, nợ vay chỉ là một phần trong tổng các khoản nợ phải trả của doanh nghiệp. Ngoài nợ vay, các khoản nợ phải trả còn bao gồm nhiều nghĩa vụ khác như nợ thuế chưa thanh toán cho Nhà nước, tiền lương chưa chi trả cho nhân viên, khoản tiền mua hàng đã nhận nhưng chưa thanh toán cho đối tác, hay tiền đặt cọc của khách hàng chưa giao hàng.

Điều này giải thích vì sao tổng nợ phải trả, phát sinh trong hoạt động sản xuất kinh doanh của Vingroup, lên tới gần 800.000 tỷ đồng, trong khi nợ vay, phần phát sinh lãi suất, chỉ khoảng 283.000 tỷ đồng.

Chụp lại hình ảnh: Một dự án Vinhomes ở Hà Nội. Nguồn hình ảnh: GETTY IMAGES

Đối với các thông tin về VinFast, Vingroup bác bỏ các cáo buộc hàng Việt đội lốt Trung Quốc, khẳng định rằng tỷ lệ nội địa hóa đã đạt 60%, đang "tiến tới nâng lên 80% trong tương lai", và rằng hãng đã làm chủ chuỗi sản xuất từ khâu nghiên cứu, thiết kế đến sản xuất sản phẩm. 

VinFast là công ty đang dẫn đầu trong lĩnh vực xe điện tại Việt Nam. Công ty này đặt mục tiêu doanh số 200.000 xe hơi điện trong năm 2025, và trong nửa đầu nay hãng đã bàn giao được 72.167 chiếc.

Tuy nhiên, công ty ghi nhận khoản lỗ ròng 812 triệu USD trong quý 2/2025, tăng 15% so với quý trước, Reuters đưa tin hôm 4/9. 

Năm 2024, VinFast ghi nhận mức lỗ 3,2 tỷ USD.

Đã có ít nhất 14 tỷ USD được rót vào VinFast, bao gồm nguồn vốn từ tập đoàn Vingroup, các công ty liên kết, các khoản vay bên ngoài, cùng hơn 2 tỷ USD từ tài sản cá nhân của ông Phạm Nhật Vượng. 

Vị tỷ phú này từng tuyên bố sẽ tiếp tục hỗ trợ VinFast cho đến khi "cạn tiền".

Việc đổ tiền liên tục vào hãng xe điện được cho là lý do khiến nhiều người hoài nghi về sức khỏe tài chính của Vingroup. 

Sự cam kết của ông Vượng đã giúp công ty tồn tại dù thua lỗ ngày càng chồng chất, theo Bloomberg. 

Tạp chí chuyên về chính trị, kinh tế Asia Times (Hong Kong) hồi tháng 8/2025 đăng tải một bài viết cho rằng hình ảnh hào nhoáng mà truyền thông trong nước xây dựng có thể đang che giấu một tương lai u ám và bấp bênh của Vingroup. 

Bài viết dẫn chứng công ty tài chính như Alpha Spread hiện xếp Vingroup vào nhóm công ty rủi ro cao, còn công ty đánh giá Simply Wall của Đức ước tính lợi nhuận kinh doanh của tập đoàn chỉ có thể trang trải 40% chi phí lãi vay.

Chụp lại hình ảnh: Xe VinFast tại triển lãm ở Indonesia hồi tháng 7/2025. Nguồn hình ảnh: GETTY IMAGES

Các vụ kiện ở Mỹ 

Trong khi Vingroup tuyên bố khởi kiện 68 tổ chức, cá nhân, thì tại Mỹ, hãng VinFast cũng từng đối mặt với một số vụ kiện trong những năm qua. 

Chẳng hạn, hồi tháng 5/2024, công ty dịch vụ bất động sản SPG Center LLC hồi tháng 5/2024 đã kiện VinFast với cáo buộc không trả tiền thuê mặt bằng showroom ở Palo Alto từ tháng 5/2023 đến tháng 4/2024, với tổng số tiền nợ lên tới gần 356.000 USD.

Đáng chú ý là VinFast đối mặt với một vụ kiện tập thể từ các cổ đông, do công ty luật Pomerantz và Robbins phụ trách. 

Đơn kiện này cáo buộc VinFast đã cung cấp thông tin sai lệch và bỏ qua các thông tin quan trọng trong hồ sơ để niêm yết trên sàn chứng khoán Nasdaq, gây thiệt hại cho nhà đầu tư, điều mà VinFast bác bỏ, gọi đó là "vô căn cứ".

Quan hệ với chính quyền? 

Chụp lại hình ảnh: Tỷ phú Phạm Nhật Vượng (cà vạt vàng) cùng các lãnh đạo, cựu lãnh đạo quốc gia vào hôm 19/8. Nguồn hình ảnh: VGP

Một trong những nội dung mà Vingroup cho rằng 68 cá nhân, tổ chức bị khởi kiện đã "xuyên tạc" là vấn đề về chính trị, chính sách trong nước. 

Những hình ảnh của tỷ phủ Phạm Nhật Vượng, nhà sáng lập tập đoàn, với các lãnh đạo cấp cao của Việt Nam trong thời gian gần đây càng khuếch đại những đồn đoán đó hơn nữa. 

Hôm 28/8, tỷ phú Phạm Nhật Vượng đã trực tiếp lái xe điện chở Tổng Bí thư Tô Lâm, Thủ tướng Phạm Minh Chính và các lãnh đạo khác tham quan Triển lãm thành tựu đất nước 80 năm tại Hà Nội.

Trước đó, Tổng Bí thư Tô Lâm đã tham dự lễ khánh thành Trung tâm Hội chợ triển lãm Quốc gia do Tập đoàn Vingroup làm chủ đầu tư với tổng diện tích hơn 900.000 m² vào sáng 19/8.

Buổi lễ còn có sự tham dự của Thủ tướng Phạm Minh Chính, cựu Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và Bí thư Thành ủy Hà Nội Phạm Thị Minh Hoài.

Trong cùng ngày, Tổng Bí thư Tô Lâm trao tặng Huân chương Lao động hạng Nhất cho tập đoàn của ông Vượng. 

Theo Forbes, ông Vượng hiện là người giàu nhất Việt Nam và thứ 211 thế giới với khối tài sản trị giá 13,6 tỷ USD, tính tới ngày 11/9.

Nguồn: BBC Tiếng Việt