Bauxite Việt Nam

Thái Hạo

Nhà văn Trần Thanh Cảnh viết: “Tôi suy nghĩ mãi. Sau khi xâu chuỗi các sự kiện liên quan gần đây, tôi cho rằng, dù chủ nhà Trump và Vance có thô lỗ thật, nhưng lỗi chính thuộc về Zenlensky: ông này không nhận thức đúng về vị thế của đất nước mình và địa vị cá nhân trên bàn cờ chính trị thế giới!

Vậy bây giờ cần phải làm gì để cứu vãn?

Theo tôi, chỉ có một phương án tối ưu: Zelenskyiiii phải ra đi! Có thể từ chức hoặc tổ chức bầu cử luôn. Sao cũng được, nhưng Zelenskyiiii phải ra đi! Vai trò lịch sử của ông ta đã chấm dứt!

Ra đi sớm ngày nào, hay ngày ấy!” (bài của nhà văn Canh Tranthanh: https://www.facebook.com/share/p/14XrZdg3PT/)

Thử bàn đôi lời về nhận định trên của nhà văn Trần Thanh Cảnh.

Thứ nhất, về “vị thế của đất nước mình [Ukraine] và địa vị cá nhân [Zenlenskyi]. Ukraine là một một quốc gia “độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ” như bất kỳ quốc gia nào khác trên thế giới, dù lớn như Mỹ hay nhỏ như Vatican. “Vị thế” của mỗi quốc gia là bình đẳng, đó là giá trị phổ quát. Còn việc các quốc gia nhỏ yếu bị ăn hiếp, bị xâm lược, thì điều ấy cũng không vì thế mà có thể xóa sổ nguyên tắc bình đẳng; ngược lại, càng phải tuyên xưng và ủng hộ để bảo vệ nó. Nếu không như vậy, trong thế giới này người chỉ còn là sói của nhau.

Zenlenskyi là một tổng thống hợp pháp, hợp hiến do dân Ukraine bầu lên. Và ông đến phòng Bầu Dục của Mỹ không phải với tư cách “cá nhân”, ông chỉ là người đại diện cho đất nước mình. Ở đây, hai tổng thống của hai quốc gia đang thương thảo với nhau chứ không phải Zenlenskyi và Trump. Tất nhiên, tổng thống của một đất nước giàu có và hùng mạnh hơn thì sẽ có uy thế lớn hơn, mạnh vì gạo bạo vì tiền, nhưng điều ấy không thể đồng nghĩa với việc tổng thống Zenlensky có tư cách nguyên thủ thấp hơn tổng thống Trump. Kẻ mạnh có thể chà đạp lên nguyên tắc, nhưng điều ấy không có nghĩa là nó cần trở thành lối hành xử tất yếu mà những quốc gia và con người có tự trọng, có lương tri phải chấp nhận và hò theo.

Thứ hai, về việc “Zelenskyi phải ra đi! Có thể từ chức hoặc tổ chức bầu cử luôn. Sao cũng được, nhưng Zelenskyiiii phải ra đi!”. Xin đừng quên, chính Zelenskyi đã tuyên bố trước thế giới rằng, ông sẽ từ chức ngay lập tức nếu Ukraine được vào NATO. Nên đừng ai nói ông tham quyền cố vị!

Vì sao ông sẵn sàng làm thế? Xem hết cuộc trao đổi (và sau đó là cãi vã) 50 phút ở phòng Bầu Dục ngày 28.2 vừa rồi, chúng ta thấy Zelenskyi sẵn sàng ký thỏa thuận với Mỹ, và ông luôn lặp lại rằng ông muốn hòa bình. Tổng thống Ukraine không muốn chiến tranh. Nhưng điều kiện dứt khoát của ông là Ukraine phải được đảm bảo về an ninh, Và ông nói rõ, đảm bảo an ninh không thể chỉ bằng các thỏa thuận trên giấy, mà tiên quyết là đất nước ông phải có một quân đội mạnh [được hỗ trợ từ Mỹ và phương Tây]. Ông nhắc lại rằng, từ 2014 đến nay, Putin đã 25 lần vi phạm thỏa thuận ngừng bắn. Ông nhắc điều đó để Trump biết rằng, không có sự đảm bảo về quân sự thì mọi thỏa thuận đều vô nghĩa với Putin – một kẻ gây chiến, xâm lược và thù địch với người Ukraine. Và, vì vậy, ông sẽ ký nhưng với điều kiện Mỹ phải triển khai những sự đảm bảo như thế trên thực tế.

Rõ ràng, tổng thống Zelenskyi sẵn sàng từ chức, ông cũng sẵn sàng ký một thỏa thuận về khoáng sản với Mỹ. Tất cả chỉ cần đổi lại an ninh cho Ukraine, chứ không phải chỉ là một sự ngừng bắn mang tên giả hiệu là “hòa bình”. Nhưng Trump thế nào? Trump không muốn những điều kiện ấy, Trump chỉ muốn đất hiếm.

Zelenskyi, bằng thái độ và hành động dứt khoát của mình, đã đặt an nguy của đất nước ông lên trên hết, và sẵn sàng từ bỏ vị trí tổng thống một khi điều ấy được đảm bảo. Quý vị muốn gì ở ông ta nữa?

Thứ ba. Giả sử Zelenskyi từ chức ngay lập tức như yêu cầu của nhà văn của Việt Nam Trần Thanh Cảnh thì được gì cho câu chuyện này? Sẽ có một tổng thống mới lên thay và người đó có “nhận thức đúng về vị thế của đất nước mình và địa vị cá nhân”, rồi ông ta sẽ làm gì tiếp theo? Thỏa mãn mọi yêu cầu của Trump – mà thực chất là giữ nguyên hiện trạng bị xâm lược và đầu hàng Putin?

Nếu thế thì Trump có mặt trong chuyện này để làm gì? Thay vì cần Trump làm trọng tài theo kiểu ấy thì Ukraine cứ đầu hàng Putin ngay có phải tiện hơn không? Vì sao phải cần một trọng tài như thế để vừa bị mất tất cả cho Putin lại vừa mất cho trọng tài một khoản nữa? Một thứ hòa bình được đổi lại với việc đất đai bị mất, danh dự bị chà đạp, và an ninh luôn như trứng để đầu gối, thì “hòa bình” ấy là thứ hòa bình gì?

Thêm: người ta đòi Zelenskyi và Ukraine phải mang ơn Mỹ và phương Tây vì đã viện trợ cho họ trong cuộc chiến này, nhưng chớ quên bản Giác thư Budapest năm 1994 khi Ukraine đã từ bỏ vũ khí hạt nhân để đổi lại lời hứa đảm bảo an ninh và toàn vẹn lãnh thổ mà trong đó Mỹ đã ký vào. Đừng quên rằng người Ukraine đang dùng máu của mình để bảo vệ không những đất nước họ, mà còn bảo vệ phương Tây. Mang tiền bạc ra tính toán trong một cảnh tượng như thế thì thật tàn nhẫn và phi nhân. Và cũng đừng quên rằng, Ukraine đang chiến đấu cho các nguyên tắc và giá trị cơ bản mà nhân loại này phải giữ gìn và bảo vệ: độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ. Chính người Ukraine đang chết cho những giá trị chung ấy, vì thế, thay vì dạy dỗ họ về đạo đức, hãy biết ơn họ và đất nước của họ, trong đó có người đứng đầu – Zelenskyi.

Hiểu câu chuyện như thế, thì việc yêu cầu Zelenskyiiii từ chức và thay bằng một người khác “biết thân biết phận” hơn chính là đồng nghĩa với việc chỉ không nói trắng ra rằng: Này, Ukraine! Hãy đầu hàng Trump-Putin vô điều kiện!

Cuối cùng, dù điều này đã cũ rích, nhưng đừng quên, quay lưng với Zelenskyiiii và Ukraine trong cuộc chiến chống ngoại xâm này chính là đang thách thức số phận của chính đất nước mình. Không phải sự khôn lỏi nào cũng có ích.

T.H.

Hình: "Bạn không cần phải là người Ukraine mới cần ủng hộ Ukraine, bạn chỉ cần có nhân tính".

Tác giả gửi BVN