Bauxite Việt Nam

Thùy Dương

Hôm nay 19/08/2025, theo kế hoạch, ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị có cuộc gặp với thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi tại New Delhi để thảo luận việc khôi phục quan hệ thương mại song phương và giải quyết bất đồng biên giới sau gần 5 năm gián đoạn. Cũng vào hôm nay, Ajit Doval, cố vấn an ninh quốc gia của Ấn Độ, nhận định quan hệ giữa hai cường quốc châu Á đang bước vào «một giai đoạn mới».

Ảnh minh họa: Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị và thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi.  AP

Quan chức này còn cho biết thêm là lần đầu tiên tính từ năm 2018, thủ tướng Narendra Modi sẽ đến Trung Quốc vào ngày 31/08-01/09 tham dự thượng đỉnh Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (OCS) tại Thiên Tân.

Dù hai nước láng giếng Ấn Độ và Trung Quốc đang có bất đồng về biên giới, nhưng theo giới quan sát, New Delhi và Bắc Kinh đang tăng tốc sưởi ấm quan hệ song phương trong trong bối cảnh cả hai nước đều có những căng thẳng thương mại với chính quyền Mỹ của tổng thống Donald Trump.

Trên thực tế, hai nước đã có những dấu hiệu hâm nóng quan hệ từ trước, ví dụ nối lại các chuyến bay trực tiếp giữa Ấn Độ và Trung Quốc, cấp trở lại thị thực du lịch cho người Trung Quốc sau nhiều năm hạn chế, tái khởi động thương mại qua biên giới ở vùng Himalaya … Trên đài RFI, ông Kanti Bajpai, chuyên gia về quan hệ Ấn-Trung, nhận định, với việc đe dọa tăng thuế suất nhắm vào hàng hóa của Ấn Độ với lý do New Delhi nhập khẩu dầu lửa của Nga, chính Donald Trump đã thúc đẩy chiến lược của Ấn Độ: rời bỏ thế «không liên kết» để xích lại gần đối thủ của Mỹ khi bị Washington gây áp lực quá mạnh.

Đầu tháng Tám, thủ tướng Ấn Độ Modi đã cử cố vấn an ninh quốc gia Ajit Doval sang gặp tổng thống Nga tại Điện Kremlin, đồng thời đích thân thủ tướng Modi điện đàm và mời Vladimir Putin sớm đến thăm Ấn Độ. Narendra Modi giải thích trên mạng xã hội X rằng lãnh đạo hai nước đã «tái khẳng định cam kết làm sâu sắc hơn mối quan hệ đối tác chiến lược đặc biệt và ưu tiên giữa Ấn Độ và Nga». Ngoại trưởng Ấn Độ Subrahmanyam Jaishankar cũng dự kiến đến Nga vào ngày 21/08 để gặp đồng nhiệm Sergei Lavrov.

Như vậy, theo nhận định của báo Pháp Le Monde ngày 17/08, chính cách hành xử tệ hại của tổng thống Mỹ Donald Trump với Ấn Độ đã đẩy New Delhi, vốn lâu nay vẫn được coi là đồng minh của Washington, vào vòng tay của các kẻ thù của Mỹ. Nói cách khác, đòn thuế của Donald Trump đã phản tác dụng. Dọa tăng thuế suất với mục đích khiến Ấn Độ rời xa Nga, nhưng có thể ông Trump lại thúc đẩy New Delhi xích lại gần hơn với cả Matxcơva, đối tác lịch sử và cũng là nước cung cấp nhiều vũ khí nhất cho Ấn Độ, cũng như với Bắc Kinh.

Dùng chính sách đối ngoại để đáp trả đòn thuế quan của Mỹ 

Trung Quốc hiện giờ là đối tác thương mại lớn thứ hai của Ấn Độ, chỉ sau Hoa Kỳ, nhưng cán cân thương mại giữa Ấn Độ và Trung Quốc mất cân bằng nghiêm trọng. Vẫn theo Le Monde, trong năm 2024, New Delhi ghi nhận thâm hụt thương mại với Trung Quốc lên đến 99,21 tỷ đô la Mỹ (85 tỷ euro). Toàn bộ các lĩnh vực kinh tế của Ấn Độ, ví dụ dược phẩm và điện tử, vốn là những ngành công nghiệp mũi nhọn, đều lệ thuộc vào nguồn cung từ Trung Quốc. Để tái cân bằng thương mại và đẩy mạnh công nghiệp hóa đất nước, New Delhi hiện đang dự tính mở cửa cho đầu tư của Trung Quốc.

Để đáp trả các lệnh trừng phạt thuế quan của Hoa Kỳ, thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi cũng bóng gió rằng ông muốn củng cố quan hệ với BRICS, nhóm các nền kinh tế mới trỗi dậy, trong đó có Brazil, Nga và Trung Quốc. Donald Trump từng cáo buộc BRICS áp dụng các chính sách «bài Hoa Kỳ».

Gulshan Sachdeva, giáo sư đại học Jawaharlal Nehru, nhận xét trên báo Hindustan Times, được Le Monde dẫn lại: «Cũng theo cách Donald Trump sử dụng thuế quan để đạt được các mục tiêu trong chính sách đối ngoại, Ấn Độ đã chọn chính sách đối ngoại như một phương tiện để đáp trả những đòn thuế quan thất thường của Donald Trump. Đây là một phản ứng địa chính trị đối với việc Hoa Kỳ sử dụng thuế quan như một loại vũ khí».

Trong khi đó, Shanthie Mariet D'Souza, thuộc đại học Massachusetts-Amherst, viết trên The Diplomat: «Quyết định (về thuế quan) của ông Trump có nguy cơ gây nguy hiểm cho một mối quan hệ đã được xây dựng qua nhiều năm đàm phán và đầu tư từ cả hai phía». Xin nhắc lại là những người tiền nhiệm của Donald Trump đã đặt cược rằng New Delhi có thể đóng một vai trò then chốt, làm đối trọng với Trung Quốc tại Châu Á - Thái Bình Dương.

T.D.

Nguồn: RFI

*

Đọc thêm: 

Rạn nứt đáng báo động trong quan hệ Ấn Độ - Mỹ

Happymon Jacob, “The Shocking Rift Between India and the United States”, Foreign Affairs, 14/08/2025

Viên Đăng Huy biên dịch

Trong 25 năm qua, Ấn Độ và Mỹ đã trở nên gắn bó hơn bao giờ hết, xây dựng mối quan hệ kinh tế và chiến lược vững chắc. Quan hệ đối tác của họ dựa trên các giá trị và lợi ích chung: cả hai đều là những nền dân chủ lớn nhất thế giới, là nơi sinh sống của các quần thể đa văn hóa rộng lớn, và cả hai đều lo ngại về sự trỗi dậy của Trung Quốc, nước láng giềng phía bắc của Ấn Độ. Nhưng trong bốn tháng qua, mối quan hệ được vun đắp cẩn thận đó đã đột ngột trật bánh. Sự trở lại của Tổng thống Mỹ Donald Trump vào Nhà Trắng đe dọa làm tiêu tan những thành tựu của một phần tư thế kỷ.

Các hành động của Trump đã bỏ qua một số mối quan ngại cốt lõi trong chính sách đối ngoại của Ấn Độ, vượt qua những lằn ranh đỏ nhạy cảm mà các chính quyền Mỹ trước đây có xu hướng tôn trọng. Mỹ từng coi Ấn Độ là một đối tác quan trọng của Mỹ ở châu Á. Ngày nay, Ấn Độ phải đối mặt với mức thuế suất cao nhất hiện tại của Mỹ, 50 phần trăm — một hình phạt rõ ràng cho việc Ấn Độ mua dầu của Nga sau cuộc xâm lược Ukraine năm 2022. Ấn Độ đang phải đối phó với mức thuế suất cao hơn cả Trung Quốc, quốc gia mà, ít nhất cho đến gần đây, Washington muốn New Delhi giúp kiềm chế. Thật vậy, Trump dường như muốn đạt được thỏa thuận với Trung Quốc hơn là nhượng bộ lập trường cứng rắn của mình đối với Ấn Độ. Và tệ hơn nữa, Trump đã công bố một thỏa thuận vào cuối tháng 7 với kẻ thù không đội trời chung của Ấn Độ là Pakistan, theo đó Mỹ sẽ hợp tác để phát triển trữ lượng dầu mỏ của Pakistan.

Những rắc rối về thuế quan này xảy ra sau một cú sốc khác đối với hệ thống Ấn Độ: sự can thiệp của Trump hồi tháng 5 vào một cuộc đụng độ giữa Ấn Độ và Pakistan. Sau vài ngày leo thang tấn công do một vụ thảm sát khủng bố ở Ấn Độ gây ra, Trump đã đơn phương tuyên bố rằng ông đã làm trung gian ngừng bắn giữa hai nước. Ấn Độ kịch liệt bác bỏ tuyên bố đó — New Delhi từ lâu đã phản đối bất kỳ sự hòa giải bên ngoài nào đối với các tranh chấp của mình với Islamabad, và các quan chức Mỹ đã cẩn thận không làm tổn hại đến sự nhạy cảm của Ấn Độ trong lĩnh vực này — nhưng ông Trump vẫn quyết làm tới cùng. Không nghi ngờ gì, ông cảm thấy bị xúc phạm bởi sự phản đối của Ấn Độ, giống như ông hài lòng bởi sự chấp nhận ngay lập tức của Pakistan đối với các tuyên bố của ông và việc Pakistan cuối cùng đề cử ông cho Giải Nobel Hòa bình.

Các quan chức Ấn Độ đang rất tức giận, nhưng họ hiểu rằng sự tức giận khó có thể hiệu quả khi lý trí đã thất bại. Hiện tại, New Delhi đã quyết định chờ đợi cơn bão qua đi, cẩn thận lựa chọn ngôn từ trong các phản ứng của mình để cố gắng không làm trầm trọng thêm tình hình trong khi báo hiệu cho công chúng trong nước rằng họ không đơn thuần là phục tùng Nhà Trắng. Những hệ lụy từ việc Trump bắt nạt đối với đại chiến lược của Ấn Độ rất sâu sắc: chính sách đối ngoại của Trump đã làm đảo lộn các giả định địa chính trị quan trọng của New Delhi và làm lung lay nền tảng của quan hệ đối tác Mỹ-Ấn Độ. Chính sách “đa phương hóa” được Ấn Độ ưa chuộng — tìm kiếm bạn bè ở khắp mọi nơi trong khi từ chối hình thành các liên minh rõ ràng — đã tỏ ra không hiệu quả. Tuy nhiên, các hành động của Trump sẽ không khuyến khích một sự điều chỉnh lớn trong chính sách đối ngoại của Ấn Độ. Thay vào đó, New Delhi sẽ khảo sát bối cảnh địa chính trị đang thay đổi và có thể quyết định rằng những gì họ cần là nhiều mối quan hệ hiệu quả hơn, chứ không phải ít hơn. Để tự bảo vệ mình khỏi sự thất thường của chính quyền Trump, Ấn Độ sẽ không từ bỏ đa phương hóa mà sẽ theo đuổi nó mạnh mẽ hơn nữa.

Không được coi trọng

Kể từ khi giành độc lập vào năm 1947, Ấn Độ chủ yếu theo đuổi chính sách không liên kết, tránh xa các liên minh chính thức và chống lại việc bị lôi kéo vào các khối cạnh tranh. Lập trường đó phần lớn đã định hình chính sách ngoại giao của nước này trong thời Chiến tranh Lạnh, nhưng bắt đầu thay đổi sau sự sụp đổ của Liên Xô, khi Ấn Độ mở cửa nền kinh tế và theo đuổi mối quan hệ tốt hơn với Mỹ. Giờ đây, cộng đồng chính sách đối ngoại của nước này nhấn mạnh cam kết đa phương hóa, bao gồm đa dạng hóa các quan hệ đối tác, từ chối tham gia các liên minh quân sự, thúc đẩy một trật tự thế giới đa cực trong đó không có một siêu cường hay một cặp cường quốc lớn nào chiếm ưu thế, và sẵn sàng tham gia hợp tác dựa trên các vấn đề với nhiều chủ thể khác nhau trên các ranh giới địa chính trị.

Chính sách này được thúc đẩy bởi cả chủ nghĩa thực dụng và hy vọng rằng Ấn Độ có thể đóng vai trò là một cực trong trật tự sắp tới. Các nhà hoạch định chính sách Ấn Độ tin rằng các nhu cầu kinh tế, chiến lược và quân sự của đất nước không thể được đáp ứng bởi một đối tác hoặc liên minh duy nhất. Họ cho rằng Ấn Độ có thể duy trì mối quan hệ của mình, chẳng hạn, với Iran và Nga trong khi vẫn hợp tác chặt chẽ với Israel và Mỹ, và trong khi xây dựng các liên minh ở cái gọi là khu vực Nam bán cầu với các quốc gia như Brazil và Nam Phi. New Delhi đã hình dung rằng Washington, đặc biệt, sẽ chấp nhận hành vi này vì khi nói đến sự cạnh tranh với Trung Quốc và cuộc tranh giành địa chính trị ở Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, Ấn Độ là không thể thiếu.

Sự trở lại Nhà Trắng của Trump đã làm rung chuyển nền tảng chiến lược của Ấn Độ và thách thức những giả định được New Delhi giữ chặt. Khi các mức thuế của Mỹ có hiệu lực, nền kinh tế Ấn Độ sẽ đối mặt với những trở ngại ngày càng tăng, rất có thể làm chậm tốc độ tăng trưởng kinh tế. Mối quan hệ của Mỹ với Pakistan sau cuộc đối đầu quân sự tháng 5 dường như chỉ đang trở nên mạnh mẽ hơn. Và Ấn Độ giờ đây cảm thấy ngày càng bị gạt ra ngoài lề và không thể thiếu trong một bối cảnh địa chính trị mà nước này khó có thể nhận ra.

Chiến lược của Ấn Độ đã giả định một số điều kiện cấu trúc mà Trump đã làm xáo trộn. Ấn Độ giả định, với lý do chính đáng, rằng nước này đóng một vai trò quan trọng trong cuộc cạnh tranh cường quốc giữa Mỹ và các đồng minh trong một phe, và Trung Quốc và Nga trong phe kia. Pakistan dường như không liên quan đến cuộc tranh giành lớn hơn này; vị thế toàn cầu của Islamabad đã suy giảm sau khi bộ máy an ninh của nước này tạo điều kiện cho Taliban trở lại nắm quyền ở Afghanistan vào năm 2021. Mặc dù từ chối lên án Nga vì tấn công Ukraine, Ấn Độ vẫn là một đối tác được ưu tiên của cả Mỹ và châu Âu. Rốt cuộc, nhận thức của Washington về New Delhi như một đối trọng khu vực tiềm năng đối với Bắc Kinh đã củng cố giá trị chiến lược của Ấn Độ.

Cuộc chiến của Nga ở Ukraine sau đó đã mang lại cho Ấn Độ một cơ hội duy nhất để thể hiện chính sách đa phương hóa và nâng cao vị thế của mình trong địa chính trị toàn cầu. Nga, Ukraine, Mỹ và châu Âu — các bên chủ chốt trong cuộc xung đột — đều lôi kéo Ấn Độ. Trong quá trình đó, Ấn Độ đã có thể duy trì quan hệ với cả Mỹ và châu Âu, ngay cả khi nước này mua dầu của Nga với giá ưu đãi. Và nếu Mỹ đôi khi hành xử ở Nam Á theo những cách làm phật lòng Ấn Độ (chẳng hạn, khi nước này không làm gì để ngăn chặn việc lật đổ một nhà lãnh đạo thân Ấn Độ ở Bangladesh vào năm 2024), các quan chức Ấn Độ vẫn coi sự can dự của Mỹ vào khu vực là phần lớn có lợi, và xác nhận rằng Mỹ coi tiểu lục địa là một mặt trận quan trọng trong cuộc cạnh tranh lớn hơn của mình với Trung Quốc. Ấn Độ thích sự can dự đôi khi gây khó chịu ở Nam Á của một siêu cường xa xôi hơn là sự gây hấn và tham vọng của một cường quốc bá chủ đang lên ở ngay bên cạnh.

Rung chuyển đến tận cốt lõi

Sự trở lại Nhà Trắng của Trump đã làm phức tạp mỗi giả định mà New Delhi nắm giữ. Thay vì chuẩn bị cho cuộc cạnh tranh cường quốc, Nhà Trắng đang tìm kiếm những lợi ích ngắn hạn trên khắp thế giới. Qua lăng kính đó, Washington có nhiều điều để đạt được từ Trung Quốc hơn là từ Ấn Độ; cuộc chiến ở Ukraine phải kết thúc vì việc hỗ trợ Ukraine không đáng tiền của người đóng thuế Mỹ; và các vấn đề của châu Âu với Nga là vấn đề của châu Âu, không phải của Mỹ. Trong một thế giới quan như vậy, hồ sơ địa chính trị của Ấn Độ chắc chắn sẽ thu hẹp lại.

Hãy xem xét vấn đề đang nóng: mức thuế suất tăng vọt mà Trump đã áp đặt lên Ấn Độ. Các chính phủ Ấn Độ theo truyền thống duy trì một cấu trúc thuế quan cao để bảo vệ sản xuất và nông nghiệp trong nước, tạo doanh thu và quản lý cán cân thương mại. Ấn Độ từ lâu đã biện minh những mức thuế này là cần thiết cho nền kinh tế đang phát triển của mình, nhưng Mỹ không hài lòng về thâm hụt thương mại hàng hóa kéo dài với Ấn Độ, các khoản trợ cấp nông nghiệp hạn chế Mỹ tiếp cận thị trường Ấn Độ, và sự thao túng địa chính trị đa diện của Ấn Độ, bao gồm tư cách thành viên của nước này trong liên minh các nước phi phương Tây được gọi là BRICS và sự phụ thuộc liên tục vào dầu mỏ và thiết bị quốc phòng của Nga. Các chính phủ Mỹ trước đây có xu hướng bỏ qua những điểm yếu này, cho phép Ấn Độ tự do hóa nền kinh tế và tách khỏi Nga theo tốc độ của riêng mình. Nhưng chính quyền Trump này không kiên nhẫn như vậy.

Cách tiếp cận đã được điều chỉnh của Washington đối với cuộc cạnh tranh cường quốc không chỉ thay đổi chính sách của chính họ đối với New Delhi mà còn ảnh hưởng đến các lựa chọn và quyết định của các chủ thể lớn khác — với những hệ lụy đáng kể đối với Ấn Độ. Chẳng hạn, Nga đã cảm thấy rằng Trump ít cam kết hỗ trợ Ukraine hơn Biden, ít quan tâm hơn đến thách thức hệ thống do Trung Quốc đặt ra đối với trật tự thế giới do Mỹ dẫn đầu, và miễn cưỡng cung cấp các cam kết an ninh cho các đồng minh ở châu Âu và châu Á. Khi Trump chuẩn bị cho một hội nghị thượng đỉnh với Tổng thống Nga Vladimir Putin trong tuần này, ông tìm cách trừng phạt Ấn Độ vì mua dầu của Nga — một chính sách mà Mỹ trước đây khuyến khích. Với Trump ở Nhà Trắng, Nga có nhiều lựa chọn hơn và ít cần Ấn Độ hơn.

Thật vậy, Moscow cảm thấy nghĩa vụ đối với New Delhi giảm dần và không sẵn lòng cung cấp nhiều hỗ trợ hơn những gì nhận được, điều này giải thích sự ủng hộ nửa vời của nước này trong cuộc đụng độ của Ấn Độ với Pakistan vào tháng Năm. Các tuyên bố công khai của Nga vào thời điểm đó rất mơ hồ: chúng không đề cập đến Pakistan bằng tên cũng không ủng hộ các cuộc trả đũa quân sự của Ấn Độ, mà chỉ kêu gọi giải quyết bất đồng bằng ngoại giao. Theo một nghĩa nào đó, Nga đã lặp lại thông điệp của chính Ấn Độ sau cuộc xâm lược toàn diện Ukraine năm 2022. Tuy nhiên, các tuyên bố đã làm báo động các nhà quan sát Nga của New Delhi, những người mong đợi Điện Kremlin sẽ đứng về phía Ấn Độ, lên án Pakistan và khẳng định quyền trả đũa của Ấn Độ — giống như Israel đã làm trong sự ủng hộ hết mình đối với Ấn Độ. Các nhà phân tích Ấn Độ nghi ngờ rằng Nga đã không làm như vậy vì nước này không muốn làm Trung Quốc khó chịu, quốc gia đã trở thành một đối tác chiến lược thân cận của Pakistan và cung cấp cho nước này rất nhiều vũ khí mới.

Trong tương lai, Nga có khả năng sẽ ưu tiên mối quan hệ gần gũi hơn với Trung Quốc hơn là mối quan hệ đang suy yếu với Ấn Độ. Cảm thấy chiến thắng ở Ukraine, Moscow có những ưu tiên mới: giờ đây họ tìm kiếm các đối tác có khả năng và sẵn sàng thách thức Mỹ và châu Âu, không chỉ cung cấp các mối quan hệ thương mại. Trung Quốc có thể làm điều đó, nhưng Ấn Độ chỉ quan tâm đến thương mại. Do đó, Nga có thể miễn cưỡng hỗ trợ Ấn Độ trong bất kỳ cuộc xung đột Ấn Độ-Pakistan nào trong tương lai, do mối quan hệ của Trung Quốc với Pakistan. Nếu sự hỗ trợ của Nga dành cho Ấn Độ là đáng ngờ trong một cuộc xung đột với Pakistan, thì có thể giả định rằng Nga sẽ làm rất ít để giúp Ấn Độ trong bất kỳ cuộc xung đột nào trong tương lai với Trung Quốc.

Sự thờ ơ tương đối của Trump đối với Nam Á chắc chắn sẽ có nghĩa là một sự cho phép tự do cho Trung Quốc, quốc gia sẽ cố gắng thay đổi cán cân quyền lực khu vực theo hướng có lợi cho mình thông qua sự kết hợp của ngoại giao bẫy nợ, thỏa thuận quân sự và các mối quan hệ chính trị và ngoại giao ngày càng tăng với các quốc gia Nam Á. Thiết bị và bí quyết của Trung Quốc đã củng cố khả năng thông thường của Pakistan hồi tháng 5 và giúp lực lượng Pakistan thăm dò hệ thống phòng thủ của Ấn Độ. Trung Quốc hiện đang nhúng tay trực tiếp vào các vấn đề Nam Á hơn bao giờ hết và ngành công nghiệp quốc phòng của nước này sẽ đóng vai trò ngày càng tăng trong các cuộc xung đột quân sự trong tương lai trong khu vực. Và nếu Trung Quốc có thể thâm nhập sâu hơn vào Nam Á, nước này sẽ phải cảm ơn Trump. Tổng thống Mỹ đang tìm kiếm một thỏa thuận thương mại với Trung Quốc trong khi cố gắng bắt nạt Ấn Độ phải khuất phục; ông thể hiện rất ít sự quan tâm đến số phận địa chính trị của Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương nói chung, và Nam Á nói riêng. Hướng đi kỳ lạ này trong chính sách đối ngoại của Trump sẽ giúp Bắc Kinh củng cố ảnh hưởng của mình trong khu vực, chắc chắn là với cái giá phải trả của Ấn Độ.

Vẫn y như cũ

Những tháng gần đây của các thất bại trong chính sách đối ngoại cho thấy những hạn chế cố hữu trong cam kết đa phương hóa của Ấn Độ. Trong các cuộc đụng độ tháng 5 với Pakistan, hầu hết các đối tác của Ấn Độ đều lo ngại về một cuộc trao đổi hạt nhân tiềm tàng ở Nam Á – ngay cả khi điều đó vẫn cực kỳ khó xảy ra – hơn là quan tâm đến việc giúp đỡ Ấn Độ về mặt ngoại giao, chính trị hoặc quân sự. Nhưng ngoài những lo ngại về hạt nhân, phản ứng của bạn bè và đối tác của Ấn Độ là một sự trung lập có điều kiện. Họ lặp lại phản ứng của Ấn Độ đối với cuộc xâm lược Ukraine của Nga. Lập trường của Ấn Độ là không đứng về phía Nga hay Ukraine, một lập trường xuất phát từ chính sách đa phương hóa, đã không làm hài lòng cả Nga hay các chính phủ phương Tây, và do đó không ai đứng về phía Ấn Độ khi nước này đối mặt với khủng hoảng.

Ấn Độ đã hình dung rằng mình sẽ hưởng lợi từ cuộc cạnh tranh cường quốc, điều động giữa Trung Quốc, Nga và Mỹ để mang lại lợi thế cho riêng mình. Điều đó đã hiệu quả cho đến khi động lực của cuộc cạnh tranh đó thay đổi đáng kể. New Delhi coi mình là một chủ thể trung tâm ở châu Á. Trump đã làm cho các quan chức Ấn Độ mất đi ý niệm đó. Việc ông áp đặt mức thuế rất cao trong tháng này đã làm bất ngờ các nhà hoạch định chính sách Ấn Độ, những người nghĩ rằng Nhà Trắng, vì lợi ích của riêng mình, sẽ luôn đối xử với Ấn Độ một cách cân nhắc. Trump tìm kiếm các thỏa thuận với Trung Quốc và Nga, gây áp lực lên các đồng minh và bạn bè truyền thống, và dường như hài lòng đẩy nhanh sự xuất hiện của một loại chung cư G-2 trong đó Mỹ và Trung Quốc chia cắt thế giới giữa họ. Trong một thế giới như vậy, tầm quan trọng địa chính trị của Ấn Độ giảm đáng kể.

Đây không chỉ là tình cảnh của Ấn Độ. Câu chuyện ở châu Âu và giữa các đồng minh hiệp ước của Mỹ ở châu Á cũng tương tự. Tuy nhiên, trong sự nghi ngờ chung về Mỹ đó, lại nằm một liều thuốc tiềm năng cho chính sách đối ngoại bị tổn thương của Ấn Độ. Ấn Độ có thể tăng cường quan hệ đối tác với các nước châu Âu và các cường quốc lớn ở châu Á, như Nhật Bản và Hàn Quốc, những nước đang đối mặt với những tình huống tiến thoái lưỡng nan cân bằng của riêng họ do sự không đáng tin cậy của chính quyền Trump. Ấn Độ cũng có thể tìm cách vun đắp, hoặc ít nhất là báo hiệu, mối quan hệ gần gũi hơn với Trung Quốc và Nga; thật vậy, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi đã xác nhận trong tháng này rằng Putin sẽ thăm Ấn Độ vào cuối năm nay.

Chắc chắn, New Delhi coi cách tiếp cận hòa giải của Washington đối với Bắc Kinh với sự lo ngại sâu sắc. Nước này đã bắt đầu xem xét cách tăng cường khả năng phòng thủ, tìm nguồn cung cấp vũ khí và thiết lập các quan hệ đối tác và chuỗi cung ứng đáng tin cậy. Ấn Độ sẽ vượt qua cơn lốc địa chính trị này bằng một số hoạt động ngoại giao khéo léo và sự kiên nhẫn, nhưng giai đoạn hỗn loạn này có thể sẽ có một số hậu quả lâu dài đối với chính sách đối ngoại và triển vọng chiến lược của New Delhi. Quan hệ song phương giữa Ấn Độ và Mỹ sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Thật vậy, các yếu tố trong nước ở Mỹ dường như đảm bảo mối quan hệ tốt đẹp với Ấn Độ đã không làm chậm sự suy giảm nhanh chóng của chúng: cộng đồng người Ấn Độ có ảnh hưởng ở Mỹ dường như bất lực, sự đồng thuận lưỡng đảng được cho là ủng hộ Ấn Độ đã không kiềm chế được Trump, và các chính trị gia và lãnh đạo ngành công nghiệp thân Ấn Độ vẫn im lặng một cách đáng chú ý. Sau nhiều thập kỷ lắng xuống, chủ nghĩa chống Mỹ một lần nữa trỗi dậy trong cộng đồng chính sách đối ngoại Ấn Độ. Đối với một bộ máy chính sách đối ngoại Ấn Độ kiên trì cam kết duy trì hiện trạng, Trump là một câu đố khó hiểu.

Tuy nhiên, nghịch lý thay, phản ứng của Ấn Độ đối với tình thế khó khăn hiện tại có thể sẽ là như cũ. Chính những thiếu sót của đa phương hóa có thể thực sự đẩy Ấn Độ trở nên đa phương hóa hơn. Nếu Washington không phải là một đối tác khả thi hoặc đáng tin cậy, New Delhi sẽ tìm kiếm và vun đắp các quan hệ đối tác khác. Lối tiếp cận của Trump với Bắc Kinh và Moscow giờ đây sẽ thúc đẩy New Delhi làm theo, đảo ngược chính sách trước đây của Ấn Độ là dần dần xa lánh Trung Quốc và Nga. Chính sách đa phương hóa của Ấn Độ vừa trải qua một thử thách căng thẳng địa chính trị và xuất hiện khá mệt mỏi. Nhưng các nhà hoạch định chính sách Ấn Độ không kết luận rằng họ nên từ bỏ nó; ngược lại, họ sẽ củng cố nó.

H.J.

---

Happyamon Jacob là Người sáng lập Hội đồng Nghiên cứu Chiến lược và Quốc phòng, một viện nghiên cứu có trụ sở tại New Delhi, và là Biên tập viên của tạp chí India’s World.

Nguồn bản dịch: Nghiên cứu Quốc tế