Bauxite Việt Nam

Lưu Trọng Văn

Chỉ thị của Thủ tướng về hạn định 1.7 năm 2026 cấm xe máy chạy xăng trên đường Vành đai 1, Hà Nội do ô nhiễm môi trường đã tạo nên nhiều tranh luận trên mạng.

Gã ủng hộ bất cứ biện pháp nào của Chính phủ để bảo vệ môi trường. Nhưng các biện pháp ấy sẽ hợp lòng Dân nếu được coi là những bước đi trong một tổng thể đúng.

Tổng thể đúng đó phải được thể hiện trên những thống kê đúng về môi trường.

Chính phủ cần đưa ra các thống kê đúng về môi trường, cụ thể môi trường của Hà Nội hiện nay.

Độ ô nhiễm là bao nhiêu? Do các nguyên nhân chính nào? Lộ trình giải quyết các nguyên nhân chính ấy ra sao?

Khi Chính phủ ra lệnh cấm xe máy xăng trên đường trục của thủ đô rất tiếc không kèm theo các thông tin về độ ô nhiễm tổng thể ấy.

Theo không ít nhà chuyên môn thì ô nhiễm không khí ở Hà Nội nguyên nhân chính ngoài hàng triệu xe ô tô, xe máy xăng dầu còn do các nhà máy nhiệt điện nhả khói bao quanh Hà Nội, còn do các khu công nghiệp bao quanh và ngay trong lòng Hà Nội, còn do các làng nghề với lượng khí và chất thải khổng lồ không được kiểm soát…

Hãy làm một phép loại trừ.

Hai ngày ngưng toàn bộ các ống khói nhiệt điện trong bán kính 100 km đo xem độ ô nhiễm của Hà Nội còn bao nhiêu. Và cứ vậy thí nghiệm loại trừ sẽ có con số chính xác thủ phạm chính là ai để xử lý đúng người đúng tội. Bảo đảm với các thống kê minh bạch này toàn Dân Hà Nội sẽ ủng hộ Chính phủ hết cỡ.

Trở lại chuyện cấm xe máy xăng.

Việc một thành phố hạn chế xe máy xăng là đúng. Ở các nước văn minh không hề cấm xe máy xăng mà tự người Dân không sử dụng xe máy xăng là công cụ vận chuyển của họ do không thích hợp.

Thực tiễn Hà Nội, Sài Gòn khác, khi hạ tầng giao thông còn rất yếu kém và do mặt bằng kinh tế của đa số Dân còn rất thấp, vì vậy xe máy xăng vẫn đang là nhu cầu tất yếu.

Xe máy xăng không chỉ góp phần gây ô nhiễm đô thị mà cái tệ hại nhất là cùng các loại xe máy khác còn góp phần gây nên nạn kẹt xe.

Mà kẹt xe cũng thường xảy ra trên cao tốc chỉ dành riêng cho ô tô.

Vậy thì vấn đề tổng thể của cả kẹt xe lẫn ô nhiễm do xe xăng là hạ tầng giao thông và quy hoạch đô thị tầm quốc gia.

Ô nhiễm ảnh hưởng sức khoẻ cộng đồng, kẹt xe thì gây trì trệ giao thông tạo tổn thất tổng kinh tế khổng lồ.

Vậy thì bài toán phải giải quyết đồng bộ bên cạnh chống ô nhiễm là chống kẹt xe. Mà muốn chống kẹt xe thì phải giải quyết hạ tầng giao thông và quy hoạch đô thị.

Với bài toán phải giải cùng lúc như vậy thì việc Chính phủ ra chỉ thị chỉ cấm xe máy xăng trên đường vành đai 1 Hà Nội gây nên phản ứng của Dân chúng đang sử dụng xe máy xăng để tồn tại và mưu sinh là điều có thể chia sẻ được.

Bài toán giải quyết tạm thời chống kẹt xe các đường trục là: nên có lộ trình hạn chế dần các loại xe máy kể cả xe máy điện rồi cấm các loại xe máy trên đường trục khi đã khơi thông các con đường khác thay thế cho xe máy.

Qua chỉ thị của Chính phủ rõ ràng thấy một chủ trương đúng đắn là hạn chế sử dụng xe máy.

Muốn vậy phải giải quyết từng bước. Ví dụ đến năm này khi các loại xe công cộng đã giải quyết được cho một triệu người đi lại, thì đến năm này hạn chế việc sản xuất mua bán xe máy, nên nhớ là kể cả xe máy điện. Dần dần khi thấy giao thông công cộng đã cơ bản giúp cho đa số Dân đô thị đi lại, thì tăng thuế thật cao việc sản xuất và mua bán các loại xe máy, tự người Dân sẽ lựa chọn theo lợi ích của mình.

Lẽ nào người Dân không ủng hộ cách làm theo đúng quy luật cung cầu này?

Nói thật, khi Chính phủ ra chỉ thị cấm xe máy xăng trên đường Vành đai 1, không thể không có những đồn đoán suy luận liên quan đến các nhóm lợi ích chi phối xe máy điện. Như vậy sẽ ảnh hưởng đến một chủ trương lớn của Chính phủ là bảo vệ môi trường.

L.T.V.

Tác giả gửi BVN