Bauxite Việt Nam

Đông A

Người ta kể rằng khi Thánh Thán chào đời, miếu thờ Khổng tử có phát ra một tiếng thở dài. Tên Thánh Thán của ông có nguồn gốc như vậy. Thánh Thán bị xử chém trong vụ "Khốc miếu án" đầy bất ngờ và bi đát. Nhân vua Thuận Trị ra chiếu xuống Giang Tô tuần, các học sinh đến tố cáo việc làm sai trái của huyện lệnh. Tuần phủ bắt 5 học sinh trị tội. Hôm sau học sinh tụ tập ở Quốc Tử Giám kêu khóc, bị bắt tiếp 30 người, trong đó có Thánh Thán. Đúng lúc đấy vùng Giang Nam có giặc cướp, các học sinh bị khép vào tội phụ họa với giặc, kết án tử hình, tịch biên gia sản. Khi thọ hình, Thánh Thán than rằng: "Chém đầu thì đau đớn lắm, tịch biên thì thê thảm lắm, thế mà ngờ đâu Thánh Thán lại gặp cảnh này, kì lạ lắm thay!", rồi cười và chịu chém.

Tôi nhớ câu chuyện lạ kỳ này về Thánh Thán nhân đọc thấy tin tuần sau ông Cù Huy Hà Vũ bị đưa ra tòa xét xử tội tuyên truyền chống nhà nước. Tiếng thở dài của Thánh phải chăng cũng là đây? Có nhiều điểm tôi không ưa ông Cù Huy Hà Vũ, nhưng không khỏi cảm thương cho số phận của ông. Ông Vũ là người mà tôi thấy xuyên suốt tư tưởng và hành động của ông chính là sự hợp nhất của tri hành. Tư tưởng xuyên suốt của ông Vũ, như tôi thấy, là muốn thấy có một nhà nước pháp quyền, mọi vấn đề phát sinh tranh chấp cần phải giải quyết bằng luật pháp, không loại trừ một ai và không có ai ở ngoài hay trên pháp luật. Hành động của ông Vũ chính là đưa vào cuộc sống, thực tiễn hóa một cách cụ thể, không lý luận suông hay tư biện hình thức, tư tưởng nhà nước pháp quyền.

Từ tư tưởng như vậy, cộng thêm vào thực tế không đáp ứng được kỳ vọng lý tưởng của ông, đã dẫn đến quan điểm chính trị về nhu cầu thay đổi thể thế chính trị như một tất yếu của thất vọng vào hiện thực. Có thể thấy đấy là sợi chỉ đỏ xuyên suốt tư tưởng và hành động của ông Vũ một cách nhất quán và kiên định. Đọc những dòng chữ này của ông Vũ "Ai chỉ ra được cách nào để cứu những người dân “côi cút làm ăn” kia khỏi sự bức hại tập thể của “Tam quyền không phân lập” hay “Tam quyền nhất lập” nói trên ở Việt Nam, người viết bài này xin đội ơn và hậu tạ!" như cảm thấy một tiếng kêu cô phẫn bi thương trào máu ra đầu ngọn bút. Tôi không biết vụ việc cụ thể trong bài viết có câu kết bi phẫn đấy thực hư như thế nào, nhưng đọc xong bài viết không khỏi cảm thấy ngậm ngùi thân phận con người dường như ở vào một bước đường cùng, không có một lối thoát, như thân phận con kiến trong câu ca dao thưở nào "con kiến mà leo cành đa / leo phải cành cụt leo ra leo vào / con kiến leo phải cành đào / leo phải cành cụt leo vào leo ra". Những người dân đấy đúng hay sai cũng không có một phiên tòa nào giải quyết cho họ. Công lý ở đâu? Pháp luật ở đâu? Phải chăng nỗi bi phẫn đó chỉ còn có thể vạch lên trời xanh để viết?

Trang Tử từng nói rằng mắt phải nhìn thấy những điều không muốn nhìn, tai phải nghe thấy những điều không muốn nghe, sao không khỏi khốn cùng? Tiếng thở dài của Thánh phải chăng chính là sự khốn cùng, không biết phải làm sao đấy?

Đ. A.

Nguồn: donga01.blogspot.com