Bauxite Việt Nam

Hôm thứ Tư 11/10, ngay ngày đầu tiên trong chuyến thăm Trung Quốc của Tổng bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng, hai bên đã ký kết Thỏa thuận những nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết vấn đề trên biển nhằm tháo gỡ các tranh chấp tại Biển Đông.

Cùng lúc, hải quân Trung Quốc lập trạm xá tại quần đảo Trường Sa mà Việt Nam cũng tuyên bố chủ quyền.

Truyền thông Trung Quốc tỏ ra khá phấn khởi trước bản văn kiện vừa ký tại Bắc Kinh.

Chương trình Trọng tâm Hôm nay trên kênh truyền hình CCTV-4 của nhà nước Trung Quốc hôm 12/10 phát buổi thảo luận giữa một số chuyên gia về ý nghĩa của thỏa thuận này.

Theo lập luận của phía Trung Quốc, dường như bản thỏa thuận nhắc lại gần như đầy đủ quan điểm của Bắc Kinh về vấn đề Biển Đông.

Ông Trương Hải Văn, Phó Giám đốc Viện Chiến lược Phát triển Biển của Trung Quốc, khách mời của chương trình, nhận xét rằng thỏa thuận về các nguyên tắc chính mang tầm quan trọng đặc biệt vì nó biểu tượng cho sự đồng thuận tin tưởng giữa hai bên, rằng đàm phán là biện pháp tối ưu để giải quyết tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông.

Ông Trương nói nó giúp bình ổn tình hình Biển Đông và tiến tới thiết lập cơ chế để giải quyết bất đồng trong tương lai.

Các khách mời trong chương trình đều cho rằng bản thỏa thuận đã đưa ra được "nguyên tắc cơ bản cho giải quyết tranh chấp lãnh thổ giữa Việt Nam và Trung Quốc tại Biển Đông là giải quyết bất đồng thông qua "đàm phán song phương" chứ không thảo luận đa phương.

Họ cũng nói đây có thể là mô hình cho Trung Quốc và các nước tham gia tranh chấp chủ quyền Biển Đông khác.

Phó Giám đốc Trương nói sự đột phá lớn nhất của thỏa thuận này là "tinh thần tôn trọng triệt để các bằng chứng pháp lý đối với các yếu tố liên quan khác như bằng chứng lịch sử, cùng lúc tính đến quan ngại hợp lý của các bên".

"Thỏa thuận tuần này giữa Việt Nam và Trung Quốc, nói một cách giản lược nhất, là thỏa thuận tiếp tục đối thoại với nhau về vấn đề Biển Đông. Tuy chưa phải là đột phá, nhưng có đối thoại còn hơn là không đối thoại".

Phóng viên Austin Ramzy, tạp chí Time

Trong một diễn biến đáng chú ý khác, cùng lúc hai ông Nguyễn Phú Trọng và Hồ Cẩm Đào chứng kiến lễ ký kết thỏa thuận về Biển Đông, Hải quân Trung Quốc loan báo vừa thiết lập một trạm xá quân y gần một đảo đá thuộc quần đảo Trường Sa mà Trung Quốc gọi là đảo Vĩnh Thử (Yongshu Reef), còn Việt Nam gọi là Đá Chữ Thập.

Đây là vị trí gần nơi xảy ra cuộc hải chiến Trường Sa năm 1988, trong đó gần 70 chiến sỹ hải quân Việt Nam bị Trung Quốc bắn thiệt mạng.

Đảo Chữ Thập đã bị Trung Quốc chiếm giữ từ đầu năm 1988 tới nay, và Tân Hoa Xã dẫn nguồn Hải quân Trung Quốc nói trạm xá mới sẽ chăm sóc y tế cho quân và dân của nước này đang sinh sống ở Trường Sa, mà Bắc Kinh coi là "phần lãnh thổ không thể tách rời" của Trung Quốc, thuộc quyền quản lý của tỉnh Hải Nam.

Tiếp tục đối thoại

Báo chí quốc tế trong khi đó cũng tập trung sự chú ý vào văn kiện này, mà lãnh đạo cao cấp Việt Nam và Trung Quốc cho là bước đi cần thiết để giải tỏa nguy cơ xung đột đang tiềm ẩn.

Tạp chí Time của Mỹ có bài viết dưới dạng blog của tác giả Austin Ramzy, tựa đề 'Bước lùi khỏi miệng vực ở Biển Đông' với hàm ý hoan nghênh điều mà ông Ramzy, phóng viên thường trú của tạp chí này tại Bắc Kinh, nói là cho thấy cả Hà Nội và Bắc Kinh đều tìm cách giảm tranh chấp để khai thác chung nguồn năng lượng ở Biển Đông.

Bài blog nhận định: "Trong khi thỏa thuận giữa hai nước Việt-Trung, vốn đã có cuộc chiến ngắn ngủi dọc đường biên giới đất liền hồi năm 1979 và đụng độ tại Trường Sa ở Biển Đông năm 1988, được cho như một sự hòa hoãn đáng hoan nghênh, nó chưa phải là giải pháp lâu dài".

Phóng viên Ramzy cũng nhắc lại rằng từ 2002, các bên tham gia tranh chấp Biển Đông đều đã thống nhất không làm phức tạp thêm tình hình, họ vẫn chưa tìm ra được một thỏa thuận chung có tính ràng buộc pháp lý.

"Thỏa thuận tuần này giữa Việt Nam và Trung Quốc, nói một cách giản lược nhất, là thỏa thuận tiếp tục đối thoại với nhau về vấn đề Biển Đông".

"Tuy chưa phải là đột phá, nhưng có đối thoại còn hơn là không đối thoại".

Nguồn: bbc.co.uk