Bauxite Việt Nam

Nguyễn Đức Thành 

Nhân dịp hai Thủ tướng hai nước Việt Nam và Campuchia gặp nhau nhân lễ  khánh thành cửa khẩu hữu nghị (và chắc chắn phía Campuchia sẽ tận dụng dịp này trao đổi ý kiến với Việt Nam về tình hình xung đột với Thái Lan), mới để ý là dường như Việt Nam cũng có chủ trương "16 chữ vàng" trong quan hệ với Campuchia: "Láng giềng tốt đẹp, hữu nghị truyền thống, hợp tác toàn diện, bền vững lâu dài".

Nghiên cứu một chút, thì thấy là 16 chữ này được hai thủ tướng của hai nước vào năm 2018 là Nguyễn Xuân Phúc và Hun Sen đã cùng "nhất trí". Không biết có phải là do phía Việt Nam đề xuất hay không. 

So với 16 chữ mà phía Trung Quốc đề xuất cho mối quan hệ Trung-Việt và dường như Việt Nam đã chấp nhận hoàn toàn: "Láng giềng hữu nghị, hợp tác toàn diện, ổn định lâu dài, hướng tới tương lai".

Không biết là phía Campuchia có tiếp nhận 16 chữ này từ phía Việt Nam theo cách mà Việt Nam tiếp nhận của Trung Quốc hay không? Nhưng qua đây cũng thấy một mô hình Mandala thú vị trong khu vực. Một nước trung bình "tái sản xuất" ra mối quan hệ với một nước nhỏ theo cái cách mà một nước lớn đã thiết lập quan hệ với mình. 

Tuy nhiên, mô hình Mandala này trên thực tế có nguy cơ (hoặc đã) bị phá vỡ, khi Trung Quốc đã can thiệp rất sâu vào Campuchia và thiết lập những mối quan hệ trực tiếp với nước này. 

Điều này tưởng chừng như tốt cho Campuchia, nhưng thực tế không phải như vậy – Vì nó làm trật tự khu vực bị xáo trộn. Kết quả của sự xáo trộn trật tự quốc tế thường là chiến tranh, to nhỏ, ngắn dài, tùy thuộc vào thực tiễn lịch sử (cấu trúc quyền lực khu vực). Như cuộc xung đột biên giới giữa Thái Lan và Campuchia hiện nay là một phần của biểu hiện đó. 

Mối quan hệ với Việt Nam thì chưa bộc phát ra, nhưng chắc chắn là đã có sự điều chỉnh. Bằng chứng là Việt Nam đã chính thức triển khai xây dựng thế trận quân sự trên biển Tây Nam.

Những hậu quả, nếu có, đến với Campuchia, không phải vì sự hiếu chiến hay thái độ hung hăng đến từ Thái Lan hay Việt Nam, mà ngược lại, bắt nguồn từ chính đường lối thiếu thận trọng, thiếu kiên nhẫn của Campuchia trong hai thập kỷ gần đây, đã đe dọa phá vỡ trật tự khu vực. Trước sự đe dọa đó, dù có thể chỉ là ở dạng tiềm năng, hai nước Thái Lan và Việt Nam đều phải trở nên thận trọng - và đôi khi trở thành quyết đoán, là điều rất khó tránh khỏi.

N.Đ.T.

(*) Tựa do BVN đặt

Nguồn: FB Nguyễn Đức Thành