Bauxite Việt Nam

Mai Quốc Ấn 

Bài viết trên báo PLTP có ở phần comment (góp ý) có nhấn mạnh về “làn ưu tiên” cho hiền tài với khái niệm “hợp hiến, hợp pháp và khả thi” rất thú vị.

Người xưa dạy: “Hiền tài là nguyên khí quốc gia”. TPHCM hôm nay cần “làn ưu tiên” cho hiền tài.

Nhưng như thế nào mới là hiền tài?

Chữ HIỀN đi trước chữ TÀI. Vì nếu có tài mà ác thì có lẽ sẽ dẫn đến nhiều hậu quả. Nhưng HIỀN là một tính từ, và tính từ thì không định lượng được như TÀI…

TÀI, muốn định lượng không khó. Sáng tạo ra một sản phẩm, nghiên cứu ra một ứng dụng khoa học thuần túy chứng minh bằng số liệu. Điện thoại Oppo có thể copy y chang điện thoại Apple về hình thức nhưng cốt lõi nó vẫn xài hệ điều hành Android như nhiều điện thoại khác chứ không có giá trị cốt lõi về hệ điều hành IOS như điện thoại Apple.

Tôi làm gạch ép tĩnh khoa học công nghệ, mỗi viên gạch nhẹ hơn 10-55% so với gạch ép rung, các chỉ tiêu về độ cứng, độ ẩm, độ xuyên nước, độ chống cháy đều vượt trội hơn. Mọi thứ chứng minh bằng số liệu, test, kiểm định hết. Đại loại vậy…

Tôi hiểu rất đơn giản về TÀI trong lĩnh vực của tôi mà nhà nước cần là tính tiết kiệm đối với ngân sách, tác động tốt đối với xã hội, giúp nhà nước tăng trưởng xanh khi giảm CO₂ vì đã ký cam kết với quốc tế… Những thứ này hoàn toàn có thể định lượng được và có rất nhiều người TÀI có thể làm được tốt hơn so với những cách làm cũ giao cho độc quyền nhà nước hay giao cho những “sân sau” kiểu “con anh Sáu, cháu chú Ba, người nhà dì Tám”.

Người TÀI ở Việt Nam có nhiều, khái quát lại trong câu “cao thủ như mây” là không quá đáng. Nhưng người TÀI ở Việt Nam chưa được trọng dụng cũng nhiều. Nói thẳng là do cơ chế, một cơ chế chưa sòng phẳng với những định lượng cụ thể để nhận diện người TÀI, trọng dụng người TÀI. Ví dụ lương cao hơn 100-300% để thu hút người TÀI nhưng đó là cao hơn lương cơ bản cỡ 6 triệu/tháng thì chỉ cỡ 12-18 triệu/tháng làm sao hút người TÀI đang hưởng lương 120.000 - 180.000 USD/tháng?

Báo PLTP viết bài về “làn ưu tiên” cho người TÀI với sự khẳng định “TPHCM cần…” là chính xác. Vì ngoài 4 Nghị quyết 57, 59, 66, 68 của Đảng và Nghị quyết 193 của Quốc hội về cơ chế phát triển khoa học công nghệ, đổi mới thể chế thì TPHCM còn có riêng Nghị quyết 193 về cơ chế đặc thù phát triển TPHCM. Đã có cơ chế riêng thì những rào cản thu hút người TÀI đã lĩnh vực hoàn toàn có thể thực hiện.

Nhưng…

Học sinh tiểu học thì không thể giao đánh giá tiến sĩ. Tiến sĩ giấy thì càng không nên giao giá đánh giá người có sáng chế. “Bất lương mà bàn luận chuyện hiền lương” là phi chính danh. Để “thơ quốc doanh cười cợt thơ Đường” trong lĩnh vực cần định lượng cụ thể như tiết kiệm ngân sách và tác động xã hội chỉ mang lại trì trệ quốc gia.

Nhà nước có công cụ để chính danh việc mời và trọng dụng người TẦI. Đó là cần mà chưa đủ! Còn phải có một không gian tự do về mặt tư tưởng, học thuật, nghiên cứu, ứng dụng cho người tài sáng tạo. Mời nhân tài về để bàn chuyện đưa xúc xích về lại thành con bò là việc của con bò, không phải việc của nhà quản lý.

Còn về chữ HIỀN trong khái niệm HIỀN TÀI thì cứ cởi mở hết thông tin về công việc của người TÀI để nhân dân đánh giá. Vì nhiều khi HIỀN TÀI cần không HIỀN theo ý ai để còn tồn tại và không rơi vào cảnh “về thế giới người hiền gặp cụ Mác, cụ Lenin” sớm, theo nghĩa đen.

Đừng nướng hiền tài trên ngọn lửa chính sách, đừng vùi hiền tài dưới hầm tâm tư cá nhân, là được!

M.Q.A.

Nguồn: FB Quốc Ấn Mai