Bauxite Việt Nam

Nguyễn Thị Từ Huy

Từ Huy yêu quý, Chú vừa ăn nhanh mấy miếng cơm trưa, bây giờ lại ngồi vào máy làm việc, thì nhận được nhật ký của cháu. Chú nói vắn tắt với cháu vài lời trước khi chuyển cho các bạn biên tập xin phép đăng. Chú tin chắc các bạn BT sẽ thích đăng bài này, vì quý một tâm hồn và một năng lực như cháu, và có lẽ còn vì muốn thông tin nhanh cho bàn dân thiên hạ biết… những gì thiên hạ cần biết. Trước thế kỷ trước (văn chương cầu kỳ, hè!), có một ông tổng thống Mỹ bị ám sát. Một tháng sau tin tức mới được báo cáo lên Nữ hoàng Anh. Nhưng năm 1983 – có phải năm đó không nhỉ? – tin tổng thống Mỹ Reagan bị ám sát lại đến với một nhà báo Mỹ … qua hồi chuông điện thoại của một nhà báo ở London. “Này, cậu, ngủ dậy chưa, mình nghe tin có ám sát ngay dưới chân tòa nhà cậu ở, làm ơn ngó cổ ra coi xem có chuyện đó không rồi trả lời ngay, mình chờ cậu để đưa tin đây”. Cuộc sống có Internet là như vậy đó. Những món quà như thế của Giời Đất được phân phát đều cho mọi người. Phát không. Nhưng cũng không hoàn toàn phát không đâu. Giời Đất có nói khẽ với mọi người câu này nữa: “Đôi khi ta chỉ phát quà cho những ai thông minh thôi nhé”. Hè hè hè, hình như nói xong, Giời Đất cùng cười vui như vậy đó. Chú Toàn

Sáng nay vị cán bộ quản lý đó lại gọi cho tôi. Ông nói rằng ông mệt mỏi quá, vì bên công an lại đề nghị ông phải làm việc với tôi. Ông nói rằng tôi phải viết một cái đơn gửi lên trường trong đó nói rõ rằng tôi đã ký vào Kiến nghị trả tự do cho Cù Huy Hà Vũ. Tôi trả lời ông là tôi không hiểu tại sao tôi lại phải viết cái đơn đó. Và tại sao lại phải gửi cho trường, vì trường không liên quan gì đến việc này cả. Tôi suy nghĩ và suy nghĩ, và cuối cùng cũng vẫn không hiểu được. Tôi từ chối gặp ông, vì trong tư cách một người làm khoa học, tôi không muốn làm việc gì trái với nguyên tắc. Và tôi hiểu mọi việc chưa dừng lại ở đây. Còn đi tới đâu thì tôi không biết. Nhưng tôi không có gì phải sợ hãi. Tôi không làm gì sai, tôi không làm gì vi phạm pháp luật.

Tại sao không được phép làm điều đúng? Tại sao không được phép làm điều tốt?

Có lẽ chú Phạm Toàn nói đúng, rằng cuộc sống vẫn nói to với ta là không thể ảo tưởng, rằng hình như xung quanh ta, mọi thứ đang có màu máu và mùi vị thuốc súng.

Tuy nhiên, chú Toàn ơi, cháu vẫn phải tiếp tục ảo tưởng, vì cháu không thể nghĩ rằng ta đang tồn tại không phải giữa những con người, rằng ta đang tồn tại cùng với những kẻ đã mất hết tính người. Chú có nhắc đến Javert, thật là hay. Đó là một ví dụ rất đẹp trong văn chương cho thấy rằng tính người là một cái gì rất khó hủy diệt. Sắt đá và máy móc trước pháp luật đến như cảnh sát Javert mà cuối cùng đã chọn cái chết. Tất cả chúng ta còn nhớ rằng chính Javert đã tự tử sau khi tha cho Jean Valjean, kẻ mà hắn đã theo đuổi suốt đời mới bắt được. Tác giả không phân tích một lời nào về tâm lý nhân vật, không nói một lời nào về việc tại sao nhân vật tự tử. Độc giả không được giải thích vì sao Javert tự chọn cho mình cái chết. Nhưng độc giả hoàn toàn hiểu rằng, cái chết của Javert chính là sự chiến thắng của nhân tính.

Tất nhiên, chỉ có nhân vật văn học mới chết thôi. Chúng ta không cần ai phải chết, chúng ta chỉ hy vọng lòng nhân có thể chiến thắng sự phi nhân.

Tuyệt đối ngây thơ, tôi tin rằng những người đang gây áp lực cho trường tôi, những người đang muốn tôi phải sợ hãi, hoặc có thể muốn cả những điều mà tôi không biết, họ cũng là những con người, họ cũng có một bộ óc để nhận thức điều sai đúng và họ cũng có một trái tim người để xúc động và để hướng dẫn hành động của họ.

Tôi vẫn tin như vậy, dù tôi có phải trả giá cho niềm tin của mình.

N. T. T. H.

Tác giả gửi trực tiếp cho BVN.