Bauxite Việt Nam

Trần Thế Kỷ 

Azerbaijan kêu gọi Nga nhận lỗi vụ bắn nhầm máy bay năm 2024.

Cảnh báo Azerbaijan sẽ có hành động pháp lý, Tổng thống Azerbaijan là ông Ilham Aliyev muốn Nga công khai thừa nhận đã bắn rơi máy bay của hãng AZAL (Azerbaijan Airlines) hồi năm ngoái.

Tới nay, phía Azerbaijan vẫn cho rằng phòng không Nga vô tình bắn rơi chiếc máy bay của AZAL chở 67 người khi nó tiến vào không phận Checnya, khiến 38 người chết, 29 người còn lại sống sót nhờ những nỗ lực đến phút cuối cùng của hai phi công.

Sau vụ đó, Tổng thống Nga Putin gởi lời xin lỗi và chia buồn đến Azerbaijan nhưng chỉ gọi đây là “sự cố bi thảm” mà không nhận do phòng không Nga bắn nhầm. Có lẽ ông ta có ý đổ cho phía Ukraine gây ra. Phía Nga nói vào thời điểm đó, các thành phố Gronzy, Mozdok và Vlakavkaz đang bị UAV của Ukraine tấn công. Song phía Azerbaijan nói họ có đủ chứng cứ để cáo buộc chính phòng không Nga là thủ phạm gây nên “sự cố bi thảm” này. Giới chức Azerbaijan khẳng định các điều tra viên của họ đã thu được một mảnh tên lửa của hệ thống phòng không Pantsir – S trong xác máy bay.

“Chúng tôi biết rõ điều gì đã xảy ra. Nga chắc chắn biết rõ điều gì đã xảy ra. Chúng tôi không hiểu vì sao Nga lại chọn im lặng suốt 7 tháng qua”,  ông Ilham Aliyev nói. Ông đặt câu hỏi: “Tại sao Nga không hành xử đúng với một nước láng giềng có trách nhiệm?” Đây cũng là câu hỏi mà cả thế giới đặt ra sau khi Nga phát động cuộc xâm lược vào Ukraine năm 2022. Mà hỏi tức là trả lời. Bởi nếu là người có trách nhiệm thì Putin và bộ sậu hiếu chiến của ông ta đã không xâm lược Ukraine, dẫn tới cái chết của hàng trăm ngàn người cả hai bên.

Tổng thống Azerbaijan cho rằng “sự im lặng và thờ ơ trong sự kiện này là sai trái, thậm chí có thể bị coi là thái độ đe dọa láng giềng.” Ông nhấn mạnh rằng Azerbaijan sẽ kiên nhẫn chờ đợi công lý được thực thi dù mất bao lâu đi nữa.

Xem ra quan hệ Nga - Azerbaijan đang ở trong tình trạng căng thẳng không khác gì quan hệ Nga - Armenia. Trong khi Azerbaijan chờ đợi Nga lên tiếng nhận lỗi về vụ máy bay của AZAL bị bắn rơi, thì Armenia cũng vừa ra tối hậu thư về việc nước này rời bỏ CSTO (Tổ chức Hiệp ước An ninh Tập thể) do Nga đứng đầu nếu liên minh quân sự này không có tuyên bố chính thức về Azerbaijan như đã cam kết sau xung đột Armenia - Azerbaijan tại vùng Nagorno - Karabakh.

Cho tới lúc này, cả Azerbaijan và Armenia đều chỉ nhận được sự im lặng từ phía Moscow. Sẽ không có gì lạ nếu một ngày nào đó Armenia rời bỏ CSTO để gia nhập EU, liên minh mà Moscow vừa tuyên bố xem như kẻ thù. Sẽ không có gì lạ nếu một ngày nào đó Azerbaijan theo đuôi Armenia để trở thành viên của EU.

Armenia nói thẳng rằng CSTO không thể tiếp tục tồn tại theo cách như hiện tại, và rằng CSTO gây ra mối đe dọa đối với an ninh và chủ quyền của Armenia. Xem ra cáo buộc của Armenia không có gì quá đáng. Việc nước đứng đầu CSTO là Nga đang xâm lược Ukraine và hăm dọa tấn công Âu Châu cho thấy Nga là nước không hề tôn trọng chủ quyền của bất kỳ nước nào. Sự lỏng lẻo và không tin cậy lẫn nhau giữa các thành viên của CSTO làm cho sự tồn tại của liên minh quân sự này chẳng khác gì không tồn tại.

Azerbaijan tin rằng công lý sớm hay muộn cũng sẽ được thực thi đối với vụ máy bay của nước này bị Nga bắn rơi. Những kẻ gây ra tội ác sẽ phải đền tội. Tháng Năm 2025, Hội đồng Hàng không Liên Hiệp Quốc đã ra phán quyết buộc Nga phải chịu trách nhiệm về vụ máy bay MH17 của Malaysia Airlines bị bắn rơi trên bầu trời Ukraine, khiến 298 người thiệt mạng. Dù Moscow một mực phủ nhận có liên quan đến vụ việc nhưng một nhóm điều tra viên quốc tế tuyên bố có dấu hiệu rõ ràng cho thấy Tổng thống Nga Putin đã ký quyết định cung cấp loại tên lửa bắn hạ MH17.

Người ta cũng tin rằng những kẻ gây ra tội ác ở Ukraine, đứng đầu là Putin, không sớm thì muộn sẽ bị lôi đầu ra trước tòa án công lý.

Đe dọa, giết chóc láng giềng và mất uy tín với thế giới, nước Nga không thể và không nên tiếp tục tồn tại theo cách hiện tại. Một nước Nga trở lại với quỹ đạo của nền dân chủ là điều thế giới đang mong đợi.

T.T.K.

Nguồn: Saigonnhonews.com