Bauxite Việt Nam

Bà Phạm Chi Lan. Cơ khổ cho con dân nước Việt, Nhà nước thì “của dân do dân vì dân” nhưng các Nhóm lợi ích đứng sau lưng Nhà nước lại “của họ do họ vì họ”, vì thế mà người dân oằn lưng gánh chịu lỗ giả để ai đó hưởng phần lãi thiệt và lãi... kếch xù. Họ đâu cần biết kinh tế đang lạm phát từng giờ và những tờ giấy bạc mỏng manh dân chúng vừa kiếm được đã lập tức không cánh mà tuồn ra khỏi tay dân rồi chui vào túi họ ngon ơ. Không phải chỉ những tập đoàn xăng dầu mà thôi đâu. Bauxite Việt Nam

1. Quản lý thị trường xăng dầu: Phải vì lợi ích của nền kinh tế

Đăng Trường (thực hiện)

09:51:00 23/09/2011

Chuyên gia kinh tế cao cấp Phạm Chi Lan, người có nhiều năm nghiên cứu việc kinh doanh, lỗ lãi mặt hàng xăng dầu cho biết, bà rất quan tâm và ủng hộ những quyết định mạnh mẽ, quyết liệt của Bộ trưởng Bộ Tài chính Vương Đình Huệ nhằm minh bạch thị trường xăng dầu, đặc biệt là để thực hiện có hiệu quả Nghị quyết 11 của Chính phủ.

Kể từ sau cuộc hội thảo về xăng dầu do Bộ Tài chính tổ chức hôm 20/9 cùng các biện pháp mạnh mẽ của Bộ Tài chính, dư luận đặc biệt quan tâm và kỳ vọng những luẩn quẩn của thị trường xăng dầu vốn gây quá nhiều bức xúc sẽ được thay đổi.

Chuyên gia kinh tế cao cấp Phạm Chi Lan, người có nhiều năm nghiên cứu việc kinh doanh, lỗ lãi mặt hàng xăng dầu cho biết, bà rất quan tâm và ủng hộ những quyết định mạnh mẽ, quyết liệt của Bộ trưởng Bộ Tài chính Vương Đình Huệ nhằm minh bạch thị trường xăng dầu, đặc biệt là để thực hiện có hiệu quả Nghị quyết 11 của Chính phủ. Những vấn đề nóng đặt ra tại hội thảo cũng được bà xem xét rất kỹ với thông tin nhiều chiều.

Sáng 22/9, chuyên gia Phạm Chi Lan trao đổi thẳng thắn với phóng viên Báo CAND. 

- Kể từ khi đảm nhận chức vụ Bộ trưởng Tài chính, Bộ trưởng Vương Đình Huệ đã có nhiều biện pháp nhằm minh bạch hóa thị trường xăng dầu, nhưng diễn biến cho thấy còn nhiều khó khăn?

- Tôi rất mừng và hoan nghênh Bộ trưởng Vương Đình Huệ, đây là thái độ thực sự cần thiết trong việc điều hành lĩnh vực lớn như vậy. Lâu nay trong cách điều hành xăng dầu của chúng ta, thường thái độ của các Bộ khá mềm với doanh nghiệp và thiên về ủng hộ doanh nghiệp hơn là lợi ích của nền kinh tế hoặc lợi ích người dân để xem xét, phân tích các vấn đề. Ngay tại cuộc họp hôm đó (20/9) cho thấy thái độ lãnh đạo hai Bộ là khác hẳn nhau. Bộ trưởng Bộ Tài chính Vương Đình Huệ đặt thẳng vấn đề là đứng trên lợi ích của 86 triệu dân, của nền kinh tế chứ không phải của 11 doanh nghiệp, còn số lãnh đạo khác thì vấn đề hàng đầu vẫn là chuyện lãi lỗ của doanh nghiệp. Tức là cách tiếp cận khác nhau hoàn toàn, lợi ích khác nhau hoàn toàn, như vậy có thể dẫn đến các xử lý khác nhau, vì vậy tôi hoan nghênh và tôi mong là sau sự việc này các Bộ nên xem xét lại để xử lý theo cách tiếp cận của Bộ trưởng Vương Đình Huệ, tức là phải lấy lợi ích của nền kinh tế, của 86 triệu người dân lên hàng đầu.

Xăng dầu lại đứng trước vấn đề nóng và quản lý Nhà nước.

Các bộ không phải là người đại diện cho các doanh nghiệp, không phải là người đứng ra để bảo vệ quyền lợi cho các doanh nghiệp, đó là điều cơ bản. Dù là doanh nghiệp Nhà nước thì các bộ với tư cách là cơ quan quản lý Nhà nước phải quản lý trên góc độ bảo vệ lợi ích của toàn bộ nền kinh tế, lợi ích của 86 triệu người dân, từ đó yêu cầu các doanh nghiệp hoạt động làm sao cho có hiệu quả và phải đặt lợi ích của nền kinh tế, của người dân lên số 1.  Cho nên, thái độ của Bộ trưởng Vương Đình Huệ là rất đúng đắn và tôi thực sự mong các Bộ, ngành khác cũng cần làm như vậy, trước hết là Bộ Công thương, xem xét lại cách tiếp cận của mình. 

- Theo bà, những lý lẽ đưa ra của Bộ trưởng Vương Đình Huệ như thế nào, vì nếu không đủ sức thuyết phục thì dễ nảy sinh bất đồng?

- Bộ trưởng Vương Đình Huệ đưa ra vấn đề trên cơ sở thông tin đầy đủ và hiểu biết của ông rất sâu về lĩnh vực kinh doanh này chứ không phải là thiếu căn cứ. Ví dụ như qua hoạt động kiểm toán nhiều năm về hoạt động của các doanh nghiệp xăng dầu, Bộ trưởng nói thẳng là có các căn cứ, dữ liệu trong tay. Hay xung quanh quyết định giảm giá xăng 500 đồng/lít vừa rồi là đã tham khảo trên cơ sở số liệu của Hải quan, cho thấy thời gian đó doanh nghiệp đã có lãi, cần thiết phải giảm giá xăng dầu. Như thế, đó là quyết định đúng đắn. Trong khi Bộ Công thương và doanh nghiệp xăng dầu lại phản ứng, cho là không đúng. Tôi cho rằng, cách làm việc của Bộ trưởng Vương Đình Huệ như vậy là có căn cứ và thận trọng, nghiêm túc khi đưa ra quyết định. 

- Còn việc Bộ trưởng tuyên bố chịu trách nhiệm cá nhân khi đưa ra quyết định?

- Khi lý giải vấn đề này, Bộ trưởng nhận thẳng trách nhiệm cá nhân khi đưa ra quyết định giảm giá xăng dầu lúc đó. Điều này cho thấy một thái độ rất đàng hoàng. Bộ trưởng hỏi lại, chất vấn lại Tổng Công ty Petrolimex, yêu cầu báo cáo lãi lỗ từng mặt hàng như thế nào và kết quả là ông Tổng Giám đốc đã không trả lời được. Sau đó, Bộ trưởng bình luận luôn, không hiểu Petrolimex quản lý theo kiểu gì. Tôi nghĩ, một đơn vị kinh doanh lớn như vậy và chỉ có mấy nhóm hàng thôi mà không nắm được trong từng mặt hàng lãi lỗ như thế nào mà lại bảo là tính gộp. Tính gộp làm sao được, không đơn vị kinh doanh nào làm như vậy. Bộ trưởng hỏi thế mà ông Tổng Giám đốc trả lời như vậy thì tôi nghĩ có lẽ ông không đáng làm Tổng Giám đốc.

- Liệu có chuyện mập mờ trong vấn đề này không, thưa bà? 

- Rõ ràng là mập mờ mới muốn đánh ù từ cái nọ sang cái kia, lấy cái mập mờ đó mang lại lợi ích cho mình. Chỉ trong thời gian ngắn, có vài tháng thôi, lúc bảo lãi, lúc bảo lỗ mà rõ ràng không có được cơ sở từng nhóm hàng một để tính kinh doanh lãi lỗ như thế nào, đó là điều không chấp nhận được. Nhà nước giao lĩnh vực kinh doanh lớn như vậy vào tay những con người như thế thực sự là quá nguy hiểm.

- Bộ trưởng Vương Đình Huệ nói doanh nghiệp nào giải tán cho giải tán ngay?

- Tôi tán thành điều đó. Nhưng tôi nghĩ đối với trường hợp Petrolimex, không nhất thiết phải giải tán doanh nghiệp mà trước hết là đối với người đứng đầu, không nắm được công việc như vậy, làm Tổng Giám đốc nắm hệ thống doanh nghiệp mà không biết lãi lỗ từng mặt hàng như thế nào thì trước hết đó là trách nhiệm cá nhân của ông…

- Để xây dựng một thị trường xăng dầu minh bạch phải giải quyết mâu thuẫn này thế nào vì Bộ Công thương và Bộ Tài chính là hai Bộ chịu trách nhiệm chính về quản lý Nhà nước lĩnh vực này?

- Nếu các Bộ tiếp tục còn ý kiến khác nhau thì phải lên cấp cao hơn, chẳng hạn Thủ tướng để xem xét lại vấn đề. Bởi hai Bộ này sở dĩ liên quan đến nhau là do trong cơ chế điều hành giá xăng dầu, có tổ điều hành do hai Bộ phối hợp cùng nhau làm. Lẽ ra lâu nay nếu có điều gì trong quá trình hoạt động mà không thống nhất, không khớp được với nhau thì hai Bộ trước hết phải ngồi giải quyết với nhau, bản thân tổ điều hành không thống nhất được thì lên cấp cao hơn là lãnh đạo hai Bộ. Và nếu tổ điều hành còn có ý kiến khác nhau thì có thể thay đổi thành phần của tổ này. Bởi nếu công tâm, đứng trên lợi ích chung thì luôn luôn tìm được tiếng nói chung, ở đây tôi muốn nhấn mạnh là qua cuộc họp vừa rồi cho thấy hai Bộ đứng trên hai lợi ích khác nhau, ít nhất là người đại diện của hai Bộ. Ai cũng có thể thấy được là lập trường của đại diện Bộ Công thương không đúng, vì vậy nếu sau này còn có ý kiến khác nhau thì cần lấy Bộ nào, cá nhân nào có lập trường dựa vào lợi ích nền kinh tế và của 86 triệu người dân là ý kiến được chấp thuận.

- Xăng dầu đã là câu chuyện muôn thuở, lỗ lãi doanh nghiệp báo chí cũng nói quá nhiều. Bà nghĩ sao từ sự kiện làm nóng dư luận này?

- Tôi nghĩ vì lâu nay họ được chiều chuộng, ưu ái quá nhiều. Vì vậy họ mới làm mình làm mẩy như vậy. Cho nên cách làm việc mới của Bộ trưởng Vương Đình Huệ là rất đáng hoan nghênh.

- Nhưng sẽ còn nhiều thách thức?

- Chắc chắn còn nhiều thách thức bởi rõ ràng qua hội thảo là nhóm lợi ích ở đâu, mà nhóm lợi ích quá lớn, hưởng lợi quá lớn thì họ không dễ dàng đầu hàng. Cho nên cuộc đấu tranh của Bộ trưởng Bộ Tài chính sẽ còn vất vả, tôi mong Chính phủ nhìn nhận được vấn đề để có sự ủng hộ cần thiết.

- Xin cảm ơn bà!

Dư luận ủng hộ Bộ trưởng Vương Đình Huệ Hàng trăm ý kiến độc giả phản hồi bài báo trên mạng online xung quanh các quyết định kiên quyết của Bộ trưởng Vương Đình Huệ. Một độc giả chuyên sâu về kinh tế ở TP HCM bày tỏ: “Tôi rất đồng tình, ủng hộ ý kiến, quan điểm của Bộ trưởng Vương Đình Huệ. Đã lâu lắm rồi mới có vị Bộ trưởng mạnh mẽ, dám nói những chính kiến của mình vì lợi ích chính đáng của người dân. Qua thông tin trên mạng mấy ngày nay nhiều người tỏ ra phấn khởi, hân hoan, ủng hộ, đồng tình, nhưng tôi nghĩ, câu chuyện giá xăng, dầu đến đây có thể là chưa đủ, mà cần thiết phải được làm rõ có phải các Tổng Công ty Xăng dầu của Nhà nước thường xuyên lỗ như đã công bố hàng năm. Muốn làm được chuyện này, với chức năng, quyền hạn của mình, Bộ Tài chính cần khẩn trương kiểm tra một cách toàn diện”.

Đ.T.

Nguồn: cand.com.vn

2. Điều hành giá xăng dầu: “Đặt vấn đề sai, nên mới lủng củng”

Nguyên Bộ trưởng Bộ Thương mại Trương Đình Tuyển nhấn mạnh rằng nói đưa giá điện, xăng dầu theo giá thị trường trong hoàn cảnh hiện nay là sai lầm.

Nguyên Thảo (Thực hiện)

14:32 (GMT+7) - Thứ Sáu, 23/9/2011

Tại hội thảo về kinh tế vĩ mô sáng 23/9 tại TP HCM, câu chuyện thời sự về điều hành giá xăng dầu, với điểm nhấn là cuộc tranh luận căng thẳng của hai vị lãnh đạo Bộ Tài chính và Công thương cách đây ít ngày, lại được nhắc đến trong một số phát biểu.

Nguyên Bộ trưởng Bộ Thương mại Trương Đình Tuyển nhấn mạnh rằng nói đưa giá điện, xăng dầu theo giá thị trường trong hoàn cảnh hiện nay là sai lầm. Trao đổi với VnEconomy bên lề hội thảo, ông Tuyển cho rằng những lủng củng, rắc rối trong điều hành hiện nay là do đã sai ngay từ xuất phát điểm của vấn đề.

Ông Tuyển nói:

- Nhiều người hiểu về giá thị trường không đúng. Nói đưa giá điện, xăng dầu theo giá thị trường là không chuẩn mực trong bối cảnh hiện nay. Giá thị trường là hình thành trên cơ sở cạnh tranh giữa các doanh nghiệp và xác lập nên giá, do đó có tác dụng kìm giữ giá.

Trong khi ta hiện chỉ có một tập đoàn điện lực, và ba doanh nghiệp xăng dầu đầu mối chiếm đến 80% thị phần, thế thì làm thế nào mà thị trường được?

Chính vì đặt vấn đề không đúng, nên mới dẫn đến lủng củng, ở chỗ doanh nghiệp đòi theo giá thị trường, còn Nhà nước thì can thiệp vào việc đó.

Bài toán đặt ra trong hoàn cảnh hiện nay, chính là phải xóa bỏ bù lỗ về giá điện và xăng dầu, chứ không phải thực hiện giá xăng dầu theo cơ chế thị trường.

Muốn làm được thế thì phải tạo ra thị trường cạnh tranh. Có nhiều phương án để thực hiện điều này. Một phương án mạnh mẽ nhưng phức tạp về mặt kỹ thuật là chia nhỏ các tổng công ty xăng dầu ra. Song cũng có cái khó là nếu chia ngang thì không tạo ra thị trường cạnh tranh, còn chia dọc thì đường ống vận chuyển chính không thể chia ra được.

Phương án hai có thể chấp nhận được, là cho nhiều doanh nghiệp tham gia thị trường, họ sẽ dần dần tích tụ phát triển lên, còn lại ta nên tiếp cận xóa bỏ bù lỗ về điện và xăng dầu như tôi đã nói. Và đòi hỏi Nhà nước phải kiểm soát chặt chẽ, hoàn toàn minh bạch công khai, chứ không phải chỉ là nghe doanh nghiệp kêu ca.

Nhưng mỗi lần dư luận đòi hỏi sự minh bạch công khai đó, thì lại có rất nhiều lý do được đưa ra, thưa ông?

Theo tôi thì minh bạch chả khó gì cả, nhất là khi giá nhập bao nhiêu, chi phí bao nhiêu, nhà nước cho lợi nhuận bao nhiêu phần trăm trên chi phí hoặc doanh thu hoàn toàn có thể nắm được, làm được, và điều đó phải công bố cho dân biết.

Như vậy, để tình trạng tù mù thông tin như dư luận vẫn nói hiện nay thì cơ quan nào phải chịu trách nhiệm, thưa ông?

Tôi đã phát biểu rất nhiều lần về việc phải công khai minh bạch giá xăng dầu, và muốn làm được thế thì Bộ Tài chính phải có trách nhiệm kiểm tra và phải công bố.

Thế còn trách nhiệm của các doanh nghiệp thì sao, thưa ông?

Qua câu chuyện vừa rồi thì ngay bản thân doanh nghiệp rõ ràng có sự mâu thuẫn, hôm trước thì bảo lỗ, hôm sau lại bảo không lỗ.

Anh bảo lỗ nhưng không biết là từng mặt hàng xăng, dầu lỗ bao nhiêu thì rất vô lý. Anh yêu cầu điều chỉnh giá mà hỏi lỗ bao nhiêu anh không nói được, thì làm sao mà ông Huệ (Bộ trưởng Bộ Tài chính Vương Đình Huệ - PV) có thể đưa ra quyết định được là điều chỉnh bao nhiêu thì hết lỗ.

Vì thế, Bộ Tài chính phải vào cuộc kiểm tra và nói cho dân biết sự thực về lỗ, lãi của các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu.

Đây là thời điểm tốt nhất để tháo gỡ cái “bùng nhùng” này.

Ông có nói đến phương án cho nhiều doanh nghiệp cùng tham gia thị trường xăng dầu, vậy theo ông, Nhà nước cần làm gì để khuyến khích các doanh nghiệp mới?

Như tôi đã nói, phương án tốt nhất là cho nhiều doanh nghiệp tham gia thị trường. Nếu mở cửa như vậy thì Nhà nước phải tạo điều kiện cho họ, ví dụ như đất đai làm cây xăng. Nếu không tạo điều kiện thì họ cũng không tham gia được, vì chi phí đầu tư cái này rất lớn.

N.T.

Nguồn: vneconomy.vn

3. Petrolimex: Lời lỗ ra sao?

Vũ Hoàng, phóng viên RFA

Petrolimex là công ty đầu mối cung cấp gần 60% thị phần xăng dầu trong nước.

AFP photo

Người dân Hà Nội đổ xăng ngay trước khi xăng tăng giá theo quyết định của Chính phủ Việt Nam hôm 24/2/2011. Giá mỗi lít xăng từ 16.400 đồng tăng lên đến 19.300 đồng.

Mặc dù trong suốt một thời gian dài báo lỗ, nhưng khi Tổng công ty xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) chính thức lên sàn chứng khoán, thì trong những bản cáo bạch tài chính của công ty này lại có lãi ròng khá lớn. Vậy lãi lỗ của một tổng công ty đã từng là doanh nghiệp Nhà nước này ra sao?

Đang lỗ...

Trong cuộc hội thảo điều hành giá xăng dầu được tổ chức sáng hôm 20/9/2011 tại Hà Nội, Bộ trưởng Tài chính Vương Đình Huệ cho biết, Petrolimex ngoài việc được hưởng 300 đồng lợi nhuận định mức cho mỗi lít xăng, vừa qua giá xăng dầu thế giới giảm, có những thời điểm Petrolimex lãi đến 780 đồng/ lít xăng dầu nhập khẩu. Thế nhưng doanh nghiệp này liên tục kêu lỗ.

Lật giở lại hồ sơ của tổng công ty này, người ta thấy, năm 2008, Petrolimex lỗ 10,700 tỉ đồng, và ngay sau đó, họ được Nhà nước bơm vào 1,400 tỉ đồng, tương ứng bù lỗ 1,000 đồng cho mỗi lít xăng. Và 3 - 4 năm qua, họ vẫn liên tục báo lỗ. Kết quả là, giá xăng dầu trong nước không ngừng được điều chỉnh tăng lên, nhà nước không ngừng bù lỗ, còn người dân thì không ngừng đóng thêm hàng ngàn đồng cho mỗi lít xăng với danh nghĩa tạo lập quĩ bình ổn xăng dầu. Mới đây nhất, trong bản cáo bạch tài chính, thua lỗ từ kinh doanh xăng dầu của Petrolimex trong 9 tháng đầu năm nay lên tới 2,000 tỉ đồng.

Tại cuộc hội thảo có nên thả nổi giá xăng dầu mới diễn ra, Petrolimex đã không thể làm rõ được câu hỏi rất cơ bản là xăng lỗ bao nhiêu, dầu lỗ bao nhiêu. Đây là 2 mặt hàng chủ đạo của tổng công ty. Với cách trả lời quanh co, lãnh đạo Petrolimex gói trọn tổng doanh thu của tất cả các mặt hàng cả chủ đạo và phụ trợ rồi trừ đi tổng chi phí để tạo ra một kết quả lỗ chung cho toàn bộ doanh nghiệp. Bằng cách tính toán thiếu khoa học như vậy, chính Bộ trưởng Tài chính Vương Đình Huệ phải lên tiếng rằng Ban quản trị của tổng công ty này có vấn đề.

... thành lời

Điều trái khoáy ở đây là mặc dù luôn miệng kêu thua lỗ, nhưng ngay trước khi trở thành một công ty cổ phần, thoát xác khỏi danh nghĩa doanh nghiệp Nhà nước, trong bản cáo bạch tài chính phục vụ mục đích cổ phần hoá và thu hút các nhà đầu tư, người ta lại thấy Petrolimex báo lãi năm 2008 là hơn 900 tỉ đồng, năm 2009 là gần 3,000 tỉ đồng, năm 2010 lãi 81 tỉ đồng và năm 2011 dự kiến lãi cả năm khoảng 600 tỉ đồng. Khi bị báo chí trong nước chất vấn, thì ông Bùi Ngọc Bảo, Chủ tịch Hội đồng quản trị Petrolimex lại lý giải họ bị lỗ nhiều ngàn tỉ đồng nhưng được Chính phủ “bù lỗ” và bằng các khoản tiền ứng trước này nên họ phát sinh khoản lãi nhờ sự ứng giúp của Chính phủ.

Vậy thực chất là doanh nghiệp này lãi hay lỗ trong suốt một thời gian qua? Câu trả lời chính xác nhất có lẽ phải chờ kiểm toán xác định. Nhưng đến giờ này thì kiểm toán giá xăng dầu tại Việt Nam cũng chưa có, thậm chí ngay cả việc công khai các chỉ số thành phần tạo nên giá xăng dầu ở Việt Nam cũng chưa minh bạch.

Chính sự thiếu minh bạch và công khai giá xăng dầu được cho là nguyên nhân giải thích cho điều rất khó hiểu, mập mờ: Dù giá xăng dầu nhập khẩu lên hay xuống, thì doanh nghiệp đầu mối nhập xăng dầu vẫn có quyền được kêu lỗ vì không có một thước đo chính xác giá thực chất là bao nhiêu.

Một số người hỏi sao anh thường xuyên báo lỗ, bây giờ lại báo lãi, thì họ trả lời không chỉ kinh doanh mặt hàng xăng dầu mà kinh doanh rất nhiều mặt hàng khác.

TS. Ngô Trí Long

Chúng tôi đặt câu hỏi này với chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long, thì trước hết ông giải thích rằng sự tiền hậu bất nhất, thường xuyên kêu lỗ nhưng khi doanh nghiệp này lên sàn chứng khoán thì lại báo lãi suốt từ năm 2008 đến này, khiến nhiều người nghi ngờ. Tuy nhiên, điều mà vị chuyên gia này cũng như nhiều nhà đầu tư cho rằng khó hiểu là ở chỗ cách giải thích của Petrolimex, vì nhiệm vụ chính của Petrolimex là kinh doanh xăng dầu thì lỗ, trong khi các mặt hàng phụ trợ khác thì lại có lãi. Ông nhận xét:

"Họ trả lời là lỗ mà đưa lên sàn bản cáo bạch báo lãi, thì một số người hỏi sao anh thường xuyên báo lỗ, bây giờ lại báo lãi, thì họ trả lời không chỉ kinh doanh mặt hàng xăng dầu mà kinh doanh rất nhiều mặt hàng khác. Nói như vậy, thì người ta không thể nghe được, vì bản chất chính của anh là kinh doanh xăng dầu, nếu kinh doanh xăng dầu (lỗ) mà các mặt hàng khác lại lãi thì điều đó không thể có được, anh đi kinh doanh các lĩnh vực khác, chứ không phải xăng dầu nữa. Mặt hàng chính bao giờ anh cũng phải hoạt động hiệu quả hơn mặt hàng phụ, mà thực chất các mặt hàng phụ của họ ít lắm không có nhiều gì đâu".

Vậy vì sao một trong những tổng công ty lớn nhất Việt Nam, đầu mối cung cấp xăng dầu đến 60% tổng nhu cầu của cả một đất nước gần 90 triệu dân mà lỗ cũng không rõ, lãi cũng không tường, cách giải thích lợi nhuận mập mờ, cách lý giải thua lỗ khó hiểu.

Độc quyền doanh nghiệp

Một trạm bán xăng lẻ của Petrolimex. RFA photo

Trong một bài phân tích gần đây trên báo Người Lao động, tác giả T.S Nguyễn Minh Phong và Dương Quỳnh Chi của Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế xã hội Hà Nội cho biết giá xăng dầu của Việt Nam vẫn chưa hoàn toàn mang tính thị trường do chưa có cơ chế cạnh tranh đầy đủ. Tác giả giải thích rằng có sự vận dụng ngược quy luật thị trường, tức là các doanh nghiệp độc quyền được định giá xăng dầu theo thị trường thế giới. Trong khi điều đúng cần phải làm là phải cho cạnh tranh thị trường đầy đủ và lành mạnh trước khi tự do hóa giá cả để tránh biến độc quyền Nhà nước thành độc quyền doanh nghiệp. 

Cũng vì những sai lệch trong cơ chế giá quản lý như vậy, T.S Ngô Trí Long một lần nữa nhận xét:

"Cơ chế giá quản lý hiện nay là trái với cơ chế quản lý giá của nền kinh tế thị trường. Đối với một nền kinh tế thị trường, thì bất kỳ luật quản lý giá của một nước nào thì sản phẩm độc quyền phải để Nhà nước định. Bây giờ thị trường còn độc quyền, mà Nhà nước để cho họ định, chính vì họ định, nên họ gây nhiễu và khó khăn cho sự quản lý của Nhà nước và họ luôn gây thiệt hại cho người tiêu dùng và họ chiếm lợi nhuận riêng cho bản thân họ".

Sự nhập nhằng giữa lỗ lãi của Petrolimex cũng được nhiều chuyên gia mổ xẻ, người ta cho rằng những khi doanh nghiệp này thua lỗ thì được “bù lỗ” còn khi có lãi thì Nhà nước không cho giảm giá bán lẻ. Trong khi đó, hiện nay, người tiêu dùng vẫn phải chi thêm tiền để đóng vào quỹ bình ổn xăng dầu phòng khi giá xăng tăng đột biến. Vì thế, lợi nhuận của Petrolimex dựa trên những hỗ trợ này quả là bất hợp lý.

Cơ chế giá quản lý hiện nay là trái với cơ chế quản lý giá của nền kinh tế thị trường. Đối với một nền kinh tế thị trường, thì bất kỳ luật quản lý giá của một nước nào thì sản phẩm độc quyền phải để Nhà nước định.

TS. Ngô Trí Long

Tuy một câu trả lời dứt khoát giữa có hay không có lãi và lỗ chưa được làm sáng tỏ, nhưng ẩn chứa đằng sau đó là bài học về tính minh bạch hóa các con số tài chính, kế toán của các doanh nghiệp Nhà nước Việt Nam. Không thể có chuyện thua lỗ dài dài khi là doanh nghiệp Nhà nước, được Nhà nước bao cấp, bù lỗ, rồi trong báo cáo trở thành công ty cổ phần thì lại có lãi ròng lớn.

Liệu một đơn vị xương sống của kinh tế quốc gia nhưng cả “lời” và “lỗ” đều khuất tất như vậy thì thử hỏi nền kinh tế của quốc gia ấy sẽ như thế nào?

V. H.

Nguồn: rfa.org