Bauxite Việt Nam

Trên blog Thích học toán, GS Ngô Bảo Châu đã viết bài “Về sự sợ hãi” đưa ra một vài nhận xét về phiên tòa xử TS Cù Huy Hà Vũ trong ngày 4/4/2011 mà anh – xin phép được gọi GS bằng anh như chúng tôi vẫn quen gọi nhau trong thư từ riêng – cũng thống nhất với đông đảo mọi người rằng đây là một phiên tòa tệ hại. Tuy nhiên, ý kiến cụ thể của anh cũng đã gây nên nhiều cách nhìn trái ngược trong dư luận bạn đọc, nhất là bạn đọc trẻ. BVN coi sự trái ngược này là bình thường trong đối thoại nghiêm chỉnh, và vì thế xin công bố dưới đây hai trong nhiều bài trao đổi với bài viết của anh có phần ngược chiều nhau để chúng ta cùng bình tâm xem xét. Chỉ có thể nói thêm là trong tháng Tư năm 2009, khoảng vài ngày sau khi Nhóm khởi thảo chúng tôi gửi bản Kiến nghị thứ nhất yêu cầu Nhà nước ngừng dự án khai thác bauxite ở Tây Nguyên đến trưng cầu các nhà khoa học Việt Nam trong ngoài nước (12-4-2009), thì GS Ngô Bảo Châu – thông qua lời giới thiệu của GS Phạm Xuân Yêm – là một trong 135 người đã nhanh chóng phản hồi và có tên ngay trong danh sách đợt 1. Không những thế, qua hộp thư e-mail, anh Châu còn gửi riêng cho tôi một Thư kiến nghị khác do anh soạn, nhờ tôi in ra và gửi nhanh đến các vị lãnh đạo với mong muốn kịp thời góp thêm một tiếng nói nữa để có sức tác động mạnh hơn. Tiếc rằng cả bản Kiến nghị tập thể với hơn 3.000 chữ ký và bản Kiến nghị của GS Châu đều không hề nhận được chút hồi âm nào, trừ một lá thư độc nhất của Văn phòng Ủy ban Pháp luật Quốc hội gửi cho tôi báo tin đã nhận được đơn khiếu nại của “bà GS Nguyễn Thị Huệ” cùng với quyết định chuyển nó sang “Ủy ban Khoa học và Công nghệ Môi trường để xem xét xử lý”. Nguyễn Huệ Chi

1. Xin góp một lời bàn về bài phát biểu của Ngô Bảo Châu

Nhất Nhi

Tễu.

Mấy ngày nay cư dân mạng (gồm những người đi lề trái, lề phải, và cả đi ... trên vỉa hè) đang bình luận (loạn?) sôi nổi phát biểu của GS Ngô Bảo Châu về phiên tòa 4/4/2011. Tễu tôi, một người vốn không thạo nghề, nay như bị gió hoa lài lay, giật dây cũng xin bạo phổi góp vài lời. Có điều gì nói chưa thõi, xin bà con bỏ quá cho.

Một trong những phẩm chất hàng đầu đòi hỏi ở nhà khoa học là tính hoài nghi.

Chúng ta hãy thử xem đoạn đầu:

Câu 1. Tôi vốn không đặc biệt hâm mộ ông Cù Huy Hà Vũ.

Câu 2. Những lý lẽ ông đưa ra tôi cũng không thấy có tính thuyết phục đặc biệt.

Hai câu này thể hiện sự hoài nghi khoa học. Ở đây cần phải hiểu, tính hoài nghi, thận trọng cần có của nhà khoa học chân chính trong quá trình đi tìm/chứng minh một chân lý, hay một mệnh đề khẳng định. Hiểu rộng ra, nó cũng rất cần thiết cho phong trào dân chủ. Thật vậy, mỗi khi trên mạng/đài, báo... nói chung là các phương tiện truyền thông (và nhất là trong các đám đông đi xem tòa xử, như vụ 4/4 vừa rồi), xuất hiện một gương mặt bất đồng chính kiến, một nhà dân chủ (tự xưng/chưa quen), một tổ chức chính trị hay đảng phái thì điều đầu tiên là các cư dân mạng sẽ hoài nghi (không tránh được và cần phải thế). Nếu là một cư dân lề trái có chút thâm niên, hẳn bạn đã từng thấy các nhân vật được cộng đồng vạch mặt chỉ tên là "nhà dân chủ/bất đồng cuội". Thậm chí có trường hợp còn là cá chìm, là antel. Cảnh giác (hay hoài nghi) của GS NBC là hợp lý và hiểu được. Tuy vậy GS NBC cũng không bắt người đọc phải chờ quá lâu. Ngay câu tiếp theo, sự hoài nghi đã kết thúc bằng khẳng định chân lý:

Câu 3: Nhưng với những gì xảy ra gần đây, ông thể hiện mình như một con người không tầm thường.

Thật ra chỉ cần thế đã là quá đủ rồi, huống hồ GS NBG còn gọi rõ tên người anh hùng (CHHV) ra bằng sứ mạng của một anh hùng:

Câu 4: Như Hector người thành Troy, như Turnus người Rutuli hay như Kinh Kha người nước Vệ, ông Vũ không hề sợ hãi khi phải đối mặt với số phận của mình. Những nhân vật huyền thoại này đã làm mọi thứ để được đối mặt với số phận, để hoàn thành sứ mệnh của mình trong cuộc đời này.

Như thế là quá rõ chữ "không tầm thường" tức là "anh hùng" vậy. Tóm lại, đoạn đầu trong phát biểu của GS NBC là đoạn từ hoài nghi (khoa học) đến chân lý. Đó là hoài nghi loại may mắn, mà lại khá nhanh, vì từ khi tên tuổi TS CHHV xuất hiện (đấu tranh pháp lý bảo vệ đồi Vọng Cảnh, Kiện chính quyền Đà Nẵng, bênh vực giáo dân, kiện NTD, trả lời phỏng vấn... nếu tôi không nhầm) cho đến lúc này thì quãng thời gian vẫn là ngắn so với quãng thời gian cả thế giới toán học hoài nghi Bổ Đề Cơ Bản (mà Giáo sư là người may mắn chấm dứt hoài nghi khoa học bằng chứng minh khẳng định, và được mấy trăm nhà toán học thẩm định suốt một năm nữa!). Rõ ràng là để phân tích tư tưởng một tác phẩm, một bài luận hay một ý kiến phát biểu, thì cách hợp lý nhất là dựa trên ngữ cảnh của cả đoạn văn, nhiều khi là cả bài viết hay cả tác phẩm. Cách bình luận bóc/tách từng câu chữ trong phê bình văn học gọi là chiết tự, dễ làm lệch lạc tư tưởng / ý tứ, nội dung của tác giả.

Tương tự như vậy, cả đoạn còn lại, ý kiến, quan điểm của GS NBC cũng rất rõ ràng: ông khẳng định  quan tòa (đại diện cho hành pháp, mà ở VN thì rõ ràng là đại diện cho chính quyền, tức là Đảng CSVN) đã sai nghiêm trọng, hết sức lố bịch, chà đạp pháp luật, vi hiến. Thiết tưởng chẳng cứ là phải gọi tên ông K (ông?), ông T (ư?), ông 3Dz ra đây làm gì, thế giới đọc người ta cũng hiểu ngay, huống hồ là người Việt Nam! Ở đoạn này GS NBC thể hiện một văn phong hài hước, lịch thiệp, nhưng lại có sức mạnh lột trần sự thật, có lẽ còn mạnh mẽ, châm đau gấp bội so với cách nói huỵch toẹt, gọi mặt chỉ tên cụ thể nhiều. Chữ "cẩu thả" trong đoạn đó không đọc kỹ và suy nghĩ đúng đắn thì dễ cho là GS NBC cẩu thả và hời hợt. Nhưng ở đây, là đang nói về tòa án, về luật pháp, về thể chế! Cả nhà cầm quyền Hà Nội và GS NBC đều không cẩu thả một chút nào! Có chăng chữ cẩu thả ở đây lại khiến người ta phải liên tưởng đến 2 cái gì đã dùng rồi trong khách sạn Mạch Lâm ấy chứ! GS NBC là người từng học tập, nghiên cứu, tức là đã sống ở Pháp khá lâu năm, nay lại đã làm việc và sống cả ở Mỹ mấy năm rồi, văn minh, văn hóa ở các nơi ấy làm sao không thấm vào một bộ óc thông tuệ như vậy? Đọc xong bài phát biểu này tôi lại nhớ đến một trí thức lừng danh khác thời thực dân Pháp, một bộ óc thông tuệ đến mức cả nước Pháp đã từng phải kinh nể (kinh ngạc và nể phục), đó là Giáo sư Nguyễn Mạnh Tường (GS NMT). Giáo sư Nguyễn Mạnh Tường sinh năm 1909, tại Hà Nội. Ông theo học tại Trường Albert Sarraut và đỗ Tú tài năm 16 tuổi. Một con người mà "Dư luận cảm phục - Thực dân e ngại":

[Trích:

Nguyễn Mạnh Tường sinh ngày 16/9/1909 tại phố Hàng Đào, vốn gốc ở xã Cổ Nhuế, huyện Từ Liêm, Hà Nội trong một gia đình rất coi trọng việc học. Ở tuổi 16, Nguyễn Mạnh Tường đã hoàn thành tấm bằng Tú tài triết học loại ưu tại một trong những Trường trung học danh giá nhất Đông Dương, mang tên viên Toàn quyền Albert Sarraut. Cũng nhờ học lực xuất sắc mà mới 16 tuổi, cậu học trò Việt Nam ấy đã lên đường sang du học ở Pháp.

Chỉ ba tháng sau khi nhập học vào Trường Đại học Montpellier, ở tuổi 17, Nguyễn Mạnh Tường đã có trong tay Chứng chỉ Văn chương Pháp (Certificat de la Littérature Française) trước sự kinh ngạc của các thầy trò người Pháp đối với tài học của một chàng trai bản xứ. Năm 19 tuổi, cậu lại đoạt bằng Cử nhân văn chương hàng ưu đẳng khiến cho các thầy dạy kính nể và tạo điều kiện cho Nguyễn Mạnh Tường lấy luôn mảnh bằng danh giá Tiến sĩ Văn chương Nhà nước Pháp.

Và đến năm 1932, bước qua tuổi 23, Nguyễn Mạnh Tường đã làm nên một kỳ tích như các thầy đã đánh giá: cùng một lúc đạt cả hai bằng Tiến sĩ Nhà nước Pháp trên cả hai bộ môn văn chương và luật học. Sự kiện liên quan đến một trí thức trẻ người thuộc địa gây sự cảm phục của dư luận bao nhiêu thì chính quyền thực dân cũng e ngại bấy nhiêu như lời dọa dẫm của một phần tử thực dân tên là Clémenti Vautel trên tờ Nhật báo (Journal): “Người Pháp nên cẩn thận. Để người Việt Nam được học và học giỏi như vậy, liệu về nước họ có chịu ngồi yên không?”.

Và:

Hiệu trưởng Trường ĐH Paris VII danh tiếng từng nói về Nguyễn Mạnh Tường: “Đã 60 năm qua, trên đất nước Pháp này, chưa có một SV Pháp hay SV quốc tế nào phá được kỷ lục của Giáo sư kính mến: hai bằng Tiến sĩ nhà nước ở tuổi 22”.

Hết trích].

Mong bạn đọc thứ lỗi vì đoạn trích dài ở trên, nếu bạn phiền lòng, còn nếu bạn không cảm thấy vậy, xin đọc bài viết của ông Dương Trung Quốc: “Nguyễn Mạnh Tường - Người lập kỷ lục trên đất Pháp”, đăng trên báo Dân trí, thứ Tư, 06/02/2008 - 11:00.(link: dantri.com.vn). Vâng, đúng là báo Dân trí, dẫu nó thuộc "lề phải". Đôi khi trên báo lề phải cũng có bài hay ("Đã lâu lắm rồi trên báo QĐND mới có bài hay đến thế!" - lời gã Lái Gió mới đây khi gã gặp một bài của một "người quen" - Phương Nhi - nào đó. Mà Người Buôn Gió chuyên đi lề nào thì mọi người vẫn thường thấy quá còn gì?).

Hoặc nếu bạn nào có thời gian, hãy tìm đọc tác phẩm của GS NMT: Kẻ bị mất Phép Thông công. Bạn chỉ cần vào Google và search tên tác phẩm là sẽ thấy nhiều trang lưu trữ.

Còn các bạn đã đọc cuốn tự truyện đó rồi thì hẳn đồng ý với nhận xét của người viết bài này sau đây:

GS Nguyễn Mạnh Tường, người vừa là TS Luật khoa, vừa là TS Văn khoa có một văn phong rất bóng bảy, hào hoa phong nhã, bác học, phảng phất văn phong Hy Lạp cổ đại. Cách nói rất bóng bẩy nhưng lại hàm chứa nội dung rất sâu sắc, uyên thâm. Và sức công phá thì thật đáng kinh nể!

Quay lại chuyện GS NBC. GS Châu cũng sử dụng một cách hành văn bóng bẩy, nhẹ nhàng. Tựa như nếu một người ưa rượu mạnh, như cuốc lủi chẳng hạn, thì khi đọc lối viết như GS Nguyễn Mạnh Tường, hay ở chừng mực nào đó là GS Châu, cảm giác ban đầu có lẽ thấy như rượu vang Pháp. Song nếu đọc kỹ, uống chậm, nhâm nhi thì mới thấy hết được hương vị của nó vậy. Rượu đế thì nhanh say, nhanh đã nhưng cũng sẽ nhanh ... gục (và có khi cả phiền lụy sau đó?!), nhưng ai dám bảo rằng vang Pháp không say?

Và khác biệt quan trọng giữa hai thứ rượu là ở chỗ: NGƯỜI UỐNG RƯỢU mạnh (đế/cuốc lủi hay whisky chăng nữa) thì rất dễ bị dẫn đến tình trạng RƯỢU UỐNG NGƯỜI, còn người biết thưởng lãm vang (Pháp, Chi Lê/Argentina..) thì không!

Tựu trung lại, mỗi người có cách chọn rượu, uống rượu, và ... nấu rượu theo cách của mình. Rượu nào cũng ngon, cũng quí, miễn là nó được ủ từ MEN DÂN CHỦ THỨ THIỆT (chứ không phải men dỏm/giả hiệu/cuội). Đừng vội phán quyết một con người, qua loại rượu hoặc cách uống hay cách ... CHƯNG CẤT RƯỢU, dễ gây mất đoàn kết, không có lợi cho cộng đồng thảo dân trồng HOA LÀI (để nấu một mẻ rượu lớn, VANG LÀI VIỆT NAM, VANG NGÔ BẢO CHÂU, VANG CHHV, hay VANG 4-4-2011? Why not?) đâu nhé!.

Nếu một ngày nào đó ở ta cho ra loại vang này, tôi sẽ mua một chai đem biếu Tiến Sỹ Luật Cù Huy Hà Vũ, tôi cũng sẽ mời cả ông Nguyễn Hữu Chính, và cả các vị trong BCT hiện nay (nếu như họ còn ở Việt Nam?) cùng thưởng lãm. Tôi hình dung ông Vũ (người bị phạt hôm 4/4) nhâm nhi tận hưởng hương vị của loại vang này rồi khả một cái và thả một câu:

- Chà! đúng là rượu thưởng!

Còn các vị kia (người phạt hôm 4/4) thì thả (hay thổ) ra câu gì, có từ gì sau chữ rượu, đố các bạn đấy!!!

Hà Nội, 04:21 AM 10-4-11

N.N.

(*) Đặc biệt xin gửi lời bàn này đến anh (/chị?) Nguyễn Tường An, tác giả bài: "Ai sợ hãi? «Ông quan tòa» hay giáo sư Ngô Bảo Châu?" tôi đọc được trên dailyvnews1.wordpress.com, để xin anh chỉ giáo. Xin gửi anh lời chào trân trọng!

Tác giả gửi trực tiếp cho BVN

2. Cù Huy Hà Vũ: Lương tâm thời đại

Huỳnh Thục Vy

Tôi không nghĩ như Giáo sư Châu, qua những sự kiện nổi bật liên quan đến Tiến sỹ Vũ từ trước đến nay, chúng ta có thể thấy những việc ông đã làm không những sáng suốt, hợp pháp, hợp lòng người, mà còn thể hiện hài hòa tinh thần trách nhiệm với lòng yêu nước, lòng nhân ái với dũng lược của một sĩ phu.

Mấy hôm nay định viết một bài về Tiến sỹ Cù Huy Hà Vũ nhưng không biết phải viết gì, vì những bài viết về ông đã quá nhiều. Hôm qua, nhân đọc cái note “Về sự sợ hãi” từ blog “Thích học Toán” của Giáo sư Ngô Bảo Châu về Tiến sỹ Vũ, cảm thấy không thể không viết vài lời để nói lên những suy nghĩ của mình.

Bắt đầu bài viết ngắn của mình, Giáo sư Châu nói rằng: “Tôi vốn không đặc biệt hâm mộ ông Cù Huy Hà Vũ. Những lý lẽ ông đưa ra tôi cũng không thấy có tính thuyết phục đặc biệt. Nhưng với những gì xảy ra gần đây, ông thể hiện mình như một con người không tầm thường”. Mượn lời ông, tôi cũng muốn nói rằng tôi không đặc biệt hâm mộ Giáo sư Ngô Bảo Châu, và vì thế không bị lòng ngưỡng mộ chi phối đến nỗi không thể viết một bài phản biện bài viết của ông.

Ngay từ lúc bắt [đầu] đọc cái note này của ông, tôi cứ ngỡ như mình đang đọc một bài báo của một nhà báo ở New York Times, chứ không phải là của một người Việt Nam. Ông đã viết với giọng văn quá khách quan đến nỗi tôi cảm thấy ông là một người “ngoài cuộc”, nghĩa là ông đứng trên lập trường của một người không gắn cuộc sống, sinh mệnh và trách nhiệm của mình với cái đất nước này. Có lẽ lúc viết ông chỉ nhằm viết sao cho nó khách quan, không bị quan điểm chính trị chi phối. Nhưng đối với một người viết, tôi nghĩ điều quan trọng là mình làm sao để diễn đạt cái quan điểm chủ quan của mình với tinh thần tôn trọng sự thật và trách nhiệm, vậy là đủ. Thật sư tôi chưa hiểu lắm khi giáo sư Châu cho rằng: “Những lý lẽ ông (TS Hà Vũ) đưa ra tôi (GS Châu) cũng không thấy có tính thuyết phục đặc biệt”. Câu này hơi mâu thuẫn với câu tiếp theo: “Nhưng với những gì xảy ra gần đây, ông thể hiện mình như một con người không tầm thường”. Và nếu không phải là mâu thuẫn thì sự kết hợp của hai câu này cũng tạo cho người đọc cái cảm tưởng có căn cứ rằng ông Châu khẳng định những hành động của Tiến sỹ Hà Vũ mang nhiều tinh thần dũng cảm và lòng nhân hơn là tính hợp lý và trí tuệ.

Tôi không nghĩ như Giáo sư Châu, qua những sự kiện nổi bật liên quan đến Tiến sỹ Vũ từ trước đến nay, chúng ta có thể thấy những việc ông đã làm không những sáng suốt, hợp pháp, hợp lòng người, mà còn thể hiện hài hòa tinh thần trách nhiệm với lòng yêu nước, lòng nhân ái với dũng lược của một sĩ phu. Thử điểm lại vài hành động nổi bật mà Tiến sỹ Vũ đã làm trong sự soi sáng của trí tuệ và lòng can đảm.

Ngày 11 tháng 6 năm 2009, ông gửi đơn kiện TT Nguyễn Tấn Dũng về việc ký quyết định cho phép Trung Quốc khai thác quặng bauxite ở Tây Nguyên. Trong việc này ông đã hoàn toàn đúng khi cho rằng ông Dũng đã lạm dụng quyền lực và vi phạm pháp luật khi ký quyết định mà không thông qua Quốc hội. Theo luật Bảo vệ Môi trường của Việt Nam, những dự án cấp tỉnh, vùng như dự án bauxite Tây Nguyên trước khi được cho phép thực hiện, chủ dự án phải lập báo cáo Đánh giá môi trường chiến lược cùng với thủ tục lập báo cáo, thẩm định và phê duyệt báo cáo rất kỹ lưỡng. Trong đó, sự tham gia của các tầng lớp dân chúng, đặc biệt là các chuyên gia về môi trường đóng vai trò cực kỳ quan trọng và không thể thiếu trong Hội đồng thẩm định báo cáo ấy. Mọi phê duyệt của cơ quan chức năng phải dựa vào kết quả thẩm định của Hội đồng thẩm định. Nhưng ông Nguyễn Tấn Dũng đã ký quyết định mà không có bất cứ báo cáo Đánh giá môi trường chiến lược nào. Ngoài ra ông ta còn vi phạm một số luật khác. Với tư cách là một công dân, ông Vũ có quyền kiện Thủ tướng. Sau thảm họa bùn đỏ ở Hungary, tất cả chúng ta đều có lý do vững chắc để khẳng định việc phản đối dự án bauxite của Nhóm Bauxite Việt Nam, mà ông Vũ là cố vấn luật pháp là việc làm hoàn toàn chính đáng, hợp pháp và với tính thần trách nhiệm công dân cao.

Cũng trong năm 2009, ông Cù Huy Hà Vũ đã viết bài tố cáo Tòa án Đà Nẵng đã vi phạm nhân quyền nghiêm trong khi mang tướng Trần Văn Thanh đang bị hôn mê do tai biến ra xét xử, đề nghị cách chức và truy tố ông Chánh án Tòa án Đà Nẵng Nguyễn Văn Quận về "tội làm nhục người khác" và "tội ép buộc nhân viên tư pháp làm trái pháp luật”.

Ngày 14/9/2010 Tiến sĩ Hà Vũ lại có đơn kiện TT Nguyễn tấn Dũng về việc ban hành Nghị định số 136/2006/NĐ-CP cấm công dân khiếu nại tập thể, trái Hiến pháp và Pháp luật. Rồi cũng trong năm 2010, Văn phòng Luật sư của hai vợ chồng ông đã dũng cảm nhận lời bào chữa cho sáu Giáo dân Cồn Dầu bị truy tố với tội danh ''chống người thi hành công vụ và gây rối trật tự công cộng''. Ông Vũ cũng nhiều lần trả lời phỏng vấn trên các đài thuộc kênh thông tin tự do, yêu cầu xóa bỏ Điều 4 Hiến pháp, tố cáo nhà cầm quyền Việt Nam vi phạm các quyền tự do dân chủ của công dân mà cụ thể là tố cáo Phó Tổng Cục trưởng Tổng Cục An ninh Trung tướng Vũ Hải Triều về tuyên bố của ông Vũ Hải Triều đã đánh sập 300 trang mạng.

Đó là vài sự kiện nổi bật liên quan đến hoạt động đấu tranh bảo vệ môi trường và nhân quyền của Tiến sỹ Cù Huy Hà Vũ. Những việc ông làm đều dựa trên luật pháp (dù nền luật pháp Việt Nam hiện nay còn vô số điều đáng nói), hợp nhân tâm và đúng với thông lệ quốc tế. Thử hỏi khắp Việt Nam này, có mấy người dám làm những việc trọng đại với tri thức phong phú và tấm lòng rộng rãi như ông. Vậy mà không hiểu Giáo sư Ngô Bảo Châu đã có ý gì khi nói: “Những lý lẽ ông đưa ra tôi cũng không thấy có tính thuyết phục đặc biệt”?

Trong phiên tòa 4/4 vừa qua, Hồi đồng xét xử vụ án ông Cù Huy Hà Vũ đã vi phạm trắng trợn điều 214 Bộ luật Tố tụng hình sự Việt Nam khi họ từ chối công bố các tài liệu được cho là chứng cứ chống lại ông Vũ. Về điều này Giáo sư Châu cho rằng: họ cẩu thả, “làm cho xong việc” và sợ hãi tranh luận.

Thứ nhất, tôi đồng ý với ông Giáo sư khi ông cho rằng ở đây có sự sợ hãi tranh luận. Nhưng có lẽ ông chưa nói đầy đủ khi cho rằng Hội đồng xét xử sợ tranh luận. Hội đồng xét xử là người của chế độ, trước phiên tòa, họ là người đại diện cho chế độ, nói lên tiếng nói và bảo vệ quyền lợi chế độ. Vậy thì khi họ sợ hãi tranh luận thì điều đó cũng có nghĩa là cái chế độ này sợ hãi. Về cả mặt lý luận tư tưởng lẫn thực tiễn khách quan, sự tồn tại của chế độ này là cả một điều nghịch lý to lớn. Có ai không sợ hãi khi công lý, lòng người và sự thật không đứng về phía mình, dù kẻ đó có trong tay hàng ngàn đại bác, xe tăng, và hàng triệu Công an, Quân đội? Có ai không sợ hãi khi đối diện với một nhân cách lớn, một con người đại diện cho lòng dân, cho sự tiến bộ, đã tranh đấu hết mình cho công lý và sự thật, đặc biệt là khi gần đây một số chế độ độc tài lần lượt sụp đổ khi sự tồn tại không hợp lòng dân của họ đã đến đoạn đường cuối? Cả chế độ này đã, đang và sẽ sợ hãi những người con đất Việt đầy tài năng trí tuệ và có đủ cả sự can trường như ông Vũ, chứ không chỉ có mấy ông Thẩm phán và Hội thẩm tép riu.

Thứ hai, tôi không thể nào đồng ý khi Giáo sư Ngô Bảo Châu cho rằng, Hội đồng xét xử đã cẩu thả trong việc xét xử. Họ không hề cẩu thả, thậm chí còn rất cẩn thận. Hơn nữa, tất cả mọi diễn tiến và kết quả ở bất cứ một phiên tòa nào ở Việt Nam hiện nay, đặc biệt là các phiên toà liên quan đến chính trị đều được xem xét ở hậu trường rất cẩn thận, nghĩa là mọi thứ đã được ngầm thỏa thuận và quyết định ở hậu trường trước khi phiên tòa bắt đầu. Các phiên tòa chỉ là một màn kịch, một trò hề công lý diễn ra cho công luận xem chơi. Hãy suy xét bằng tư duy logic để thấy rằng người ta không cẩu thả như Giáo sư Châu nói. Trước tiên, Hội đồng xét xử là người phục vụ (và có liên đới quyền lợi với) chế độ, làm sao họ cẩu thả khi xét xử một vụ án liên quan đến uy tín và động chạm nghiêm trọng đến quyền lợi chế độ? Thứ nữa, khi bất cứ việc gì được sắp xếp từ trước thì chắc chắn nó luôn được xem xét cẩn thận bởi nhiều người với sự chỉ đạo thống nhất từ cấp trên; chỉ khi nào một phiên tòa được diễn tiến tự nhiên (như các phiên tòa dưới hệ thống Thông luật Anh - Mỹ chẳng hạn), không có sắp đặt trước thì khi sai sót xảy ra chúng ta mới có thể quy kết cho trình độ chuyên môn và mức độ cẩn thận của Thẩm phán. Theo tôi, phiên tòa xử Tiến sỹ Cù Huy Hà Vũ được chuẫn bị cực kỳ công phu, không những trong phiên tòa mà cả ngoài phiên tòa Công an dày đặc, kiểm soát mọi biểu hiện của người dân đến xem, và đã có rất nhiều người bị bắt, bị đánh…(theo RFA). Nhà cầm quyền Việt Nam đã thẩm định và tiên liệu kỹ lưỡng về phản ứng của người dân trong nước cũng như cộng đồng quốc tế để đối phó.

Tiếp theo Giáo sư Châu cho rằng: “Trong trường hợp này, rất nên tạo điều kiện cho ông ta (quan tòa) chuyển sang công tác khác, phù hợp hơn”. Cách chức một hai người có lỗi chỉ là sự giải quyết bề nổi, họ chỉ như những “con dê tế thần” của chế độ (lâu nay phương pháp này thường được nhà cầm quyền Việt Nam dùng khi có scandals). Sự ra đi của họ tạo sự chính danh ảo, sự chính danh mỵ dân cho những người còn tiếp tục cầm quyền. Vậy thì sự ra đi này có giải quyết được tận gốc vấn đề hay không? Hỏi cũng là để trả lời!

Giáo sư Ngô Bảo Châu đã viết một câu kết khá ấn tượng: “Không thể lấy sự cẩu thả và sự sợ hãi làm phương pháp bảo vệ chế độ”. Câu nói này thật hay và có gì đó mang hơi hướng triết lý nhưng thiết nghĩ những người cộng sản từ trước nay chưa bao giờ bất cẩn với sự sống còn của mình. Thay vì nói điều này với Hồi đồng xét xử phiên tòa 4/4, Giáo sư Châu nên nói điều này (trừ cụm từ “sự cẩu thả”) với Bộ chính trị và những người cầm quyền chóp bu thì tốt hơn. Tôi thấy thật không công bằng khi cứ đổ lỗi cho mấy ông Thẩm phán và Hội thẩm.

Là một người còn quá trẻ, thật sự tôi không tự tin lắm với việc viết phản biện nhắm vào một cá nhân, hơn nữa lại là một cá nhân nhiều thành tựu và uy tín như Giáo sư Châu. Thế nhưng, cũng mượn lời ông, tôi muốn nói rằng chúng ta không nên sợ hãi tranh luận. Bởi sự thật có thể là nhiều mảnh ghép, chứ không nhất thiết phải là đúng hay sai. Tranh luận giúp chúng ta tìm ra nhiều mảnh ghép của chân lý, do đó việc tiếp cận nó sẽ dễ dàng hơn. Và chân lý đạt được thông qua lý luận luôn là thứ cần thiết để tạo nên sự canh tân ngoạn mục trong mọi lĩnh vực: chính trị, văn hóa, xã hội, khoa học…

H.T.V.

Tam Kỳ, ngày 7 tháng 4 năm 2011

Nguồn: vtunnel.com