Bauxite Việt Nam

AP 05/10/2010

Bela Szandelszky

Tunde Erdelyi, trái, cứu con mèo, còn Janos Kis, phải, đi trong sân nhà đầy ngập bùn độc hại ở thị trấn Devecser, Hungary, hôm thứ Ba, 5/10/ 2010. Trận lũ bùn hôm thứ Hai là do vỡ hồ chứa bùn đỏ của một nhà máy alumina ở phía Đông Hungary và tác động đến bảy thị trấn gần nhà máy Ajkai Timfoldgyar ở thị trấn Ajka, cách Budapest 100 dặm về phía Tây Nam. (AP Photo/Bela Szandelszky)

Hungary đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp tại ba tỉnh hôm thứ Ba, 05/10, sau khi một trận lũ bùn đỏ độc hại từ một nhà máy alumina (nhôm) nhấn chìm nhiều thị trấn, phá hủy đồ đạc, nhà cửa và làm bỏng nhiều người dân. Một quan chức gọi đây là một “thảm họa sinh thái", có thể đe dọa sông Danube và các con sông chính khác.

Con số thiệt hại đã tăng lên 4 người chết, 6 người mất tích và ít nhất 120 người bị thương. Nguyên nhân là do một hồ chứa của nhà máy Ajkai Timfoldgyar ở thị trấn Ajka – cách thủ đô Budapest 100 dặm về phía Tây Nam – bị vỡ vào thứ Hai, 04/10.

Cục Quản lý thiên tai quốc gia cho biết, hàng trăm tấn thạch cao đã được đổ xuống dòng sông Marcal để cô lập bùn độc hại và ngăn không cho chúng chảy tràn ra nơi khác.

Theo Bộ trưởng Môi trường Zoltan Illes, cho đến nay, khoảng 35,3 triệu feet khối (ft³) bùn đã bị rò rỉ từ hồ chứa nói trên, ước tính một diện tích khoảng 15,4 dặm vuông xung quanh sẽ bị ảnh hưởng.

Ông Illes gọi trận lũ này là một "thảm họa sinh thái" và cho rằng bùn đỏ có thể đã di chuyển đến gần các con sông Raba và Danube. Ông đã đình chỉ hoạt động của nhà máy và ra lệnh cho công ty phải khẩn trương sửa chữa hồ chứa bị hỏng.

Cơ quan thảm họa cho biết 390 cư dân đã phải sơ tán và 110 người được cứu sống ở các thị trấn bị lũ bùn, như Kolontal, Devecser và Somlovasarhely. Nhân viên cứu hỏa và quân đội đã phong tỏa khu vực hôm thứ Ba để làm nhiệm vụ dọn dẹp với các xe ủi.

Loại bùn bị trào ra ngoài là một dạng phế phẩm trong công nghiệp sản xuất nhôm, nó chứa kim loại nặng và rất độc hại nếu ăn phải. Nhiều người bị thương là do các vết bỏng khi bùn thấm qua quần áo và 2 người đang trong tình trạng nguy kịch. Đã có 2 phụ nữ, 1 thanh niên và 1 em bé 3 tuổi thiệt mạng trong trận lụt này.

Bác sĩ Peter Jakabos, thuộc Bệnh viện Gyor - nơi nhiều người bị thương được đưa đến - nói trên kênh truyền hình quốc gia rằng những người này đang được theo dõi kỹ vì các vết bỏng do hóa chất gây ra bởi loại bùn này có thể cần nhiều ngày mới xuất hiện và những gì có vẻ chỉ là chấn thương bên ngoài sau này có thể sẽ phá hủy các mô sâu hơn.

Tại Devecser, cho đến hôm thứ Ba, bùn trong nhà của Tunde Erdelyi - một người dân địa phương - vẫn còn cao đến 5 feet (hơn 1,5m). Nhân viên cứu hộ đã phải dùng rìu để phá cửa phòng khách của cô để thứ chất lỏng màu đỏ độc hại chảy ra ngoài. "Khi tôi nghe những tiếng ùng ục, tất cả những gì tôi có thể làm là nhảy ra ngoài qua cửa sổ và chạy tới chỗ cao hơn", Erdelyi nói trong nước mắt, cô vẫn còn bị sốc, điều an ủi duy nhất là bầy thỏ và chú mèo của gia đình được an toàn.

Robert Kis, chồng của Erdelyi, cho biết chú của mình đã được đưa đến Budapest bằng trực thăng sau khi bị bùn "đốt cháy đến tận xương". Cơn lũ tai hại đã lật nhào xe của Erdelyi và cuốn nó đi xa hơn 30 thước về phía sau vườn, còn chiếc xe tải của chồng cô bị quăng lên tận tường rào.

Erdelyi làm nghề thợ may, nên cô đang cầu mong cho các cửa hàng trong thị trấn nơi cô làm việc không bị ảnh hưởng bởi trận lũ, vì đó là nguồn thu nhập chính của gia đình cô.

Còn ở Kolontal, thị trấn gần nhà máy nhôm nhất, bà góa Erzsebet Veingartner 61 tuổi đang ở trong nhà bếp khi lũ bùn ập đến vào chiều thứ Hai. "Tôi nhìn ra ngoài và tất cả những gì tôi trông thấy là dòng nước cuồn cuộn như cột sóng lớn", bà Veingartner kể, "Tạ ơn Chúa là tôi còn đủ tỉnh táo tắt ống gas và chạy lên gác mái".

Bà Veingartner, người sống nhờ vào trợ cấp thương tật hàng tháng với 70.000 forin (khoảng 350 USD), nhìn ra sân sau, nơi vẫn còn bị hơn 3 thước bùn đỏ bao phủ, nói tiếp: "Tài sản giá trị nhất cho mùa đông là củi đốt lò trữ trong tầng hầm nhưng giờ đây tất cả đều trở nên vô dụng. Tôi mất tất cả gà, vịt, chó và cả luống khoai tây đang trồng. Toàn bộ dụng cụ, máy móc mà chồng tôi để lại trong nhà kho coi như tiêu tan".

Các nhà bảo vệ môi trường địa phương cho biết họ đã cố gắng kêu gọi chính phủ quan tâm, chú ý đến các rủi ro của bùn đỏ trong nhiều năm. Chỉ vào một báo cáo năm 2003, họ cho thấy trong báo cáo đã ước tính lượng chất thải đạt mức 30 triệu tấn.

Nhóm hành động môi sinh sạch (Clear Air Action Group) nói: "Khối lượng bùn đỏ tích lũy trong nhiều thập kỷ qua chiếm con số lớn nhất trong các chất thải độc hại tại Hungary". Nhóm cho biết thêm, để sản xuất ra 1 tấn alumina thì sẽ đẩy vào môi trường những 2 tấn chất thải độc hại.

Công ty thương mại và sản xuất nhôm Hungary (MAL), chủ sở hữu nhà máy Ajka - nơi gây ra thảm họa - cho rằng theo tiêu chuẩn châu Âu, bùn đỏ không được xem là chất thải độc hại. Công ty cũng đã từ chối việc nên tăng cường biện pháp phòng ngừa xung quanh các hồ chứa. MAL tuyên bố: "Theo đánh giá hiện tại, ban giám đốc công ty không nhận thấy dấu hiệu nào của các thảm họa tự nhiên cũng như không thấy cần phải làm bất cứ điều gì để ngăn ngừa ngay cả khi đang tôn trọng quy trình công nghệ cách cẩn thận nhất".

Nguồn: Washingtontimes

Quốc Ngọc dịch

Người dịch gửi trực tiếp cho BVN