Bauxite Việt Nam

Bùi Anh Chiến 

Hôm nay em gửi đến các cụ một bài viết em ấp ủ đúng từ gần 1 năm nay, em chỉ chờ khoảnh khắc này: khoảnh khắc Trump công bố Chiến Lược An Ninh Quốc Gia (NSS) cùng kế hoạch chi tiêu quốc phòng của Quốc hội Hoa Kỳ.

Sở dĩ các nhà phân tích địa chính trị trên thế giới, các viện nghiên cứu chính trị, chiến lược, các học giả ưu tú nhất... họ không có nhận định gì chuyên sâu về hoa Kỳ trong thời đại của Trump gần 1 năm chỉ bởi vì họ đang đợi, đợi một chiến lược thực sự của nhà trắng (không phải quốc hội Mỹ), chứ không phải một phát biểu vô thưởng vô phạt của Trump. 

Bức tranh hiện giờ đã rõ nét. Bạn bè, đồng minh, đối thủ và các quốc gia trung lập trên khắp thế giới đã có thể tải bản tài liệu 33 trang của "CHIẾN LƯỢC AN NINH QUỐC GIA HOA KỲ" về để điều chỉnh chính sách quốc gia trong thời gian tới. Làn sóng phản đối hay đồng thuận đã nỗi lên vô cùng mãnh liệt. 

VÀO ĐỀ

Chiến Lược An Ninh Quốc Gia Mỹ (NSS), sự thay đổi hay thụt lùi chiến lược?

Gần hai thập kỷ qua, cộng đồng quốc tế quen với mô hình của Mỹ khi Chiến Lược An Ninh Quốc Gia của Obama hay Biden chuyển hướng từ Tây sang Phía Đông bán cầu, chương trình nghị sự chính trị - đối ngoại chiến lược của Mỹ hướng về Châu Á - Thái Bình Dương thời Obama và ở thời Biden là Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, nhằm kìm hãm sự vươn lên của Trung Quốc, tạo ưu thế tuyệt đối tránh những tính toán phiêu lưu chính trị của Trung Quốc, những bản kế hoạch này nhận được nhiều đồng thuận từ chính phủ Mỹ và các đối tác, đồng minh trên khắp khu vực.

Nhưng ở thời của Trump, chính sách an ninh quốc gia của Hoa Kỳ tập trung vào Tây Bán Cầu, tức là thay đổi 180 độ so với những người tiền nhiệm trước đây, chính sách mới ưu tiên cho an ninh nội địa, biên giới và những thách thức (không có thật) ở sân sau Hoa Kỳ.

NSS của Mỹ thì tôi không cần nói đến mức độ chiến lược mang tính lan tỏa của nó nữa. Nó là văn kiện chiến lược thể hiện tầm nhìn, ý chí và con đường để đạt được lợi thế quốc gia của Tổng thống Mỹ, cách thức chống lại và vượt qua các thách thức hiện tại, trong tương lai của Hoa Kỳ và đồng minh. Văn kiện hướng dẫn chính sách, kết nối năng lực quân sự, kinh tế, ngoại giao, khoa học-công nghệ, tình báo và an ninh nội địa thành một chiến lược thống nhất. Nó không phải là một tài liệu quân sự đơn lẻ mà là bản đồ đường dài để dùng mọi công cụ quyền lực quốc gia nhằm bảo vệ lợi ích quốc gia. Đối với các liên minh của Mỹ, văn kiện này biến một tuyên bố chính sách Mỹ thành hành động tập thể. Nó vô cùng quan trọng trong chính sách an ninh - kinh tế - đối ngoại, không những của Hoa Kỳ mà còn của cả thế giới.

*

Chiến lược An ninh Quốc gia mới của Trump, vừa được công bố hôm qua, là tuyên bố rõ ràng và mạch lạc nhất từ ​​trước đến nay về ý nghĩa của “Nước Mỹ trên hết” trong chính sách toàn chính phủ, cho thấy rõ ràng Trump đang muốn đưa nước Mỹ đi theo hướng nào. Nó từ bỏ sự đồng thuận hậu Chiến tranh Lạnh; từ bỏ lãnh đạo toàn cầu; từ bỏ quản lý liên minh, không còn cần thiết thúc đẩy dân chủ; Tây Bán cầu và biên giới Hoa Kỳ chuyển sang vị trí trung tâm; Châu Âu được định hình lại thành một vấn đề văn minh của nền dân chủ; Trung Quốc bị coi là một đối thủ kinh tế được kiểm soát thay vì một kẻ thù hiện hữu; Và cuộc chiến văn hóa được ghi thẳng vào học thuyết an ninh quốc gia Mỹ (NSS).

NSS mới của Trump mới đầu vào đã chửi giới tinh hoa chính trị Mỹ ở những thời điểm trước đây không kịp vuốt mặt, nó chỉ ra rằng các chính sách đối ngoại của Mỹ sau năm 1991 là sai lầm, cáo buộc họ theo đuổi "sự thống trị lâu dài của Mỹ trên toàn thế giới, gắn chặt Hoa Kỳ với các thể chế toàn cầu làm suy yếu chủ quyền và đặt cược vào chủ nghĩa toàn cầu và cái gọi là thương mại tự do đã làm suy yếu cơ sở công nghiệp và tầng lớp trung lưu.

Trump đã đưa ra 3 ý tưởng lớn, nó khác với cách diễn giải thông thường của các đời tổng thống Mỹ trước đây.

(1) Mục đích duy nhất của chính sách đối ngoại là bảo vệ “lợi ích cốt lõi của quốc gia”. NSS của Trump nêu rõ rằng vấn đề của các quốc gia khác chỉ là mối quan tâm của nước Mỹ khi chúng “đe dọa trực tiếp đến lợi ích của nước Mỹ.

(Đây là một sự thay đổi lớn so với triết lý cơ bản về việc thúc đẩy dân chủ và trật tự dựa trên luật lệ, vốn là nền tảng cho chính sách đối ngoại và an ninh của Mỹ sau Thế chiến II).

(2) Biên giới và nhân khẩu học là trọng tâm của “an ninh quốc gia”. “Thời đại di cư hàng loạt phải chấm dứt”, văn kiện trong NSS nêu rõ như vậy và “an ninh biên giới là yếu tố hàng đầu của an ninh quốc gia”. Không biết Trump đang sợ ai xâm lược Mỹ?

(3) Trọng tâm chiến lược của Mỹ đang dịch chuyển về phía trong nước Mỹ và phía Nam châu lục. Một Hệ quả Trump cho Học thuyết Monroe mới đặt ưu thế của Mỹ ở Tây Bán cầu làm điều kiện tiên quyết cho an ninh Mỹ, đồng thời kêu gọi đẩy lùi ảnh hưởng của Trung Quốc và các nước bên ngoài khác khỏi các cảng biển, căn cứ, cơ sở hạ tầng và các tài sản chiến lược được định nghĩa rộng rãi. Có thể nói Trump đưa nguồn lực về Mỹ chứ không muốn vươn ra ngoài phạm vi châu lục. Trở thành đại cường quốc chứ không còn ở Vị thế Siêu Cường thế giới.

Chiến lược mới này đưa ra một loạt các nguyên tắc, khi kết hợp lại với nhau, sẽ tạo nên một thế giới quan Nước Mỹ trên hết được chính thức hóa:

1: Định nghĩa tập trung vào lợi ích quốc gia. Trái ngược với chiến lược danh sách can thiệp tức thì, tức là coi mọi vấn đề toàn cầu là quan trọng, NSS mới này nhấn mạnh rằng tập trung vào mọi thứ là không tập trung vào điều gì cả.

2: Hòa bình thông qua sức mạnh, không cần đến xã hội toàn cầu mà Mỹ muốn theo đuổi bởi nền dân chủ được quảng bá nữa.

Bản NSS mới nói rằng " Hoa Kỳ muốn có nền kinh tế, quân sự và công nghệ hùng mạnh nhất, nhưng lại công khai bác bỏ những nỗ lực áp đặt dân chủ hoặc thay đổi xã hội lên các xã hội khác, trừ khi họ đã chia sẻ chuẩn mực của Mỹ . "Vì vậy, việc thúc đẩy dân chủ và pháp quyền trên toàn thế giới là không thể và không cần thiết".

3: Khuynh hướng không can thiệp, nhưng không phải chủ nghĩa hòa bình.

Bản NSS mới trích Tuyên ngôn Độc lập để lập luận rằng các quốc gia, giống như các cá nhân, có quyền được hưởng một “vị thế riêng biệt và bình đẳng”, và nói rằng việc không can thiệp cứng nhắc là không thể nhưng nên là mặc định. Rất mâu thuẫn.

4: Quyền tối cao của nhà nước dân tộc và chủ quyền.

Ảnh hưởng quá lớn của các cường quốc được mô tả là một chân lý trường tồn, nhưng các thể chế xuyên quốc gia chủ yếu được định hình như một mối đe dọa đối với chủ quyền cần được kiềm chế hoặc cải cách. 

5: Chủ nghĩa dân tộc kinh tế như một dạng an ninh quốc gia. Thuế quan, việc hồi hương, tái công nghiệp hóa và thống trị năng lượng được đặt vào trọng tâm của chiến lược an ninh, chứ không phải là những tác dụng phụ của chính sách kinh tế.

Điểm cuối cùng này là một sự thay đổi lớn so với ngôn ngữ NSS thông thường. Các chiến lược trước đây thường nói về giá trị hoặc khả năng phục hồi, chiến lược mới này lại nói như một bài phát biểu quan trọng tại định hướng công chúng nặng nề tuyên truyền. Nó kết hợp một cách liền mạch và có lẽ là một cách trơ tráo, lập luận về an ninh quốc gia với cuộc chiến văn hóa nội địa.

So với chiến lược NSS năm 2018 của Trump, nó đã thay đổi hoàn toàn và đây là sự bức ép với sức mạnh của Mỹ. 

Năm 2017-2018 chiến lược của Trump nghiêng về ý tưởng về sự lãnh đạo của Mỹ đối với một trật tự dựa trên luật lệ, thì tài liệu lần này lại bác bỏ rõ ràng bất kỳ tham vọng nào nhằm thống trị hệ thống hoặc áp đặt một trật tự dựa trên luật lệ lên thế giới. Tài liệu này khẳng định, các vấn đề đối ngoại chỉ là vấn đề của Mỹ khi chúng trực tiếp ảnh hưởng đến lợi ích của Mỹ. Đây là sự suy thoái nghiêm trọng chiến lược lâu nay của Mỹ mà chính Trump năm 2017 đã định hình nó.

Cùng một văn bản NSS này lại tạo ra sự đối nghịch mang tính cách bản chất, nó khẳng định Hoa Kỳ không thể cho phép bất kỳ quốc gia nào trở nên quá mạnh đến mức có thể đe dọa lợi ích của Mỹ và ủng hộ một sự cân bằng quyền lực toàn cầu để ngăn chặn những kẻ thù mạnh. Đó là vai trò cũ kiểm soát sự trỗi dậy của các đối thủ được mô tả lại bằng ngôn ngữ chống bá quyền. Nó không phải là một sự thoái lui khỏi bá quyền mà là một sự đổi mới mang tính hủy hoại sự bá quyền của Mỹ. Ngăn chặn đối thủ nhưng lại muốn sự cân bằng quyền lực thì làm sao tạo ra được đối trọng là quốc gia dẫn đầu? Thật khó hiểu.

Để đạt được mục tiêu này, Trump đã vạch ra các động thái cụ thể được nêu ra bao gồm:

1: Chuyển hướng lực lượng toàn cầu của Hoa Kỳ về phía bán cầu. Lực lượng Tuần duyên và Hải quân hiện diện nhiều hơn để kiểm soát các tuyến đường biển và di cư không mong muốn và kiểm soát các tuyến đường vận chuyển quan trọng trong trường hợp khủng hoảng. Nó rất mơ hồ.

2: Triển khai có mục tiêu và, một cách rõ ràng, khi cần thiết sẽ sử dụng vũ lực chống lại các băng đảng ma túy.

Đây là một động thái rõ ràng vượt ra ngoài khuôn khổ thực thi pháp luật. Hải quân hùng mạnh nhất địa cầu của Mỹ chuyển sang hình thức đi săn cướp biển và tội phạm buôn ma túy.

3: Đặt điều kiện viện trợ và liên minh với các đối tác để giảm ảnh hưởng của Trung Quốc và các nước khác trong lĩnh vực cảng biển, năng lượng, viễn thông và tài sản chiến lược được phổ biến một cách rộng khắp khu vực.

Đây là sự thay đổi rõ ràng nhất so với thông lệ an ninh sau Chiến tranh Lạnh, thay vì coi Mỹ Latinh là một chiến trường thứ cấp, NSS mới biến nơi này thành biên giới an ninh chính, một chiến lược cộng đồng được hỗ trợ bởi quyền lực qước phòng lớn nhất.

Phần ưu tiên mở đầu cho NSS mới bằng một tuyên bố chắc chắn Thời đại di cư hàng loạt phải chấm dứt và an ninh biên giới là yếu tố chính của an ninh quốc gia. Di cư hàng loạt bị đổ lỗi cho tội phạm, sự tan vỡ xã hội, sự bóp méo thị trường lao động và làm suy yếu an ninh quốc gia.

Theo logic của tài liệu NSS mới, điều này thực hiện để củng cố 3 điều quan trọng:

1: Nó biện minh cho việc sử dụng nguồn lực quân sự cho việc thực thi vượt ranh giới của pháp luật biên giới và các hoạt động ở Tây bán cầu.

2: Nó định hình lại các liên minh, đặc biệt là ở châu Âu, về mặt nhân khẩu học và văn hóa.

3: Nó kết hợp vấn đề chính trị đặc trưng của Trump với bộ máy Hội đồng An ninh Quốc gia và kế hoạch của Lầu Năm Góc, tức là vừa làm vừa kiểm tra.

NSS của Trump đặc biệt gây ra cơn phẫn nộ rất cao trào ở Châu Âu, chưa bao giờ Mỹ lại chửi nền dân chủ Châu Âu như hiện tại. Chiến lược mới này lập luận rằng vấn đề thực sự của châu Âu không phải là Nga mà là sự xóa sổ nền văn minh do bộ máy quan liêu của EU, vấn đề di cư, tỷ lệ sinh thấp và sự đàn áp bất đồng chính kiến. Chiến lược mới cũng cảnh báo rằng một số quốc gia NATO đang trên đà trở thành phần lớn không phải châu Âu trong vòng vài thập kỷ tới, đặt ra câu hỏi liệu họ có nhìn nhận liên minh với Hoa Kỳ theo cách tương tự hay không.

Châu Âu coi đây là sự khuyến khích công khai cho các đảng dân tộc chủ nghĩa và cực hữu và là thách thức trực tiếp đối với dự án EU về tiếp tục hỗ trợ nền dân chủ mạnh mẽ ở Châu Âu, nền dân chủ Châu Âu vốn mạnh hơn Mỹ rất nhiều, chính Châu Âu mới là châu lục của Dân Chủ đúng nghĩa.

Thật bất ngờ khi trong báo cáo của NSS mà Trump mới đưa ra Nga trở thành một chủ thể được Mỹ đưa vào dạng ưu ái đặc biệt.

Văn bản NSS đã đề cập một cách hoàn toàn khó chịu về Châu Âu

1: Lợi ích cốt lõi của Hoa Kỳ là đàm phán để nhanh chóng chấm dứt các hành động thù địch ở Ukraine và khôi phục sự ổn định chiến lược với Nga.

2: Chiến lược mới này chỉ trích các chính phủ châu Âu gay gắt hơn Moscow, cáo buộc họ "đạp đổ" nền dân chủ để đàn áp phe đối lập và có mục tiêu chiến tranh phi thực tế.

Trên thực tế, NSS định hình lại châu Âu từ trụ cột của trật tự tự do thành một khu vực bất ổn, nơi Hoa Kỳ sẽ đẩy mạnh giải quyết vấn đề Ukraine. Yêu cầu người châu Âu “tự đứng trên đôi chân của mình” trong việc phòng thủ, và hỗ trợ các thế lực chính trị nội bộ muốn khôi phục lại sự vĩ đại trước đây của họ bằng phong trào dân túy được khoác vỏ bọc các đảng phái cực hữu nguy hại. Một sự phá hoại vô cùng nguy hiểm.

Đây có lẽ là phần gây khó chịu nhất, rõ ràng là nó đang định hình lại Hoa Kỳ theo hướng liên kết hơn hoặc ít nhất là có thể liên kết với Nga hơn so với các đồng minh châu Âu của Mỹ.

Với Trung Quốc 

Với luận điệu tranh cử của Trump, người ta có thể mong đợi một cái nhìn toàn diện về Trung Quốc trong bối cảnh Chiến tranh Lạnh. Tuy nhiên, lần này Trump lại tránh sự đối đầu không thể tránh khỏi với Trung Quốc.

Những điểm chính:

- Hoa Kỳ sẽ tái cân bằng quan hệ kinh tế với Trung Quốc, chấm dứt các hoạt động săn mồi công nghệ và sự phụ thuộc vào chuỗi cung ứng, nhưng cho biết thương mại cần được cân bằng và tập trung vào các yếu tố không nhạy cảm.

Nó kêu gọi rõ ràng việc duy trì mối quan hệ kinh tế thực sự có lợi cho cả hai bên với Bắc Kinh nếu có thể khôi phục được sự tương hỗ thì càng tốt.

- Mỹ tăng cường cân bằng dựa trên liên minh (Bộ tứ, tăng cường quan hệ với Ấn Độ, Nhật Bản, Úc) và bảo vệ quyền tự do hàng hải, đặc biệt là ở biển tây Philippines và eo biển Đài Loan.

- Tái khẳng định chính sách lâu dài của Hoa Kỳ về Đài Loan và cho biết mục tiêu là ngăn chặn chiến tranh ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, chứ không phải bắt buộc phải đối đầu.

Trên thực tế, điều này chỉ ra sự cạnh tranh kinh tế và công nghệ ngày càng gay gắt, chính sách hỗ trợ công nghiệp trong nước mạnh mẽ hơn và tư thế răn đe khu vực lớn hơn nhưng chưa phải là một cuộc thập tự chinh tư tưởng chính thức, nó chưa phải kim chỉ nam về tư tưởng bá quyền cần có của nước Mỹ.

Nhìn chung, NSS lần này phác họa một thế giới của các phạm vi ảnh hưởng, biên giới có rào chắn và các khối kinh tế được kiểm soát bằng cạnh tranh, chứ không phải bá quyền tự do của Mỹ từng theo đuổi. Nhưng nó ẩn chứa đầy rẫy những căng thẳng sẽ định hình những gì thực sự xảy ra sau những năm tới đây, đặc biệt là ở Châu Âu.

Một văn kiện quan trọng chiến lược như thế này mà nội các của Trump vẫn đưa ra những sự nghịch lý đến khó hiểu.

Hoa Kỳ từ bỏ mọi giấc mơ về “thống trị toàn cầu”. Nhưng Hoa Kỳ lại nói rằng Hoa Kỳ “không thể cho phép bất kỳ quốc gia nào” trở nên thống trị khu vực theo cách đe dọa đến lợi ích của Hoa Kỳ và sẽ hợp tác với các đồng minh để duy trì sự cân bằng quyền lực toàn cầu và khu vực. Sự khó hiểu này không thể giải thích được bằng lập luận bình thường trong chính sách quốc gia.

Ta tổng kết lại xem nào?

Về mặt chức năng, các NSS của các TT tiền nhiệm của Mỹ chính là những gì Hoa Kỳ đã làm kể từ năm 1945. Sự khác biệt nằm ở chỗ nỗ lực tập trung vào đâu, ít hơn ở Trung Đông, nhiều hơn ở Tây bán cầu và Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương và cách thức biện minh cho nỗ lực đó không phải là để bảo vệ trật tự tự do, mà là để tự vệ.

Sự khó hiểu và vô lý tiếp theo của Trump ở đây là khuynh hướng không can thiệp, nhưng Mỹ cũng muốn:

- Đòi hỏi quyền sử dụng vũ lực chống lại các băng đảng ở các nước láng giềng.

- Đòi điều kiện quan hệ kinh tế và đảm bảo an ninh đối với các lựa chọn chính trị nội bộ của các đối tác.

- Ủng hộ việc sử dụng đòn bẩy tài chính, công nghệ và tình báo của Hoa Kỳ để đẩy lùi ảnh hưởng của Trung Quốc và các nước khác ở các nước thứ ba.

Đấy không phải là can thiệp thì là gì?

Nhưng NSS mới này lại nói là ngăn chặn sự can thiệp không cần thiết của Mỹ. Rất mâu thuẫn. 

Xét đến cùng thì đây là chủ nghĩa không can thiệp theo nghĩa không xâm lược Iraq lần nữa, nhưng không phải là không can thiệp. Đó là một phiên bản chính trị chủ quyền mạnh tay, cưỡng bức.

Bản NSS mới đã đưa Mỹ vào một lĩnh vực mà chưa một chiến lược nào trước đây của Hoa Kỳ từng đặt chân đến. Bằng cách coi di cư và thay đổi nhân khẩu học châu Âu là vấn đề an ninh quốc gia của Hoa Kỳ, và bằng cách công khai lo ngại về việc các thành viên NATO trở thành "phần lớn không phải người châu Âu", cáo buộc vô tội vạ của Mỹ này đặt độ tin cậy của liên minh NATO vào các khía cạnh dân tộc văn hóa, chứ không chỉ là thể chế hay chiến lược địa chính trị.

Hoa kỳ muốn có sự thay thế vĩ đại của phe cực hữu ở Châu Âu, đưa phe cực hữu trở thành nòng cốt ở Châu Âu, biến châu lục này thành một nơi mà chủ nghĩa dân túy là bá chủ khu vực. Nếu khuôn khổ những vấn đề nguy hiểm này trở thành chính sách chẳng hạn, thông qua việc công khai ủng hộ các đảng phái cụ thể hoặc thông qua các đảm bảo an ninh khác biệt thì đó sẽ là một sự thay đổi chuẩn mực to lớn trong chính trị xuyên Đại Tây Dương.

NSS 2025 không chỉ điều chỉnh các ưu tiên mà còn hệ thống hóa một lý thuyết khác về bản chất của nước Mỹ, những gì đe dọa nước Mỹ, và những gì nước Mỹ nợ thế giới. 

Nó thay thế ngôn ngữ lãnh đạo toàn cầu bằng ngôn ngữ quản lý cộng đồng khép kín, nó coi biên giới và nhân khẩu học là các biến số an ninh trung tâm, và nó hướng đến việc xây dựng một thế giới với các phạm vi ảnh hưởng, nơi Washington kiểm soát Tây bán cầu, quản lý Trung Quốc theo một cách mơ hồ, và rất ít được nhắc tới, Mỹ muốn ký kết các thỏa thuận ở Trung Đông không dài hạn, cố gắng nuôi dưỡng một sự hồi sinh chủ nghĩa dân tộc ở châu Âu. Bản NSS 2025 của Trump là một hệ thống quốc tế phân mảnh, ưu tiên các giao dịch ép buộc phi chính trị và phân cực văn hóa dân chủ.

Nhưng, kế hoạch chi tiêu quốc phòng 2026 của Quốc hội Mỹ (NDAA FY2026) đã khóa tay Trump ngay sau khi NSS đi vào thực tiễn. NDAA FY2026 vì vậy không chỉ là đạo luật ngân sách quốc phòng trị giá 901 tỷ USD. Nó là bức tường phòng thủ chống lại sự suy thoái vai trò lãnh đạo của Mỹ trong nhiệm kỳ của Trump. 

Quy mô ngân sách khổng lồ lớn nhất lịch sử hoa kỳ với 901 tỷ USD cho quốc phòng, cao hơn 8 tỷ USD so với yêu cầu của Trump.

Phần gia tăng 8 tỷ này tập trung chủ yếu cho:

- Tăng cường vai trò của NATO.

- Tăng hiện diện Mỹ ở châu Âu.

- Hỗ trợ Ukraine.

- Phòng thủ tên lửa và ISR (tình báo, giám sát và trinh sát).

Dễ nhận thấy Quốc hội Mỹ cố tình tăng ngân sách để khóa tay Nhà Trắng.

Chiến thắng của Quốc hội Mỹ nằm ở khả năng thay đổi chủ kiến củaTrump khi cấm Trump không được rút quân khỏi EUCOM dưới 76.000 quân.

Tại sao lại là 76.000 quân? 

Theo giới quân sự ở Lầu Năm Góc nhận định: 76.000 quân là số quân tối thiểu để Mỹ duy trì đầy đủ các lữ đoàn, đảm bảo phản ứng nhanh, củng cố lá chắn Baltic, hỗ trợ không quân bảo vệ tuyến hậu cần chiến lược tại Đức, Ba Lan và Rumanian. 

Trump muốn rút thì cần Bộ trưởng Quốc phòng ký chứng nhận. Cần đánh giá đe dọa Nga, Belarus, cần tham vấn NATO và cần báo cáo của EUCOM và Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân.

Vì vậy Trump gần như không thể rút quân, trừ khi có hành lang pháp lý mới. Đây là sự bất tín nhiệm chiến lược của Quốc hội đối với một Tổng thống Mỹ.

Tiếp tục hỗ trợ Ukraine ít nhất đến 2028

Quốc hội Mỹ bắt buộc Nhà Trắng duy trì 500 triệu USD/năm cho vũ khí, đạn dược, C4ISR cho Ukraine. Số tiền không quan trọng trong vấn đề này. Mà nó là chiến lược hỗ trợ liên tục đến từ Quốc hội Mỹ. Bắt buộc Trump phải làm.

Yêu cầu Mỹ - Ukraine phối hợp kế hoạch bảo dưỡng thiết bị. Duy trì hỗ trợ tình báo, bao gồm cả Crimea.Mở rộng giám sát Nga và liên minh Nga - Trung - Triều.

Điều này có nghĩa là Quốc hội buộc nhà trắng phải duy trì một Ukraine có khả năng chiến đấu.

Kiểm soát chiến lược đối với Nga

NDAA 2026 yêu cầu báo cáo hàng năm về khả năng phục hồi quân sự của Nga.

Giám sát hợp tác quân sự Nga - Trung - Triều

Theo dõi hoạt động xâm nhập không phận NATO, phân tích chiến tranh lai của Nga.

Điều này có nghĩa là Nga bị định vị là mối đe dọa dài hạn, bất chấp lập luận thân Nga của Trump.

Đây là thất bại chiến lược lớn nhất của Trump từ khi tái đắc cử. Quốc hội Mỹ phản kháng lần đầu tiên từ khi Trump nhận chức, nhìn lại thì đúng như vậy đây.

3 tháng trước, nghị sĩ đảng Cộng hòa không ai dám trái ý Trump, Trump kiểm soát hoàn toàn đảng.

Nhưng hiện tại:

Hơn 70% Thượng nghị sĩ Cộng hòa bỏ phiếu ủng hộ NDAA. Nhiều nghị sĩ công khai chống lập trường thân Nga của Trump, Thượng viện sẵn sàng vượt quyền phủ quyết nếu cần. Đây là sự tách rời quyền lực nội bộ đảng Cộng hòa, điều cực kỳ hiếm thấy ở chính trường Mỹ.

NDAA là đòn đáp trả đánh trực tiếp vào NSS 2025 của Trump bời vì: 

NSS 2025 của Trump muốn:

- Ưu tiên giảm hỗ trợ Ukraine.

- Hòa bình nhanh (theo ý Nga).

- Chuyển trọng tâm sang Phía Tây bán cầu.

- Giảm gánh nặng NATO.

NDAA 2026 đi ngược hoàn toàn (cần làm rõ rằng NSS 2025 là của Trump đề xuất, còn NDAA FY2026 là của Quốc hội Mỹ yêu cầu và soạn thảo):

- Trump: Giảm quân ở châu Âu. Quốc hội: Cấm giảm dưới 76.000 quân.

- Trump: Giảm viện trợ Ukraine. Quốc hội: Cố định hỗ trợ đến 2028.

- Trump: Giảm vai trò NATO. Quốc hội: Tăng cường sức mạnh thông qua sự hiện diện của Mỹ trong NATO.

- Trump: hòa hoãn với Nga và xem nga là đối tác lớn không thể đối đầu. Quốc hội: Định nghĩa Nga là đe dọa lâu dài.

Cho nên đây là sự phản đối chiến lược trực tiếp từ Quốc hội Mỹ dành cho Trump một cách công khai. 

Bít đường Trump rút quân về nước, tái khẳng định NATO vẫn là trụ cột an ninh của Mỹ. Củng cố sườn đông chống Nga, hỗ trợ Baltic và Ba Lan, Quốc hội Mỹ đã tránh được kịch bản Châu Âu bị Trump phản bội.

Với 500 triệu USD/năm + hỗ trợ ISR, Ukraine sẽ tiếp tục chống đỡ chiến dịch tấn công của Nga, duy trì chiến tranh công nghệ cao, và giữ vững phòng tuyến trong trường hợp Mỹ thay đổi chính sách.

Nói một cách dễ hiểu là Ukraine đã được Quốc hội Mỹ cũng cấp một bảo hiểm chiến lược.

Trump đang thua ở chính Quốc hội Mỹ bởi vì uy tín của ông ta đã tiêu tan khi ông ta công bố NSS 2025 mới.

Tốc độ bỏ phiếu nhanh bất ngờ, chỉ mất chưa đến một buổi chiều với số phiếu áp đảo cho thấy một sự thật rằng: 

- Giới an ninh Mỹ không tin Trump.

- Quốc hội không còn sợ ông ta.

- Liên minh thân Nga trong Nhà Trắng bị cô lập.

- Đảng Cộng hòa tách thành hai phe rõ rệt.

- Trump không còn kiểm soát Quốc hội.

Đây là dấu hiệu đầu tiên của sự tụt dốc quyền lực.

Quốc hội Mỹ đang tái thiết lập vai trò trong chính sách an ninh khi tiếp tục định hình an ninh truyền thống lâu nay của Mỹ.

NATO vẫn là ưu tiên chiến lược.

Nga tiếp tục bị coi là đe dọa chính.

Ukraine sẽ không bị bỏ rơi.

Trump đang bước vào giai đoạn suy yếu quyền lực, và thời điểm bầu cử giữa nhiệm kỳ đang đến nhanh, Trump khó lòng sống sót chính trị đến năm 2026.

B.A.C.

Nguồn: FB Rùa Tiên Sinh

* Tên bài do BVN đặt

----

Đọc thêm: 

Quốc hội Mỹ công bố Dự luật Ngân sách Quốc phòng kỷ lục 900 tỷ đô la cho năm 2026

Thanh Hà - 08/12/2025

Hạ Viện Hoa Kỳ chiều Chủ nhật 07/12/2025 công bố dự luật quốc phòng hàng năm. Lần đầu tiên, QH Mỹ dành hơn 900 tỷ đô là cho năm 2026, cao hơn mức mong đợi của tổng thống Donald Trump. Washington dự trù 400 triệu đô la trong khoản tiền này để viện trợ quân sự cho Ukraina. Dự luật quốc phòng năm nay được công bố trong bối cảnh Nhà Trắng vừa thông báo chiến lược an ninh quốc gia mới của nước Mỹ. 

Ảnh minh họa: Trụ sở Quốc hội Mỹ trên Đồi Capitol, Washington, ngày 08/09/2022.  AP - Jacquelyn Martin

Tháng 05/2025 tổng thống Donald Trump đã yêu cầu Quốc hội thông qua một ngân sách quốc phòng hơn 890 tỷ đô la cho năm tài chính 2026, giữ nguyên mức chi tiêu so với tài khóa 2025. Số tiền nói trên bao gồm ngân sách cho Bộ Quốc phòng (vừa được đổi tên thành Bộ Chiến tranh) cũng như ngân sách dành cho các cơ quan và chương trình trong lĩnh vực an ninh và quốc phòng khác của Hoa Kỳ.

Tài liệu được Hạ Viện Hoa Kỳ công bố hôm qua dài hơn 3.000 trang bao gồm nhiều đề xuất như việc tăng 4% lương cho các quân nhân, nhưng đã bác đề xuất đầu tư nâng cấp các khu nhà ở và nhiều cơ sở hạ tầng quân sự khác. Đây là một đề nghị từng được các dân biểu của hai đảng Dân Chủ và Cộng Hòa cùng hưởng ứng.

Ngoài ra, Chủ tịch Hạ Viện Mỹ Mike Johnson cho biết thêm, trong năm tới Hoa Kỳ tiếp tục dành ưu tiên cho các dự án «bảo vệ biên giới, khôi phục nền công nghiệp quốc phòng, chấn chỉnh tinh thần chiến đấu trong hàng ngũ quân nhân».

Trong số 900 tỷ đô la, chính quyền Trump dự trù dành 400 triệu đô la viện trợ quân sự cho Kiev.

Hãng tin Anh Reuters ghi nhận, dự luật quốc phòng Mỹ công bố hôm qua «là kết quả của thỏa hiệp giữa các đề xuất khác nhau từ Đạo Luật Ủy Quyền Quốc Phòng - NDAA đã được Quốc hội lưỡng viện thông qua trước đó». Đảng Cộng Hòa kiểm soát đa số cả Thượng Viện và Hạ Viện. NDAA là một trong số ít những tài liệu mà hai đảng Dân Chủ và Cộng Hòa dễ dàng tìm được đồng thuận.

T.H.

Nguồn: RFI Tiếng Việt