Bauxite Việt Nam

Từ Thức

Tom Wolfe, tác giả hiện đại độc đáo nhất, vừa từ trần. Wolfe, 88 tuổi, là tác giả của những cuốn sách đồ sộ, best sellers với hàng triệu ấn bản, phơi trần xã hội Mỹ qua một bút pháp rất..Wolfe, nghĩa là không giống bất cứ một nhà văn nào.

New Journalism

Wolfe, trước hết là người, cùng với những Norman Mailer, Truman Capote.. đã sáng tạo ra cái gọi là “new journalism”, trường phái báo chí mới, nhưng Wolfe đi xa hơn nữa.

Wolfe không tường thuật thời sự một cách khách quan, hờ hững của người ngoài cuộc, hay, tệ hơn nữa, theo Wolfe, politically correct. Wolfe tường thuật sự kiện, mô tả các nhân vật danh tiếng với một con mắt chủ quan, với con mắt soi mói, tàn nhẫn.

Thay vì thuật lại sự kiện qua bề mặt, như hầu hết các bài báo vô thưởng vô phạt, Wolfe lựa một góc cạnh, đào sâu, phơi trần sự thực, đúng hơn một góc sự thực, rất chủ quan của tác giả, nhưng trở thành sự thực của độc giả.

Để trình bầy quan điểm, cái nhìn chủ quan của mình, Wolfe không ngồi trước bàn giấy, viết lách vung vít. Ông đến sống, nghiên cứu tại chỗ, trước khi bắt đầu viết biên khảo hay tiểu thuyết. Ông hoàn thành cuốn tiểu thuyết đầu tiên, Le bûcher des vanities (nguyên tác Anh ngữ :The Bonfire of the Vanities) khi đã 57 tuổi.

Wolfe sống hai năm với các phi công để viết L’Étoffe des heros (The Right Stuff), sống 4 năm trong campus đại học để viết Moi, Charlotte Simmons (I am Charlotte Simmons), thuê nhà sống ở Miami hai năm để viết Bloody Miami (Back to Blood), lang thang mòn gót giầy ở Wall Street để chuẩn bị Le bûcher des vanités. Wolfe đưa cái nhìn chủ quan, dựa trên những dữ kiện sống

American Dream, với Wolfe trở thành một cơn ác mộng. Qua chân dung của những nhân vật danh tiếng, từ Mohamed Ali, tới Hug Heffner…, Wolfe phác họa một xã hội Mỹ bị ám ảnh bởi tiền bạc, hư danh, tham vọng.

Le bûcher des varieties (The bonfires of the vanities) qua nhân vật chính là một trader, mô tả đời sống bệnh hoạn trong thế giới tiền bạc ở Wall Street, ở New York. Charlotte Simmons: tinh thần vô trách nhiệm của giáo chức, tệ trạng ma túy, nghiện ngập rượu chè, sex, vật chất chủ nghĩa của sinh viên, khác hẳn khuôn mặt khả kính của các đại học uy tín vẫn được ca ngợi trong sách báo. Bloody Miami (Black to blood): tội ác thường nhật, nạn kỳ thị chủng tộc giữa người da trắng với di dân da mầu, giũa di dân Cuba, Haïti, dân Mỹ đen với nhau. Mot peint (The Painted Word) diễu cợt nghệ thuật mới. Un homme, un vrai (A man in full) mô tả không khí kỳ thị chủng tộc ngột ngạt ở Atlanta, Nam Mỹ; trong đó Wolfe lột trần bộ mặt giả dối của trưởng giả gia trắng, kỳ thị, bóc lột, tham lam, nhưng cũng không nhẹ tay với người da đen.

Kỳ thị chủng tộc hiện diện trong hầu hết các tác phẩm của Wolfe, một cách lộ liễu hay bàng bạc.

Mỗi tác phẩm của Wolfe là một trái bom, nhưng ông làm việc, viết lách kiểu Mỹ, với phương pháp và nghiên cứu qui mô. Bên cạnh Wolfe, những nhà văn tả chân như Vũ Trọng Phụng, Nam Cao, Bùi Hiển, ngay cả Balzac, Zola mà Wolfe ngưỡng mộ, chỉ là những nhà tiểu công nghệ

Trên phương diện chính trị, Wolfe là một người bảo thủ, bỏ phiếu cho Bush, nhưng không ngần ngại mô tả bề trái thối nát của những chính trị gia cùng phe.

Wolfe có máu chống Cộng từ nhỏ, làm luận án đại học về những nhà văn Mỹ chịu ảnh hưởng của Cộng Sản từ 1928 tới 1942. Park Avenue tường thuật buổi dạ vũ tại một dinh cơ sang trọng của giới thượng lưu New York để gây quỹ giúp tổ chức Black Panthers là một chef d’oeuvre về nghệ thuật châm biếm.

Cái giả dối, hời hợt của phe tả caviar New York luôn luôn là đề tài diễu cợt của Wolfe, mặc dù tả phái Mỹ không ăn thua gì so với những “ maoïstes “ ở Âu Châu, đặc biệt là ở Pháp

Serial killer

Wolfe là một khuôn mặt văn hóa hiện đại đáng kể nhất, mặc dù nhiều người vẫn chưa nhìn nhận. Nhiều nhà báo nói Wolfe không phải là nhà báo. Nhiều nhà văn nói Woffe không phải là nhà văn. Wolfe bất chấp. Chính Wolfe cũng là một serial killer, ông đã tàn sát không nương tay cả xã hội Mỹ cũng như những khuôn mặt văn hóa nổi tiếng nhất.

Wolfe từ trần ngày 15 tháng Tư 2018, để lại 5 tiểu thuyết, 6 cuốn biên khảo và một số bài viết, phóng sự đáng kể. Hầu hết các tác phẩm của Wolfe đều được Holywood dựng thành phim.

Mỗi cuốn sách của Wolfe vừa là một cuốn sách nghiên cứu, một phóng sự, vừa là một tác phẩm văn chương. Wolfe vừa là một ký giả, một nhà văn có tầm vóc lớn. Trong danh sách A.

Văn phong của Wolfe cũng độc đáo, tàn ác, quất như những cái roi, đầy những tiếng lóng (argot). Đọc bản tiếng Pháp, người ta cảm thấy dịch giả, mặc dù là những người chuyên dịch Wolfe, lúng túng trước những chữ, những câu Wolfe mang từ đời sống thực. Những người đọc nguyên bản Anh ngữ, nếu không sống ở đường phố New York, ở hang cùng ngõ hẻm Miami hay Atlanta, chắc cũng ngỡ ngàng.

Wolfe, với bộ quần áo trắng, mũ trắng rộng vành, giống như một nhân vật tiểu thuyết. Văn là người. Wolfe không giống ai. Văn phong của Wolf cũng vậy. Trước Wolfe, không ai làm báo như vậy, không ai viết văn như vậy.

Paris, tháng 5/2018

T.T.

(tuthuc-paris-blog.com)

Tác giả gửi BVN.