Bauxite Việt Nam

John Pomfret

Khi Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert M. Gates tới Trung Quốc, ông có thể hiểu rằng, quân đội Trung Quốc đã có những thay đổi đáng kể trong ba năm rưỡi qua, lần gần nhất ông đến Bắc Kinh.

Quân đội Trung Quốc (PLA) đã có những thành công đáng kể kể từ khi ông Gates gặp gỡ với các quan chức PLA năm 2007. Và cho dù có nhiều vấn đề, tiến trình hiện đại hoá quân sự của nước này vẫn diễn ra nhanh chóng.

Gìơ đây, PLA đã có "giọng điệu" khác. Được cổ vũ với quan điểm rằng, sự gia tăng của Trung Quốc là không thể dừng lại, quân đội nước này đã thay đổi, "rũ bỏ" chiếc áo bí mật truyền thống để trở thành một nhóm lợi ích "lớn tiếng", công khai bênh vực các chính sách của mình, phô trương những vũ khí thiết bị mới và đưa ra những tuyên bố chưa từng có trước đây.

"Trải qua thời gian, học thuyết quân sự của Trung Quốc là "ẩn mình và chờ thời" - ẩn giấu các tài nguyên và chờ đợi thời gian thích hợp", phó Đô đốc David J. "Jack" Dorsett, giám đốc tình báo hải quân nói với báo giới đầu tuần này. "Gìơ đây, dường như họ đã chuyển sang một kỷ nguyên, nơi họ sẵn sàng thể hiện các tài nguyên và khả năng".

Nhưng trong một cách khác, ông Gates có thể thấy rằng, PLA khá giống cách ông cảm nhận - không chắc chắn về việc muốn có một mối quan hệ tốt hơn với Mỹ. Điều này đặt Washington vào một vị thế không thoải mái.

Bất chấp nhiều năm Mỹ cam kết rằng, sự hợp tác quân sự gần gũi hơn là cần thiết để tránh những hiểu lầm có thể dẫn tới xung đột, các quan chức cấp cao của Trung Quốc cho hay, quan hệ quân sự với Washington sẽ không bao giờ được bình thường trừ phi có những bước đi khác được thực thi như Mỹ cần ngừng bán vũ khí cho Đài Loan và dừng các hoạt động do thám ở gần bờ biển của Trung Quốc.

"Một câu hỏi lớn đặt ra là tại sao hội đàm lại xảy ra hiện tại?", David Finkelstein, một cựu quan chức cơ quan Tình báo Quốc phòng và hiện là giám đốc Chương trình nghiên cứu Trung Quốc tại tổ chức cố vấn CNA.

Finkelstein cho rằng, có lẽ PLA cần thể hiện "thiện ý" trước chuyến thăm Mỹ của Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào ngày 18/1. Hoặc, Finkelstein nói "thậm chí có lẽ PLA giờ đây hiểu rằng, không có quan hệ với quân sự Mỹ là điều tồi tệ".

PLA đã ngừng quan hệ với Mỹ tháng 1 năm ngoái khi chính phủ của Obama tuyên bố thoả thuận bán vũ khí trị giá 6,4 tỉ USD cho Đài Loan. PLA cũng ngừng kế hoạch viếng thăm Trung Quốc của ông Gates tháng 6 vừa qua.

Nhưng trong suốt mùa hè, quan hệ hai bên dần khôi phục. Trong tháng 12, Thứ trưởng Quốc phòng phụ trách vấn đề chính sách Michele Flournoy đã có cuộc hội đàm tại Washington với Tướng Mã Hiểu Thiên, phó Tổng tham mưu trưởng PLA.

Flournoy nói với báo giới rằng, cuộc hội đàm ấy có ý nghĩa "khai sáng". Bà cho biết, Trung Quốc được thông tin ngắn gọn về các chính sách hạt nhân, vũ trụ và tên lửa đạn đạo phòng thủ của Mỹ "mà chúng tôi chuyển cho những đồng minh thân cận nhất".

Bà khẳng định, Lầu Năm Góc quyết định cần minh bạch rõ ràng với Trung Quốc vì Washington hy vọng Trung Quốc sẽ làm tương tự.

Thay vào đó, Trung Quốc dường như cung cấp cho Mỹ một kiểu minh bạch khác.

Trong tuần trước chuyến thăm Bắc Kinh của ông Gates, các trang internet tại Trung Quốc đã xuất bản những hình ảnh về một loại máy bay tàng hình trên đường băng tại thành phố Thành Đô.

Nhiều tuần trước đó, các nguồn tin quân sự Trung Quốc rò rỉ thông tin rằng, họ gần như hoàn tất việc tân trang một tàu sân bay thời Liên Xô. Các thông tin đưa ra tháng 11 tại Moscow cho hay, Trung Quốc rất quan tâm đến việc mua máy bay chiến đấu Nga có thể hoạt động trên tàu sân bay.

Thêm vào đó, suốt năm trước, các tướng lĩnh Trung Quốc đã bắt đầu xuất hiện trên những chương trình truyền hình của nước này, đưa ra những tuyên bố cứng rắn về chính sách đối ngoại. Ví dụ, quan chức PLA đã bày tỏ sự phản đối mạnh mẽ về việc triển khai tàu sân bay USS George Washington đến Hoàng Hải tháng 11. Và các đại diện của những ngành công nghiệp quốc phòng Trung Quốc đã tuyên bố về năng lực sản xuất của Trung Quốc trong một dịp triển lãm hàng không tháng 11.

Sự quả quyết mới về phương diện nào đó có lý do thích hợp của nó. Quân sự Trung Quốc đã tiến bộ rất nhanh trong thập niên qua. Tháng trước, Đô đốc Robert Willard, Tư lệnh Hạm đội Thái Bình Dương của Mỹ nói với một phóng viên Nhật Bản rằng, Trung Quốc đã bắt đầu triển khai sợ bộ cái có thể gọi là tên lửa đạn đạo chống tàu sân bay với mệnh danh "sát thủ tàu sân bay".

Ngày 3/1, phó Đô đốc Dorsett nói với Bloomberg News rằng, Trung Quốc đã "ráp nối" một hệ thống không gian và mặt đất cùng nhau có thể hỗ trợ tên lửa DF-21D, tìm kiếm mục tiêu.

Tuy nhiên, giới phân tích nhấn mạnh, các thách thức để chế tạo một tên lửa thực tế tấn công được tàu sân bay là rất lớn. Liên Xô trong nhiều thập niên đã cố gắng làm việc này và thất bại. Và, Dorsett cho rằng, tên lửa của Trung Quốc chưa trải qua "kiểm nghiệm thực tế".

Trong những cách khác, sự hân hoan của PLA dường như đơn thuần giống một người chào hàng. Tại triển lãm hàng không Chu Hải tháng 11, các quan chức cấp cao của công nghiệp quốc phòng Trung Quốc tuyên bố rằng, nước này giờ đây có thể chế tạo động cơ cho máy bay chiến đấu. Nhưng không có dấu hiệu nào chứng tỏ về trường hợp thực tế. Và, hãng chế tạo động cơ - Tập đoàn Công nghiệp Hàng không Trung Quốc - đã huỷ hai cuộc họp báo về chủ đề này.

J. P.

Thuỵ Phương dịch (Theo Washington Post)

Nguồn: Tuanvietnam