Bauxite Việt Nam

Trọng Thành

Những người tình nguyện quét dọn sau thảm họa bùn đỏ (Reuters)

Trên trang quốc tế, đặc phái viên báo Le Monde hôm nay mô tả các hậu quả của thảm họa bùn đỏ tại Hungary. Trả lời phỏng vấn của tờ báo, một vài ngày trước khi hết hạn thời kỳ báo động đặc biệt tại khu vực này, thị trưởng Devecser thẳng thừng nhận định: các dân cư trong vùng đã bị đối xử rất bất công.

"Giận dữ", "thất vọng", "cay đắng", đó là những từ thích hợp nhất để mô tả tâm trạng của ông thị trưởng thị trấn  Devecser. Ông vừa đảm nhận chức vụ này đúng vào lúc thảm họa xảy ra. Tờ báo cho biết : công ty Mal, chủ của nhà máy luyện nhôm hiện vẫn bình yên vô sự. Không hề có một lời xin lỗi, một biện pháp trừng phạt, một sự bồi thường nào cả. Hậu quả của vụ vỡ đập chắn bùn đỏ thật là khủng khiếp.

Gần một triệu mét khối bùn đã phủ kín 1000 hécta đất, làm tan hoang tám ngôi làng. Tổng cộng 12 người bị thiệt mạng trong bùn độc, hàng trăm người khác bị thương phải đi viện vì bùn. Động thái thiện chí duy nhất của công ty Mal, thuộc dòng họ Bakonyi rất giàu có của Hungary, là hỗ trợ tài chính cho lễ tang các nạn nhân thảm họa.

Thị trưởng Devecser đã mỉa mai một cách chua chát : bình thường trong các tai nạn, thường hiếm khi có quá hai người chịu trách nhiệm. Đằng này trong vụ bùn đỏ, lại có đến ba : thứ nhất, công ty Mal, đã không bảo đảm được an toàn cho hồ chứa bùn, thứ hai, Nhà nước đã nhắm mắt làm ngơ, và cuối cùng, ông trời mới là thủ phạm thực sự, vì đã mưa rất to vào thời điểm đó.

Cũng theo thị trưởng Devecser, khoảng sáu mươi doanh nghiệp đã bị ảnh hưởng bởi thảm họa này. Trong đó riêng ông, cũng bị mất một nhà máy thực phẩm. 16 công nhân của ông hiện đang thất nghiệp. Hiện nay, họ đều chưa nhận được các đền bù. Còn về phía các dân làng, thoạt tiên họ đã có ý định kiện công ty thủ phạm của vụ tràn bùn, nhưng sau đó họ không tiếp tục theo đuổi nữa, vì những lời hứa của Nhà nước, theo đó, các cư dân sẽ không nhận được tiền, mà mỗi người sẽ có nhà mới để ở. Khoảng một trăm căn nhà như vậy sẽ được xây dựng bắt đầu từ tháng 3 năm tới.

Theo một chủ gia đình, họ sẽ có nhà do Nhà nước đền bù, nhưng nhà sẽ bé hơn trước, dù sao người này nói rằng bà hài lòng với điều này, vì thị trưởng đã làm việc hết sức mình để mang lại công lý.  Trong số 280 ngôi nhà của thị trấn này, 230 đã bị bùn đỏ phá hủy. Đất nông nghiệp và đất vườn ở đây cũng bị ô nhiễm. Nhiều tổ chức phi chính phủ đã đến hỗ trợ, đào bỏ đi đất nhiễm độc để thay vào đất tốt cho từng cây một.

Hiện tại, đã mọc lên một bức đập chắn khổng lồ dài một cây số, rộng 30 mét và cao từ 10 đến 15 mét, tốt hơn bức đập cũ rất nhiều. Con đập này được thực hiện với chi phí của Nhà nước, và xí nghiệp, được đặt dưới sự bảo trợ của Nhà nước, lại tiếp tục hoạt động. Nhưng liệu hoạt động của nhà máy có bảo đảm an toàn môi trường ?

Giám đốc của Hiệp hội Greenpeace tại Hungary Szegfalvi Zsolt đã có mặt tại hiện trường vào đầu tháng 12 vừa qua, cho biết : một đường ống dẫn nước thải đã được lắp đặt để đưa chất lỏng có chứa độc tố, từ các hồ chứa của xí nghiệp, ra dòng sông lớn trong khu vực, nếu các hồ này quá đầy. Theo giám đốc Greenpeace, biện pháp này là bất hợp pháp và nguy hiểm.

Đằng sau việc dân cư trong khu vực buộc phải chấp nhận doanh nghiệp bùn đỏ tiếp tục hoạt động là việc rất nhiều người thân của họ đang làm việc cho xí nghiệp có 1100 công nhân này. Le Monde nhận định : chính bóng ma thất nghiệp đã ngăn cản những người lưỡng lự tiếp tục cuộc đấu tranh đòi quyền lợi.

T. T.

Nguồn: RFI