Bauxite Việt Nam

Nguyễn Đình Cống

Vừa qua ở Quảng Trị đã tổ chức long trọng lễ kỷ niệm lần thứ 110 ngày sinh ông Lê Duẩn, cố Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam. Nhân dịp này một số diễn văn và bài báo đã ca ngợi ông hết lời. Chỉ xin trích vài đoạn:

“Tổng Bí thư Lê Duẩn là người lãnh đạo kiệt xuất, đồng thời là nhà lý luận xuất sắc, một tư duy sáng tạo lớn của cách mạng Việt Nam… Đồng chí đã có những đóng góp quan trọng, góp phần đưa lý luận cách mạng Việt Nam lên tầm cao mới… Cuộc đời đồng chí là một nhân cách lớn về lẽ sống và đạo lý làm người, một tấm lòng bao dung, độ lượng đậm lòng nhân ái cao cả… Đồng chí Lê Duẩn - người học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, người chiến sĩ cộng sản kiên cường, nhà lý luận xuất sắc, một tư duy lớn của cách mạng Việt Nam, người chiến sĩ quốc tế cộng sản trong sáng đã cống hiến suốt cuộc đời mình cho Đảng, cho dân tộc… Đó là tầm cao trí tuệ, tài năng tổ chức, phương pháp cách mạng khoa học, sáng tạo…”.

Liệu những lời ca ngợi như vậy trung thực đến đâu. Liệu câu thơ của Việt Phương “Ta đã thấy những vết bùn trên các vì sao” có đúng chút nào cho Lê Duẩn không. Ông đã đứng đầu Đảng Cộng sản Việt Nam trong suốt 26 năm, lãnh đạo công cuộc cách mạng XHCN để rồi đưa đất nước đến như ngày nay (dân mất lòng tin, đạo đức xuống cấp, các giá trị bị đảo lộn, môi trường bị tàn phá, nợ nần ngập đầu, v.v.), liệu ông có chịu trách nhiệm gì trong việc này không.

Lê Duẩn chết năm 1986. Một số người tiếc cho ông, vì nếu ông chết trước 10 năm, ngay sau lúc kết thúc cuộc chiến Quốc - Cộng thì sẽ tốt hơn. Trong hơn 10 năm cuối đời ông đã lãnh đạo Đảng Cộng sản phạm hết tội lỗi này đến thất bại khác, đưa dân tộc vào bế tắc chỉ vì kiên trì con đường cách mạng sai lầm. Nhiều người hoặc vì ngây thơ, hoặc cố tình ngụy biện đổ lỗi cho mọi sự sụp đổ của Việt Nam bắt đầu từ 1975 là do đất nước bị chiến tranh tàn phá và bị Mỹ cấm vận mà không thấy vai trò của Lê Duẩn và Đảng Cộng sản trong đó.

Đúng là đất nước bị cấm vận một thời gian dài, nhưng phải tự hỏi Đảng Cộng sản Việt Nam đã có cách đối nội, đối ngoại sai lầm như thế nào mới bị người ta cấm vận chứ, tại sao chỉ lo đổ lỗi cho khách quan. Đúng là đất nước bị chiến tranh tàn phá, nhưng đời sống của người dân bị kiệt quệ chủ yếu là do Đảng Cộng sản gây ra. Mức độ phá hoại do thực hiện các đường lối của Đảng Cộng sản gấp nhiều lần sự tàn phá của chiến tranh. Đó là phong trào hợp tác xã làm kiệt quệ nền nông nghiệp, là chủ trương cấm chợ, ngăn sông giết chết nền thương nghiệp trong nhân dân, là cải tạo công thương, phá nát nền kinh tế ở Miền Nam.

Rồi thì dưới sự lãnh đạo của Lê Duẩn, vấn đề đoàn kết, hòa hợp dân tộc đã không được thực hiện mà càng khoét sâu thù hận do các trại cải tạo và kỳ thị giữa ngụy quân, ngụy quyền và cách mạng gây ra, là hàng triệu người bỏ nước ra đi trong đó hàng vạn thuyền nhân mất xác trên biển.

Trở về trước năm 1975. Vụ án “Nhóm xét lại chống đảng” do Lê Duẩn và Lê Đức Thọ chỉ đạo đã hủy diệt hàng trăm cán bộ ưu tú, trung thực, không chịu quỳ gối khom lưng. Nếu hỏi những người bị hại trong các trại cải tạo, trước và sau 1975 mới biết rõ “một tấm lòng bao dung, độ lượng đậm lòng nhân ái cao cả…” của Lê Duẩn chỉ là câu khen nịnh quá lời. Có thể một lúc nào đó, trong một hoàn cảnh nào đó Lê Duẩn tỏ ra bao dung, độ lượng với một vài người đã chịu cúi đầu và uốn lưỡi, còn nhìn chung ông là con người sắt máu.

Ngoài một vài bài ca ngợi tinh thần, ý chí, sự mạnh dạn và khôn khéo của Lê Duẩn trong việc chỉ đạo chiến tranh, tôi chưa đọc được ở đâu những chứng cứ để có thể kết luận “Lê Duẩn là nhà lý luận xuất sắc, một tư duy sáng tạo lớn của cách mạng Việt Nam… Đồng chí đã có những đóng góp quan trọng, góp phần đưa lý luận cách mạng Việt Nam lên tầm cao mới…”. Thực ra đường lối chiến tranh của Lê Duẩn, đặc biệt là cuộc tổng nổi dậy Tết Mậu Thân 1968, tuy được thông qua Ban Chấp hành Trung ương Đảng, nhưng không được sự nhất trí của Hồ Chí Minh và Võ Nguyên Giáp. Trong cuộc chiến này Lê Duẩn có câu nói nổi tiếng: “Chúng ta đánh Mỹ là đánh cho cả Liên Xô và Trung Quốc”. Sự thắng lợi trong chiến tranh của Cộng sản không thể bỏ qua yếu tố Trung Quốc, Liên Xô.

Đối với Trung Quốc, phải chăng Lê Duẩn mang tính hai mặt. Trước 1975 ông trung thành với đường lối cách mạng của Mao Trạch Đông, chịu thần phục để nhận viện trợ. Sau 1979, nhận ra dã tâm của chủ nghĩa bá quyền, bành trường Đại Hán, ông đã cho ghi vào Hiến pháp 1982 rằng Trung Quốc là kẻ thù truyền kiếp. Nhưng rồi những người kế tục ông như Nguyễn Văn Linh, Đỗ Mười… đã quỳ gối, khom lưng thần phục Tàu Cộng để giữ ý thức hệ, thà mất nước chứ không mất đảng.

Phải chăng tư duy sáng tạo, đưa lý luận cách mạng lên tầm cao mới của Lê Duẩn nằm trong lý thuyết LÀM CHỦ TẬP THỂ, do ông đề ra và nhanh chóng tắt ngúm, là việc xây dựng mỗi huyện thành một PHÁO ĐÀI, phát triển toàn diện, là việc sáp nhập các tỉnh, để rồi sau đó lại tốn công, tốn của để chia ra.

Ở Việt Nam, để tăng uy tín cho một ai đó, tuyên truyền cộng sản thường gán ghép cho họ cái nhãn “học trò xuất sắc của Hồ Chí Minh”, và họ cũng lấy thế làm vinh hạnh. Riêng về Lê Duẩn, tôi nghĩ sự gán ghép đó là khiên cưỡng. Tôi chưa từng được nghe, được xem tài liệu nào trong đó Lê Duẩn tự nhận mình là học trò, mà chỉ được biết là ông đã có những hoạt động nhằm hạn chế đến xóa bỏ một số việc của Hồ Chí Minh. Rõ ràng nhất là vào những năm cuối đời, Hồ Chí Minh bị Lê Duẩn tìm cách gạt ra rìa. Ông Hồ chết vì bệnh tim, bệnh đó chắc đã phát tác mạnh sau cú sốc chết hụt ở sân bay (từ Bắc Kinh về, tàu bay hạ cánh ban đêm suýt bị đâm vào chướng ngại vật), sau cú sốc về sự thiệt hại nặng nề do cuộc nổi dậy 1968. Sau khi ông Hồ chết, Lê Duẩn vội vàng đổi tên nước và tên đảng, những cái tên gắn chặt với sự nghiệp của Hồ Chí Minh. Tôi cứ hình dung, nếu Lê Duẩn linh thiêng thì khi nghe người ta tuyên bố ông là học trò xuất sắc của Hồ Chì Minh, ông sẽ nhập hồn vào ai đó và lớn tiếng phản bác, và Hồ Chí Minh có linh thiêng cũng không công nhận người học trò như vậy. Có tin đồn, nghe nói từ Vũ Kỳ phát ra, rằng năm 1965 Hồ Chí Minh bắt đầu viết di chúc là theo gợi ý (thực chất là theo lệnh miệng) của Lê Duẩn, và sau khi Hồ Chí Minh chết thì di chúc cũng bị sửa chữa theo chỉ đạo của Lê Duẩn.

Là một con người nổi tiếng, Lê Duẩn có một số tính cách làm cho tôi khâm phục, còn quan điểm về cách mạng tôi có một số điểm bất đồng. Sau khi được nghe tuyên truyền của Đảng Cộng sản ca ngợi, bốc thơm ông lên tận mây xanh, tôi có vài lời viết thêm để kéo ông về gần hơn với thực tế, tránh nhầm lẫn và ngộ nhận cho một số người nhẹ dạ, cả tin. Chắc rằng rồi đây các nhà nghiên cứu sẽ có đánh giá công bằng về vai trò của ông trong lịch sử.

N. Đ. C.

Tác giả gửi BVN.