Bauxite Việt Nam

Mai Hưng dịch

Trong hơn một năm, chúng tôi đã cố gắng để đạt tới một thỏa thuận nhằm chấm dứt sự hỗn loạn ngày càng sâu sắc ở Venezuela. Nhưng không có giải pháp nào khả thi chừng nào mà đất nước này vẫn còn bị ràng buộc với Cuba.

Một bức tranh tường Fidel Castro ở Caracas, Venezuela. Ảnh: Getty Images

Tôi là thành viên của liên minh đối lập đã từng tham gia các cuộc đàm phán với chính phủ của Nicolas Maduro từ hồi giữa năm 2017 và 2018. Trong hơn một năm, chúng tôi đã cố gắng để đạt tới một thỏa thuận nhằm chấm dứt sự hỗn loạn ngày càng sâu sắc ở Venezuela. Nhưng không có giải pháp nào khả thi chừng nào mà đất nước này vẫn còn bị ràng buộc với Cuba.

Bộ trưởng truyền thông và đại diện của chính quyền (Maduro) trong các cuộc đàm phán, ông Jorge Rodriguez, đã nhắc lại mong muốn của Venezuela rằng họ muốn nhận được sự đối xử tương tự như sự đối xử đối với Cuba. Tuyên bố này bộc lộ sự dối trá của chế độ (Maduro): một chế độ độc tài được chấp nhận và rốt cuộc có được sự cha truyền con nối của nó, giống như một Raul Castro, (sinh 1931, là em trai, đồng thời cũng là bạn chiến đấu từ những ngày đầu của Cách mạng Cuba cùng với cựu Chủ tịch Cuba Fidel Castro, hiện vẫn giữ chức Bí thư thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Cuba, được thừa hưởng từ anh trai của mình là Fidel Castro, 1926 – 2016, và truyền lại cho Miguel Diaz-Canel, sinh 1960, được chọn để thay thế Raul Castro làm Chủ tịch Hội đồng Nhà nước và Thủ tướng (Chủ tịch) của Hội đồng Bộ trưởng từ ngày 18 tháng 4 năm 2018- người dịch).

Nhưng Cuba còn hơn cả một nguồn cảm hứng và là hình mẫu cho chính quyền của Hugo Chaves (Chavismo). Quốc đảo này đã trấn lột Venezuela và bắt Venezuela làm con tin một cách hiệu quả. Các quyết định quan trọng của chính quyền Maduro được đưa ra ở Havana, chứ không phải là ở Caracas. Những chiếc xúc tu của chế độ Fidel Castro kéo dài và đeo bám đến tận một số tổ chức của chính quyền Venezuela, bao gồm các lực lượng vũ trang và các văn phòng phụ trách các hoạt động nhập cư và y tế.

Hồi tháng 10, trong một bài phát biểu tại Liên Hợp Quốc, Tổng thư ký của Tổ chức các quốc gia châu Mỹ, Luis Almagro, đã nói rằng có ít nhất 22.000 người Cuba đã xâm nhập vào chính quyền và các tổ chức ở Venezuela. Họ đã thâm nhập sâu đến mức, (ông giải thích), nắm giữ các vị trí quan trọng trong các cơ quan chính quyền, trong các hoạt động tình báo và an ninh quốc gia.

Trong vài năm qua, chế độ của ông Maduro đã chuyển sang củng cố quyền lực và triệt hạ các thể chế dân chủ. Trong cuộc bầu cử quốc hội năm 2015, các đảng đối lập đã giành được đa số ghế trong Quốc hội, nhưng ông Maduro đã tước bỏ các quyền hạn của Quốc hội. Năm sau, chế độ Maduro lại trì hoãn một cách bất hợp pháp các cuộc bầu cử địa phương và đình chỉ tiến trình kêu gọi trưng cầu dân ý về cương vị và nhiệm kỳ tổng thống. Năm 2017, chúng tôi đã xuống đường để phản đối các bản án bất hợp pháp do Tòa án Công lý Tối cao chống lại Quốc hội, và chúng tôi đã chọn cách không tham gia vào các cuộc bầu cử địa phương gian lận.

Trong năm đó, các cuộc biểu tình dân sự chống lại chế độ độc tài Maduro đã khiến ít nhất 120 người chết, hàng ngàn người bị thương và hàng trăm người bị cầm tù. Theo Foro Penal, một tổ chức nhân quyền nổi tiếng của Venezuela, 911 tù nhân chính trị đang bị giam giữ tại Venezuela. Trong năm qua, bảy nỗ lực của quân đội nhằm phục hồi Hiến pháp và chủ quyền của chúng ta mà ngày nay bị kiểm soát một phần bởi sự chỉ huy và lãnh đạo của Cuba, đã bị vô hiệu hóa. Hơn 100 sĩ quan quân đội đã bị cầm tù.

Trong các cuộc đàm phán hòa giải với chế độ Maduro, được tiến hành tại Cộng hòa Dominic, chúng tôi đã tìm cách đồng ý về các điều kiện cho một cuộc bầu cử tổng thống với sự bảo đảm dân chủ, nhưng chế độ Maduro đã từ chối một tiến trình bầu cử phản ánh ý nguyện của người dân Venezuela. Chúng tôi đã từ chối ký thỏa thuận như vậy và các cuộc đàm phán đã chấm dứt vào tháng 1 năm 2018. Trong nhiều năm, phe đối lập đã cố gắng đàm phán với chế độ để tìm giải pháp dân chủ cho tình hình hỗn độn này.

Thay vào đó, vào ngày 20 tháng 5 năm 2018, ông Maduro lại tiếp tục với một cuộc bầu cử tổng thống giả dối, vốn không được người dân Venezuela và nhiều nền dân chủ trên thế giới công nhận. Cách tiếp cận của ông Maduro đã lặp lại mô hình Cuba, nơi mà các quy định và các cuộc bầu cử của một đảng duy nhất không thể cạnh tranh.

Mối quan hệ không thể tách rời giữa chế độ độc tài Fidel và chế độ Hugo Chaves (Chavista) bắt đầu từ 25 năm trước, khi Hugo Chavez đến thăm Havana ngay sau khi được ra tù. Năm 1989, khi Bức tường Berlin sụp đổ và kéo theo sự sụp đổ của Liên Xô, đất nước Cuba của Fidel đã mất đi vị ân nhân kinh tế hào phóng. Việc ông Chavez lên nắm quyền lực ở Venezuela một thập kỷ sau đó đã cho phép ông Castro tìm được người thay thế (cho vị ân nhân kinh tế là Liên xô, nay đã biến mất trên bản đồ chính trị - người dịch). Mối quan hệ giữa hai nước đã được củng cố từ năm 2004 đến 2014, khi Venezuela may mắn trải qua một trận mưa dầu khí trời cho. (ý nói trong những năm tháng đó, giá dầu mỏ vọt lên cao ngất – người dịch ).

Mối quan hệ này đã được chứng minh là hết sức béo bở cho chính quyền Cuba. Mỗi ngày, có từ 40.000 đến 50.000 thùng dầu của Venezuela được gửi đến Cuba, bất chấp một thực tế là trong những năm gần đây sản lượng dầu của Venezuela đã giảm tới hơn 60%. Trợ cấp kinh tế của Venezuela cho Cuba đạt đến mức cao nhất, chiếm khoảng 12% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Cuba.

Trong những năm giá dầu tăng cao, khoảng 90.000 thùng dầu thô mỗi ngày, tương đương 9 tỷ đô la hàng năm, đã được gửi đến Cuba. Một con số ước tính khác là trong khoảng 15 năm, Venezuela đã trợ cấp tới 35 tỷ đô la dầu mỏ cho Cuba.

Venezuela phải gánh chịu thêm nợ nần khi, từ năm 2017 đến 2018, ông Maduro đã mua tới 440 triệu đô la dầu thô của nước ngoài và gửi cho Cuba. Do đó, vấn đề không phải là một cuộc xâm lược Venezuela tiềm tàng của một cường quốc nước ngoài; mà là  trong hơn một thập kỷ, Cuba là một kẻ ăn bám, tước đoạt tài nguyên của chúng tôi.

Nhưng không giống như Cuba, chúng tôi không phải là một đảo quốc. Chúng tôi có biên giới trên bộ, và tấn bi kịch của chúng tôi đã lan rộng ra khắp khu vực, gây thêm áp lực cho các quốc gia láng giềng. Để ổn định khu vực và khôi phục nền dân chủ, chúng ta phải cắt bỏ mầm bệnh chuyên chế độc tài bắt nguồn từ Cuba và Venezuela. Dân chủ không thể được khôi phục chừng nào mà hai chế độ này chưa bị tách rời.

Ông Maduro đã cho thấy rằng ông ta sẽ không tự nguyện rời bỏ quyền lực. Những người trong số chúng tôi chống lại sự cai trị của ông ta không được vũ trang, và chúng tôi cũng không tìm cách lật đổ chế độ của ông ta bằng bạo lực. Chúng tôi đã đề nghị ân xá nhưng đã bị từ chối. Tuy nhiên, chúng tôi sẽ không bao giờ chấp nhận sự bình thường hóa của chế độ độc tài trên thực tế này. Chừng nào mà ông Maduro còn nắm giữ quyền lực thì sẽ còn có thêm nhiều người chết, nhiều tù nhân, nhiều đàn áp và nhiều người dân còn buộc phải lưu lạc quê người. Cộng đồng quốc tế đã sử dụng hết kho vũ khí ngoại giao của mình vì không có tiền lệ nào ở Mỹ Latinh cho một tình huống tương tự như ở Venezuela. Một khi tình hình chín muồi, lối thoát của ông Maduro sẽ tương tự như sự vụn vỡ của Bức tường Berlin đối với khu vực (châu Mỹ Latinh).

Tại thời điểm này, thật là sai lầm khi yêu cầu những người tìm kiếm nền dân chủ ở Venezuela tách biệt họ với các đồng minh Hoa Kỳ và Mỹ Latinh. Họ đại diện cho cơ hội duy nhất để đối trọng với một chế độ với quyền lực vô độ và không có sự giám sát nào về thể chế, một thể chế được vũ trang và sẵn sàng thực hiện bạo lực. Các nước dân chủ phải gây áp lực trực tiếp lên Havana cũng như mang lại một sự thay đổi ở Venezuela.

Lời kêu gọi của Chủ tịch Quốc hội và Quyền chủ tịch nước, Juan Guaido, về việc Venezuela ngừng viện trợ dầu mỏ cho Cuba là bước đi đầu tiên. Các công ty giao dịch dầu mỏ của Venezuela phải tuân thủ nếu họ muốn tránh các biện pháp trừng phạt thứ cấp bắt nguồn từ các biện pháp trừng phạt được áp đặt bởi Hoa Kỳ đối với công ty dầu khí nhà nước của chúng tôi, P.D.V.S.A. Về phần mình, Nhóm Lima phải đảm bảo rằng các cuộc điều tra đã được thỏa thuận trước đó về tham nhũng và vi phạm nhân quyền mà có thể liên quan đến công dân của các quốc gia, cũng như Venezuela và Cuba, phải được tiến hành.

Cuối cùng, phe cánh tả quốc tế phải hiểu rằng người dân Venezuela là nạn nhân của không chỉ một chế độ độc tài của một người, mà là của hai: chế độ độc tài của ông Maduro, và chế độ độc tài của Cuba. Họ phải rút lại sự cấu kết và hỗ trợ cho Nicolas Maduro.

M.H. dịch từ bài: Cuba Has Hijacked Venezuela

VNTB gửi BVN