Bauxite Việt Nam

Chân Vũ dịch / The Economist 22/11/2025

Thật khó để biết nên cười hay nên hoảng sợ. Kế hoạch hòa bình 28 điểm mà Mỹ đang rao bán làm cơ sở chấm dứt chiến tranh ở Ukraine được xây dựng quá kém, quá mơ hồ, mất cân bằng và không thực tế, đến mức, trong một thế giới bình thường hơn, nó sẽ không bao giờ được công bố - và một khi bị rò rỉ, nó sẽ bị bỏ đi một cách lặng lẽ.

Nhưng đây không phải là thời điểm bình thường. Hoàn toàn có khả năng, có lẽ là rất có thể, Tổng thống Donald Trump sẽ khăng khăng yêu cầu Ukraine chấp nhận kế hoạch này hoặc một điều gì đó tương tự trước Lễ Tạ ơn. Nếu Tổng thống Volodymyr Zelensky từ chối, ông Trump có thể cắt đứt quyền tiếp cận của Ukraine với các hệ thống tình báo và vũ khí tiên tiến của Mỹ – như ông đã làm với hậu quả tàn khốc trong thời gian ngắn vào đầu năm nay (tức là Mỹ cắt thông tin tình báo làm cho Quân Đội Ukraina bị thua trận ở Kursk, buộc phải rút lui –  CV). Tại Kyiv vào ngày 21 tháng 11, ông Zelensky đã cảnh báo trong một bài phát biểu video gửi tới quốc dân rằng Ukraine đang phải đối mặt với "một trong những thời khắc khó khăn nhất trong lịch sử của chúng ta". Như Voltaire đã nói, Chúa ơi, hãy bảo vệ con khỏi bạn bè của con.

Hãy xem xét kỹ sự mơ hồ và kỳ quặc của kế hoạch này – ví dụ, nó ngăn chặn Ukraine phóng tên lửa vào Moscow hoặc St. Petersburg, nhưng không phải là phóng vào bất kỳ nơi nào khác của nước Nga, và không đặt ra bất kỳ giới hạn nào cho các cuộc tấn công của Nga vào Ukraina – như vậy là ở đây rõ nét có một sự mua bán đơn giản. Nga được đền bù vì có người đã ngăn chặn cuộc xâm lược của mình, bằng cách giữ lại toàn bộ lãnh thổ mà họ đã chiếm được và còn được nhiều hơn những gì họ chưa chiếm được; bằng cách được chào đón trở lại cộng đồng quốc tế, bao gồm cả G8; và bằng cách được giảm nhẹ các lệnh trừng phạt và có nhiều cơ hội béo bở để kiếm tiền. Ukraine có được lệnh ngừng bắn, cơ hội kiếm tiền của riêng mình, và một sự đảm bảo (bằng mồm – CV) của Mỹ rằng Nga sẽ không tấn công lại.

Tại sao điều đó lại tệ đến vậy?

Trước hết, các chi tiết cho thấy một tương lai vô cùng bất an cho Ukraine. Pan Zelensky sẽ phải giao nộp các thành phố lớn đông đúc dân cư. Tức là chúng sẽ được giao nộp cho Nga cũng như các công sự kiên cố mà Ukraine đã xây dựng trong suốt ba năm qua, phá vỡ hoàn toàn hệ thống phòng thủ của chính mình. Ukraine phải giới hạn quân đội của mình ở mức 600.000 quân, trong khi Nga không phải đối mặt với bất kỳ giới hạn nào. Không có quân đội NATO nào có thể đóng quân trên lãnh thổ Ukraine, điều này có nghĩa là chấm dứt các kế hoạch của châu Âu, cho đến nay được cho là do Mỹ ủng hộ, nhằm triển khai một "lực lượng trấn an" tại đó.

Một lý do khác là kế hoạch này là phần thưởng hậu hĩnh cho hành động xâm lược của ngài Putin. Đó là động lực để ông ta tấn công Ukraine một lần nữa, và nó mang lại cho Tổng thống Nga tiền bạc và thời gian để ông ta khôi phục lại sức mạnh của quân đội mà ông ta đang rất cần để hiện thực hóa mục tiêu lâu dài của mình là đe dọa và gây sức ép các quốc gia dọc biên giới Nga, từ Bắc Cực đến Biển Đen. Ngài Putin là một kẻ thường xuyên vi phạm các cam kết và phá vỡ các thỏa thuận quốc tế. Ông ta sẽ biết rằng, ít nhất là dưới thời ngài Trump, Mỹ coi thường các đồng minh châu Âu không ra gì; họ đã không được tham khảo ý kiến ​​trong quá trình soạn thảo kế hoạch. Điều đó không tốt cho Mỹ. Nhật Bản và Hàn Quốc rất quan tâm và lưu ý đến điều này. Trung Quốc cũng sẽ nhìn ngó sang hướng Đài Loan.

Người của ngài Trump lập luận rằng, cách hiểu bi quan như vậy đã bỏ qua những đảm bảo an ninh mà Mỹ đang cung cấp cho Ukraine.

Điểm 10 của kế hoạch nói rằng, nếu Nga xâm lược, Mỹ sẽ kích hoạt một "phản ứng quân sự phối hợp". Nếu điều đó đáng tin cậy, thì ngay cả thỏa thuận này cũng có thể được chấp nhận. Nhưng thực tế không phải vậy.

Dưới thời Tổng thống Barack Obama và Joe Biden, Mỹ luôn khẳng định rõ ràng sẽ không gây chiến trực tiếp với Nga vì Ukraine. Dưới thời ông Trump, chưa rõ liệu Mỹ có gây chiến với Nga ngay cả vì NATO hay không nữa kia, chứ chưa nói đến “vì Ukraina”. Kế hoạch cho Ukraine khiến "sự đảm bảo an ninh" cho họ (Ukraine) hoàn toàn phụ thuộc vào ý thích, sự ngẫu hứng hay là sự yêu ghét cá nhân của ngài Trump, và lời cam kết này thậm chí sẽ không được Quốc hội Mỹ ủng hộ.

Điểm 10 cũng quy định rằng Mỹ sẽ được trả tiền để đồng ý hỗ trợ Ukraine. Lịch sử chiến tranh đánh thuê cho thấy, nếu một đội quân không tự nhận trách nhiệm một cách tự nguyện, thì không thể tin tưởng ở đội quân này được.

Bằng chứng cho thấy kế hoạch này là một thỏa thuận tồi tệ, bởi trên thực tế chỉ là một bản tối hậu thư. Hãy tự hỏi, nếu nó mang lại sự cứu mạng cho Ukraine, tại sao ông Trump lại phải ép buộc ông Zelenskyi? Nếu các đồng minh châu Âu của Mỹ cho rằng đây là một kế hoạch sáng suốt thì tại sao giờ đây họ lại phải loay hoay tìm cách – bất kỳ cách nào – để trì hoãn nó?

Phản pháo từ phe Trumplend là Ukraine phải đối mặt với thực tế: họ đang mất lãnh thổ ở tiền tuyến và bất kỳ thỏa thuận nào cũng phải phản ánh điều đó. Các thành phố và hệ thống điện của họ đang bị máy bay không người lái và tên lửa của Nga bắn phá đêm này qua đêm khác. Ông Zelensky đang bị bủa vây bởi một vụ bê bối tham nhũng, trong đó hàng chục triệu đô la, bị cáo buộc, đã bị các quan chức biển thủ, và vụ việc có thể lan đến tận cấp cao nhất trong chính quyền của ông.

Tuy nhiên, ngài Trump không hành động như thể Mỹ là đồng minh của Ukraine. Ông rõ ràng coi những điểm yếu này là thứ để khai thác, thay vì phải chỉnh sửa lại. Trong suốt cuộc chiến này, Mỹ và châu Âu đã cung cấp cho Ukraine quá ít và quá muộn. Ngày nay, Mỹ đang được trả tiền để cung cấp vũ khí cho Ukraine. Chỉ tháng trước, châu Âu đã không đạt được thỏa thuận về kế hoạch tịch thu tài sản của Nga bị đóng băng để cung cấp cho Ukraine 140 tỷ euro (160 tỷ đô la). Theo kế hoạch của ông Trump, số tiền đó giờ sẽ nằm dưới sự kiểm soát của Mỹ và được sử dụng để tạo ra lợi nhuận cho Mỹ. Các nhà lãnh đạo châu Âu họp hôm nay trong tâm trạng hoảng loạn, đang phải trả giá đắt cho việc bất lực, không giành được thế chủ động. Đó là một bản cáo trạng về sự thiển cận của họ.

Điều đó có ý nghĩa gì với ngài Zelensky?

Ukraine nên làm mọi cách để tránh xung đột với cả ông Trump lẫn ông Putin. Vì vậy, lối thoát tốt nhất đối với Tổng thống Ukraine là cảm ơn ông Trump vì những nỗ lực khôn ngoan của ông và hãy tham gia vào kế hoạch này. Mục tiêu của ông nên là đàm phán để cải thiện tình hình với hy vọng rằng ông Putin sẽ phản đối và cũng cố gắng giành được nhiều lợi thế hơn từ thỏa thuận. Nếu cuộc đàm phán bị đình trệ, cuối cùng ông Trump sẽ mất hứng thú.

Ngài Zelensky cũng nên kỳ vọng nhiều hơn vào sự ủng hộ từ phía châu Âu. Các nhà lãnh đạo châu Âu cần ngay lập tức liên kết với các nghị sĩ Cộng hòa đồng tình tại Quốc hội Mỹ để cảnh báo ông Trump không nên tiếp tục thỏa thuận ở hình thức hiện tại – hoặc, nếu các cuộc đàm phán thất bại, để ngăn Trump tấn công Ukraine. Bất chấp những vấn đề tài chính nghiêm trọng của châu Âu, các nhà lãnh đạo châu Âu cần tìm nguồn tiền bạc để giúp cho Ukraine tiếp tục cuộc chiến, điều này giờ đây có thể đồng nghĩa với việc tiếp tục chiến đấu mà không có Mỹ. Cuộc chiến sẽ rất cam go và chi phí sẽ cao, nhưng vẫn thấp hơn nhiều so với chi phí bảo vệ NATO trước mối đe dọa ngày càng trầm trọng từ Nga nếu Ukraine sụp đổ. Kế hoạch hiện tại của Mỹ không chỉ nguy hiểm cho Ukraine mà còn cho cả châu Âu; vì vậy, các nhà lãnh đạo châu Âu giờ đây phải chuyển từ phẫn nộ sang hành động. Họ đã lãng phí quá nhiều thời gian vào những suy nghĩ viển vông.

Đừng nghi ngờ gì nữa, đây là một thời khắc nguy hiểm. Khi một tổng thống không bị ràng buộc gì bởi lợi ích của nước Mỹ, mà thay vào đó lại bị thúc đẩy bởi – ai mà biết được? – những viễn cảnh về lợi nhuận béo bở cho các công ty Mỹ, sự căm ghét cá nhân đối với ông Zelensky, ảo tưởng về ông Putin, một cảm giác sai lầm về việc trở thành một chính khách, thì bất cứ điều gì cũng có thể xảy ra.

22.11.2025

Nguồn bản gốc: The Economist

Nguồn: FB Chan Vu

Đọc thêm

Trước tối hậu thư "ngày tận thế" của Trump - người Ukraine chắc chắn sẽ giữ phẩm giá của dân tộc!

Nguyễn Chiến Thắng

Như đã đưa tin, sau khi băng nhóm Trump cùng với Nga bí mật soạn thảo và tung ra cái gọi là "kế hoạch hoà bình" gồm 28 điểm mà thực ra là tối hậu thư "ngày tận thế" trong đó có 3 điều kiện mà người Ukraine không thể chấp nhận là "giao nộp Crimea, Lugansk, Donnesk, một phần Kherson, Zaporozhe cho Nga, giải giáp quân đội và giải trừ vũ khí thông thường, chấp nhận văn hóa Nga..."

Theo Reuters Trump không chỉ ký phê duyệt mà còn đưa ra một tối hậu thư kép nhằm buộc Ukraine phải ký vào "thỏa thuận hòa bình" trước ngày 27 tháng 11, nếu không Trump sẽ ngừng cung cấp vũ khí và chia sẻ thông tin tình báo.

Đứng trước thời khắc khó khăn này và áp lực một mất một còn này, tổng thống Ukraine và đã có bài phát biểu trước Quốc dân đồng bào.

Trước hết ông vấn an dân chúng và cam kết " giữ vững lòng trung thành. Tôi sẽ không bao giờ phản bội Tổ quốc. Lợi ích quốc gia Ukraine phải luôn đặt lên trên hết"

Ông nhắn nhủ người dân Ukraine rằng: Chúng ta hoặc là chấp nhận "28 điểm khó khăn, hoặc là một mùa đông cực kỳ khó khăn, những rủi ro khó khăn nhất và nhiều hơn nữa".

Ông nhấn mạnh rằng ông đã đưa ra câu trả lời cho điều này vào ngày 20 tháng 5 năm 2019, trong lời tuyên thệ trung thành với Ukraine, khi ông cam kết bảo vệ chủ quyền và độc lập của Ukraine, bảo vệ các quyền và tự do của người dân.

Với quốc tế ông nói "Chúng tôi không đưa ra những tuyên bố lớn tiếng. Chúng tôi sẽ bình tĩnh hợp tác với Mỹ và tất cả các đối tác ".

" Đây là một trong những thời điểm khó khăn nhất trong lịch sử chúng tôi. Áp lực lên Ukraine hiện nay là một trong những áp lực khó khăn nhất. Ukraine phải đối mặt với một lựa chọn rất khó khăn. Hoặc là mất phẩm giá, hoặc là nguy cơ mất đi một đối tác quan trọng "

Với tuyên bố này Zelensky đã ngầm nói với Trump rằng người Ukraine không thể vì ông ta mà đánh mất phẩm giá của mình.

Và dường như Trump và băng nhóm đã nhận thức được vấn đề này - người dân Ukraine đã đứng vững gần 4 năm trước quân đội Nga và 10 tháng trước áp lực của Trump và băng nhóm, thì họ sẽ tiếp tục không khuất phục.

Hôm nay, Trump đã ẻo lả nói rằng :

“Chà, ông ấy (Zelensky ) sẽ phải thích điều đó. Và nếu ông ấy không thích, thì, bạn biết đấy, có lẽ họ nên tiếp tục chiến đấu, tôi nghĩ vậy",

Tất nhiên là người Ukraine sẽ tiếp tục chiến đấu.

Họ chắc chắn sẽ chọn phẩm giá của mình mà không chọn Trump và băng nhóm.

Thay cho lời kết:

Trump nên nhớ.

Muốn trở thành vĩ đại thì phải đứng về phía lẽ phải, giúp kẻ yếu chống lại kẻ mạnh.

Giúp người bị xâm lược, chống lại kẻ xâm lược, chứ không phải chỉ biết hôi của, vào hùa với kẻ xâm lược, áp lực người bị xâm lược phải đầu hàng.

Nếu chỉ đơn giản là đầu hàng, chấp nhận mất đất để tránh đổ máu thì người dân Ukraine đã đầu hàng từ đầu cuộc chiến tranh chứ không cần băng nhóm của Trump nhúng tay vào để trục lợi và hôi của.

Nếu còn một chút liêm sỉ, thì Trump nên quay lại với chính nghĩa, hoặc tự rời đi, đừng để người dân Ukraine phải đưa tuyên bố ra lựa chọn.

Bài viết liên quan:

Bộ mặt thật (hay chân dung Nga - ngụy) của Trump đối với Ukraine sau cái gọi là "kế hoạch hòa bình 28 điểm" hay (tối hậu thư ngày tận thế.)

https://www.facebook.com/share/p/1Cx3DKq2St/

N.C.T.

Nguồn: FB Nguyen Chiến Thắng